Մայիսին Հայաստանի ու Ադրբեջանի ԱԳ նախարարները կհանդիպեն Ռուսաստանում: Այս մասին հայտնում է Gazeta.ru-ն՝ հղում անելով РИА Новости-ին: Հանդիպման մասին հայտարարել է Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևը:
ԱՄՆ պետքարտուղար Էնթոնի Բլինքենի սկսած Երևան-Բաքու գործընթացը Վաշինգտոնում շարունակվում է և, ըստ նախնական ծրագրի՝ այսօր դրա վերջին օրն է: Երկու երկրների պատվիրակությունների հանդիպումը ԱՄՆ-ում, որն ուղղված է «Հարաբերությունների կարգավորման համաձայնություն» անվանումը կրող փաստաթղթի վերջնական համաձայնեցմանը, շարունակվել է շուրջ երեք օր։
Այսօր երեկոյան Հայաստանի արտգործնախարար Արարատ Միրզոյանն ու Ադրբեջանի ԱԳ նախարար Ջեյհուն Բայրամովը Վաշինգտոնում կանցկացնեն բանակցությունների եզրափակիչ փուլը՝ պետքարտուղար Էնթոնի Բլինքենի մասնակցությամբ:
Նախօրեին Վաշինգտոնում մենարկած և դեռ շարունակվելիք Հայաստան-Ադրբեջան նախարարական բանակցային սերիան թերևս վերջին ժամերի ռեգիոնալ թոփ թեման է։ Ապրիլի 30-ից ԱՄՆ–ում են Հայաստանի և Ադրբեջանի արտգործնախարարներ Արարատ Միրզոյանի և Ջեյհուն Բայրամովի գլխավորած պատվիրակությունները, որոնք մայիսի 1-ին Առլինգտոն քաղաքում եռակողմ և երկկողմ հանդիպումներ են անցկացրել Ջորջ Պ. Շուլցի անվան արտաքին գործերի ազգային ուսումնական կենտրոնում։
Կարծում եմ՝ հենց ՀՀ իշխանությունների այդ դիրքորոշումն էլ նույնիսկ Թուրքիայի մշտական այս պահանջը մի կողմ է դրել, եթե որևէ մեկը չի հիշում պատմությունը, ապա թուրքական կողմն ի՞նչ պատճառ ունի այն պատմաբանների միջոցով վերանայելու համար։ Իսկ եթե լիներ ակտիվ քաղաքականություն, ապա, բնականաբար, Թուրքիան, ինչպես միշտ ու գուցե ապագայում ևս, փորձելու է վիճարկել ու հերքել իր պատմության այդ էջը կամ փորձել փրկել իր դեմքը։
Քիչ առաջ Վաշինգտոնում մեկնարկել է ՀՀ ԱԳ նախարար Արարատ Միրզոյանի ու ԱՄՆ պետքարտուղար Էնթոնի Բլինքենի հանդիպումը։ Այս մասին հաղորդում է ՀՀ ԱԳ նախարարության մամուլի ծառայությունը։
Ապրիլի 23-ին Հայաստան-Արցախ սահմանագծին ադրբեջանական անցակետի տեղադրման խայտառակ հանգրվանի ու հայկական դիվանագիտության աննախադեպ այս պարտության ֆոնին ՀՀ արտաքին գործերի նախարար Արարատ Միրզոյանն ապրիլի 30-ից աշխատանքային այցով ԱՄՆ մայրաքաղաք Վաշինգտոնում է, որտեղ նախատեսված են նրա բանակցություններն Ադրբեջանի ԱԳ նախարար Ջեյհուն Բայրամովի հետ։
Ֆրանսիայի ԱԳ նախարար Կատրին Կոլոնայի այցը տարածաշրջան ու հատկապես Երևան բազմաթիվ ուշագրավ նրբություններ էր պարունակում: Ֆրանսիան, որը ավանդաբար հանդես է գալիս հայամետ ու բարեկամական հայտարարություններով, այս անգամ էլ Երևանում և Բաքվում արեց հայտարարություններ, որոնք չեն անում Բրյուսելը, Վաշինգտոնը, Մոսկվան:
Հայաստան-Ադրբեջան, այսպես կոչված, բանակցային գործընթացում երկարատև դադարից, հայ-ադրբեջանական սահմանին արյունալի միջադեպից ու Արցախ-Հայաստան սահմանագծին ադրբեջանական անցակետի տեղակայումից հետո սպասվում են մի շարք բարձրաստիճան հանդիպումներ: Խոսքը թե Միրզոյան-Բայրամով մակարդակի հանդիպումների, թե Փաշինյան-Ալիև հանդիպման մասին է:
«Խաղաղության ճանապարհը գտնելը հեշտ չէ, երբեմն՝ երկարատև, սակայն պետք է վճռականորեն կանգնել այդ ճանապարհի վրա»,- այս մասին այսօր Երևանում հայտարարեց Ֆրանսիայի ԱԳ նախարար Կատրին Կոլոնան, անդրադառնալով հայ-ադրբեջանական, այսպես կոչված, խաղաղության գործընթացին, ռեգիոնում և Լաչինի միջանցքում ստեղծված իրավիճակին:
ՀՀ ԱԳՆ պատասխանից ստացվում է, որ հայկական կողմը տեղյակ է այս տեղեկատվության փոխանցման մասին, հետևաբար տեղյակ է նաև, որ առաքելության նմանատիպ գործունեությունը կարող է բացարձակ անիմաստ լինել: Այս դեպքում հարց է առաջանում, թե ինչո՞ւ ՀՀ կառավարությունը խնդիրներ ստեղծեց ՀԱՊԿ դիտորդների՝ ՀՀ-ում տեղակայման համար, և հրավիրեց ԵՄ դիտորդների, եթե նրանց ներկայությունն անվտանգային որևէ խնդիր չի լուծում Հայաստանի համար, նրանց ներկայությունը և գործունեությունը նման ձևաչափով չի կանխում ադրբեջանական սադրանքները, և ԵՄ դիտորդները չեն անում հասցեական հայտարարություններ:
Միացյալ Նահանգների Պետքարտուղարության փոխխոսնակ Վեդանտ Պատելն իր վերջին բրիֆինգի ընթացքում կրկին անդրադարձել է Հարավային Կովկասում ստեղծված իրավիճակին:
Հայաստան-Արցախ սահմանագծին Ադրբեջանի կողմից անցակետի տեղակայումից երեք օր անց՝ այսօր կայացավ Նիկոլ Փաշինյան-Վլադիմիր Պուտին հեռախոսազրույց: Այսօր ավելի վաղ այս մասին հայտնի դարձավ ՀՀ կառավարության տարածած հաղորդագրությունից, որն աննախադեպ կարճ էր և ներառում էր ընդամենը մեկ նախադասություն:
Միացյալ Նահանգների Պետքարտուղարության փոխխոսնակ Վեդանտ Պատելը ժամեր առաջ տված ճեպազրույցում կրկին անդրադարձել է Հարավային Կովկասում ստեղծված իրավիճակին:
Հարցին, թե ինչո՞ւ է Եվրոպական միությունը զգուշանում Ադրբեջանից, և ինչո՞ւ են Ադրբեջանի հասցեին լղոզված գնահատականներ հնչում, եվրոպացի վերլուծաբան Ուվե Հալբախը պատասխանեց, որ սա միջնորդ կողմին բնորոշ հռետորաբանություն է:
Արցախի շուրջ չորսամսյա շրջափակումից հետո նախօրեին ադրբեջանական կողմը սահմանային անցակետ է տեղադրել Հակարի գետի վրա կառուցված կամրջի վրա՝ Արցախ-Հայաստան սահմանագծին։
ՌԴ ԱԳՆ-ն լուրջ մտահոգությունն է հայտնել Լեռնային Ղարաբաղում ռուսական խաղաղապահ կոնտինգենտի պատասխանատվության գոտում, հայ-ադրբեջանական շփման գծում իրավիճակի, ինչպես նաև պաշտոնական Բաքվի և Երևանի միջև երկխոսության վերաբերյալ։ Այս մասին քիչ առաջ հայտարարություն է տարածել ՌԴ ԱԳՆ-ն:
«Նման գործողություններն ապակառուցողական են խաղաղության գործընթացի տեսանկյունից»,- այս մասին այսօր Ծիծեռնակաբերդի հուշահամալիրում ասաց ՀՀ-ում ԱՄՆ դեսպան Քրիստինա Քվինը՝ անդրադառնալով նախօրեին Ադրբեջանի կողմից Հակարի գետի վրա կառուցված կամրջի վրա սահմանային անցակետի տեղադրմանը, Ադրբեջանի նկատմամբ պատժամիջոցներին:
Պետդեպարտամենտի փոխխոսնակ Վեդանտ Պատելը, մեկնաբանելով ԱՄՆ-ի արտաքին քաղաքականության գերատեսչության պաշտոնյաների վերջին օրերի այցերը Երևան ու Բաքու, ասել է, որ Միացյալ Նահանգները շարունակում է խորը ներգրավված մնալ խաղաղ գործընթացում։
168.am-ի հետ զրույցում ռուս ռազմական վերլուծաբան Վլադիմիր Եվսեևը նշեց, որ հայկական կողմը մեծ ընկալունակություն է ցուցաբերում ԵՄ դիտորդների հանդեպ, ի տարբերություն ՀԱՊԿ-ի և Ռուսաստանի, որը պատերազմի մեջ է:
Ամերիկյան հանրահայտ պրոթուրքական «Լիվինգսթոն խումբ» լոբբիստական ընկերության աջակցությամբ սկսվել են Ազգային-ժողովրդավարական Բևեռի (ԱԺԲ) խորհրդի անդամ Ժիրայր Սէֆիլյանի հանդիպումները Միացյալ Նահանգներում:
Մինչ ապրիլի 18-ին ԱԺ-ում Նիկոլ Փաշինյանը շարունակում էր, այսպես ասած, զրոյացնել Արցախի ինքնորոշման իրավունքը, նախկին իշխանությունների օրոք բանակցված Մադրիդյան փաստաթուղթը ներկայացնելով Արցախն Ադրբեջանի կազմում ճանաչելու տրամաբանության շրջանակում և կրկին փորձելով ապացուցել, որ նախկին իշխանություններն են այդ փաստաթղթով ճանաչել Արցախն Ադրբեջանի կազմում՝ պարզապես չեն բարձրաձայնել այդ մասին, Իլհամ Ալիևը նոր վերջնագիր ներկայացրեց Փաշինյանին:
Վրացի քաղաքական վերլուծաբան Կախա Գոգոլաշվիլին մեզ հետ զրույցում ասաց, որ բրյուսելյան հարթակի ցավալի ձախողումից հետո ակնհայտ է դառնում, որ Երևանն ու Բաքուն Միացյալ Նահանգներից, որպես միջնորդ, շատ ավելի մեծ սպասումներ ունեն:
168.am-ի հետ զրույցում եվրոպացի վերլուծաբան Ուվե Հալբախն ասաց, որ ամերիկացի համանախագահ դիվանագետը ռեգիոն էր այցելել նաև մարտին, ինչը թույլ է տալիս ենթադրել, որ հանդիպման մասին խոսակցությունները սկսվել են դեռևս այդ ժամանակահատվածից: Սակայն, նրա որակմամբ, կողմերի միջև կարծես կան մի քանի առանցքային տարաձայնություններ, որոնք թույլ չեն տալիս գործընթացն առաջ մղել:
Արևմուտքը չի փորձում դետալների մեջ խորանալ, չունի այդ ցանկությունը, սակայն այս հակամարտությունը հենց այդ դետալներից է բաղկացած, որոնց շուրջ կողմերը չեն կարողանում համաձայնության հասնել: Ուստի սա արդեն իսկ սխալ ճանապարհ է, բայց շատ աշխարհաքաղաքական այս պայքարը ռեգիոնի համար դեռ բավականին ժամանակ կշարունակվի՝ ուղեկցվելով միջադեպերով կողմերի միջև, ինչի ականատեսը դարձանք օրերս:
«Տեղ գյուղի միջադեպը՝ հայ-ադրբեջանական հակամարտության «ռենտգեն պատկերը»»,- այս մասին տելեգրամյան իր ալիքում գրել է ռուս վերլուծաբան Սերգեյ Մարկեդոնովը՝ անդրադառնալով օրերս Տեղ համայնքում Ադրբեջանի ԶՈՒ ներկայացուցիչների հրահրմամբ գրանցված արյունալի բախմանը:
Ինչ վերաբերում է Էրդողանին, ապա, փորձագետի կանխատեսումների համաձայն՝ Էրդողանի իշխանությանը վտանգ է սպառնում վերջին 20 տարվա ընթացքում առաջին անգամ։
168.am-ի հետ զրույցում ռուս քաղաքական վերլուծաբան Ֆյոդոր Լուկիանովը նշեց՝ չի բացառվում, որ Մյունխենի համաժողովի օրինակով հանդիպում կազմակերպվի Վաշինգտոնում: Սակայն, ըստ նրա, այս հակամարտությանը հարկավոր է ռեգիոնում անմիջականորեն ակտիվ աշխատող միջնորդ, քանի որ Երևան-Բաքու ուղիղ շփումները, դատելով վերջին իրադարձություններից, չեն ստացվում և գործընթացը մտցնում են փակուղի:
Կարելի է ենթադրել, որ ԵՄ դիտորդների արդյունավետությունը նույնը կլիներ, եթե նրանք իրենց առաքելությունն իրականացնեին Բրյուսելից, քանի որ, ինչպես նախկինում՝ հղում են անում ոչ թե իրենց արձանագրումներին, ոչ թե տալիս են գնահատականներ, այլ հղում են անում կա՛մ տեղի բնակիչներին, ինչպես առաքելության ղեկավար Մարկուս Ռիտերն իր հայտնի հարցազրույցում, կա՛մ ՀՀ իշխանություններին:
«Սահմանի հսկողության հանձնումը սահմանապահ ծառայությանը կնվազեցնի հետագա նոր կոնֆլիկտների, այդ թվում նաև՝ ՀՀ տարածք նոր ներխուժումների հավանականությունը»,- այս մասին այսօր ԵԱՀԿ գործող նախագահի հետ ընդլայնված հանդիպումից հետո ասաց ՀՀ ԱԳ նախարար Արարատ Միրզոյանը, անդրադառնալով հարցին, թե հաշվի առնելով հայ-ադրբեջանական սահմանին կատարվողը՝ հավելյալ ռիսկեր չի՞ տեսնում արդյոք նրանում, որ Հայաստանի սահմանի երկայնքով պաշտպանության նախարարության ստորաբաժանումները փոխարինվում են սահմանապահ ստորաբաժանումներով, և արդյո՞ք Բաքուն համաձայնություն տվել է բանակը փոխարինել սահմանապահներով:
