Ապրիլի 30-ին ՀՀ ԱԳ նախարար Զոհրաբ Մնացականյանը հեռախոսազրույցներ էր ունեցել իր իտալացի և ուկրաինացի գործընկերների հետ, որոնց վերաբերյալ պաշտոնական հաղորդագրություններից բացակայում էին երկկողմ հարաբերությունների առանցքային թեմաները։
Ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորման տարբերակների ակտիվ քննարկումների ֆոնին Ադրբեջանը կոշտացրել է ռազմական հռետորաբանությունը՝ փորձելով հայ-ադրբեջանական սահմանին և ղարաբաղաադրբեջանական հակամարտ զորքերի շփման գծում էական լարվածության պատրանք ստեղծել։
«Հակամարտությունները սովորաբար կարգավորվում են փուլային տարբերակով, այսինքն՝ փուլ առ փուլ կողմերն իրականացնում են մի խումբ քայլեր»,- այս մասին 168․am-ի հետ զրույցում ասաց գերմանացի քաղաքական վերլուծաբան Ուվե Հալբախը՝ անդրադառնալով ԼՂ հակամարտությունը փուլային եղանակով կարգավորելու մասին խոսակցություններին։
«Կարիք կա, որպեսզի ԵԱՀԿ ՄԽ-ն ևս հանդես գա հայտարարությամբ»,- այս մասին 168.am-ի հետ զրույցում ասաց ամերիկացի վերլուծաբան Փոլ Գոբլը` անդրադառնալով ԼՂ հակամարտության կարգավորման փուլային տարբերակի մասին վերջին շաբաթներին ակտիվացած խոսակցություններին։
Երեկ ԱԺ-ում Կառավարության հետ հարցուպատասխանի ժամանակ ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանն ըստ էության անպատասխան թողեց պատգամավոր Տիգրան Ուրիխանյանի այն հարցը, թե արդյոք բանակցությունների սեղանին դրվա՞ծ է ԼՂ հիմնահարցի լուծման փուլային տարբերակը, նման փաստաթուղթ բանակցվե՞լ է, թե՞ ոչ:
«ՀՀ արտաքին քաղաքականությունը մարտահրավերային է»,- այս մասին 168․am-ի հետ զրույցում ասաց գերմանացի քաղաքական վերլուծաբան Սյուզան Ստյուարտը՝ անդրադառնալով ՀՀ-ի կողմից վերջին երկու տարիներին իրականացվող արտաքին քաղաքականությանը։
«ՀՀ-ն Նիկոլ Փաշինյանի վարչապետության օրոք կորցրել է ՀՀ արտաքին քաղաքականության 30-ամյա ձեռքբերումները»,- այս մասին 168.am-ի հետ զրույցում ասաց ՀՀԿ ԳՄ անդամ Էդուարդ Շարմազանովը՝ արձագանքելով այսօր ԱԺ-ում ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի դիտարկումներին ՀՀ արտաքին քաղաքականության վերաբերյալ։
ՌԴ ԱԳ նախարար Սերգեյ Լավրովի՝ ԼՂ հակամարտության կարգավորման փուլային տարբերակի մասին հայտարարությունը շարունակում է խնդիրներ հարուցել նաև հակամարտող երկրների ներքաղաքական դիսկուրսում։ Մինչ ՀՀ ԱԳ նախարարը վստահեցնում է, որ հայկական դիրքերն ամուր են, ավելի են հաճախակիանում Ադրբեջանի իշխանությունների, նախկին ու ներկա իշխանության տարբեր թևերի և կլանների ներկայացուցիչների՝ պատերազմի վերսկսելու անհրաժեշտության մասին կոչերը և ԱԳ նախարար Էլմար Մամեդյարովին ուղղված քննադատությունները։
168․am-ի հետ զրույցում ռուս քաղաքական վերլուծաբան Ֆյոդոր Լուկիանովն ասաց, որ երկու երկրների հարաբերություններում ոչ թե լարվածություն, այլ խնդիրներ կան: Ըստ նրա՝ այդ խնդիրներն առաջանում են ժամանակ առ ժամանակ, ինչը նոր երևույթ չէ հայ-ռուսական հարաբերությունների համար։
«Հայաստանի համար էական նշանակություն, կարևորություն ունի հողային բարեփոխումների իրականացումը։ Որքանով ինձ է հայտնի, ՀՀ Էկոնոմիկայի նախարարությունը մշակում է հողային բարեփոխումների միջոցառումների փաթեթներ՝ ինչպիսի քայլեր ձեռնարկել, որպեսզի այդ պայմաններում ինստիտուցիոնալ փոփոխություններ իրականացվեն, որպեսզի հողերը մտցվեն շրջանառության մեջ։ Սա շատ կարևոր է»,- ասաց Քամալյանը։
«ԵԱՏՄ-ում հնդկաձավարը շատ հանգիստ՝ առանց սահմանափակումների, կարող է տեղափոխվել մեկ երկրից մյուսը»,- այս մասին այսօր «Ինչպիսի՞ն է իրավիճակը ԵԱՏՄ երկրների պարենային անվտանգության ոլորտում» թեմայով Մոսկվա-Երևան-Մինսկ առցանց տեսակամուրջի ժամանակ ասաց Եվրասիական տնտեսական հանձնաժողովի արդյունաբերության և ագրոարդյունաբերական համալիրի հարցերով նախարար Արտակ Քամալյանը։
«Ապրանքների միակ խումբը, որը դեֆիցիտ է ԵԱՏՄ տարածքում, միրգն ու հատապտուղներն են»,- «Ինչպիսի՞ն է իրավիճակը ԵԱՏՄ երկրների պարենային անվտանգության ոլորտում» թեմայով Մոսկվա-Երևան-Մինսկ առցանց տեսակամուրջի ժամանակ այսօր ասաց Եվրասիական տնտեսական հանձնաժողովի արդյունաբերության և ագրոարդյունաբերական համալիրի հարցերով նախարար Արտակ Քամալյանը։
«Հակամարտող կողմերի հայտարարություններն ուղղված են ներքին լսարաններին, ինչը ցույց է տալիս, որ կողմերը պատրաստ չեն հակամարտությունը լուծել բացառապես քաղաքական ճանապարհով՝ գնալով փոխադարձ ընդունելի զիջումների»,- այս մասին 168.am-ի հետ զրույցում ասաց ռուս ռազմաքաղաքական վերլուծաբան Պավել Ֆելգենգաուերը՝ անդրադառնալով ԼՂ հակամարտության կարգավորման բանակցային օրակարգի վերաբերյալ Հայաստանի, Ռուսաստանի և Ադրբեջանի ԱԳՆ-ների հայտարարություններին։
Տեղեկատվության սղության պայմաններում չափազանց դժվար է գոնե մոտավոր տեսակետ ունենալ, թե ինչ է կատարվում բանակցություններում։ Դա ամենախնդրահարույց պահն է, որ տարիներ շարունակ բանակցային գործընթացը ծավալվել է գաղտնիության և գերգաղտնիության պայմաններում։
Ղարաբաղյան կարգավորման գործընթացի բանակցային օրակարգի վերաբերյալ ՀՀ-ՌԴ-Ադրբեջան հակասությունները չեն դադարում: Ավելին՝ նորանոր հարցեր ու հակասություններ են ի հայտ գալիս։ Ուշագրավն այն է, որ օրերս ՌԴ ԱԳ նախարար Սերգեյ Լավրովի՝ հայաստանյան լսարանի համար ոչ այնքան «հաճելի» հայտարարություններից և հայկական կողմի պարզաբանումներից հետո, ռուսական կողմը ՌԴ ԱԳՆ-ի մակարդակով շարունակում է մեկնաբանություններ տալ ադրբեջանական ԶԼՄ-ներին այն դեպքում, երբ ՌԴ ԱԳ նախարար Սերգեյ Լավրովի փուլային կարգավորման փաստաթղթերի մասին դիտարկումներն ավելի շատ հարցեր էին առաջացրել հայաստանյան հանրության և քաղաքական շրջանակների մոտ՝ լինելով բացահայտ ադրբեջանահաճո և ադրբեջանամետ դիտարկումներ։
Օրերս հայտնի դարձավ, որ Եվրոպական խորհրդարանն առաջարկում է Եվրամիության և վեց հետխորհրդային երկրների, այդ թվում` Հայաստանի միջև ստեղծել «ընդհանուր տնտեսական տարածք»:
«Ռուսական կողմը, թեև խոսվում է պրոյեկտի մասին, վստահաբար պատրանքներ չունի, որ ներկայումս կողմերը կարող են կոնսենսուսի գալ՝ համաձայնելով համարժեք զիջումների գնալ»,- այս մասին 168․am-ի հետ զրույցում ասաց ռուս քաղաքական վերլուծաբան Ալեքսանդր Սկակովը՝ անդրադառնալով ԼՂ հակամարտության կարգավորման գործընթացի ներկայիս բովանդակության վերաբերյալ հայ-ռուսական հակասություններին։
Կարգավորման ձևաչափի վերաբերյալ Սերգեյ Լավրովի նշած թեզում չկա և չի եղել որևէ սենսացիա, քանի որ հենց այդ տարբերակն է քննարկվել բանակցային քառորդ դարի ընթացքում, խոսքը մշտապես եղել է դեպի նպատակը շարժվելու «փուլային» եղանակի մասին։
«Այն հակասությունները, որոնք ի հայտ են գալիս ժամանակ առ ժամանակ ԼՂ հակամարտության կարգավորման գործընթացի շուրջ, ապացուցում են այն, որ բոլոր կողմերը խոսում են «տարբեր լեզուներով»»,- այս մասին մեզ հետ զրույցում ասաց ռուս քաղաքական վերլուծաբան Ալեքսեյ Մալաշենկոն՝ անդրադառնալով Հայաստանի և Ռուսաստանի ԱԳ նախարարությունների հայտնած դիրքորոշումներին ԼՂ հակամարտության կարգավորման գործընթացի վերաբերյալ։
«Եթե կան ռուսական առաջարկներ, ապա դրանք համաձայնեցված են ԵԱՀԿ ՄԽ մյուս համանախագահ երկրների հետ»,- այս մասին մեզ հետ զրույցում ասաց ռուս քաղաքագետ Ֆյոդոր Լուկիանովը՝ անդրադառնալով ՌԴ ԱԳ նախարար Սերգեյ Լավրովի և ՀՀ ԱԳ նախարար Զոհրաբ Մնացականյանի նախօրեի հայտարարություններին ԼՂ հակամարտության կարգավորման սեղանին դրված առաջարկների վերաբերյալ։
«Հայկական կողմից վերջին երկու տարիներին հնչող գլոբալ հայտարարությունները իրարամերժ են եղել»,- այս մասին մեզ հետ զրույցում ասաց միջազգայնագետ Սուրեն Սարգսյանը՝ անդրադառնալով ՌԴ ԱԳ նախարար Սերգեյ Լավրովի և ՀՀ ԱԳ նախարար Զոհրաբ Մնացականյանի նախօրեի հայտարարություններին ԼՂ հակամարտության կարգավորման սեղանին դրված առաջարկների վերաբերյալ։
«Պատրաստվում է դիվանագիտական ակտիվացում այդ ուղղությամբ։ Ինձ զարմացրել է նաև Լավրովի հայտարարությունը Վրաստանի հետ ավիահաղորդակցությունների բացման հնարավորության մասով այն դեպքում, երբ մենք չգիտենք նույնիսկ, թե պանդեմիան երբ կավարտվի, բայց այնպես էր խոսում, ասես արդեն կա նման համաձայնություն։ Երևում է, որ շատ լուրջ որոշումներ են պատրաստվում»։
«ԵՄ-ն առաջարկելու է փաթեթ իր ԱլԳ գործընկերներին, սակայն աշխատելու է նրանց հետ ինդիվիդուալ կերպով»,- այս մասին մեզ հետ զրույցում ասաց գերմանացի վերլուծաբան Սյուզան Ստյուարտը`անդրադառնալով տեղեկություններին, որ ԵՄ-ն ԱլԳ երկրների հետ ընդհանուր տնտեսական տարածք է ստեղծելու։
«ՀՀ ԱԳՆ-ն աշխատում է երեք ուղղություններով»,- այս մասին քիչ առաջ Հայկական միասնական տեղեկատվական կենտրոնում մամուլի ասուլիսի ժամանակ ասաց ՀՀ ԱԳ նախարարի տեղակալ Ավետ Ադոնցը՝ անդրադառնալով այն գործողություններին, որոնք իրականացնում է ՀՀ ԱԳՆ-ն Сovid19-ի դեմ պայքարի շրջանակում։
«Մարտի 14-ից ապրիլի 22-ն ընկած ժամանակահատվածում ՀՀ է վերադարձել 22 հազար ՀՀ քաղաքացի»,- այս մասին քիչ առաջ Հայկական միասնական տեղեկատվական կենտրոնում մամուլի ասուլիսի ժամանակ ասաց ՀՀ ԱԳ նախարարի տեղակալ Ավետ Ադոնցը՝ ներկայացնելով մի շարք տվյալներ այն մասին, թե ՀՀ քանի քաղաքացի է վերադարձել Հայաստան արտակարգ դրության ընթացքում և ՀՀ քանի քաղաքացի է դիմել ՀՀ վերադառնալու նպատակով։
«Արտերկրում գտնվող ՀՀ որևէ քաղաքացի չի մոռացվելու»,- այս մասին քիչ առաջ Հայկական միասնական տեղեկատվական կենտրոնում մամուլի ասուլիսի ժամանակ ասաց ՀՀ ԱԳ նախարարի տեղակալ Ավետ Ադոնցը՝ անդրադառնալով Մոսկվայի «Դոմոդեդովո» օդանավակայանում գիշերող մոտ 120 ՀՀ քաղաքացիների ճակատագրին և նրանց ՀՀ վերադարձնելուն ուղղված քայլերին։
Առաջիկայում, ամենայն հավանականությամբ, Հայաստանի Հանրապետությունը կրկին արտաքին քաղաքական ընտրության առջև կկանգնի։ «Ազատ Եվրոպա/Ազատություն» ռադիոկայանի փոխանցմամբ՝ Եվրոպական խորհրդարանն առաջարկում է Եվրամիության և վեց հետխորհրդային երկրների, այդ թվում` Հայաստանի միջև ստեղծել «ընդհանուր տնտեսական տարածք»:
««Գազպրոմը» հասկացնում է, որ հայ-ռուսական գազային քննարկումները կրում են մշտական և ոչ իրավիճակային բնույթ»,- այս մասին 168․am-ի հետ զրույցում ասաց ռուս տնտեսագետ Կոնստանտին Սիմոնովը՝ անդրադառնալով ՀՀ փոխվարչապետին ուղարկված «Գազպրոմի» պատասխանին։
Հարցին, թե ինչպե՞ս կզարգանան քաղաքական բանակցությունները, եթե դրանք տեղի ունենան, ռուս վերլուծաբանը պատասխանեց, որ մշտապես բարձրացվում է հայ-ռուսական գազային համաձայնագրի վերակնքման հարցը, իսկ ցանկացած վերակնքում, համաձայնագրի վերանայում, իհարկե, գնի վերանայման, դիտարկման, գնահատման, պայմանների վերանայման առիթ է ստեղծում։
Արցախում օրերս ավարտված համապետական ընտրությունների այս շրջափուլն անցավ Հայաստանի Հանրապետության գործընկերների և ԼՂ հակամարտության կարգավորման գործընթացում ընդգրկված համանախագահ երկրների ուշադրության ներքո։
