Հայաստանի և Ռուսաստանի ԱԳ նախարարներն այսօր առավոտյան Երևանում ունեցած բանակցություններին հաջորդած մամուլի ասուլիսի ընթացքում անդրադարձան ամիսներ առաջ ԼՂ Փառուխ գյուղ ադրբեջանական ԶՈՒ ներխուժման փաստին:
Մայիսի 22-ին Բրյուսելում ԵԽ նախագահ Շառլ Միշելի միջնորդությամբ կայացած եռակողմ Փաշինյան-Միշել-Ալիև բանակցություններից հետո Բրյուսելին ուղղված քննադատությունների տարափն անհանգստացրել է Բրյուսելին: Մայիսի 23-ին Միշելի տարածած հաղորդագրությունից, հունիսի 1-ին ԵԽ նախագահի խոսնակի անունից տարածված պարզաբանող հայտարարությունից հետո օրերս տարածաշրջան ժամանեց Հարավային Կովկասում Եվրամիության հատուկ ներկայացուցիչ Տոյվո Կլաարը, ով հանդիպումներ ունեցավ Նիկոլ Փաշինյանի, Արմեն Գրիգորյանի, Ռուբեն Ռուբինյանի և Արարատ Միրզոյանի հետ:
«Ժողովրդավարության հայկական ֆորում»-ից հետո ՀՀ իշխանությունները պատրաստվում են հերթական փակ միջոցառմանը, այս անգամ՝ դատական իշխանության վերաբերյալ: Վաղը կրկին «Արմենիա Մարիոթ» հյուրանոցում մեկնարկելու է երկօրյա խորհրդաժողով «Դատական իշխանությունը՝ որպես ժողովրդավարության երաշխավոր» խորագրով, որը կազմակերպում է Եվրոպայի խորհուրդը, հովանավորում՝ Եվրոպական միությունն ու Եվրոպայի խորհուրդը:
«Դժվար է պատկերացնել կառուցողական գործընթաց, երբ մեկ հանդիպում պետք է լինի Մոսկվայում, մյուսը՝ Բրյուսելում, և մի պարագայում, երբ Մոսկվան ու Բրյուսելը պայքարում են գործընթացում միջնորդության առաջին տեղի համար»,- այս մասին 168.am-ի հետ զրույցում ասաց վրացի քաղաքական վերլուծաբան Իրակլի Մենագարիշվիլին՝ անդրադառնալով աշխարհաքաղաքական իրավիճակին ու տարածաշրջանային զարգացումներին:
Ռուս ռազմաքաղաքական վերլուծաբան Ալեքսանդր Խրամչիխինը 168․am-ի հետ զրույցում ասաց, որ իրավիճակը շատ պարզ է․ Մոսկվայում հարցերը քննարկվում են այն հաջողությամբ ու ձևաչափերով, որոնք սահմանել են կողմերը ՌԴ իշխանությունների հետ բանակցությունների հետևանքով։
Արցախի իշխանությունները դեմ են, որ ԵՄ-ն համակարգի Ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորման բանակցությունները: «ՌԻԱ Նովոստի»-ին տված հարցազրույցում հայտարարել է Արցախի պետնախարար Արտակ Բեգլարյանը՝ նշելով, որ Արցախի իշխանությունները կարծում են, որ Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության կարգավորմանը Եվրամիությունը չպետք է մասնակցի: Նա մասնավորապես նշել է, որ հաշվի առնելով Մինսկի խմբի համանախագահների ձևաչափը և ռուսական խաղաղապահ առաքելության արդյունավետ դերակատարությունը՝ կարծում են, որ ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորման հարցը չպետք է Եվրամիության համար դառնա բանակցությունների առարկա:
Մայիսի 22-ին Բրյուսելում կայացած բանակցություններից հետո գլխավոր միջնորդի՝ Եվրոպայի խորհրդի նախագահ Շառլ Միշելի տարածած հայտարարությունը լայն քննադատությունների առարկա դարձավ հատկապես Երևանում:
«Ուկրաինայում Ռուսաստանի պատերազմից հետո աշխարհում ստեղծված իրավիճակից, բնականաբար, փորձում են օգտվել Թուրքիայի իշխանությունները»,- այս մասին 168.am-ի հետ զրույցում ասաց թուրք վերլուծաբան Ջենգիզ Աքթարը՝ անդրադառնալով վերջին օրերին շեշտակիորեն աճող հույն-թուրքական լարմանն ու Թուրքիայի գործողություններին Մերձավոր Արևելքում:
Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև Բրյուսելի միջնորդությամբ բանակցային գործընթացի հաստատմանը զուգահեռ՝ ակտիվ շրջանառվում է թեման, թե Բրյուսելը չունի մանդատ կարգավորելու Ղարաբաղյան հակամարտությունը: Եվ բանակցությունների ակտիվ փուլի հետ մեկտեղ՝ բարձրացվելու է նաև այս հարցը:
Մինչ Հայաստանում օր օրի խորանում են Արցախի կարգավիճակի հարցի շուրջ ներքաղաքական կրքերը, շարունակվում են բրյուսելյան հարթակում Ադրբեջանի հետ բանակցությունները, և ընթանում է հայ-թուրքական երկխոսությունը, Ուկրաինայում շարունակվող պատերազմի ֆոնին Թուրքիան շարունակում է ցայտուն չեզոքություն պահպանել Ռուսաստանի և Արևմուտքի միջև: Սա, մեղմ ասած, դուր չի գալիս Արևմուտքին:
«Երևանի հաշվարկներն Անկարայի վերաբերյալ, մեղմ ասած, միամիտ են»,- այս մասին 168.am-ի հետ զրույցում ասաց ռուս թուրքագետ Վիկտոր Նադեին-Ռաևսկին՝ անդրադառնալով հայ-թուրքական գործընթացին:
Եվրոպայի խորհրդի նախագահ Շառլ Միշելի մամուլի խոսնակ Բերենդ Լեյցն արձագանքել է օրերս ԱԺ-ում Նիկոլ Փաշինյանի աղմկահարույց հայտարարություններին։ Մայիսի 25-ին ՀՀ Ազգային ժողովում Նիկոլ Փաշինյանը, անդրադառնալով մայիսի 22-ին Բրյուսելում կայացած եռակողմ բանակցությունների արդյունքներին և Եվրոպայի խորհրդի նախագահ Շառլ Միշելի տարածած հայտարարությանը, փաստացի մեղադրել էր ԵԽ նախագահին ոչ ճշգրիտ և հայկական կողմի դիրքորոշումներին չհամապատասխանող հայտարարություն անելու մեջ։ Նիկոլ Փաշինյանը մասնավորապես նշել էր․
168.am-ի հետ զրույցում եվրոպացի վերլուծաբան Ուվե Հալբախն ասաց, որ բրյուսելյան վերջին հանդիպմամբ Արևմուտքը կարողացավ հակամարտության կարգավորման գործընթացում, դրա հետ կապված բոլոր հարցերի քննարկումներում ՌԴ կարծր ազդեցությունը հավասարակշռել, և նույնիսկ ավելի:
Մայիսի 22-ին Բրյուսելում Եվրոպայի խորհրդի նախագահ Շառլ Միշելի միջնորդությամբ կայացած Փաշինյան-Ալիև բանակցություններից հետո Հայաստանում ՌԴ-Արևմուտք մրցակցությունը կարծես նոր սրություն է ձեռք բերում: Ինչպես տեղեկացրել էինք, Փաշինյան-Միշել-Ալիև բանակցություններից հետո գրեթե միաժամանակ օրերս Սյունիք էին մեկնել ՀՀ-ում ՌԴ դեսպան Սերգեյ Կոպիրկինը, ՀՀ-ում ԵՄ պատվիրակության ղեկավար Անդրեա Վիկտորինը, ԱՄՆ դեսպան Լին Թրեյսին ու եվրոպացի այլ դեսպաններ:
Բրյուսելում կայացած Փաշինյան-Ալիև-Միշել բանակցություններին ռուսական արձագանքը երկար սպասեցնել չտվեց: ՌԴ ԱԳՆ պաշտոնական ներկայացուցիչ Մարիա Զախարովան նախօրեին նշեց, որ Մոսկվան տեսնում է ԵՄ-ի կողմից Հայաստանի, Ադրբեջանի և Ռուսաստանի միջև պայմանավորվածություններին միջամտելու փորձեր:
«Տպավորությունը, թե այս գործընթացներում Մոսկվան մասնակցություն չունի՝ սխալ է, քանի որ Ռուսաստանը զբաղված է, բայց ոչ թուլացած, ուկրաինական պատերազմն ընթանում է ռուսական սցենարով, անհանգստությունների առիթ չկա»,-այս մասին 168.am-ի հետ զրույցում ասաց ռուս քաղաքական վերլուծաբան Ստանիսլավ Տարասովը, անդրադառնալով բրյուսելյան հանդիպման արդյունքներին:
«Ռուսաստանը չի պատրաստվում հրաժարվել միջնորդական ջանքերից, բայց կան բարդ աշխարհաքաղաքական հանգամանքներ, որոնք գերակա են մնացած ամեն ինչից»,-այս մասին 168.am-ի հետ զրույցում ասաց անվտանգային ու քաղաքական հարցերով ռուս վերլուծաբան Գրիգորի Տրոֆիմչուկն անդրադառնալով Ղարաբաղյան հակամարտության բանակցային բրյուսելյան հարթակին ու Մոսկվայի դիրքերի թուլացմանը, որպես միջնորդ:
Բրյուսելում կայացած Փաշինյան-Միշել-Ալիև նոր պայմանավորվածությունների ու Հայաստան-Ադրբեջան սահմանազատման հանձնաժողովների առաջին հանդիպմանը զուգահեռ՝ աշխարհաքաղաքական կենտրոնների ուշադրության կենտրոնում կրկին Սյունիքն է:
Մայիսի 22-ին Բրյուսելում Եվրոպայի խորհրդի նախագահ Շառլ Միշելի միջնորդությամբ կայացած Փաշինյան-Ալիև բանակցությունները վերջնականապես հաստատեցին ավելի վաղ ստեղծված տպավորությունը, որ հայ-ադրբեջանական, այսպես կոչված, բանակցային գործընթացը տարբեր ուղղություններով լիովին տեղափոխվում է Բրյուսելի միջնորդության դաշտ: Մայիսի 22-ի հանդիպումը բրյուսելյան հարթակում սկսված գործընթացի թվով երրորդ ռաունդն էր, որը, ի տարբերություն 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ից հետո սկսված մոսկովյան միջնորդության, ավելի դինամիկ ու արագ ընթացք ունի:
«Էական առաջընթաց», «աննախադեպ բեկում». ադրբեջանական ու արևմտյան աղբյուրներում առանձնակի ոգևորությամբ են քննարկվում Բրյուսելում նախօրեին տեղի ունեցած Փաշինյան-Միշել-Ալիև շուրջ 5 ժամ տևած բանակցային երրորդ ռաունդի արդյունքները: Հայաստանում, բնականաբար, նման ոգևորության առիթ չկա, ակտիվություն է միայն արևմտամետ շրջանակներում, որոնց համար կարևորը գործընթացից Մոսկվայի դուրսմղումն է ու Բրյուսելի դիրքերի ամրապնդումը:
«Նիկոլի այցելությունը Նիդեռլանդներ հայության մեծամասնության համար անընդունելի էր, քանի որ այն նրա անօրինական իշխանությունը վավերացնելու մի ձև էր»,- այս մասին 168.am-ի հետ զրույցում ասաց ՀՅԴ Նիդեռլանդների Հայ դատի հանձնախմբի նախագահ Մասիս Աբրահամյանը՝ անդրադառնալով ՀՀ ներկայիս իշխանությունների քաղաքականությանը, ներքաղաքական իրավիճակին ու Նիդեռլանդների հայ համայնքի տրամադրություններին:
«Զգացողություն կա, որ այս ուղղությամբ դիվանագիտական նախաձեռնությունը տրվել է «Միացյալ Եվրոպային»»,- այս մասին ֆեյսբուքյան իր էջում գրառում է արել ռուս քաղաքական վերլուծաբան Սերգեյ Մարկեդոնովը՝ անդրադառնալով երեկ Բրյուսելում Փաշինյան-Միշել-Ալիև մի քանի ժամ տևած բանակցությունների արդյունքներին:
Այսօր Ֆրանսիայի հրապարակում տեղի ունեցող ընդդիմության հանրահավաքին ներկա էր նաև ռուսաստանցի հայտնի քաղաքագետ Անդրանիկ Միհրանյանը։ Նա հանրահավաքի ընթացքում ջերմ շփվում էր ՀՀ երկրորդ նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանի հետ էր:
«Մոսկվան գործընթացում է ու դեռ կլինի։ Գործընթացները հուշում են, որ միայն պատերազմից հետո Մոսկվան կկարողանա նորովի ներկայանալ ամենուր, միայն պատերազմում հաղթելուց հետո նոր թափով կաշխատի Հարավային Կովկասում։ Իսկ մինչ այդ, եթե Երևանն ու Բաքուն իրենք որոշել են, որ Բրյուսելը ևս պետք է զբաղվի, թող զբաղվի, այդ դեպքում Մոսկվայից ի՞նչ են ակնկալում։ Ակնհայտ է, չէ՞, որ Ռուսաստանի համար պատերազմն Ուկրաինայում հիմնական խնդիրն է բոլոր ճակատներում, դրանից է կախված նաև Հարավային Կովկասի ապագա տեսքը, սակայն այս պահին կանխատեսումներ անելու համար շատ վաղ է»,- ասաց նա։
«Բոլորն էլ երազում են խաղաղության մասին, բայց խաղաղություն ծնկած վիճակում չի կարող լինել»,- այս մասին 168.am-ի հետ զրույցում ասաց Արցախի ԱԺ պատգամավոր, Պաշտպանության, անվտանգության և օրինապահության հարցերի մշտական հանձնաժողովի անդամ Կարեն Հովհաննիսյանը՝ անդրադառնալով ՀՀ-ի՝ Ադրբեջանին ներկայացրած 6 կետերին ու ՀՀ-ում ԱՄՆ դեսպան Լին Թրեյսիի մեկնաբանություններին ինքնորոշման իրավունքի մասին:
Այսօր Երևանի «Մարիոթ» հյուրանոցում ընթացող Ժողովրդավարության հայկական ֆորումի ընթացքում ՀՀ-ում ԵՄ պատվիրակության ղեկավար, դեսպան Անդրեա Վիկտորինը խոսեց ատելության խոսքի մասին:
«Դրա համար ես շատ խորը համոզմունք ունեմ, որ հանդուրժողականությունն ու այլոց կարծիքները հարգելը հիմնարար են ժողովրդավարություն կառուցելու հարցում: Ես այժմ կասեի, որ մենք ունենք շատ ինտենսիվ համագործակցություն հիմնական խաղացողների հետ: Այստեղ ԵՄ-ն ամենամեծ դոնորն է, մենք փորձում ենք իրապես աջակցել մեծ բարեփոխումներին, բայց ինչպես ասացի, քաղհասարակությունը առանցքային հիմնասյուն է, առանց որի՝ մենք չենք կարող առաջ գնալ»,- ասաց Վիկտորինը:
Դեսպան Վիկտորինն ասաց, որ ՀՀ քաղաքացիական հասարակությունը ենթարկվում է քննադատությունների, մարդու իրավունքների ակտիվիստները և քաղաքացիական հասարակության կազմակերպությունները, որոնք առաջ են մղում մարդու իրավունքներն ու ժողովրդավարական արժեքները, խաղաղաշինությունը դարձրել են հարձակումների, մեղադրանքների ու ատելության խոսքի թիրախ:
«Հետևելով ցույցերին՝ կան մտահոգություններ, տեսել ենք ուժի կիրառման տեսանյութեր»,- այս մասին այսօր Երևանի «Մարիոթ» հյուրանոցում ընթացող Ժողովրդավարության հայկական ֆորումի շրջանակում ասաց ՀՀ-ում ԱՄՆ դեսպան Լին Թրեյսին՝ անդրադառնալով ոստիկանության բարեփոխումներին ու վերջին օրերին ցուցարարների նկատմամբ ոստիկանական բռնության դրսևորումներին:
Աշխարհաքաղաքական կենտրոնները, որոնց միջև պայքարը փետրվարի 24-ին նոր փուլ է թևակոխել Ուկրաինայում, ամենևին անտարբեր չեն վերջին շաբաթներին Հայաստանում ծավալվող ընդդիմության անհնազանդության ակցիաների, հանրահավաքների նկատմամբ։
