Մինչ Բրյուսելում տեղի է ունենում Փաշինյան-Միշել-Ալիև հանդիպումը, հայտնի դարձավ, որ Մարիա Զախարովան անդրադարձել է Բրյուսելի միջնորդությամբ ընթացող գործընթացին: ՌԴ ԱԳՆ պաշտոնական ներկայացուցիչն ասել է, որ Եվրամիության «իրական ցանկությունները հայ-ադրբեջանական հարաբերությունների կարգավորման հետ» որևէ կապ չունեն:
Չնայած այն հանգամանքին, որ Լաչինի միջանցքը նախօրեին փակվեց հայկական կողմերի համար, ինչի հետևանքով Հայաստան-Արցախ երթուղին կկազմակերպվի ժամանակավոր ճանապարհով, որը շրջանցում է Աղավնո-Բերձորն ու Արցախ տանում Շուշիի Բերդաձորի ենթաշրջանի գյուղերով, դեռ մեկ շաբաթ առաջ Լաչինի միջանցքի վերաբերյալ դիվանագիտական հայտարարություններ էին հնչում:
Ռուս քաղաքական վերլուծաբան Վլադիմիր Եվսեևը 168.am-ի հետ զրույցում ասաց, որ Հայաստանի ու Ադրբեջանի միջև Բրյուսելում ընթացող բանակցությունները բովանդակային բավականին լուրջ փուլում են, որի մասին են վկայում են ոչ թե հայտարարությունները և հատկապես՝ հայկական կողմի, այլ զարգացումները և այն որոշումները, որոնք կայացվում են:
Ծանր աշխարհաքաղաքականության և տարածաշրջանային զարգացումների պայմաններում այսօր հոբելյանական օր է հայ-ռուսական հարաբերություններում. ՀՀ-ն ու ՌԴ-ն նշում են Բարեկամության, համագործակցության և փոխադարձ օգնության մասին պայմանագրի կնքման 25-ամյակը:
168․am-ի հետ զրույցում ռուս արևելագետ Վիկտոր Նադեին-Ռաևսկին ասաց, որ չնայած Ղազախստանը ԵԱՏՄ անդամ երկիր է, Ադրբեջանը գուցե ավելի սերտ հարաբերություններ հաստատի եվրասիական ինտեգրացիոն միության հետ, սակայն Ղազախստանի նախագահի այցն Ադրբեջան ու դրա շուրջ քարոզչական աղմուկը վերջնականապես ապացուցեց, որ սա թյուրքալեզու պրոյեկտ է, որում ուրվագծվում է Թուրքիա-Ադրբեջան-Ղազախստան առանցքը, որի շուրջ Անկարան ու Բաքուն կցանկանան միավորել մնացած բոլոր թյուրքալեզու երկրներին, սակայն այստեղ Ղազախստանը հասկանալիորեն ունի մեծ կշիռ։
«Եթե պատերազմից հետո Հայաստան-Ադրբեջան հարաբերություններն ընթանում են դժվար, բայց կարգավորման ճանապարհով, ապա կարծես այս հարցում Հայաստանն այլևս բացասական դիրքորոշում ունենալու պատճառ չունի»,- նման կարծիք հայտնեց վերլուծաբանը:
Օգոստոսի 31-ին Բրյուսելում նախատեսվում է Նիկոլ Փաշինյանի, Իլհամ Ալիևի և Եվրոպական խորհրդի նախագահ Շառլ Միշելի եռակողմ հանդիպումը: Այս մասին վաղ առավոտից շրջանառվող լուրերն ավելի ուշ հաստատեցին նաև ՀՀ վարչապետի աշխատակազմի տեղեկատվության և հասարակայնության հետ կապերի վարչությունից:
ԱՄՆ պետքարտուղար Էնթոնի Բլինքենը դեսպան Ֆիլիպ Ռիքերին նշանակել է Կովկասյան բանակցությունների գծով ավագ խորհրդական և ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահ:
Սարսանգի ջրամբարի մոտ Արցախի ու Ադրբեջանի ներկայացուցիչների հանդիպումը տեղեկատվական մեծ «աղմուկ» է բարձրացրել: Ադրբեջանական մամուլում ու տելեգրամյան ռուսալեզու հարթակներում հայտնված այս տեղեկատվությունն Արցախի տեղեկատվական շտաբը հաստատեց շատ ավելի ուշ՝ բացահայտելով, թե Ադրբեջանի հետ նման շփումներ կան դեռևս 2021 թվականից, որից հանրությունը տեղյակ չի եղել:
Թուրքիայի արտաքին գործերի նախարար Մևլյութ Չավուշօղլուն իր հերթական հարցազրույցում անդրադարձել է Հայաստանի հետ, այսպես կոչված, նորմալացման գործընթացին և «Զանգեզուրի միջանցք» պրոյեկտին:
«Իմ մտահոգությունը մեր պետությունն է, մեր երկիրը, մեր ապագան է, մեր երեխեքն են, մեր հող ու ջուրն է, որ սենց կտոր-կտոր տալով գալիս ենք»,- այս մասին քիչ առաջ 168.am-ի հետ զրույցում ասաց Լեհաստանում Հայաստանի նախկին դեսպան, ՍԴ աշխատակազմի նախկին ղեկավար Էդգար Ղազարյանի հրավիրած հավաքին մասնակցող քաղաքացիներից մեկը:
ՌԴ ԱԳՆ տեղեկատվության և մամուլի դեպարտամենտի ղեկավարի տեղակալ Իվան Նեչաևը վերջերս հայտարարել էր, որ մինչև օգոստոսի վերջ նախատեսվում են բարձր մակարդակի եռակողմ շփումներ Հայաստանի, Ռուսաստանի և Ադրբեջանի միջև: Նեչաևն ընդգծել էր, որ իրավիճակը տարածաշրջանում գտնվում է Մոսկվայի ուշադրության կենտրոնում։
168.am-ի ռուսաստանյան դիվանագիտական շրջանակներին մոտ կանգնած աղբյուրների փոխանցմամբ, նման քայլը Մոսկվայի կողմից Երևանի նկատմամբ չափազանց վատ «տոնայնություն» է, որը միայն պայթյունի շուրջ ծավալված հակառուսական տրամադրություններով բացատրելը, մեղմ ասած, միամտություն է։
Ադրբեջանի ռազմական ագրեսիան Արցախի նկատմամբ կարծես վերաձևավորեց օգոստոսի 5-ին Սոչիում սպասվող ռուս-թուրքական բարձրաստիճան բանակցությունների օրակարգը՝ ԼՂ-ում տիրող իրավիճակը դարձնելով այդ օրակարգի կենտրոնական թեմա:
«Հետևաբար՝ պարզ է, որ մենք գործ ունենք Իրանի վերաբերմունքի հետ, անկախ այն հանգամանքից՝ այդ ալիքը պաշտոնակա՞ն է, թե՞ ոչ: Ինչ վերաբերում է կոնկրետ տեղեկատվությանը, ապա դատելով կադրերի սեզոնայնությունից, կարծում եմ, որ պետք է հավաստի համարել այդ տեսանյութը»:
«Չի կարող լինել օրենքից ու օրինականությունից դուրս քայլ, բայց այն, որ մենք դաժան ենք լինելու մեր հետապնդումներով՝ օրենքն ենք հետապնդելու, մենք գիտենք, որ դավաճանական և մատնիչ ձևով այդ սև ցուցակը կազմվել է, ուստի պայքարելու ենք»,- ասաց նա, թվարկելով այն քայլերը, որոնք պատրաստվում են ձեռնարկել:
Ղարաբաղաադրբեջանական շփման գծում պատերազմից հետո լարվածության ամենավտանգավոր փուլի ֆոնին Արցախի անվտանգության համար պատասխանատու Ռուսաստանի Դաշնության պաշտոնյաները շփումներ են ունենում հայկական ու ադրբեջանական կողմերի հետ:
168.am-ի հետ զրույցում քննարկելով իրավիճակն աշխարհում ու հարավկովկասյան տարածաշրջանում, ռուս թուրքագետ, արևելագետ Վիկտոր Նադեին-Ռաևսկին ասաց, որ իրավիճակը բարդ է՝ ինչպես Ուկրաինայում, այնպես էլ՝ պայթյունավտանգ հատկապես ամերիկաչինական հարթությունում, քանի որ Չինաստանը շատ ծանր է ընդունում Փելոսիի այցը Թայվան, որի պատճառով ռազմական նախապատրաստությունների է դիմում, քանի որ վերջին տասնամյակների ընթացքում ամերիկաչինական հարաբերությունների համար սա աննախադեպ իրադարձություն ու մարտահրավեր է Չինաստանի համար:
Օրերս ՀՀ ԱԽ քարտուղար Արմեն Գրիգորյանը խոսեց հայ-ադրբեջանական հարաբերությունները ԼՂ հակամարտության հարցից տարանջատելու հարցից: «Արմենպրեսին»-ին տված հարցազրույցում Գրիգորյանն ասել էր, որ պետք է ակտիվորեն քննարկեն Լեռնային Ղարաբաղի հարցը Հայաստան-Ադրբեջան հարաբերություններից տարանջատելու տարբերակը: Արդյո՞ք սա նշանակում է Ադրբեջանի հետ խաղաղության պայմանագրի կնքում առանց ղարաբաղյան խնդրի վերջնական լուծման, Արմեն Գրիգորյանն ասել է՝ նման գաղափար կա։
«Ադրբեջանի դեպքում կա նաև պատերազմում իր հաղթանակի գործոնը, 2020-ին ռազմական սցենարն Ադրբեջանի համար դրական ընթացք է ունեցել, ուստի այս թեման Ադրբեջանն այսօր ավելի հեշտ ու հաճախ է օգտագործում՝ որպես հաջողված օրինակ։ Սակայն, մյուս կողմից, ինչպես ասացի, պատերազմն Ուկրաինայում շատ բան է փոխում, և կան կոնկրետ մտավախություններ, որ հակամարտությունը և բոլոր հարցերը կսառեցվեն ու կսառեցվեն նաև դրսի դերակատարների կողմից, ուստի Ադրբեջանը բոլորին փորձում է հասկացնել, որ իր համար չլուծված խնդիրներ կան»,- նկատեց նա՝ գրեթե բացառելով լայնածավալ պատերազմական սցենարը։
«Լայնամասշտաբ պատերազմական գործողություններ, կարծում եմ, չեն լինի, բայց քանի դեռ կան կամ նկատվում են բանակցային բարդություններ, կարող են լինել նաև սադրանքներ: Մնում եմ այն կարծիքին, որ ՀՀ իշխանությունները պետք է զբաղվեն ԶՈՒ ներուժի վերականգնմամբ, դա պետք է սկսեին անել պատերազմում պարտվելուց հետո հաջորդ օրվանից»,- ասաց նա:
ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի ձևաչափի վերականգնման հարցի վերաբերյալ ԱՄՆ-ը հակասական հայտարարություններ է անում, իսկ Ռուսաստանը ԵԱՀԿ ՄԽ ռուս համանախագահին կամ ՀՀ-ի և Ադրբեջանի հարաբերությունների բարելավման հարցով ՌԴ հատուկ ներկայացուցիչ Իգոր Խովաևին ուղարկում է Երևան:
Չեմ կարող հստակ ասել, թե որ ռեգիոնների հաշվին կլինի դիվանագիտական առևտուր, ինչպիսին կլինեն ռուս-թուրքական, ռուս-իրանական բանակցությունները, Աստանայի ձևաչափը կկարողանա՞ արդյոք արդյունավետ ու համակարգված աշխատել: Բայց, ինչպես տեսնում ենք, այս եռյակի միջև ակտիվ աշխարհաքաղաքական գործընթաց կա, ակտիվ երկխոսություն տարբեր թեմաների շուրջ, որին փորձում է ինչպես Ուկրաինայում, այնպես էլ այլ ռեգիոններում «պատասխանել» Արևմուտքը:
«Գիտակցվա՞ծ, թե՞ ոչ, դա դեռ պետք է վերլուծել, սակայն պետք է արձանագրել, որ նրանք մեկուսացել էին Ղարաբաղյան երկրորդ պատերազմից, նույնը՝ Փարիզը, Բրյուսելի միջոցով են փորձում ինչ-որ բան անել, բայց դա ևս չունի հեռանկար, քանի որ, օրինակ՝ ինչպե՞ս պետք է Բրյուսելը սահմանազատում իրականացնի, եթե բոլոր քարտեզները Մոսկվայում են, Երևանում ու Բաքվում: Ինչպե՞ս ու ինչի՞ն են նրանք իրենց գործունեությամբ նպաստելու: Ամերիկացիներն օվկիանոսից այն կողմ են ու կորցրել են այդ դիրքն արդեն: Գնացքը գնացել է, նրանք վազում են վերջին վագոնի հետևից և փորձում են արգելակել գործընթացը:
168.am-ի հետ զրույցում վրացի քաղաքական վերլուծաբան Սոսո Ցինցաձեն ասաց, որ ԱՄՆ այս առաջարկն իրեն հիշեցրել է ԵՄ առաջարկը՝ մասնակցել կամ աջակցել Հայաստան-Ադրբեջան սահմանազատման գործընթացին, որով կոտրվեց Մոսկվայի դոմինանտությունը կարգավորման այս հատվածում:
ԱՄՆ Պետքարտուղարությունն ընդգծում է նաև, որ պատրաստ է աշխատել համախոհ գործընկերների հետ: Ներկայումս Ռուսաստանն ու Միացյալ Նահանգները որևէ ռեգիոնում համախոհներ չեն: Այսինքն՝ ԱՄՆ Պետքարտուղարությունն ընդգծեց, որ չի աշխատելու Ռուսաստանի Դաշնության հետ կարգավորման գործընթացում:
«Խաղաղության ցանկացած պայմանագիր անխուսափելիորեն բերելու է Արցախի եթե ոչ՝ ամբողջական, ապա՝ էական հայաթափման»,- այս մասին 168TV-ի «Ռեվյու» հաղորդման ընթացքում ասաց քաղաքագետ Բենիամին Պողոսյանը՝ անդրադառնալով նախօրեին կայացած Փաշինյան-Բլինքեն հեռախոսազրույցին, ներկայիս փուլում ԱՄՆ հետաքրքրությանը Հարավային Կովկասի ու Հայաստանի նկատմամբ, ինչպես նաև Արցախյան հիմնահարցին, Խաղաղության համաձայնագրին ու Արցախի կարգավիճակի հարցին:
Այսօր համացանցում ակտիվորեն տարածվում են լուսանկարներ հայ-թուրքական հարաբերությունների կարգավորման գծով Անկարայի հատուկ բանագնաց Սերդար Քըլըչի հայ-թուրքական սահման կատարած կիրակնօրյա այցից:
Իրանցի քաղաքական վերլուծաբան Կայհան Բարզեգարը մեզ հետ զրույցում ասաց, որ նորություն չէ, որ հայ-իրանական սահմանի անձեռնմխելիությունը և երկրների տարածքային ամբողջականության սկզբունքի պահպանումը Իրանի տարածաշրջանային քաղաքականության սկզբունքային հարցերն են:
ԱՄՆ ԿՀՎ ղեկավար Ուիլյամ Բըրսնի այցը Հայաստանի Հանրապետություն և, ամենայն հավանականությամբ, հարավկովկասյան երկրներ շարունակում է մնալ փորձագիտական հանրության վերջին շաբաթների ուսումնասիրությունների շրջանակում։
