Առաջիկայում, ամենայն հավանականությամբ, Հայաստանի Հանրապետությունը կրկին արտաքին քաղաքական ընտրության առջև կկանգնի։ «Ազատ Եվրոպա/Ազատություն» ռադիոկայանի փոխանցմամբ՝ Եվրոպական խորհրդարանն առաջարկում է Եվրամիության և վեց հետխորհրդային երկրների, այդ թվում` Հայաստանի միջև ստեղծել «ընդհանուր տնտեսական տարածք»:
««Գազպրոմը» հասկացնում է, որ հայ-ռուսական գազային քննարկումները կրում են մշտական և ոչ իրավիճակային բնույթ»,- այս մասին 168․am-ի հետ զրույցում ասաց ռուս տնտեսագետ Կոնստանտին Սիմոնովը՝ անդրադառնալով ՀՀ փոխվարչապետին ուղարկված «Գազպրոմի» պատասխանին։
Հարցին, թե ինչպե՞ս կզարգանան քաղաքական բանակցությունները, եթե դրանք տեղի ունենան, ռուս վերլուծաբանը պատասխանեց, որ մշտապես բարձրացվում է հայ-ռուսական գազային համաձայնագրի վերակնքման հարցը, իսկ ցանկացած վերակնքում, համաձայնագրի վերանայում, իհարկե, գնի վերանայման, դիտարկման, գնահատման, պայմանների վերանայման առիթ է ստեղծում։
Արցախում օրերս ավարտված համապետական ընտրությունների այս շրջափուլն անցավ Հայաստանի Հանրապետության գործընկերների և ԼՂ հակամարտության կարգավորման գործընթացում ընդգրկված համանախագահ երկրների ուշադրության ներքո։
«Չնայած կորոնավիրուսի տարածումն աշխարհի համար մեկ օրակարգն է այսօր, Թուրքիան կանխատեսելով դրան հաջորդելիք աշխարհաքաղաքական զարգացումները՝ փորձեց ապրիլի 24-ին ընդառաջ հերթական դիվիդենտը քաղել՝ Հայաստանին աջակցություն տրամադրելու մասին տեղեկատվություն տարածելով»,- այս մասին 168․am-ի հետ զրույցում ասաց ռուս թուրքագետ Վիկտոր Նադեին-Ռաևսկին՝ անդրադառնալով վերջին օրերին թուրքական բարձրաստիճան տեղեկատվական սադրանքներին։
Նոր տեսակի կորոնավիրուսային հիվանդության տարածումը վերջին տասնամյակների ամենամեծ սպառնալիքն է դարձել ողջ աշխարհի համար, որը մարտահրավեր է նետում նույնիսկ ամենահզոր տնտեսություն ունեցող երկրներին՝ նոր թե ներքաղաքական, սոցիալ-տնտեսական, նաև արտաքին քաղաքական առաջնահերթություններ սահմանելով կամ այդ առաջնահերթությունները լիովին չեզոքացնելով:
«Հայաստանի՝ գազի սակագինը փոխելու հայտին պետք է արձագանքի «Գազպրոմ» ընկերությունը՝ որոշմանը տալով տնտեսական հիմնավորում»,- այս մասին մեզ հետ զրույցում ասաց ռուս քաղաքական վերլուծաբան Ֆյոդոր Լուկիանովը՝ արձագանքելով հարցին, թե արդյոք ՌԴ նախագահի միջամտությամբ կլուծվի՞ ՀՀ մատակարարվող գազի սակագինը նվազեցնելու հարցը։
«Պանդեմիան ունենալու է՝ ինչպես տնտեսական, այնպես էլ՝ լուրջ քաղաքական հետևանքներ»,- 168.am-ի հետ զրույցում ասաց վրացի քաղաքական վերլուծաբան Սոսո Ցինցաձեն՝ անդրադառնալով տարածաշրջանում նոր տեսակի կորոնավիրուսի տարածմամբ ստեղծված իրավիճակին։
«Թուրքիան այսօր պատրաստ չէ իրական քաղաքական երկխոսության Հայաստանի հետ»,- այս մասին 168․am-ի հետ զրույցում ասաց Ջենգիզ Աքթարը՝ անդրադառնալով Հայաստանին կորոնավիրուսի դեմ պայքարի հարցում Էրդողանի հայտնած աջակցությանը։
«Գազի սակագների նվազեցման հարցը հենց այս փուլում է բարձրացվել, քանի որ շուկայում կա ճգնաժամային իրավիճակ»,- այս մասին մեզ հետ զրույցում ասաց ՌԴ առաջին կարգի պետական խորհրդական, ռուսական «Ռեգնում» լրատվական գործակալության գլխավոր խմբագիր, վերլուծաբան Մոդեստ Կոլերովը՝ անդրադառնալով ռուսական գազի սակագինը Հայաստանի համար իջեցնելու շուրջ հայ-ռուսական բանակցությունների վերսկսմանը, դրանց հնարավոր ելքին և բանակցությունների քաղաքական ու տնտեսական բովանդակությանը։
«Թուրքիային ուղղված պատասխանը պետք է լինի համարժեք՝ համապատասխան խողովակի միջոցով»,- այս մասին 168․am-ի հետ զրույցում ասաց թուրքագետ Ռուբեն Մելքոնյանը՝ անդրադառնալով Թուրքիայի նախագահի առաջարկին՝ աջակցություն ցուցաբերել Հայաստանին։
«Միջազգային հարաբերություններն այնպիսի բարձիթողի վիճակում չեն, որպեսզի անտեսվի հակամարտության գոտում տեղի ունեցողը»,- այս մասին 168․am-ի հետ զրույցում ասաց ռուս քաղաքական վերլուծաբան Ստանիսլավ Տարասովը՝ անդրադառնալով Ադրբեջանում շրջանառվող կարծիքներին ու ակնարկներին, թե ԼՂ հակամարտության գոտում ռազմական խնդիրներ լուծելու համար հարմար իրավիճակ է ստեղծվել աշխարհում և տարածաշրջանում։
«Ներկայումս Ռուսաստանի համար մի քանի մարտահրավեր մեկտեղվել է՝ ստեղծելով տնտեսական խնդիրներ»,- մեզ հետ զրույցում ասաց ռուս քաղաքական վերլուծաբան Ալեքսեյ Մալաշենկոն՝ անդրադառնալով հայ-ռուսական գազային վերսկսվող բանակցություններին։
«Այս պահին պլանավորված որևէ թռիչք չկա»,- այս մասին 168․am-ի հետ զրույցում ասաց ՌԴ-ում ՀՀ դեսպան Վարդան Տողանյանը՝ ներկայացնելով ՌԴ-ում ՀՀ այն քաղաքացիների վիճակը, որոնք վերջին օրերին իրականացված 2 չվերթերով դեռ չեն կարողացել վերադառնալ հայրենիք:
Հայաստան մատակարարվող ռուսական գազի գնի շուրջ վերջին օրերին ակտիվացած քննարկումները հասան նաև հայ-ռուսական բարձրաստիճան շփումների օրակարգ։ Ինչպես հայտնի է, մի քանի հետաքրքրական տեղեկություններ հայտնվեցին շրջանառության մեջ մամուլում վերջին շաբաթների ընթացքում։ Համաշխարհային շուկայում էներգակիրների, այդ թվում՝ գազի գնի էական նվազման ֆոնին ՀՀ իշխանությունները փորձում են հայ-ռուսական գազային բանակցությունները փոխադրել հայանպաստ հուն։
168․am-ի հետ զրույցում բելառուս քաղաքագետ Վալեր Կարբալևիչն ասաց, որ, ինչպես մի շարք այլ հարցերում, այս հարցում ևս Բելառուսի նախագահն արտառոց մոտեցում է ցուցաբերում՝ փորձելով չենթարկվել այս վիրուսի առաջացրած համաշխարհային միտումներին, իսկ հետո՝ հետևանքներին։
Իրականում պետք է սպասել։ Չեմ կարծում, որ առաջին բաղադրիչի դեպքում այստեղ կլինի դրական պատասխան, որովհետև բոլորն էլ հասկանում են դրա երկարաժամկետ ռիսկերը և հասկանում են շատ լավ, որ Հայաստանն այսօր օբյեկտիվորեն ի վիճակի չէ աշխատել այս գազատրանսպորտային տիրույթում Ռուսաստանի հետ՝ բացառապես կոմերցիոն տրամաբանության շրջանակներում։
Հայաստանի կառավարությունը դեմ է, որպեսզի ՌԴ-ում գտնվող ՀՀ թվով 195 քաղաքացիները վերադառնան Հայաստան՝ պատճառաբանելով, որ չունեն կորոնավիրուսի թեստերի և մեկուսացման վայրերի անհրաժեշտ քանակ։
«Որևէ երկիր պատրաստ չէր այս վիրուսին և դրա հետևանքների կանխարգելմանը»,- այս մասին 168․am-ի հետ զրույցում ասաց վրացի վերլուծաբան Իրակլի Մենագարիշվիլին՝ անդրադառնալով տարածաշրջանում, Վրաստանում և Հայաստանում նոր տեսակի կորոնավիրուսի տարածմամբ ստեղծված իրավիճակին։
«Շատ բան կախված է լինելու կորոնավիրուսից հետո աշխարհում ստեղծվելիք տնտեսական վիճակից, գներից, ճգնաժամի առկայությունից, կամ հակառակը, ուստի կարծում եմ՝ սա անկայուն փուլ է այս հարցով հստակ կանխատեսումներ անելու համար»,- այս մասին մեզ հետ զրույցում ասաց ռուս քաղաքագետ Ֆյոդոր Լուկիանովը՝ անդրադառնալով ռուսական գազի գնի շուրջ Հայաստանի և Բելառուսի դժգոհություններին։
«ՀԱՊԿ արձագանքը հայ-ադրբեջանական սահմանի միջադեպերին չեզոք էր»,- այս մասին 168.am-ի հետ զրույցում ասաց ռուս ռազմական փորձագետ Պավել Ֆելգենգաուերը` անդրադառնալով ՀԱՊԿ գլխավոր քարտուղարի արձագանքին հայ-ադրբեջանական սահմանին տեղի ունեցած միջադեպերին։
Ուղիղ 4 տարի առաջ այս օրը Հայաստանի Հանրապետությունը ցնցվեց Արցախից ստացվող տագնապալի լուրերից։ 2016 թվականի ապրիլի 1-ի լույս 2-ի գիշերն ադրբեջանական կողմը, կոպտորեն ոտնահարելով հրադադարի մասին 1994 թ. մայիսի 12-ի և միջադեպերի կարգավորման մասին 1995 թ. փետրվարի 6-ի համաձայնագրերը, լայնամասշտաբ, նախապես կազմակերպված հարձակում նախաձեռնեց և ռազմական գործողություններ սկսվեցին ղարաբաղաադրբեջանական հակամարտ զորքերի շփման գծի ողջ երկայնքով ծանր տեխնիկայի, հրետանու և ռազմական ավիացիայի կիրառմամբ, որոնք շարունակվեցին 4 օր և ստացան Ապրիլյան քառօրյա պատերազմ կամ Ղարաբաղյան երկրորդ պատերազմ անվանումը։
«Ռուսական կողմը փորձել է արձագանքել իր բոլոր գործընկերների առաջ քաշած խնդիրներին դրականորեն»,- այս մասին 168․am-ի հետ զրույցում ասաց ռուսաստանցի տնտեսական վերլուծաբան Կոնստանտին Սիմոնովը՝ անդրադառնալով նավթի գների անկման ֆոնին Ռուսաստանի վարած գազային քաղաքականությանը։
Նոր տեսակի կորոնավիրուսային հիվանդությունը, որը ստացել է 2019-nCOV կամ Covid-19 անվանումը, դեռևս ամբողջությամբ ուսումնասիրված չէ։ 2019 թվականի դեկտեմբեր ամսին հայտնաբերված վիրուսային այս հիվանդության ախտանշանների, հիվանդության հետագա զարգացման մասին անընդհատ խոսում են, մինչև այս առումով ամեն ինչ քիչ թե շատ պարզ է։
ՀՀ ԱԳՆ-ն արտասահմանում կորոնավիրուսով վարակված միայն մեկ ՀՀ քաղաքացու մասին պաշտոնական տեղեկատվություն ունի։ Այսօր ՀՀ կառավարության մամուլի կենտրոնում ասուլիսի ժամանակ այս մասին ասաց Արտաքին գործերի նախարարի տեղակալ Ավետ Ադոնցը՝ անդրադառնալով արտերկրում գտնվող ՀՀ քաղաքացիների վիճակին։
Նախ՝ պետք է հասկանալ, թե ինչ նկատի ունենք՝ ասելով՝ ագրեսիվության նվազում. տարածո՞ւմ, թե՞ մահացություն, թե՞ երկուսն էլ միասին։ Ես անմիջականորեն նման թեմայով լուրջ որևէ հոդվածի, վերլուծության չեմ հանդիպել։ Եկեք դիտարկենք այս վիրուսի տարածվածությունը. այս տեսանկյունից վիրուսը դեռ բավականին ագրեսիվ է, տարածվածության և մահաբերության ունակությունը, մեծ հաշվով, դեռ նույնն է, ինչ կար՝ 80-15-5 փոխհարաբերակցությունը պահպանվում է։
«Կարծում եմ՝ ԼՂ հակամարտությունը չի կարող անմասն լինել աշխարհում նման անկանխատեսելի ու աննախադեպ զարգացումներից»,- այս մասին 168․am-ի հետ զրույցում ասաց ռուս քաղաքական վերլուծաբան Ալեքսեյ Մալաշենկոն` անդրադառնալով ԼՂ հակամարտության գոտում սպասվող իրադարձություններին՝ աշխարհում կորոնավիրուսային պանդեմիայով պայմանավորված։
«Կողմերը մշտապես ստիպված են չկորցնել զգոնությունը»,- այս մասին մեզ հետ զրույցում ասաց ռուս քաղաքագետ Ալեքսանդր Սկակովը՝ անդրադառնալով ԼՂ հակամարտության կարգավորման գործընթացի վերջին մի շարք իրադարձությունների։
«Իրավիճակն աշխարհում այնքան արտասովոր է, արտակարգ, որ պանդեմիայի պայմաններում քաղաքականություն խաղալը երկրորդ պլան է մղվում, նույնիսկ Ղարաբաղյան հակամարտությունն է երկրորդ պլան տեղափոխվում»,- այս մասին մեզ հետ զրույցում ասաց ռուսաստանցի քաղաքական վերլուծաբան Ստանիսլավ Տարասովը՝ անդրադառնալով Արցախում կայանալիք նախագահական, խորհրդարանական ընտրություններին և ԼՂ հակամարտության գոտում ներկայումս առկա անվտանգային խնդիրներին։
«Հնարավոր չէ իրագործել քաղաքական և աշխարհաքաղաքական նպատակներ և թույլ չտալ վիրուսի տարածում»,- այս մասին մեզ հետ զրույցում ասաց ռուս քաղաքագետ Ֆյոդոր Լուկիանովը՝ անդրադառնալով ԼՂ հակամարտության գոտում առկա ներկայիս ռիսկերին։
