Նոյեմբերի 23-ին Երևանում Փաշինյան-Պուտին հանդիպմանը հաջորդեց նախօրեի երկկողմ հանդիպումը Բիշքեկում։ Փաշինյան-Պուտին հանդիպումները մշտապես հայտնվում են փորձագիտական հանրության խոշորացույցի տակ, սակայն այս անգամ ոչ այնքան ուշագրավ է բուն հանդիպումն առանձին վերցրած, որի ընթացքում քննարկվեց ռեգիոնալ իրադրությունը, բնականաբար, ընթացքը դեպի, այսպես կոչված, Խաղաղության պայմանագիր, որքան գործընթացը՝ ավելի լայն առումով։
Դեկտեմբերի 7-ին Բրյուսելում ծրագրվող Փաշինյան-Միշել-Ալիև հանդիպման տապալման ֆոնին ՀՀ այցելեց Հարավային Կովկասում և Վրաստանի ճգնաժամի հարցերով ԵՄ հատուկ ներկայացուցիչ Տոյվո Կլաարը:
ՌԴ նախագահի մամուլի խոսնակ Դմիտրի Պեսկովը չի բացառել, որ Փաշինյանն ու Ալիևը կարող են հանդիպել Սանկտ Պետերբուրգում ԱՊՀ երկրների ղեկավարների ավանդական ոչ պաշտոնական հանդիպման շրջանակում։ Ըստ նրա, Մոսկվան պատրաստ է ամեն կերպ աջակցել Ռուսաստանի տարածքում Հայաստանի և Ադրբեջանի առաջնորդների հերթական հանդիպման անցկացմանը։ «Ռուսաստանն անկասկած պատրաստ է անհրաժեշտ աջակցություն ցուցաբերել իր տարածքում նման հանդիպում անցկացնելու համար»,- ասել է նա:
Դեկտեմբերի 5-ին Ադրբեջանն ու Թուրքիան սկսեցին հերթական լայնամասշտաբ զորավարժությունները «Եղբայրական բռունցք» կարգախոսով՝ այս անգամ զորավարժություններին հաղորդելով հավելյալ կարևորություն զորավարժությունների մասնակիցների պարգևատրումներով, բարձրաստիճան հեռախոսազանգեր-շնորհավորանքներով ու զորավարժությունների անցկացման վայրում երկու երկրներից բարձրաստիճան զինվորական ներկայությամբ: Զորավարժությունները տեղի էին ունենում Բաքվում, ինչպես նաև Աստարայի, Ջեբրայիլի և Իմիշլիի շրջաններում:
Հայաստանն ու Ադրբեջանը շարունակում են փոխանակվել հնարավոր Խաղաղության պայմանագրի վերաբերյալ առաջարկներով: Նախօրեին ՌԴ ԱԳ նախարար Սերգեյ Լավրովն ակնարկեց, որ վերջին շրջանում Հայաստանն ու Ադրբեջանը կրկին առաջարկներով են փոխանակվել՝ ամենայն հավանականությամբ նոյեմբերի 7-ին Վաշինգտոնում Միրզոյան-Բլինքեն-Բայրամով հանդիպմանն ու դրանից հետո: ՔՊ խմբակցության պատգամավոր Էդուարդ Աղաջանյանն էլ այսօր ասել է, որ հայկական կողմը ստացել է Բաքվի առաջարկները, որոնք […]
«Ռուսաստանի համար սկզբունքայինը Հայաստան-Ադրբեջան բանակցային գործընթացում, որպես միջնորդ, ներկայություն ունենալն է: Ինչպես նաև Ռուսաստանի համար սկզբունքային են հետպատերազմյան եռակողմ բարձրաստիճան երեք փաստաթուղթ-հայտարարությունները, որոնք այս պահի դրությամբ ամենակարևոր երեք համաձայնություններն են ՌԴ միջնորդությամբ»,- այս մասին 168.am-ի հետ զրույցում ասաց ռուս վերլուծաբան Ֆյոդոր Լուկիանովը:
«Տարեսկզբին Ռուսաստանը Հայաստանին և Ադրբեջանին առաջարկներ է ներկայացրել խաղաղության պայմանագրի նախագծի վերաբերյալ, Մոսկվան պատրաստ է աջակցել կողմերին»,- այս մասին մանրամասներ է հայտնել ՌԴ ԱԳ նախարար Սերգեյ Լավրովն իր ադրբեջանցի պաշտոնակցի հետ համատեղ ասուլիսի ընթացքում:
«Մոսկվան շահագրգիռ է աջակցել Հայաստանի ու Ադրբեջանի միջև հաղորդուղիների բացմանն ու խաղաղության պայմանագրի ստորագրմանը»,- այսօր Մոսկվայում Ադրբեջանի ԱԳ նախարար Ջեյհուն Բայրամովի հետ հանդիպմանը հայտարարել է Ռուսաստանի արտգործնախարար Սերգեյ Լավրովը:
168․am-ի հետ զրույցում ռուս քաղաքական վերլուծաբան Ալեքսանդր Սկակովն ասաց, որ բանակցային գործընթացի շուրջ ՌԴ-ԱՄՆ աննախադեպ բնույթի մրցակցության ականատեսն ենք, որի ոչ մի դրվագում ԱՄՆ-ը «զենքերը» վայր չի դնում և մինչև վերջ փորձում է պահել գործընթացի նկատմամբ վերահսկողությունը։ ԱՄՆ-ը, ըստ նրա, հասկանում է, որ Մոսկվան օգտվում է արևմտյան հարթակում ցանկացած տապալումից, ուստի այդ փուլերում ավելի է ակտիվացնում իր ջանքերը։
«Ամենակարևորը ՀՀ դիրքորոշումն է, եթե ՀՀ-ն համաձայն է, այդպես է երևում, որ համաձայն է, որ Արցախը մնա Ադրբեջանի կազմի մեջ, ՌԴ-ն պատճառ չունի դիմադրելու այսօր: Հետագայում կտեսնեն՝ ինչպես իրենց ուժերը կտեղակայեն ռեգիոնում: Ամենակարևորը ՀՀ կարմիր գծերն են, որո՞նք են ՀՀ կարմիր գծերը, ՀՀ կարմիր գծերը շարժված են»,- այս մասին 168TV-ի «Ռեվյու» հաղորդման ընթացքում ասաց «Կովկաս» կենտրոնի նախագահ, ֆրանսահայ հասարակական գործիչ Հիլդա Չոբոյանը՝ անդրադառնալով Ֆրանսիայի Ազգային ժողովում և Սենատում վերջերս ընդունված հայամետ բանաձևերին ու Ֆրանսիայի պաշտոնական դիրքորոշմանը:
ՌԴ ԱԳ նախարար Սերգեյ Լավրովն այսօր ըստ էության ուղիղ տեքստով բացահայտեց, թե ինչպիսին կարող է լինել ԼՂ կարգավիճակի շուրջ խոսակցությունը նաև հնարավոր ռուսական միջնորդությամբ սպասվող Հայաստան-Ադրբեջան բանակցային գործընթացում:
«Եվ իզուր չէ, որ Հայաստանի ղեկավարությունը վերջին շրջանում խոսում է ոչ այնքան Ղարաբաղի կարգավիճակի մասին, որքան այն մասին, որ Ղարաբաղում հայ բնակչության իրավունքները պետք է ապահովվեն: Ադրբեջանական կողմը պատրաստ է դրան, պատրաստ է քննարկել և նրանց տրամադրել այն բոլոր իրավունքների երաշխիքները, որոնք ունեն Ադրբեջանի այլ քաղաքացիներ»,- հավելել է Լավրովը:
Վերջին օրերին Բաքուն Երևանի դեմ մեծ թափով գործի է դրել տեղեկատվական դիվերսիայի ավանդական գործիքները՝ ամենօրյա ռեժիմով հայկական կողմին մեղադրելով հրադադարի իբրև թե խախտումների մեջ, ապատեղեկատվություն տարածելով այն դեպքում, երբ ՀՀ սահմանամերձ գյուղերն ու դիրքերն են գտնվում թշնամու մշտական կրակոցների թիրախում:
«Մեզ ասում էին՝ սա է իրականությունը, պետք է հաշվի առնել այն»,- այս մասին օրերս ասել է Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևը՝ «Միջին միջանցքի երկայնքով. աշխարհաքաղաքականություն, անվտանգություն և տնտեսություն» միջազգային համաժողովում, որը գումարվել էր Ադրբեջանի դիվանագիտական ակադեմիայում:
168.am-ի հետ զրույցում ռուս քաղաքական վերլուծաբան Ստանիսլավ Տարասովն ասաց, որ այս պահին ԵԱՀԿ Մինսկի խումբը չի գործում, բայց համանախագահ երկրները կամ հիմնական խաղացողները, այդ թվում՝ Եվրոպական միությունը ջանքեր են ներդնում, որպեսզի կողմերը բանակցեն իրենց օրակարգով ու իրենց առաջարկներով:
ՀՀ ներկայիս իշխանությունների օրոք Արևմուտքը, որն աշխարհում համարվում է մարդու իրավունքների ու ժողովրդավարական արժեքների բնօրրան և դիրքավորվել է՝ որպես պաշտպան, այսօր Հայաստանում հիմնականում աչք է փակում գործող իշխանությունների՝ Նիկոլ Փաշինյանի կառավարության հակաժողովրդավարական և անօրինական քայլերի վրա, ավելին, իր գնահատականներով՝ փորձում է լեգիտիմացնել որոշ գործընթացներ և նպաստել իշխանական «Հայաստանը ժողովրդավարության բաստիոն է» թեզին:
ՀԱՊԿ գլխավոր քարտուղարը բացահայտել է, թե ինչու օրերս Երևանում կայացած ՀԱՊԿ նիստի ընթացքում չստորագրեց Հայաստանին աջակցություն ցուցաբերելու որոշման նախագիծն ու ՀԱՊԿ Հավաքական անվտանգության խորհրդի հռչակագիրը: ՀԱՊԿ գլխավոր քարտուղար Ստանիսլավ Զասը բելառուսական ONT հեռուստաալիքին տված հարցազրույցում ասել է, որ կազմակերպությունն առաջարկել է Հայաստանին օգնելու մի շարք միջոցառումներ, այդ թվում՝ առաքելության իրականացում Ադրբեջանի հետ սահմանին՝ իրավիճակը գնահատելու համար:
Հայաստան-Ադրբեջան բրյուսելյան գործընթացի ու Բրյուսելում դեկտեմբերի 7-ին նախատեսվող հանդիպման տապալման ֆոնին շարունակվում են Պուտին-Ալիև ինտենսիվ բանակցությունները։
Աշխատանքային այցով Հայաստանի Հանրապետություն ժամանած ՌԴ նախագահի հետ Նիկոլ Փաշինյանը հանդիպեց այն վայրում, որտեղ կազմակերպվել էր ՀԱՊԿ ղեկավարների նեղ ու ընդլայնված կազմերով նիստերը, «Դվին» հյուրանոցում:
Ադրբեջանական մի շարք լրատվամիջոցների փոխանցմամբ, Բրյուսելում դեկտեմբերի 7-ին նախատեսվող Փաշինյան-Ալիև հանդիպումը տեղի չի ունենա: Նույն աղբյուրների համաձայն, Իլհամ Ալիևն այս մասին հայտարարել է նոյեմբերի 25-ին «Միջին միջանցքի երկայնքով. աշխարհաքաղաքականություն, անվտանգություն և տնտեսություն» միջազգային համաժողովի ընթացքում՝ հավելելով, որ իբրև թե Նիկոլ Փաշինյանը պայմաններ է դրել հանդիպման ձևաչափի վերաբերյալ:
ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի ռուսաստանցի համանախագահ, հայ-ադրբեջանական հարաբերությունների կարգավորմանն աջակցելու հարցերով ՌԴ արտաքին գործերի նախարարի հատուկ ներկայացուցիչ Իգոր Խովաևը, ով նոյեմբերի կեսերին Հայաստանում էր, այժմ Ադրբեջանում է:
Մինչ հայաստանյան քաղաքական դաշտի ու հանրության ուշադրության կենտրոնում Երևանում նոյեմբերի 23-ին անցկացված ՀԱՊԿ գագաթնաժողովն էր, ՀԱՊԿ-ը լքելու, ՀԱՊԿ-ում մնալու թեման և ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինի աշխատանքային կարճատև այցը Հայաստանի Հանրապետություն, ուշագրավ հաճախականությամբ կոնտակտներ են նկատվում ռուս-ադրբեջանական հարաբերություններում:
168TV-ի «Ռեվյու» հաղորդաշարի շրջանակներում զրուցել ենք ԵԱՀԿ ՄԽ ԱՄՆ նախկին համանախագահ, ամերիկացի դիվանագետ Ջեյմս Ուորլիքի հետ:
Նա նշել է, որ այս առումով իրենք դրական են գնահատում հոկտեմբերի վերջին Սոչիում տեղի ունեցած Ադրբեջանի և Հայաստանի ղեկավարների գագաթնաժողովը։
ՀԱՊԿ անդամ երկրների Արտաքին գործերի նախարարների խորհրդի, Պաշտպանության նախարարների խորհրդի և Անվտանգության խորհուրդների քարտուղարների նիստում ՀԱՊԿ գլխավոր քարտուղար Ստանիսլավ Զասը հայտարարեց, որ ընդհանուր առմամբ Հայաստանին օգնություն ցուցաբերելու ՀԱՊԿ խորհրդի որոշումը համաձայնեցված է:
«Ղարաբաղի մասնակցությամբ բանակցությունների ձևաչափի հարցում կողմերի միջև կա ընկալումների տարբերություն»,- այս մասին 168.am-ի հետ զրույցում ասաց ռուս քաղաքական վերլուծաբան Ֆյոդոր Լուկիանովը՝ անդրադառնալով Արցախ-Ադրբեջան հնարավոր բանակցությունների ձևաչափին ու միջազգային միջնորդությանը:
168.am-ի հետ զրույցում ռուս քաղաքական վերլուծաբան Ալեքսանդր Սկակովն ասաց, որ սա երկկողմ հարաբերությունների առումով որևէ նորություն չնախանշող այց է: Սակայն նա ասաց, որ ինչպես երկրները, այնպես էլ միջազգային կառույցները՝ հատկապես եվրասիական տարածաշրջանում, գտնվում են նույնպիսի անցումային փուլում, երբ արձագանքման ավանդական եղանակները, ինչպես նաև քաղաքականությունն այլևս տեղին չեն: Եվ, ըստ նրա, ՀԱՊԿ-ի և ՀԱՊԿ ղեկավարների խնդիրն է՝ ցույց տալ գոնե ցանկություն՝ քննարկելու, վերանայելու ինչ-որ հարցեր, գնահատելով աշխարհաքաղաքական նոր իրողությունները, փոփոխվող իրողությունները, նոր սպառնալիքները:
Հարավային Կովկասի շուրջ զարգացող բարդ աշխարհաքաղաքական զարգացումների հարապատկերին Վրաստանի վարչապետ Իրակլի Ղարիբաշվիլին ձգտում է առանձնահատուկ դերակատարություն ստանձնել Հայաստան-Ադրբեջան բանակցային գործընթացում՝ զուգահեռաբար դիրքավորվելով ռեգիոնում որպես Արևմուտքի «ներկայացուցիչ»՝ առաջ մղելով արևմտյան շահն ու նպաստելով Հարավային Կովկասում արևմտյան կոմբինացիաների հաջողությանը։
«Հարավային Կովկասում և Ղարաբաղի կարգավիճակի շուրջ իրավիճակի զարգացման տարբեր սցենարներ կան»,- այս մասին 168TV-ի եթերում ասաց ռուսաստանցի քաղաքագետ, արևելագետ Ստանիսլավ Տարասովը՝ անդրադառնալով Ղարաբաղյան և Հայաստան-Ադրբեջան բանակցային գործընթացին, աշխարհաքաղաքական իրավիճակին, Իրանի և Ռուսաստանի հարավկովկասյան դերին և Ուկրաինայի պատերազմից հետո ՌԴ քաղաքականությանը:
