Խամաճիկների իշխանությունը քանդել է երկիրը ու դեռ ուզում է վերարտադրվել։ Ուզում է վերարտադրվել, որովհետև այսքանից հետո հասարակության մեջ դեռ կան մարդիկ, որ Նիկոլ Փաշինյան են խաղացնում։ Ո՞ւմ և ինչի՞ համար։
Արցախյան երկրորդ մեծ պատերազմի ընթացքում ռուսական «Իսկանդեր-Է» օպերատիվ մարտավարական հրթիռային համակարգերի կիրառման հարցը դարձավ այս պատերազմի ամենամութ, սակայն անկյունաքարային և վճռորոշ հանգրվաններից մեկը: Եվ դա պատահական չէ, քանի որ «Իսկանդեր» համակարգերը ՌԴ ուժային և միջուկային իմիջի ամենաառանցքային հենասյուներն են և ՀՀ զինանոցի ամենահզոր զենքը:
Կյանքը ցույց տվեց, որ լեգիտիմ իշխանությունը, ինչպիսին պայմանականորեն կարելի է համարել Նիկոլ Փաշինյանի իշխանությանը, ոչ միայն չլուծեց Հայաստանի խնդիրները, այլև պատուհաս դարձավ՝ ինչպես Հայաստանի, այնպես էլ՝ Արցախի համար։ Գերլեգիտիմ իշխանության դիմաց մենք վճարեցինք Արցախի 75 տոկոսի, 5000 հայորդիների կորստով, տասնյակ-հազարավոր հաշմված ու խեղված ճակատագրերով ու Հայաստանի առջև ծառացած՝ ընդհուպ գոյաբանական սպառնալիքներով։
Հայաստանում կատարվող գործընթացների թիրախը պետությունն է։ Պետության դեմ արշավը սկսվել է վաղուց։ 2018-ին այդ արշավը ֆունկցիոնալ հաղթանակ է արձանագրել․ իշխանության են եկել կամ բերվել մարդիկ, ովքեր պատրաստ են հանդես գալ պետության դեմ պայքարի առաջամարտիկների դերում։
Էկոնոմիկայի նախարարը հերթական սկանդալային հայտարարությունն արեց՝ այս անգամ զբոսաշրջության սպասվող աճերի վերաբերյալ, ու մի կողմ քաշվեց։ Հետո շատերը սկսեցին գլուխ ջարդել՝ նախարարի հայտարարության հիմքերը գտնելու համար, բայց չեն գտնում։
Նիկոլ Փաշինյանի նախընտրական պլատֆորմը պարզ է ու պարզունակ․ Թուրքիայի և Ադրբեջանի հետ տնտեսական հարաբերությունների հաստատում, որպես դրա հետևանք՝ տնտեսության զարգացում և բարեկեցության աճ, փողի ավելացում, մի խոսքով։ Նիկոլ Փաշինյանը հասարակությանն առաջարկում է կրկին իրեն ընտրել՝ կյանքի բարելավման համար։ Նրա առաջարկը նույնն է, ինչ ընտրություններին մասնակցող բոլորի առաջարկը՝ մարդկանց կյանքի բարելավում։ Այն «փոքր» նրբությամբ, որ նա դա առաջարկում է ընդամենը հինգ ամիս առաջ առնվազն 5000 հայորդիների սպանած, ավելի քան 10.000 հայորդիների վիրավոր ու հաշմանդամ դարձրած պետությունների հետ հարաբերությունների հաստատման ճանապարհով։
Հայաստանի տնտեսությունն անկման մեջ է, ու դա բացասաբար է ազդում նաև տնտեսության մեջ ձևավորվող հարկային եկամուտների վրա։ Մուտքերը շարունակում են կրճատվել։ Նույնիսկ ակտիվ գնաճը, որը լրացուցիչ աղբյուր է հարկերի համար, չի փրկում։ Մինչդեռ, ոչ վաղ անցյալում Նիկոլ Փաշինյանը տնտեսության վերականգնման մասին էր խոսում։
Կենտրոնական բանկը, որը կոչված է ապահովելու երկրում գների կայունությունը, «լավ» հույս է տալիս սպառողներին. գներն առաջիկայում կշարունակեն բարձրանալ։
Բացի դատարկ հայտարարություններից, Նիկոլ Փաշինյանի կառավարությունն այդպես էլ չկարողացավ ոչինչ փոխել Հայաստանի տնտեսության մեջ։ Տնտեսական իրավիճակը մեր երկրում այնքան վատ է, որ նույնիսկ դժվար է համեմատել ԵԱՏՄ երկրների հետ։ Մինչդեռ՝ կար ժամանակ, երբ հեղափոխական զարգացումների մասին էինք խոսում։
Հատկապես Արցախյան երկրորդ պատերազմից հետո ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի ձևաչափի հեղինակազրկման և բանակցային գործընթացը շարունակելու կամ պատերազմից հետո վերսկսելու անկարողության պայմաններում հասկանալի չէ, թե որ ձևաչափի շրջանակում են շարունակվելու հակամարտող կողմերի միջև բանակցությունները:
ՀՀ-ում ստեղծված իշխանական կառավարման քաոսի մասին արդեն խոսվում է ամենուր, սկսած կառավարական շենքերի աշխատասենյակներից ու միջանցքներից, վերջացրած կառավարական ավտոտնակներով: Մեզ հասած տեղեկություններով՝ նոր զարգացումներ են հասունանում տեսչական բնագավառում․ բանն այն է, որ կառավարությունից սկսել են տեսչություններին առանձին հանձնարարականներ տալ, որոնք ակնհայտ քաղաքական պատվերներ են և ունեն հստակ ուղղորդում:
Հնարավոր արտահերթ ընտրությունների հիմնական առանձնահատկություններից մեկը լինելու է հանրային անտարբերության գերբարձր մակարդակը։ Երևանյան կուլուարներում ու սոցիալական ցանցերում ընթացող քաղաքական կյանքը տպավորություն է ստեղծում, թե հանրությունն ակտիվորեն ներգրավված է դրան, մինչդեռ դա կարող է վերաբերել քաղաքական ու մերձքաղաքական կյանքին ինտեգրված առավելագույնը մի քանի տասնյակ հազար մարդու, ինչն ամենևին ողջ հասարակությունը չէ։
Աշխարհն արդեն մտածում է համավարակով պայմանավորված ուսուցման կորուստները վերականգնելու մասին։ Ժամանակն է, որպեսզի Հայաստանը ևս սկսի մտածել այս հարցի մասին։ Տևական ժամանակ Հայաստանի դպրոցներն աշխատեցին հեռավար կարգով։
ԱՄՆ նախագահ Ջո Բայդենի՝ ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինին ուղղված խոսքերն իրական աշխարհաքաղաքական փոթորիկ են դարձել, որից հետո ակտիվացել են գործընթացները՝ ինչպես ռուս-ամերիկյան, այնպես էլ՝ ամերիկաչինական, թուրք-ամերիկյան և ԵՄ-ԱՄՆ հարաբերություններում:
Այս գործարարը 2020-ին ձեռք էր բերել ընկերության 49 տոկոսը: Նախկինում վրացական ընկերությունն այս պահին ապահովում է Հայաստանի ինտերնետ տրաֆիկի 85 տոկոսը, Ադրբեջանի ինտերնետ տրաֆիկի՝ 50, և Վրաստանի թրաֆիկի՝ 55 տոկոսը: Ընկերությունն ինտերնետային «մուտք» ունի նաև Իրան և Իրաք:
2020 թվականի նոյեմբերի 9-ի խայտառակ կապիտուլյացիայից հետո Հայաստանը հայտնվել է գրեթե կատարյալ մեկուսացման ու օտարացման մեջ, ինչն արտահայտվում է ամենատարբեր դրսևորումներով։ Պատերազմում կրած պարտությանը հաջորդած հինգ և ավելի ամիսների ընթացքում Հայաստան գրեթե չի այցելել որևէ օտարերկրյա պաշտոնյա կամ պատվիրակություն, նույն կերպ հայկական որևէ պաշտոնյա կամ պատվիրակություն չի մեկնել արտերկիր։
Ընտրությունները, ահա, պատասխանելու են այդ գլխավոր հարցին՝ տեղ ունենալո՞ւ են այդ ամոթալի երևույթները հայկական իրականության մեջ, թե՞ Հայաստանը զարգացման գոնե տեսական հնարավորություն է ստանալու։ Քաղաքական պայքարը, այդպիսով, ընթանալու է Նիկոլ Փաշինյանին հաստատելու կամ մերժելու տրամաբանությամբ, որից դուրս գործող բոլոր ուժերն իրականում ծառայելու են նրա իսկ իշխանության պահպանմանը։
Հայտարարելով արտահերթ խորհրդարանական ընտրությունների գնալու մասին՝ Նիկոլ Փաշինյանը հերթական ապտակն է հասցնում տնտեսությանը։ Որքան էլ համարենք, որ առկա ներքաղաքական լարվածությունը թուլացնելու ճանապարհներից մեկն արտահերթ ընտրություններն են, այնուհանդերձ, այս իրավիճակում ընտրությունների գնալը վատագույն տարբերակն է տնտեսության համար։
Արցախյան երկրորդ ողբերգական պատերազմից հետո ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի աշխատանքի վերսկսման անհրաժեշտության մասին ամիսներ շարունակվող խոսակցությունների և թվացյալ նախապատրաստական աշխատանքների ֆոնին՝ Բայդեն-Պուտին հեռավար «փոխհրաձգությամբ» Ռուսաստան-ԱՄՆ դիմակայությունը նոր փուլ է թևակոխում:
Նիկոլ Փաշինյանը սկսել է նախընտրական քարոզարշավը։ Ոչ պաշտոնապես, զրահաբաճկոնով, ամենակարևորը՝ ստով։ Այդ հարցում նա հավատարիմ է ինքն իրեն ու չի կեղծում։ Նիկոլ Փաշինյանն իշխանության է եկել ստով ու մանիպուլյացիաներով, նույն կերպ նա հիմա փորձում է պահպանել իշխանությունը։
Պետական պարտքի աճի ցուցանիշով Նիկոլ Փաշինյանը հակառեկորդ է սահմանել։ Մեկ տարվա կտրվածքով պարտքը երբևէ այդքան չէր ավելացել։
Տարիներ շարունակ դրամի կայունությունը եղել է Հայաստանում սոցիալական միջավայրի վրա ազդող հիմնական գործոններից մեկը։ Սպառողների եկամուտների դանդաղ աճի պայմաններում ազգային արժույթի կայունությունը հնարավորություն է տվել զսպել ներմուծվող ապրանքների գների բարձրացումը՝ թուլացնելով սոցիալական լարվածությունը։
Իհարկե, իշխանությունները կգերադասեն մեղքը բարդել հասարակության վրա, որ «մոռացել է» դիմակ-ալկոգել կանխարգելիչ կանոնները: Ճիշտ այնպես, ինչպես իշխանություններն են մոռացել հետևել, որ հասարակությունը պահպանի այդ կանոնները: Սեփական անգործությունն ուրիշի վրա բարդելն ավելի հեշտ է:
ԱՄՆ նորընտիր նախագահ Ջո Բայդենի հաստատական պատասխանը լրագրողի հարցին, թե մարդասպա՞ն է արդյոք ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինը, փոթորկել է միջազգային հարաբերությունները, և այն բացառիկ իրադարձություն է նույնիսկ Վաշինգտոն-Մոսկվա ճգնաժամային հարաբերությունների դեպքում։
Իմ կարծիքով՝ Հայաստանում պետք է լինի դրվածք, որ կրթության և գիտության բյուջեն կրճատող կառավարությունը պետք է հրաժարական տա։ Թող լինի այնպիսի կառավարություն, որն ամեն ինչ կանի կրթության և գիտության համար։
Նիկոլ Փաշինյանը հասավ իր նպատակին՝ հայտարարեց հունիսի 20-ին արտահերթ ընտրությունների անցկացման մասին։ Շատերին թվում է, շատերի կողմից ներկայացվում է, թե դա ոչ թե Նիկոլ Փաշինյանի, այլ ընդդիմության, գեներալների, նրա բոլոր ընդդիմախոսների ցանկությունն էր, բայց դա թյուր տպավորություն է։ 2020 թ․ նոյեմբերի 10-ին Նիկոլ Փաշինյանի իշխանությունը կախված էր բառացիորեն մազից։ Այսօր հարթակում կանգնած ընդդիմադիրները չկարողացան կտրել այդ մազը, փոխարենը՝ Փաշինյանն այն կարողացավ դարձնել պիրկ պարան և իր գրեթե ընկած իշխանությունը բարձրացրեց պարանն ի վեր։
Քաղաքականությունը գործունեության դաժան տեսակ է։ Անորակ ու ցածրակարգ հասարակություններում այն կառուցվում է հիմնականում ստի ու կեղծիքի վրա, բայց պատմականորեն լինում են պահեր, երբ անգամ կեղծիքի վրա հիմնված քաղաքականությունը ստիպում է առերեսվել ճշմարտության հետ։
Ռուսական գազը մոտ երեք շաբաթ Հայաստան կմատակարարվի Ադրբեջանի տարածքով։ Այս մասին տեղեկացնում է «Գազպրոմ էքսպորտը»: «Հյուսիսային Կովկաս-Անդրկովկաս» գազատարի պլանային կանխարգելիչ և վերանորոգման աշխատանքների ընթացքում ռուսական գազը սպառողներին կմատակարարվի Ադրբեջանի տարածքով: «Գազպրոմ էքսպորտ» ՍՊԸ-ն և Ադրբեջանի պետական նավթային ընկերությունը մարտի 16-ին կարճաժամկետ պայմանագիր են կնքել Ադրբեջանի տարածքով ռուսական գազի փոխադրման համար»,- նշված է ընկերության հաղորդագրության մեջ։
Սպառվում է ռուսական գազի ներմուծման գնի շուրջ վարվող բանակցությունների համար տրված եռամսյա ժամկետը։ Անցած տարվա վերջին, ինչպես հայտնի է, «Գազպրոմը» հայտարարեց Հայաստան գազի մատակարարման գործող պայմանագիրը 3 ամսով երկարաձգելու մասին։
Նիկոլ Փաշինյանը, ահա, Հայաստանը տանում է ստորաքարշության, որը ոչ միայն արժանապատիվ խաղաղություն չէ, այլ խաղաղություն չէ ընդհանրապես։ Ստորաքարշությունը, սակայն, վճարովի զբաղմունք է, իսկ եթե այն հասցվում է պետական մակարդակի, վարձքը կարող է անպատկերացնելի լինել փողի աստվածության բոլոր հետևորդների համար։
