Սարսանգի ջրամբարի մոտ Արցախի ու Ադրբեջանի ներկայացուցիչների հանդիպումը տեղեկատվական մեծ «աղմուկ» է բարձրացրել: Ադրբեջանական մամուլում ու տելեգրամյան ռուսալեզու հարթակներում հայտնված այս տեղեկատվությունն Արցախի տեղեկատվական շտաբը հաստատեց շատ ավելի ուշ՝ բացահայտելով, թե Ադրբեջանի հետ նման շփումներ կան դեռևս 2021 թվականից, որից հանրությունը տեղյակ չի եղել:
Թուրքիայի արտաքին գործերի նախարար Մևլյութ Չավուշօղլուն իր հերթական հարցազրույցում անդրադարձել է Հայաստանի հետ, այսպես կոչված, նորմալացման գործընթացին և «Զանգեզուրի միջանցք» պրոյեկտին:
«Իմ մտահոգությունը մեր պետությունն է, մեր երկիրը, մեր ապագան է, մեր երեխեքն են, մեր հող ու ջուրն է, որ սենց կտոր-կտոր տալով գալիս ենք»,- այս մասին քիչ առաջ 168.am-ի հետ զրույցում ասաց Լեհաստանում Հայաստանի նախկին դեսպան, ՍԴ աշխատակազմի նախկին ղեկավար Էդգար Ղազարյանի հրավիրած հավաքին մասնակցող քաղաքացիներից մեկը:
ՌԴ ԱԳՆ տեղեկատվության և մամուլի դեպարտամենտի ղեկավարի տեղակալ Իվան Նեչաևը վերջերս հայտարարել էր, որ մինչև օգոստոսի վերջ նախատեսվում են բարձր մակարդակի եռակողմ շփումներ Հայաստանի, Ռուսաստանի և Ադրբեջանի միջև: Նեչաևն ընդգծել էր, որ իրավիճակը տարածաշրջանում գտնվում է Մոսկվայի ուշադրության կենտրոնում։
168.am-ի ռուսաստանյան դիվանագիտական շրջանակներին մոտ կանգնած աղբյուրների փոխանցմամբ, նման քայլը Մոսկվայի կողմից Երևանի նկատմամբ չափազանց վատ «տոնայնություն» է, որը միայն պայթյունի շուրջ ծավալված հակառուսական տրամադրություններով բացատրելը, մեղմ ասած, միամտություն է։
Ադրբեջանի ռազմական ագրեսիան Արցախի նկատմամբ կարծես վերաձևավորեց օգոստոսի 5-ին Սոչիում սպասվող ռուս-թուրքական բարձրաստիճան բանակցությունների օրակարգը՝ ԼՂ-ում տիրող իրավիճակը դարձնելով այդ օրակարգի կենտրոնական թեմա:
«Հետևաբար՝ պարզ է, որ մենք գործ ունենք Իրանի վերաբերմունքի հետ, անկախ այն հանգամանքից՝ այդ ալիքը պաշտոնակա՞ն է, թե՞ ոչ: Ինչ վերաբերում է կոնկրետ տեղեկատվությանը, ապա դատելով կադրերի սեզոնայնությունից, կարծում եմ, որ պետք է հավաստի համարել այդ տեսանյութը»:
«Չի կարող լինել օրենքից ու օրինականությունից դուրս քայլ, բայց այն, որ մենք դաժան ենք լինելու մեր հետապնդումներով՝ օրենքն ենք հետապնդելու, մենք գիտենք, որ դավաճանական և մատնիչ ձևով այդ սև ցուցակը կազմվել է, ուստի պայքարելու ենք»,- ասաց նա, թվարկելով այն քայլերը, որոնք պատրաստվում են ձեռնարկել:
Ղարաբաղաադրբեջանական շփման գծում պատերազմից հետո լարվածության ամենավտանգավոր փուլի ֆոնին Արցախի անվտանգության համար պատասխանատու Ռուսաստանի Դաշնության պաշտոնյաները շփումներ են ունենում հայկական ու ադրբեջանական կողմերի հետ:
168.am-ի հետ զրույցում քննարկելով իրավիճակն աշխարհում ու հարավկովկասյան տարածաշրջանում, ռուս թուրքագետ, արևելագետ Վիկտոր Նադեին-Ռաևսկին ասաց, որ իրավիճակը բարդ է՝ ինչպես Ուկրաինայում, այնպես էլ՝ պայթյունավտանգ հատկապես ամերիկաչինական հարթությունում, քանի որ Չինաստանը շատ ծանր է ընդունում Փելոսիի այցը Թայվան, որի պատճառով ռազմական նախապատրաստությունների է դիմում, քանի որ վերջին տասնամյակների ընթացքում ամերիկաչինական հարաբերությունների համար սա աննախադեպ իրադարձություն ու մարտահրավեր է Չինաստանի համար:
Օրերս ՀՀ ԱԽ քարտուղար Արմեն Գրիգորյանը խոսեց հայ-ադրբեջանական հարաբերությունները ԼՂ հակամարտության հարցից տարանջատելու հարցից: «Արմենպրեսին»-ին տված հարցազրույցում Գրիգորյանն ասել էր, որ պետք է ակտիվորեն քննարկեն Լեռնային Ղարաբաղի հարցը Հայաստան-Ադրբեջան հարաբերություններից տարանջատելու տարբերակը: Արդյո՞ք սա նշանակում է Ադրբեջանի հետ խաղաղության պայմանագրի կնքում առանց ղարաբաղյան խնդրի վերջնական լուծման, Արմեն Գրիգորյանն ասել է՝ նման գաղափար կա։
«Ադրբեջանի դեպքում կա նաև պատերազմում իր հաղթանակի գործոնը, 2020-ին ռազմական սցենարն Ադրբեջանի համար դրական ընթացք է ունեցել, ուստի այս թեման Ադրբեջանն այսօր ավելի հեշտ ու հաճախ է օգտագործում՝ որպես հաջողված օրինակ։ Սակայն, մյուս կողմից, ինչպես ասացի, պատերազմն Ուկրաինայում շատ բան է փոխում, և կան կոնկրետ մտավախություններ, որ հակամարտությունը և բոլոր հարցերը կսառեցվեն ու կսառեցվեն նաև դրսի դերակատարների կողմից, ուստի Ադրբեջանը բոլորին փորձում է հասկացնել, որ իր համար չլուծված խնդիրներ կան»,- նկատեց նա՝ գրեթե բացառելով լայնածավալ պատերազմական սցենարը։
«Լայնամասշտաբ պատերազմական գործողություններ, կարծում եմ, չեն լինի, բայց քանի դեռ կան կամ նկատվում են բանակցային բարդություններ, կարող են լինել նաև սադրանքներ: Մնում եմ այն կարծիքին, որ ՀՀ իշխանությունները պետք է զբաղվեն ԶՈՒ ներուժի վերականգնմամբ, դա պետք է սկսեին անել պատերազմում պարտվելուց հետո հաջորդ օրվանից»,- ասաց նա:
ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի ձևաչափի վերականգնման հարցի վերաբերյալ ԱՄՆ-ը հակասական հայտարարություններ է անում, իսկ Ռուսաստանը ԵԱՀԿ ՄԽ ռուս համանախագահին կամ ՀՀ-ի և Ադրբեջանի հարաբերությունների բարելավման հարցով ՌԴ հատուկ ներկայացուցիչ Իգոր Խովաևին ուղարկում է Երևան:
Չեմ կարող հստակ ասել, թե որ ռեգիոնների հաշվին կլինի դիվանագիտական առևտուր, ինչպիսին կլինեն ռուս-թուրքական, ռուս-իրանական բանակցությունները, Աստանայի ձևաչափը կկարողանա՞ արդյոք արդյունավետ ու համակարգված աշխատել: Բայց, ինչպես տեսնում ենք, այս եռյակի միջև ակտիվ աշխարհաքաղաքական գործընթաց կա, ակտիվ երկխոսություն տարբեր թեմաների շուրջ, որին փորձում է ինչպես Ուկրաինայում, այնպես էլ այլ ռեգիոններում «պատասխանել» Արևմուտքը:
«Գիտակցվա՞ծ, թե՞ ոչ, դա դեռ պետք է վերլուծել, սակայն պետք է արձանագրել, որ նրանք մեկուսացել էին Ղարաբաղյան երկրորդ պատերազմից, նույնը՝ Փարիզը, Բրյուսելի միջոցով են փորձում ինչ-որ բան անել, բայց դա ևս չունի հեռանկար, քանի որ, օրինակ՝ ինչպե՞ս պետք է Բրյուսելը սահմանազատում իրականացնի, եթե բոլոր քարտեզները Մոսկվայում են, Երևանում ու Բաքվում: Ինչպե՞ս ու ինչի՞ն են նրանք իրենց գործունեությամբ նպաստելու: Ամերիկացիներն օվկիանոսից այն կողմ են ու կորցրել են այդ դիրքն արդեն: Գնացքը գնացել է, նրանք վազում են վերջին վագոնի հետևից և փորձում են արգելակել գործընթացը:
168.am-ի հետ զրույցում վրացի քաղաքական վերլուծաբան Սոսո Ցինցաձեն ասաց, որ ԱՄՆ այս առաջարկն իրեն հիշեցրել է ԵՄ առաջարկը՝ մասնակցել կամ աջակցել Հայաստան-Ադրբեջան սահմանազատման գործընթացին, որով կոտրվեց Մոսկվայի դոմինանտությունը կարգավորման այս հատվածում:
ԱՄՆ Պետքարտուղարությունն ընդգծում է նաև, որ պատրաստ է աշխատել համախոհ գործընկերների հետ: Ներկայումս Ռուսաստանն ու Միացյալ Նահանգները որևէ ռեգիոնում համախոհներ չեն: Այսինքն՝ ԱՄՆ Պետքարտուղարությունն ընդգծեց, որ չի աշխատելու Ռուսաստանի Դաշնության հետ կարգավորման գործընթացում:
«Խաղաղության ցանկացած պայմանագիր անխուսափելիորեն բերելու է Արցախի եթե ոչ՝ ամբողջական, ապա՝ էական հայաթափման»,- այս մասին 168TV-ի «Ռեվյու» հաղորդման ընթացքում ասաց քաղաքագետ Բենիամին Պողոսյանը՝ անդրադառնալով նախօրեին կայացած Փաշինյան-Բլինքեն հեռախոսազրույցին, ներկայիս փուլում ԱՄՆ հետաքրքրությանը Հարավային Կովկասի ու Հայաստանի նկատմամբ, ինչպես նաև Արցախյան հիմնահարցին, Խաղաղության համաձայնագրին ու Արցախի կարգավիճակի հարցին:
Այսօր համացանցում ակտիվորեն տարածվում են լուսանկարներ հայ-թուրքական հարաբերությունների կարգավորման գծով Անկարայի հատուկ բանագնաց Սերդար Քըլըչի հայ-թուրքական սահման կատարած կիրակնօրյա այցից:
Իրանցի քաղաքական վերլուծաբան Կայհան Բարզեգարը մեզ հետ զրույցում ասաց, որ նորություն չէ, որ հայ-իրանական սահմանի անձեռնմխելիությունը և երկրների տարածքային ամբողջականության սկզբունքի պահպանումը Իրանի տարածաշրջանային քաղաքականության սկզբունքային հարցերն են:
ԱՄՆ ԿՀՎ ղեկավար Ուիլյամ Բըրսնի այցը Հայաստանի Հանրապետություն և, ամենայն հավանականությամբ, հարավկովկասյան երկրներ շարունակում է մնալ փորձագիտական հանրության վերջին շաբաթների ուսումնասիրությունների շրջանակում։
Թուրքիայի արտաքին գործերի նախարար Մևլյութ Չավուշօղլուն հերթական խնդրահարույց հայտարարություններն է արել: Թուրքական TRT Haber հեռուստաընկերության եթերում հարցազրույցի ժամանակ Թուրքիայի ԱԳՆ Մևլութ Չավուշօղլուն հայտարարել է, որ հայ-թուրքական կարգավորման գործընթացն իրականում եռակողմ գործընթաց է, դրա մեջ է նաև Ադրբեջանը։
«Ռուսաստանին Ղարաբաղյան գործընթացներից դուրս բերել հնարավոր չէ»,- 168TV-ի «Ռեվյու» հաղորդման ընթացքում ասաց «Կովկաս» ինստիտուտի տնօրեն, քաղաքագետ Ալեքսանդր Իսկանդարյանը՝ անդրադառնալով Ղարաբաղյան հակամարտության ռուսական և արևմտյան բանակցային հարթակներին:
Այս հանգամանքն է՛լ ավելի է սրում Հարավային Կովկասում ավանդական խաղացողների ու Արևմուտքի պայքարը: Առաջիկայում շարունակելու են այդ դրսևորումների ականատեսը լինել: Վրաստանի համար շատ բան չի փոխվել, Վրաստանը Ռուսաստանի հետ չի համագործակցում, սակայն իր դաշնակիցների ու գործընկերների հետ շարունակում է արդյունավետ համագործակցել:
Չի կարելի բացառել, որ ՌԴ-ն ու ԻԻՀ-ն որևէ փուլում հնարավորություն կտան Թուրքիային գործողություն իրականացնել Սիրիայի հյուսիսում քրդերի դեմ, որովհետև այս հարցը զգալի խնդիրներ կառաջացնի Թուրքիա-ԱՄՆ հարաբերություններում, քանի որ ԱՄՆ-ը գլխավոր անվտանգային երաշխավորն է նաև Սիրիայում քրդական տարաբնույթ կառույցների համար, իսկ նման աշխարհաքաղաքական բարդ իրավիճակում նման հնարավորությունը ՆԱՏՕ-ի ներսում հարաբերությունների լարվածության շատ կարևոր գործոն է ՆԱՏՕ-ի տարածաշրջանային հակառակորդների համար:
«Բաքվի բռնապետը պատրվակ է փնտրում պատերազմ սկսելու համար: Եթե դա իրականություն է, իսկ ես կարծում եմ, որ իրականություն է, ապա ի՞նչ պետք է անի պետությունը կառավարող վերնախավը, եթե դա պետություն է՝ պատրաստվի պատերազմի, որովհետև եթե խոսքը գնում է պատրվակի մասին, այդ պատրվակը վաղ թե ուշ կգտնվի»,- այս մասին այսօր 168TV-ի «Ռեվյու» հաղորդման ընթացքում ասաց ԵՊՀ իրանագիտության ամբիոնի վարիչ Վարդան Ոսկանյանը՝ խոսելով Ադրբեջանի նախագահի քաղաքականությունից:
«Նման սպանությունները ոչ ոք չի մարսում»,- այս մասին քիչ առաջ լրագրողների հետ զրույցում ասաց ՀՀԿ փոխնախագահ Արմեն Աշոտյանը, ով մասնակցում է պրոդյուսեր Արմեն Գրիգորյանի հոգեհանգստյան արարողությանը:
Նախօրեին Երևանը տարածաշրջանային և աշխարհաքաղաքական նշանակության այց հյուրընկալեց․ Հայաստանում էր ԱՄՆ կենտրոնական հետախուզության վարչության (ԿՀՎ) տնօրեն Ուիլյամ Բըրնսը։
Եվրոպացի վերլուծաբանի կարծիքով, սովորաբար ԵՄ հատուկ ներկայացուցիչը այցերով փորձում է կազմակերպել բարձրաստիճան հանդիպումները, համաձայնեցնելով կողմերի միջև դրանց օրակարգերը: Ըստ էության, մեր զրուցակցի խոսքով, նա ներկայումս ԵՄ-ի կողմից ՄԽ համանախագահի ավանդական դերակատարությունն է ստանձնել:
