Սեպտեմբերի 26-ին Երևանում կայացավ ռեժիսորներ Նարինե Մկրտչյանի և Արսեն Ազատյանի «Նրա մասին, կամ թե ինչպես նա չվախեցավ արջից» ֆիլմի հայաստանյան պրեմիերան: Հաջորդ օրը՝ սեպտեմբերի 27-ին, ֆիլմը ցուցադրվեց նաև Գյումրիում:
«Նիկոլ Փաշինյանը պետք է րոպե առաջ հրաժարական տա։ Ն. Փաշինյանի կառավարությունը րոպե առաջ պետք է հրաժարական տա։ ԱԺ-ն տուն պետք է գնա։ Կգա ժամանակը, և կտեսնեք՝ այս իշխանություններն ինչ վիճակի մեջ են դրել ժողովրդին։ Նրանք չեն հեռանալու, պետք է հեռացնել»։
ՌԴ նախագահի այցը պարզ մարդու համար, առաջին հերթին, գազի գնի հարց է: Հայաստան ներմուծվող գազի վերջին գնաճը բնակչությունը չզգաց: Բայց բոլորի հիշողության մեջ թարմ է նախորդ նման փորձը, երբ գազի սակագնի չավելացումը, ի վերջո, պետական ծանր պարտք դարձավ:
«Կարծում եմ՝ մենք բոլորս ականատես ենք, որ կարգավորման հեռանկարներ չկան ներկայումս, բանակցային գործընթացը տեղում դոփում է, բուն բանակցությունների մասին ոչինչ հայտնի չէ՝ կա՞ն նման բանակցություններ, թե՞ ոչ»:
Երբ վարչապետը 100 ձեռքբերումների մեջ նման փաստեր է ընդգրկում, գոնե գիտի՞, թե ինչպիսին են եղել ցուցանիշները նախկինում։ Թե չէ, կառավարության համար մի տեսակ ոչ նպաստավոր պատկեր է ստացվում։ Եթե 3 տոկոսը այդքան ոգևորող է, ապա ի՞նչ ասել 34 տոկոսի մասին։
Հայաստանում առաջին աթեիստական կազմակերպությունը ստեղծվել է 1927 թվականին՝ «Անաստված» անվամբ, որից մեկ տարի հետո էլ ստեղծվեց համանուն ամսագիրը։ «Անաստված»-ը 1928-1933 թվականներին տպագրվում էր՝ որպես հանդես, իսկ 1933-35 թվականներին՝ որպես թերթ։
«Ասենք՝ խոհարարն ուզում է աստղագետ դառնա, աստղագետն էլ գնում, տաքսի է քշում: Այսպիսի պայմաններում երկիրն ինչպե՞ս կարող է զարգանալ: Պետությունը վերևից չի՞ ուզում նայի, տեսնի, թե երկրում ի՞նչ է կատարվում: Որքա՞ն մասնագետներ են արտադրում, և ո՞ր ոլորտներ են գնում: Սա հարցերի հարցն է»:
Ժամանակին Միացյալ Նահանգների դեպանը Հայաստանի էներգետիկ համակարգում ամերիկյան ընկերությունների հետաքրքրվածության և ընդհուպ մինչև 8 մլրդ դոլար ներդրումային հնարավորություններից էր խոսում։ Հիմա արդեն չկան նախկին «կոռուպցիոներները», որոնք խոչընդոտներ էին ստեղծում ներդրողների համար, բա ինչո՞ւ չկան այդ ներդրումները։
Արմավիրի մարզում ցանկալի տարբերակով հարց լուծելու հույսը, ըստ 168.am-ին հասած տեղեկությունների, նախկին մարզպետներից «ժառանգություն» մնացած խորհրդականը, մշակույթի և կրթության վարչության պետն ու ՀՀԿ-ն ոչ հեռավոր անցյալում լքած Կրթության վարչության պետի կողմից հովանավորվող «տնօրենացուներն» են:
«Այն, ինչ ասվում է, ըստ էության ընկած է բանակցությունների հիմքում: Այսինքն՝ այս հակամարտության վերջնական կարգավորումը չի կարող լինել կողմերից մեկի կամ մյուսի օգտին, քանի որ դա չի լինի կարգավորում, այլ միայն կբարդացնի իրավիճակը, եթե կողմերից որևէ մեկի համար կարգավորումն ընդունելի չլինի, հակամարտությունը պարզապես չի կարգավորվի»:
ՌԴ նախագահի հետ ՀՀ վարչապետին, ըստ ամենայնի, ծանր խոսակցություն է սպասվում՝ ոչ միայն գազի գնի, այլև՝ մի շարք այլ հարցերի վերաբերյալ։ Խոսքը, մասնավորապես, ռուսական պետական ընկերության կառավարմանը հանձնված Հայաստանի երկաթուղային ցանցի հետագա ճակատագրի, ատոմակայանին տրամադրված վարկի, ինչպես նաև Վերին Լարսում հայկական բեռնափոխադրողների համար ստեղծված նոր դժվարությունների մասին է։
«Ասեմ, որ ռուսական կողմն անընդհատ կերպով հսկայական քաղաքական ավանս է տրամադրում: Առաջինը եղավ այն ժամանակ, երբ վարչապետի պաշտոնը ստանձնելուց 4 օր անց ռուսական կողմը շարունակեց ռազմատեխնիկական ոլորտի բանակցությունները»:
Ղարաբաղյան հակամարտությունը, ժամանակագրական առումով լինելով առաջինը խորհրդային իրականության մեջ, միաժամանակ աչքի է ընկնում նաև իր կարգավորման բարդությամբ: Ընդհանրապես, պրակտիկ կյանքում կոնֆլիկտների հետ առնչվելիս տիրապետող կարծիք է եղել այն, որ էթնոքաղաքական հակամարտությունները դժվար են ենթարկվում կարգավորման:
Քննչական կոմիտեի մամուլի խոսնակ Նաիրա Հարությունյանը մեր այն հարցին, թե արդյո՞ք նշված կալանավորված անձինք ազատության մեջ են գտնվում, պատասխանեց, որ դատարանը փոխել է նրանց բոլորի նկատմամբ ընտրված խափանման միջոց կալանավորումը, ազատ են արձակվել։
«Կարծում եմ՝ ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինի այցը Հայաստան լինելու է բավականին սառը: Եկեք նաև հաշվի առնենք, որ Պուտինը չի գալիս Հայաստանի Հանրապետություն, այլ գալիս է ԵԱՏՄ Բարձրագույն խորհրդի նիստին: Այսինքն՝ օրակարգը ԵԱՏՄ-ն է, և հյուրընկալող կողմը պետք է իր օրակարգը ներկայացնի երկկողմ, որպեսզի պարզ դառնա՝ կլինի՞ երկկողմ բովանդակություն, թե՞ ոչ: Կարևորն այն է, որ հայկական կողմը հստակ օրակարգ ձևավորի»:
Վերջին ամիսներին Վիճակագրական կոմիտեն այս ոլորտում բավական լուրջ առաջընթաց է գրանցում։ Ութ ամիսների արդյունքներով՝ արդյունաբերության աճը հասել է 9,5 տոկոսի։ Ընդամենը երկու-երեք ամիս առաջ այն 5-6 տոկոսի սահմաններում էր։ Բայց հանկարծ արդյունաբերությունը սկսեց վերելք արձանագրել։ Ու գիտե՞ք ինչու…
Իշխանափոխությունից հետո Հայաստանում ներդրումները չավելացան։ Չարդարացան նաև այն հույսերը, որ, ուր որ է՝ ներդրողները, հատկապես՝ սփյուռքահայերը, վազելու են Հայաստան, բերելու են իրենց գումարներն ու ներդնեն տնտեսության մեջ։
«Արցախում կայանալիք ընտրություններից հետո հնարավոր են ռազմական գործողություններ, քանի որ ադրբեջանցիները կայուն կերպով մտածում են, որ բոլոր գործերը ղեկավարում է, այսպես կոչված, Ղարաբաղյան կլանը, իսկ հիմա Երևան են եկել մարդիկ, ովքեր ուզում են ղարաբաղցիների «վերջը տալ», և ընտրությունների արդյունքում իշխանության փոփոխությունը Ադրբեջանի կողմից կողջունվի, կդիտարկվի՝ որպես թուլացում»:
168.am-ի աղբյուրների հավաստմամբ՝ ՀՀ պաշտպանության նախարարությունում (ՊՆ) լուրջ սկանդալ է հասունանում։ ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը հակված է, որպեսզի ՊՆ-ն գնումների գործընթացի արդյունքում համաձայնի օգտվել իրանական դիզվառելիքից, որի որակը, ըստ կարծիքների, բավական ցածր է, և հատկապես ձմռանն այն կարող է օգտագործման համար պիտանի չլինել։
Իշխանափոխությունից հետո Հայաստանում ձևավորված կառավարության գործունեության արդյունքները ոչ միայն հեղափոխական չեն, այլև շատ ու շատ հեռու են այդպիսին լինելուց։
Ժողովրդագրական որոշ տվյալներ գտնելն արդեն լուրջ հմտություններ է պահանջում: Համարյա հետախույզին վայել հմտություններ: Թվում էր, թե իրավիճակ է փոխվել: Թվում էր, թե տնտեսական վիճակագրության «խաղիկներն» անցյալում կմնան:
Միգուցե հիմա շատերը թերահավատորեն մոտենան և չհավատան, որ այդ թվականներին Երևանում կային այդքան շատ եկեղեցիներ, սակայն այդ ամենի մասին փաստում են անգամ օտարազգի ճանապարհորդները, ովքեր ինչ-որ ժամանակ եղել են Երևանում։ Երևանի ամենաշքեղ և ամենահին եկեղեցին եղել է «Պողոս-Պետրոսը»։
Թե որքանով Բաքվի այս առաջարկը կարող է դառնալ վերջին ամիսներին կողմերի կողմից հայտարարված հումանիտար ծրագրերի մաս՝ դժվար է ասել: Բայց ակնհայտ է, որ, ինչպես այս տարվա հունիս ամսին, հայկական կողմի նախաձեռնությամբ, ադրբեջանական կողմը ցանկանում է դիվերսանտ ահաբեկիչներին դարձնել հումանիտար գործընթացի մաս:
«Այսպես մտածենք՝ եթե Սաֆարովը, որը կացնահարել էր Գուրգեն Մարգարյանին, լիներ Երևանի բանտում, մենք կհամաձայնեի՞նք բաց թողնել այդ մարդուն և փոխանակել մեր այլ քաղաքացիների հետ»:
«Նախարարների վերջին ամիսների բոլոր հանդիպումների ժամանակ քննարկվում են հարցեր, որոնք պետք է ընկալել ժողովուրդներին խաղաղության նախապատրաստելու փաթեթի մաս: Ուստի պատահական չէ, որ այս քննարկումը հրապարակային դաշտ է դուրս գալիս կամ բացվում նախարարների հանդիպումից առաջ: Կարծում եմ՝ սա կլինի նրանց բանակցությունների մասը»:
1991-ի սեպտեմբերով սկզբնավորվեց Հայոց նորագույն պետականությունը: Պատերազմ, արտագաղթ, օտար արժեքների ներխուժում, ժողովրդի բարոյալքում… բայց և` վերանվաճված Հայրենի հողակտոր, ազգայնորեն միատարր Հայաստան պետություն-այսպես նշանավորվեց մեր պետականության ծնունդը:
«Ադրբեջանը դիմում է Երևանին, քանի որ դրանով ցանկանում է ցույց տալ, որ Արցախ պետություն չկա, որ Արցախը պարզապես օկուպացված տարածք է, որ մայր Հայաստանն է օկուպացրել, հետևաբար՝ ինքն էլ իրավասու է կարգավորել այս հարցը: Այսինքն՝ սա ահաբեկչական հարված է»:
Կենտրոնական բանկի արտաքին պահուստների մակարդակը շատ ավելի բարձր է եղել ոչ միայն 2013թ., այլև իշխանափոխությունից ընդամենը մի քանի ամիս առաջ. 2017թ. դեպտեմբերին այն գերազանցում էր 2 մլրդ 314 մլն դոլարը։
Կառավարությունը հպարտանում է, որ պատրաստվում է 56 մլրդ դրամ ԱԱՀ ժամկետանց պարտք վերադարձնել տնտեսվարողներին, ինչը հեղափոխական քայլ է համարում տնտեսության համար։ Բայց ոչինչ չի ասում այն մասին, որ ամիսներ շարունակ պատժում է տնտեսությանը` զրկելով փողից։ Հիմա դա հեղափոխակա՞ն, թե՞ հակահեղափոխական քայլ է։
«Քաղաքական տեսանկյունից Փաշինյանը գործում է այնպես, ինչպես նախկին ղեկավարները, բայց հարցն այն է, որ մենք չենք տեսել Փաշինյանից առաջ «վհուկների որս», Փաշինյանն իր քաղաքական ընդդիմախոսների հետ հաշվեհարդար է տեսնում, դա անթույլատրելի է: Դա, ի վերջո, թուլացնում է նաև Հայաստանը»:
