«Մոսկվայի հանդիպումից հետո հույսերը մեր չեն արդարացել»,- այս մասին քիչ առաջ Մոսկվայում ԵԽ գլխավոր քարտուղար Մարիա Պեյչինովիչ Բուրիչի հետ բանակցությունների արդյունքներով տրվող մամուլի ասուլիսի ընթացքում ասաց ՌԴ ԱԳ նախարար Սերգեյ Լավրովը` անդրադառնալով հարցին, թե արդյո՞ք քննարկվել է հանդիպմանը Արցախյան հակամարտության գոտում տիրող իրավիճակը։
«Ղարաբաղյան կարգավորման հեռանկարներն այս պահին չափազանց աղոտ են»,- այս մասին 168.am-ի հետ զրույցում ասաց ռուս քաղաքական վերլուծաբան Ֆյոդոր Լուկիանովը՝ անդրադառնալով Ղարաբաղյան պատերազմի ֆոնին հակամարտության քաղաքական կարգավորման հեռանկարներին և թուրքական գործոնին Ղարաբաղյան հակամարտությունում։
«Թուրքիան չի ցանկանում Ղարաբաղում բախվել Ռուսաստանին, նա գիտի, որ Ղարաբաղում ամեն ինչ չի ավարտվելու՝ անկախ պատերազմի արդյունքներից»,- այս մասին 168․am-ի հետ զրույցում ասաց ՌԴ ԱՊՀ ինստիտուտի եվրասիական ինտեգրացիայի և ՇՕՍ զարգացման բաժնի պետ, ռազմական վերլուծաբան Վլադիմիր Եվսեևը, խոսելով պատերազմի մեկնարկից 19 օր անց ռազմաճակատում ստեղծված իրավիճակից, ՌԴ դիրքորոշումից և դաշնակցային պարտավորությունների շուրջ Հայաստանում առկա դիսկուրսից և ՌԴ հնարավոր ապագա դիրքավորումից տարածաշրջանային շատ ավելի սուր զարգացումների կոնտեքստում։
«Ակնհայտ է, որ Մոսկվան տրամադրված է ճնշել, դադարեցնել պատերազմը»,- այս մասին այսօր 168․am-ի հետ զրույցում ասաց Մոսկվայի Քաղաքական և ռազմական վերլուծությունների կենտրոնի փոխտնօրեն, ռազմական վերլուծաբան Ալեքսանդր Խրամչիխինը` պատասխանելով հարցին, թե ինչո՞ւ չի հաջողվում կյանքի կոչել Մոսկվայում օրեր առաջ համաձայնեցված հրադադարը, և ինչո՞ւ են դանդաղում նաև զինվորականների մակարդակով բանակցությունների արդյունքները։
«Մենք պնդում ենք մեր դիրքորոշումը, որ խաղաղ կարգավորումը ոչ միայն հնարավոր է, այլև այն միակ եղանակն է, որը կապահովի այս խնդրի կայուն կարգավորումը»,- այս մասին այսօր մի քանի լրագրողներին տված մեծ հարցազրույցի ընթացքում ասաց ՌԴ ԱԳ նախարար Սերգեյ Լավրովը՝ անդրադառնալով Արցախյան հակամարտությունում Թուրքիայի դերակատարմանը։
«Հակամարտության քաղաքական կարգավորում հնարավոր է»,- այս մասին այսօր ռուսաստանցի մի քանի լրագրողներին տված մեծ հարցազրույցի ընթացքում ասաց ՌԴ ԱԳ նախարար Սերգեյ Լավրովը` պատասխանելով լրագրող Մարգարիտա Սիմոնյանի այն հարցին, թե` չնայած Մոսկվայում ձեռք բերված հրադադարի շուրջ պայմանավորվածություններին, դրանք չեն պահպանվում, և արդյո՞ք հնարավոր է հրադադար ընդհանրապես այս հակամարտության գոտում։
ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինի միջնորդությամբ Մոսկվայում ՀՀ ԱԳ նախարար Զոհրաբ Մնացականյանի, ՌԴ ԱԳ նախարար Սերգեյ Լավրովի և Ադրբեջանի ԱԳ նախարար Ջեյհուն Մայրամովի միջև ծավալված բանակցություններից 3 օր է անցել, և այս բոլոր օրերի ընթացքում մոսկովյան պայմանավորվածություններն ինտենսիվորեն ոտնահարվում են։ Սակայն Ռուսաստանի Դաշնության, Հայաստանի Հանրապետության և Ադրբեջանի Հանրապետության արտաքին գործերի նախարարները հայտարարություն էին տարածել հետևյալ բովանդակությամբ․
«Անձնապես ինձ համար Ադրբեջանի քաղաքականությունն ավանտյուրիստական է, բոլոր փաստերը ցույց են տալիս, որ պատերազմը սկսել է Ադրբեջանը, դա պատերազմ է, լուրջ պատերազմ է, և փորձերը՝ ապացուցել, որ այնտեղ չկան թուրքեր, ջիհադիստներ այն դեպքում, երբ կան օբյեկտիվ տվյալներ, անընդունելի են»,- ասաց Վիկտոր Նադեին-Ռաևսկին։ Նրա խոսքով, թեև կողմերը կորուստներ են կրում, նրանք տրամադրված են վճռական, և այստեղ լավ է, որ Ռուսաստանը ևս վճռական է այն հարցում, որպեսզի ձեռք բերված պայմանավորվածությունները Մոսկվայում հրադադարի շուրջ գործեն, և ՌԴ-ն ակտիվորեն աշխատում է այդ ուղղությամբ, և կլինեն արդյունքներ։ «Այնուամենայնիվ, եթե այստեղ լինեն արդյունքներ, ամեն ինչ ցույց է տալիս, որ կսկսվի բանակցային գործընթաց, որը հեշտ չի լինելու։ Բայց այս պահին կարևորը պատերազմը դադարեցնելն է»,- նկատեց նա։
«Ցանկանում եմ ընդգծել հավաստանշման մեխանիզմների ներդրման կարևորությունը, որոնք թույլ կտան հասնել հրադադարի ռեժիմի պահպանման նկատմամբ վերահսկողության»,- այս մասին Մոսկվա կատարած պաշտոնական այցի շրջանակում ՌԴ ԱԳ նախարար Սերգեյ Լավրովի հետ հանդիպման մեկնարկին ասաց ՀՀ ԱԳ նախարար Զոհրաբ Մնացականյանը։
Քիչ առաջ Մոսկվայում մեկնարկեց ՀՀ ԱԳ նախարար Զոհրաբ Մնացականյանի հանդիպումը ՌԴ ԱԳ նախարար Սերգեյ Լավրովի հետ՝ ՌԴ կատարած այցի շրջանակում։ Հանդիպմանը, կողմերից բացի, ներկա էին նաև ԵԱՀԿ ՄԽ համանախագահ երկրները։ Սերգեյ Լավրովը տեղեկացրեց, որ հանդիպում են պլանային բանակցությունների համար, և, որ ՀՀ ԱԳ նախարարի այցը համաձայնեցված էր բավականին վաղուց, սակայն, բնականաբար, այն ընթանում է լուրջ ջանքերի ֆոնին, որոնցում մասնակցում են միջազգային հանրության բազմաթիվ անդամներ՝ թուլացնելու համար լարվածությունը ԼՂ հայկամարտության գոտում։
Այսօր՝ ժամը 13.00-ին Մոսկվայում տեղի է ունենալու Հայաստանի և Ռուսաստանի Դաշնության արտգործնախարարներ Զոհրաբ Մնացականյանի և Սերգեյ Լավրովի հանդիպումը։ Այս մասին մեզ հետ զրույցում տեղեկացրեց Հայաստանի արտգործնախարարության խոսնակ Աննա Նաղդալյանը։
«Ադրբեջանում ոչ բոլորն են գոհ մոսկովյան բանակցություններից»,- այս մասին 168․am-ի հետ զրույցում ասաց ռուսական «Ռեգնում» գործակալության սյունակագիր, ռուս քաղաքական վերլուծաբան Ստանիսլավ Տարասովը՝ անդրադառնալով Մոսկվայում 11 ժամ տևած Մնացականյան-Լավրով-Բայրամով խորհրդակցությունների արդյունքներին, արդեն ժամը 12։00-ից նախատեսվող հրադադարի ռեժիմի կայունությանը և հայտարարված հրադադարի պայմաններում ադրբեջանական ուժերի կողմից դրա լայնածավալ խախտումներին, այդ թվում՝ Սյունիքի մարզի ուղղությամբ, որտեղ այսօր 11:30-ի սահմաններում հակառակորդը հարվածային ԱԹՍ կիրառեց, որի հետևանքով կա զոհ և վիրավորներ։
«Նախապատրաստվում է ՀՀ ԱԳ նախարար Զոհրաբ Մնացականյանի այցը Մոսկվա։ Այսօր ՌԴ ԱԳ նախարարությունը տեղեկատվություն տարածեց, որ նախապատրաստում է երկու նախարարների այցը Մոսկվա»,- այս մասին 168․am-ի հետ զրույցում ասաց ՌԴ-ում ՀՀ դեսպան Վարդան Տողանյանը։
Արցախյան հակամարտության գոտում վերսկսված պատերազմական թեժ գործողություններին զուգահեռ՝ վերջին օրերին արագացել են հրապարակային դիվանագիտական գործընթացները։ Դրանցում ակտիվ մասնակցում են Թուրքիան, Ռուսաստանը, Իրանը, Եվրամիությունը, ԵԱՀԿ ՄԽ համանախագահ մյուս երկրները՝ Ֆրանսիան, ԱՄՆ-ը, ինչպես նաև, բնականաբար, հակամարտող կողմերը։ Նկատելի է, որ վերջին օրերին արևմտյան և ռուսական ոչ այնքան ակնհայտ, սակայն ակտիվ ճնշումների արդյունքում հաջողվեց փոքր-ինչ մեղմել Թուրքիայի ռազմատենչ հռետորաբանության մակարդակը, և դա հատկապես նկատելի դարձավ վերջին 3 օրերին Լավրով-Չավուշօղլու, Չավուշօղլու-Ստոլտենբերգ բանակցություններից հետո, որոնց, ի դեպ, հաջորդեց թուրք ԱԳ նախարարի այցն Ադրբեջան։
Օրինակ, ԵԽ պատգամավոր Իլհան Քյուչուկը Բուլղարիայից ասաց, որ ծայրաստիճան մտահոգիչ է տեսնել մարտական գործողությունների բռնկում Լեռնային Ղարաբաղում Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև։
«Թուրքիան հրահրում է հակամարտություններ և անկայունություն»,- այս մասին Եվրախորհրդարանում ասաց ԵԽ պորտուգալացի պատգամավոր Իզաբել Սանտոշը՝ մասնակցելով այսօր ԵԽ լիագումար նիստում Արցախյան հակամարտությանը նվիրված քննարկմանը։
«17-րդ դարից հայերն ապրել են Լեռնային Ղարաբաղում, և նրանք կապրեն այնտեղ՝ անկախ պատերազմներից»,- այս մասին Եվրախորհրդարանում ասաց ԵԽ լեհ պատգամավոր Կոզմա Զլատովսկին՝ անդրադառնալով Արցախյան հակամարտության գոտում բռնկված թեժ ռազմագործողությունները քաղաքական ուղիներով դադարեցնելու անհրաժեշտությանը։
«Թուրքական ռազմավարությունն է օգտագործել սիրիացի վարձկաններին»,- այս մասին այսօր Եվրախորհրդարանում ասաց Եվրախորհրդարանի գերմանացի պատգամավոր Լարս Պատրիկ Բերգը՝ անդրադառնալով Արցախյան հակամարտության գոտում բռնկված պատերազմական իրավիճակին։
«Երրորդ՝ մենք պետք է զգուշացնենք տարածաշրջանային այլ ուժերին, մասնավորապես՝ Ռուսաստանին և Թուրքիային, դուրս մնալ ռազմական հակամարտությունից, արտաքին ուժերի միջամտությունն ապաէսկալացիան շատ ավելի կբարդացնի։ Պատերազմը երբեք լուծում չէ։ Լեռնային Ղարաբաղի ժողովուրդն արժանի է երկարատև խաղաղության և բարգավաճման։ Շնորհակալություն»,- ասաց Մարինա Կալյուրանդը։
«Խնդրում ենք վերսկսել բանակցություններն առանց նախապայմանների»,- այս մասին այսօր Եվրոպական խորհրդարանում Արցախյան պատերազմին նվիրված քննարկման ժամանակ ասաց ԵԽ պատգամավոր Իդոյա Վիլանուևա Ռուիզը։
«ԼՂ հակամարտության գոտում ստեղծված իրավիճակից տուժում են թե հակամարտող բոլոր կողմերը, թե ԵԱՀԿ ՄԽ համանախագահները»,- այս մասին Եվրախորհրդարանում այժմ ընթացող քննարկման ժամանակ ասաց ԵԽ պատգամավոր Վիոլա Վոն Կրամոն Տաուբադելը` անդրադառնալով Արցախյան հակամարտության գոտում բռնկված պատերազմական իրավիճակին։
«ԼՂ հակամարտության միակ երկարատև լուծումը կարող է լինել փոխադարձաբար ընդունելի և համաձայնեցված լուծումը»,- այս մասին քիչ առաջ Եվրախորհրդարանում ծավալված քննարկման ժամանակ ասաց ԵԽ էստոնացի պատգամավոր Ուրմաս Պաե Ռենեն` անդրադառնալով Արցախյան հակամարտության գոտում բռնկված պատերազմական գործողություններին։
«Զգուշացնում ենք դադարեցնել պատերազմը»,- այս մասին Եվրախորհրդարանում այսօր մեկնարկած քննարկման ժամանակ ասաց ԵԽ պատգամավոր Տոնինո Փիթսուլան՝ անդրադառնալով Արցախյան գոտում արդեն 11 օր շարունակ ծավալվող պատերազմական գործողություններին։
«Կողմերը պետք է վերադառնան բանակցային սեղան՝ ԵԱՀԿ ՄԽ հովանու ներքո գտնելու համար փոխընդունելի լուծում, հիմնված համաձայնեցված սկզբունքների վրա՝ զերծ մնալով ուժի կիրառումից»,- այս մասին Եվրախորհրդարանում Արցախյան հակամարտության գոտում բռնված պատերազմին նվիրված քննարկման ժամանակ ասաց ԵԽ պատգամավոր, ԵԺԿ անդամ Անդրեյ Կովատչովը։
Այս պահին Եվրախորհրդարանը լիագումար նիստի շրջանակում քննարկում է Արցախյան հակամարտության գոտում ստեղծված պատերազմական իրավիճակը։ Եվրոպացի պատգամավորների քննարկման օրակարգում է ռազմական բախումների վերսկսումը Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև՝ պայմանավորված Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտությամբ, որի ընթացքում առաջինն իր ելույթով հանդես եկավ Եվրոպական հանձնաժողովի փոխնախագահ, Եվրոպական միության արտաքին գործերի և անվտանգության քաղաքականության հարցերով Բարձր ներկայացուցիչ Ժոզեֆ Բորելը։
«Ինձ համար բարդ է ընդհանրապես պատկերացնել Թուրքիայի կողմից որևէ կառուցողական դերակատարություն Արցախյան հակամարտությունում»,- այս մասին 168․am-ի հետ զրույցում ասաց ռուս քաղաքագետ Անդրեյ Արեշևը՝ անդրադառնալով Արցախյան հակամարտության գոտում ստեղծված պատերազմական իրավիճակին ու դիվանագիտական ջանքերին։
«Ռուսաստանին ինչո՞ւ է պետք բարձրաստիճան դիվանագիտական նախաձեռնություն՝ ուղղված Արցախյան հակամարտության գոտում ստեղծված իրավիճակի կարգավորմանը»,- 168․am-ի հետ զրույցում ասաց ռուս քաղաքական վերլուծաբան Ստանիսլավ Տարասովը՝ անդրադառնալով Արցախյան պատերազմի 9-րդ օրվա դրությամբ համանախագահ երկրների և միջազգային հանրության դիվանագիտական ջանքերին։
Հայաստան ՌԴ բարձրաստիճան պաշտոնյաներին սպասարկող ինքնաթիռ է ժամանել։ Վերջին ժամերին հայաստանյան մամուլում և համացանցում ակտիվորեն տեղեկություններ են շրջանառվում, որ Հայաստան են ժամանել Ռուսաստանի նախագահական և կառավարական ինքնաթիռներ, ինչը մեծ ուշադրության է արժանացել Հայաստանում, հաշվի առնելով թեժ պատերազմական իրավիճակն Արցախյան հակամարտության գոտում։
«Չեմ ասում, թե այս երկրները համաձայն են Թուրքիայի հետ, բայց Էրդողանն այդ պասիվությունից օգտվում է: Եթե Ֆրանսիան Կանադայի, Հունաստանի, Գերմանիայի և ԱՄՆ-ի հետ նախաձեռնություն սկսի ավելի աշխույժ ու կոշտ ձևով, որպեսզի Թուրքիային նստեցնեն սեղանի շուրջ և հաշիվ պահանջեն՝ ոչ միայն հարձակման, այլև տարածաշրջան ջիհադիստներ մտցնելու համար: Բացի այս ամենը, Արևմուտքի համար ոչ միայն Սիրիան է կարևոր, Լիբիան, Ղարաբաղը, բայց Արևմուտքը հասկանում է, որ գործողությունների հաջորդ թատերաբեմը Բալկանյան երկրներն են, և դա շատ վտանգավոր է Արևմուտքի համար»,- ասաց Մինասյանը:
«Վախենամ՝ մենք ավելի մեծ արյունահեղության ճանապարհին ենք»,- այս մասին մեզ հետ զրույցում ասաց Վաշինգտոնի Կարնեգի հիմնադրամի ավագ վերլուծաբան Փոլ Սթրոնսկին՝ անդրադառնալով Արցախյան պատերազմի վերսկսմանը, ԱՄՆ դիրքավորմանն ու ԵԱՀԿ ՄԽ համանախագահ երկրների ղեկավարների դիվանագիտական ջանքերին։
