Պուտին-Էրդողան հեռախոսազրույցից ժամեր անց տեղի ունեցած ՌԴ ԱԳ նախարար Սերգեյ Լավրովի այցը Երևան մի շարք ուշագրավ նյուանսներ բացահայտեց ներկայումս ընթացող բանակցություններից:
Հեղինակությունների դեմ պայքարը Նիկոլ Փաշինյանի աշխարհայացքային ու հոգեբանական բարդույթների արտահայտությունն է։ Նա ցանկանում է, որ երկրում լինի միայն մեկ հեղինակություն, միայն մեկ հերոս, միայն մեկ մեծարանքի օբյեկտ, միայն մեկ իմաստուն, և այդ բոլորի կրողը լինի ինքը՝ Նիկոլ Փաշինյանը։
«Խնդիրն այն է, որ Ադրբեջանը, որպես հաղթող կողմ, շտապում է՝ հաշվի առնելով նաև այն հանգամանքը, որ հաղթանակի շնորհիվ Ալիևն ամրապնդել է իր դիրքերը, իսկ Հայաստանում հակառակն է տեղի ունենում, ուստի պայմանավորված ներքաղաքական զարգացումներով, հայկական կողմը տեխնիկական պաուզա է վերցրել, քանի որ ներքաղաքական անորոշ իրավիճակը չի կարող որևէ ազդեցություն չունենալ եռակողմ աշխատանքի վրա, ու հատկապես ապաշրջափակման շուրջ բանակցությունները դանդաղել են, ըստ էության, շարունակվում են զրոյական արդյունավետությամբ»,- ասաց նա:
Նիկոլ Փաշինյանի ղեկավարությամբ Հայաստանը պատերազմում խայտառակ պարտություն է կրել, հանձնվել է Արցախի 75 տոկոսը՝ 5 հազարից ավելի զոհերով։ «Դավաճան», «կապիտուլյանտ», «հողատու» պիտակներն իրականում նրա քաղաքական ու ոչ միայն քաղաքական ուղու վրա դաջել են ոչ թե Ռոբերտ Քոչարյանը, Սերժ Սարգսյանը կամ որևէ այլ մեկը, այլ անձամբ ինքը՝ սեփական գործողություններով, անգործությամբ, անկարողությամբ կամ դավաճանությամբ։
Հայաստանում թացն ու չորը խառնվել է իրար. մեկը մի բան է ասում իշխանության բեսպրեդելի, Սահմանադրությունը ոտնահարելու, օրենքները խախտելու մասին, մյուսն արդարացնում է ու հիմնավորում։ Մարդիկ այդպես էլ չեն կարողանում կողմնորոշվել, թե որտե՞ղ է ճշմարտությունը։
«168 Ժամ»-ի թղթակցի հետ զրույցում ռուս արևելագետ Ալեքսեյ Մալաշենկոն ասաց, որ ՌԴ ԱԳ նախարարի այցը հակամարտ երկրներ կարևոր է, քանի որ տեղի է ունենում ռուս-թուրքական հարաբերությունների համար նոր իրավիճակում: «Այսինքն՝ վերջին այցերը տեղի էին ունեցել պատերազմից հետո, երբ այն դեռ նոր էր ավարտվել, դա էր տարածաշրջանի նոր իրավիճակը, որում որևէ երկիր, բացի Ռուսաստանից, դեռ դիրքավորված չէր»:
Երեկ Ազգային ժողովում արձանագրվեց Հայաստանի պատմության, թերևս, ամենախայտառակ օրը։ Վարչապետի պաշտոնից Նիկոլ Փաշինյանի հրաժարականից հետո խորհրդարանում տեղի ունեցավ ձևական միջոցառում, խորհրդարանական երկու ընդդիմադիր խմբակցություններից ոչ մեկը վարչապետի թեկնածու չառաջադրեց, ինչի արդյունքում «Իմ քայլը» ձեռնպահ քվեարկեց Նիկոլ Փաշինյանի թեկնածությանը, և վարչապետ չընտրվեց։ Նույն ներկայացումը կկրկնվի ուղիղ մեկ շաբաթ անց. Նիկոլ Փաշինյանը կրկին չի ընտրվի, և Ազգային ժողովը կլուծարվի։
Հրապարակվեցին այս տարվա առաջին եռամսյակի սոցիալ-տնտեսական վիճակը բնութագրող նախնական մակրոտնտեսական թվերը: Ինչպես և սպասվում էր, մասնագետները հանգիստ ընդունեցին դա: Անգամ իշխանության մաս կազմող տնտեսագետների մեծ մասը չփորձեց «հպարտանալ» դրանցով: Ի տարբերություն քաղաքականամերձ գործիչների: Որովհետև այս ու ապագա երկու ամսվա ընթացքում սոցիալ-տնտեսական վիճակագրությունը 2021թ․ քիչ թե շատ աշխատող տնտեսության թվերը ստիպված համադրում է 2020-ի լոքդաունի պայմաններում արձանագրված տվյալների հետ:
Պետության ֆինանսական բեռը վերջին երկու տարիներին կտրուկ ծանրացել է։ Մի կողմից՝ նվազել են բյուջեի եկամուտները, մյուս կողմից՝ մեծացել է ծախսերի ճնշումը՝ ստանձնած նոր ֆինանսական պարտավորությունների պատճառով, որոնք ժամանակին բավարար հիմնավորված չեն եղել տնտեսական զարգացումներով։
Սյունիքի դեպքերը ծանր տարած իշխանություններն ընտրություններից առաջ խստացնում են Քրեական օրենսգրքի պահանջները, որպեսզի պատժեն քաղաքական հակառակորդներին։ Բայց, իհարկե, չեն պատրաստվում բավարարվել միայն դրանով։ Տնտեսությունը ճգնաժամից հանելու ուղիներ փնտրելու և խթաններ ստեղծելու փոխարեն՝ սկսել են ռեպրեսիաներ կիրառել քաղաքական հակառակորդների տնտեսական գործունեության նկատմամբ. բիզնես են փակում, ոստիկանություն ու ԱԱԾ են կանչում, քրեական գործեր են «կարում»՝ այդ ճանապարհով փորձելով ընտրություններից առաջ ասպարեզից հեռացնել անհնազանդներին։
Մեր նախորդ հոդվածում ներկայացրել էինք դպրոցականների հանրապետական օլիմպիադայի արդյունքները։ Հատկապես մտահոգիչ էին Ինֆորմատիկա առարկայի արդյունքները։ 6-12-րդ դասարանների ընդամենը 24 աշակերտ էր իրավունք ստացել մասնակցել հանրապետական փուլին։ Նրանցից մեկը չէր ներկայացել հանրապետական փուլին։ Այսպիսով, ամբողջ երկրից Ինֆորմատիկայի հանրապետական օլիմպիադային մասնակցել է 23 աշակերտ, որոնցից 21-ը Երևանից են, 2-ը՝ Գյումրու «Ֆոտոն» վարժարանից։
Կազանում նախօրեին ավարտվեց ԵԱՏՄ միջկառավարական խորհրդի աշխատանքը։ Նիստի ավարտին ԵՏՀ-ի և Ուզբեկստանի միջև համագործակցության հուշագիր ստորագրվեց, իսկ դրա շրջանակում քննարկվեցին ԵԱՏՄ արդիական խնդիրներն ու հարցերը։ Նախատեսվում է ԵԱՏՄ միջկառավարական խորհրդի հաջորդ նիստն անցկացնել Ղրղըզստանի Հանրապետությունում՝ Իսիկ-Կուլում։
Ես չեմ ուզում լինել պաթետիկ և հույս դնել ժողովրդի իմաստնության վրա, որն ուշանում է արդեն հինգ հազար տարի, կամ խոսել, այսպես կոչված, էլիտաների նախաձեռնությունների մասին, որոնց նայելիս տխուր ժպիտ է առաջանում։ Մեր երկիրը թակարդում է, և նրան այդտեղ ենք մտցրել մենք՝ ժողովուրդը, էլիտաները, «անտեսանելի ձեռքը» և, իհարկե, Նիկոլը՝ որպես առանձին սուբյեկտ։ Այդ թակարդում բոլորս ենք, ինչպես նաև մեր ժողովրդի ու պետության ապագան։
Ընտրություններն Արցախի սահմանների հետքաշման ու Եռաբլուրի անսահմանության մեծացման հետևանք են։ Ու քանի որ դա այդպես է, որքան էլ անպարկեշտ, սակայն գոյության իրավունք ունի հարցը՝ ո՞ւմ կընտրեին Եռաբլուրում հանգչող տղաները, եթե Եռաբլուրի սահմանները չլինեին այնքան անծայրածիր, որքան այսօր են։
5,8 տոկոս գնաճը՝ եկամուտների չավելացման պայմաններում, լուրջ ծանրություն է սպառողների համար։ Բայց դա այն ամբողջ պատկերը չէ, որը թաքնված է գնաճի տակ։
Ռուսաստանի և Ֆրանսիայի նախագահներ Վլադիմիր Պուտինն ու Էմանուել Մակրոնը պայմանավորվել են Արցախյան հարցի կարգավորման գործընթացում կոնկրետ նախաձեռնություններով հանդես գալ:
«Ժողովրդի իշխանություն»։ Սա է այն հիմնական կոդը, որով Նիկոլ Փաշինյանը շուրջ երեք տարի պահպանում է իշխանությունը և մտադիր է վերարտադրվել առաջիկա ընտրություններում։ «Ժողովրդի իշխանություն» արտահայտությունն իրականում մեղմասացություն է, էվֆեմիզմ, որով նա փորձել է քողարկել անիշխանությունը, փորձել է, հաջողում է, և կա վտանգ, որ էլի կհաջողի։
Վիճակագրական կոմիտեն հրապարակել է հերթական տնտեսական ակտիվության ցուցանիշը։ Մեկամյա անընդմեջ անկումից հետո, մարտին՝ նախորդ տարվա մարտի համեմատ, աճ է արձանագրվել։ Որ այդպես էլ պիտի լիներ, պարզ էր ի սկզբանե։ Բայց չպետք է մոռանալ, թե դա ինչի արդյունք է։
Ապրիլի 24-ին ԱՄՆ նախագահ Ջո Բայդենի կողմից Հայոց ցեղասպանության ճանաչումն ու «ցեղասպանություն» եզրույթի բազմակի կիրառումն ԱՄՆ աշխարհաքաղաքական «մուտքը» կամ դրա փորձն էր հարավկովկասյան տարածաշրջան, որը Հայաստանի համար լի է մի շարք բացասական, դրական, ինչպես նաև՝ անկանխատեսելի աշխարհաքաղաքական հետևանքներով:
Նիկոլ Փաշինյանի հրաժարականից հետո երկրի իրավաբանական և ոչ միայն իրավաբանական հանրույթը զբաղված է Սահմանադրության անիմաստ մեջբերումներով, որոնք ապացուցում են, որ նա Սահմանադրության ու օրենքի ուժով չի կարող լինել վարչապետի պաշտոնակատար։ Անիմաստ են ոչ միայն սահմանադրական ցիտատները, այլ անգամ նույն Նիկոլ Փաշինյանի եռամյա վաղեմության հայտարարությունն այն մասին, որ հրաժարական տալուց հետո Սերժ Սարգսյանը չէր կարող դառնալ վարչապետի պաշտոնակատար։ Եվ չդարձավ, քանի որ դա էր Սահմանադրության ու օրենքի պահանջը։
Սպասվող խորհրդարանական ընտրություններին իշխանությունները գնում են երկրի ղեկավարումը լիակատար ձախողած. տնտեսությունը քայքայված է, երկիրը՝ անպաշտպան, հասարակությունը՝ բարոյալքված, ապագան՝ անորոշ։ Այս պայմաններում ի՞նչ է մնում անել վերարտադրվելու համար՝ կրկին օրակարգ բերել նախկիններին ու փորձել ամբողջ մեղքը բարդել նրանց վրա։ Այն, ինչ անում էր Նիկոլ Փաշինյանը՝ կառավարության ծրագրի կատարման 2020թ. հաշվետվությունը Ազգային ժողովում ներկայացնելու ժամանակ։
Փաստ է, որ գոնե մինչև այժմ թուրքական ապրանքների դեֆիցիտ ներքին շուկայում չի նկատվել։ Գուցե և ինչ-որ ապրանքներ հիմա գալիս են այլ երկրներից։ Բայց այս արգելանքի նպատակը ամենևին էլ միայն թուրքական ապրանքների հոսքը Հայաստան կասեցնելը չէր և փոխարինելը ուրիշ երկրների արտադրանքով։
Տնտեսական կանխատեսումներն անշնորհակալ զբաղմունք են: Սա, հավանաբար, միակ բանն է, որ մեր իշխանությունները գիտեն տնտեսության մասին: Որպես ապացույց՝ կարելի է հիշել բոլոր առումներով ողբերգական 2020թ․ պետական բյուջեի ուղերձը:
Արտահերթ խորհրդարանական ընտրությունների շուրջ իշխանության և խորհրդարանական խմբակցությունների ղեկավարների միջև ձեռք բերված պայմանավորվածություններն առայժմ միայն հայտարարությունների մակարդակում են։ Չնայած դրան՝ Նիկոլ Փաշինյանը վաղուց արդեն սկսել է ոչ պաշտոնական քարոզչությունը։ Դրա համար նա օգտագործում է բոլոր հնարավոր հարթակները. Ազգային ժողովի ամբիոնից լուտանքներ է թափում նախկինների հասցեին՝ նրանց մեղադրելով հազար ու մի մեղքերի մեջ, այցելում է մարզեր, բոցաշունչ ելույթներ ունենում Հայաստանի ու Արցախի պայծառ ապագայի մասին, խոնարհվում ղարաբաղյան պատերազմում զոհվածների գերեզմանների առաջ, համբուրում նրանց հարազատների ձեռքերը։
Դպրոցականների առարկայական օլիմպիադաներն այլևս չեն համարվում կրթության որակի չափման միջոց։ Բայց օլիմպիադայի արդյունքները մոտավոր պատկեր են տալիս մեր կրթության և գիտության վերաբերյալ։ Փորձենք հասկանալ, թե ինչ վիճակում է Հայաստանը դպրոցականների օլիմպիադաների ասպարեզում։ Օրերս www.olymp.am կայքում հրապարակվեց դպրոցականների օլիմպիադաների այս տարվա վիճակագրությունը։
«Կարևոր եմ համարում ՌԴ ՊՆ ղեկավարի նախօրեի հայտարարությունն այն մասին, որ Հարավային ռազմական օկրուգի զորքերի մարտական կարողությունները բարձրացվում են: Ռուսաստանը հասկանում է, թե որ հարցերում է թույլ ռազմական առումով, և պատահական չէ, որ ուղիղ կերպով խոսվում է ՆԱՏՕ-ի միջամտության, համապատասխան քայլեր ձեռնարկելու մասին, դա ակնհայտորեն վերաբերում է Ղարաբաղյան հակամարտության գոտուն, ինչպես նաև Վրաստանին, Սիրիային, Դոնբասին, բոլոր հատվածներում կա լարվածության վտանգ»,- ասաց Եվսեևը:
Նիկոլ Փաշինյանի ոստիկանապատ այցերն այլևս միայն խղճահարություն են առաջացնում։ Ամեն նման այցով նա նեղացնում է իր և հասարակության միջև դեռևս մնացած միջանցքը, եթե, իհարկե, նման միջանցք ընդհանրապես կա։ Բայց դա Փաշինյանին չի հուզում, քանի որ նրա խնդիրը ոչ թե հանրության հետ հաղորդակցությունն է, այլ Ադրբեջանի հետ կոմունիկացիան, որի իրագործման համար պատրաստ է զոհաբերել ամեն ինչ՝ սեփական արժանապատվությունից՝ մինչև ազգային անվտանգություն։ Ամեն ինչ, բացի իշխանությունից, բնականաբար։
168.am-ի հետ զրույցում ռուս քաղաքագետ Ստանիսլավ Տարասովն ասաց, որ թեև կա եռակողմ բանակցություններ, սակայն դրանք միմիայն մեկ հարցի շուրջ են, և դրա շրջանակում որևէ բովանդակային քննարկում, բանակցություն չի ծավալվում: Ըստ նրա, բանակցային գործընթացը ներկայումս մարտահրավերային է:
Նիկոլ Փաշինյանն անընդհատ խոսում է հարևանների նկատմամբ թշնամական վերաբերմունքի փոփոխության, խաղաղության մասին։ Առաջին հայացքից անմեղ ու անվտանգ այս հայտարարությունների տակ թաքնված են այլ նպատակներ, որոնք բացահայտվում են իշխանության զանազան խոսնակների ու Նիկոլ Փաշինյանի այլ հայտարարությունների արդյունքում։
Ապրիլի 1-ին կայացած կառավարության նիստը բացելուց հետո Նիկոլ Փաշինյանը շտապեց հայտարարել, որ տնտեսական բնույթի կարևոր լուրեր ունի հայտնելու։ Վարչապետի ասած կարևոր լուրերից մեկը վերաբերում էր բյուջեի առաջին եռամսյակի հարկային եկամուտների կատարողականին։
