#44-օրյա պատերազմ

44-օրյա պատերազմի հանգամանքներն ուսումնասիրող ԱԺ քննիչ հանձնաժողովի նախագահ Անդրանիկ Քոչարյանն օրերս լրագրողներին հայտնել է, որ եթե դատարանը դրական արձագանքի Դավիթ Տոնոյանի միջնորդությանը, ապա 44-օրյա պատերազմի հանգամանքներն ուսումնասիրող քննիչ  հանձնաժողովը պատրաստ է օգոստոսի 1-ին նիստ հրավիրել:

Օրեր առաջ Նիկոլ Փաշինյանի ընտանեկան լրատվամիջոցը հոդված էր «ձոնել» ՀՀ նախկին Նախագահ Սերժ Սարգսյանին և նախկին ԱԳ նախարար Վարդան Օսկանյանին: Այդ հրապարակման ամբողջ իմաստն այն էր, որ Փաշինյանի անունից հարց հնչեցվի. եթե Արցախի շուրջ ձևավորված այս խայտառակ և ողբերգական վիճակի շուրջ Վարդան Օսկանյանը բեկումնային գաղափարներ ունի (այն է՝ առաջնահերթ փոխել բանակցողին), որին կողմ է արտահայտվել Երրորդ նախագահը, ինչո՞ւ դրանք չեն իրականացվել իրենց պաշտոնավարման ժամանակաշրջանում:

«Փաստացի, եթե հրաժարվում ենք Արցախից, ամեն հարցում ասում ենք՝ գնացեք՝ ինչ ուզում եք՝ արեք, իրավիճակն ավելի է վատթարանում: Ադրբեջանի իշխանական էլիտայի ներկայացուցիչներն են արդեն հարցազրույցներում «Վրեժ 3» գործողության մասին խոսում, նույնիսկ տպավորություն է ստեղծվում, թե փորձում են իշխանություններին ցույց տալ, որ իրենք մի բան էլ ուշացնում են այդ գործողություններն իրականացնելու պրոցեսը: Դաշտը ստեղծում են և ինչ-որ փուլում փորձելու են դա իրականացնել, և հարց է առաջանում, թե մենք ինչ պետք է անենք»:

Ադրբեջանի կողմից մայիսի 26-ին առևանգված հայ զինծառայողներ Հարություն Հովակիմյանն ու Կարեն Ղազարյանը նախօրեին Ադրբեջանում ազատազրկման են դատապարտվել 11 տարի 6 ամիս ժամկետով։ Ադրբեջանը նրանց մեղադրում է «պետական սահմանը հատելու և ծանր հանցագործությունների նախապատրաստման մեջ», այն դեպքում, երբ նրանք առևանգվել են ադրբեջանցի դիվերսանտների կողմից դիրքեր սնունդ տանելուց հետո վերադարձի ճանապարհին։

Հուլիսի 5-ին ՀՀ պաշտպանության նախկին նախարար Դավիթ Տոնոյանը հայտարարություն է տարածել, որտեղ նշում է, որ 44-օրյա պատերազմի հանգամանքներն ուսումնասիրող ԱԺ քննիչ հանձնաժողովի նպատակների և աշխատաոճի հանդեպ ունեցած բոլոր վերապահումներով հանդերձ՝ որոշել է ներկայանալ այդ մարմին՝ բացատրություններ տալու և հարցերին պատասխանելու նպատակով:

Հունիսի 29-ին Արցախի ԱԺ-ում Արցախի նախագահ Արայիկ Հարությունյանը պատգամավորներին հայտնել է, որ Ադրբեջանը պայման է դրել՝ երկխոսության սեղանին նստելու համար առաջին կետը ՊԲ-ի լուծարումն է:

Հունիսի 28-ին իր արձագանք-հայտարարության մեջ ԳՇ նախկին պետ, գեներալ-գնդապետ Օնիկ Գասպարյանը ևս խոսել էր 2018-2024 թվականների զինված ուժերի արդիականացման ծրագրից և ՍՌՏ 2020-2024 թվականների զարգացման պետական ծրագրից: Մասնավորապես, գեներալը նշել է, որ 2020 թվականի հուլիսի 10-ին ԱԽ նիստում Փաշինյանին զեկուցել է սպառազինության և ռազմական տեխնիկայի 2020-2024 թվականների զարգացման պետական ծրագրի նախագիծը, ըստ որի՝ ընդհանուր առմամբ զինված ուժերի առջև դրված խնդիրները լուծելու համար անհրաժեշտ էր 8 մլրդ ԱՄՆ դոլար: Այս առաջարկը, ըստ էության, չի կատարվել:

Անգամ հունիսի 28-ին ԶՈՒ Գլխավոր շտաբի (ԳՇ) նախկին պետ, գեներալ-գնդապետ Օնիկ Գասպարյանի հայտարարությունից հետո 44-օրյա պատերազմի հանգամանքներն ուսումնասիրող ԱԺ քննիչ հանձնաժողովի նախագահ Անդրանիկ Քոչարյանը շարունակում է պնդել, որ Նիկոլ Փաշինյանի և ԳՇ նախկին պետ Օնիկ Գասպարյանի՝ նշյալ հանձնաժողովում ներկայացրած «ցուցմունքների» միջև հակասություններ մեծամասամբ չկան:

44-օրյա պատերազմի հանգամանքներն ուսումնասիրող ԱԺ քննիչ հանձնաժողովում Նիկոլ Փաշինյանի ելույթները հերթական անգամ բացահայտեցին այն անլրջությունը, մակերեսայնությունը, դիլետանտիզմը, որով պետությունը ղեկավարվում է արդեն 5 տարի և կառավարվել է պատերազմի ընթացքում։

Իսկ թե ԳՇ նախկին պետի այս հայտարարությունը Փաշինյանի մեղադրականի՞ համար էր հիմք, թե՞ արդարացման, արդյո՞ք որևէ մեկի հետ պասերով խաղ կա, ցույց կտա ժամանակը, թեպետ ինչ-որ բաներ արդեն իսկ հուշեցինք….

Նիկոլ Փաշինյանի աղետարարությունն Արցախի ու Հայաստանի համար տեղին է դիտարկել ժամանակային բոլոր չափումներում՝ անցյալ, ներկա և ապագա։ Նա ինքը  գործում է հենց այդ երեք ժամանակային տիրույթներում՝ արդարացնելով անցյալի մեղքերը, հիմնավորում է ներկայի աղետները և հող է նախապատրաստում ապագա կործանումների համար։ Դա էր Նիկոլ Փաշինյանի խորհրդարանական զույգ բեմելների հիմնական իմաստը։

Այն, որ հունիսի 27-ին 44-օրյա պատերազմի հանգամանքներն ուսումնասիրող ԱԺ քննիչ հանձնաժողովում հարցուպատասխանի ժամանակ Նիկոլ Փաշինյանը ՀՀ ԶՈւ գլխավոր շտաբին, հետախուզական ծառայություններին, համապատասխան ինստիտուտներին մեղադրեց պատերազմի հավանականության մասին իրեն իրարամերժ, ապակողմնորոշիչ տեղեկություններ փոխանցելու համար, նորություն չէր: Այսինքն, որ համապատասխան կառույցները պատերազմի հավանականությունը մինչև ամսի 25-ը 30 տոկոս են գնահատել, նման պնդում Փաշինյանն արել է դեռ 2021 թվականին, և ոչ մեկ անգամ: 

Քննիչ հանձնաժողովում Նիկոլ Փաշինյանն անդրադարձել է 44-օրյա պատերազմին որդու՝ Աշոտ Փաշինյանի մասնակցությանը:

Ի դեպ, այս օրերին Արդբեջանի որոշ շրջանակներում խոսում էին սոցցանցերի սահմանափակման անհրաժեշտության մասին

Նրա հետ զրուցել ենք Կառավարությունից իր դժգոհությունների, դրանց պատճառների, Հայաստանում ու Արցախում տիրող իրավիճակի, 44-օրյա պատերազմի ժամանակ մարտի դաշտում տեսածի և առաջիկա իր ծրագրերի մասին։

Անվտանգության խորհրդի նիստերին հրավիրված անձինք ներկա են գտնվում միայն իրենց վերաբերող հարցերի քննարկմանը` բացառությամբ Հայաստանի Հանրապետության վարչապետի թույլտվության:

Օբամայի վարչակարգի պաշտպանության նախարար Ռոբերտ Գեյթսը, գրելով 2011թ. եգիպտական հեղափոխության մասին, նշում էր.«Գրեթե բոլոր հեղափոխությունները, որ մեկնարկում էին հույսերով և իդեալիզմով, ավարտվում էին բռնաճնշումներով և արյունահեղությամբ»:

«Պետք է կենտրոնանալ 2020-2022 թթ․ համաձայնեցված եռակողմ համաձայնությունների համալիրի իրականացման վրա»,- ընդգծեց Մարիա Զախարովան։

Ամենացավալին այն է, որ արդեն հինգ տարի հանդուրժում ենք ոչ մի սրբություն չունեցող, միայն ստերի, կեղծիքների վրա հենված գարշաիշխանությանը։

Գրաված տարածքները դարձրել են հայրենիք. Փաշինյան

Պետության դիմադրողականության, կենսունակության, մրցունակության կարևոր բաղադրիչներից մեկը հանրային մոբիլիզացիայի աստիճանն է։ Համախմբման բարձր մակարդակ ունեցող հանրությունը, մի կողմից՝ հզորացնում է պետության անվտանգության պահպանումն իրականացնող ֆորմալ կառույցների (բանակ, ոստիկանություն, անվտանգության մարմիններ) թիկունքային ապահովությունը, մյուս կողմից՝ հանդես է գալիս՝ որպես պետության ներքին իմունիտետի առանձին ենթահամակարգ։

Սեպտեմբերի 27-ին Ադրբեջանը սկսեց պատերազմը… Իսկ Փաշինյանը պիտի պատասխանի, թե ինչո՞ւ էր հանրությունից թաքցնում պատերազմ սկսելու մասին իր ունեցած տեղեկությունը և անում էր արկածախնդիր հայտարարություններ: Ի՞նչ քաղաքական հրաման է տրվել Զինված ուժերի ղեկավարությանը:

Հունիսի 20-ին Նիկոլ Փաշինյանը մասնակցելու է 44-օրյա պատերազմի հանգամանքների ուսումնասիրման նպատակով ստեղծված քննիչ հանձնաժողովի նիստին։ Այդ մասին պաշտոնապես հայտարարել է հանձնաժողովը, որը, ի դեպ, խուսափել է հաղորդագրության մեջ օգտագործել «պատերազմ» բառը՝ փոխարենը կիրառելով «2020 թվականի սեպտեմբերի 27-ին սանձազերծված ռազմական գործողություններ» արտահայտությունը։

«Ես չեմ կարող պատկերացնել մարդ, որ կարող է իմ հայրենիքն ինձնից շատ սիրել, բացառված է»,- այս հայտարարությունը պատկանում է մարդու, ում ղեկավարած երկրի վարած պատերազմի արդյունքում կորսվել է Արցախի մեծ մասը, զոհվել են 5000 երիտասարդներ, խեղվել են տասնյակ-հազարավոր մարդկանց ճակատագրեր, հաշմանդամ են դարձել 10.000-ից ավելի տղաներ, Ադրբեջանի վերահսկողության տակ են անցել Հայաստանի ինքնիշխան տարածքից հարյուրավոր քառակուսի կիլոմետրեր…

2023 թվականի մայիսի 22-ին Նիկոլ Փաշինյանը հրավիրած ասուլիսում անդրադառնալով Գայանե Հակոբյանի հետ կապված միջադեպին՝ որդու առևանգման թեմային, մասնավորապես, հայտարարել էր. «Երբ ես նրա հետ զրուցեցի, նա ասաց․ «Արդյո՞ք նպատակն այն չէ, որ երկրում բոլոր հարցերը լուծվեն իրավական ճանապարհով։ Եվ ինչպե՞ս արձագանքեմ այս փաստին: Ես էլ իմ ընկերներին կամ ջոկատի անդամներին կանչեմ ու պատասխան քայլեր ձեռնարկե՞մ, […]

«Մարդու վրա թքելն արդարացում չունի»,- նման կարգախոսով կառավարության գլխավոր մուտքի մոտ գետնին պառկելու միջոցով իր բողոքն է արտահայտել իրեն որպես իրավապաշտպան ներկայացնող Վարդգես Գասպարին:

Օրեր առաջ Աննա Հակոբյանի օգնականի՝ Լիլյա Բադալյանի որդու՝ 44-օրյա պատերազմում զոհված զինծառայող Գոռի ծննդյան տարեդարձի առթիվ հավաքվել են Աննա Հակոբյանի աջակից որդեկորույս մայրերը: Լիլյա Բադալյանը, ի դեպ, նախկինում, ըստ տարածված տեղեկությունների, աշխատել է սպասարկման ոլորտում, և միայն պատերազմի՝ իր և բոլորիս համար ողբերգական ավարտից հետո է դարձել Նիկոլ Փաշինյանի կնոջ՝ Աննա Հակոբյանի օգնականը:

Նիկոլ Փաշինյանը նախօրեի ասուլիսում ըստ էության բավարարեց Իլհամ Ալիևի ապրիլի կեսերին շրջանառության մեջ դրած պահանջը։ Ապրիլի 18-ին հրապարակվեց Իլհամ Ալիևի հարցազրույցը՝ թշնամական սուր հռետորաբանությամբ, սպառնալիքներով, վիրավորական խոսքերով, որոնք ուղղված էին ոչ միայն ՀՀ ներկայիս, այլև նախկին իշխանություններին և ողջ հայությանը:

Տարաձայնություններ իրականում եղել են: Եղել է 1992-ի մայիսին, երբ պետք է ազատագրվեր Հայոց Շուշին, իսկ ՀՀ օրվա իշխանությունները դեմ էին այդ օպերացիային, հետո, երբ նույն իշխանությունները 1993-ի հունիսին Արցախի ռազմաքաղաքական ղեկավարությունից պահանջում էին Ադրբեջանին վերադարձնել ամիսներ առաջ ազատագրված հայկական Քարվաճառը… Հակասություն ստեղծվեց նաև 1997-ի վերջերին, երբ ՀՀ նախագահը շրջանառության մեջ դրեց Արցախյան հիմնախնդրի լուծման փուլային տարբերակը: Պետք է ասել, որ նշված երեք դեպքերում էլ հակասությունները հարթվեցին ի շահ հայ ժողովրդի:

«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը 44–օրյա պատերազմում զոհված Դավիթ Գևորգյանի մայր, Հանրային ռադիոյի լրագրող Ալիսա Գևորգյանն է։ 2022թ. հունվարից Հանրային ռադիոյի եթերում հեռարձակվում է Ալիսա Գևորգյանի «Կյանքին ասել այո՛» հաղորդաշարը։ Դրանք 44-օրյա պատերազմով անցած մարդկանց 5-6 րոպեանոց պատմություններ են, կազմված են 3 մասից՝ «Երբ պատերազմը դեռ պատմություն ու կանխատեսում էր», «Պատկերներ պատերազմից, որոնք երբեք չեն մոռացվի», «Ապրել պատերազմից հետո»։