Մարդկային զարգացման միջազգային կենտրոնի ղեկավար, քաղաքագետ Թևան Պողոսյանն այն կարծիքին է, որ ՀՀ ԱԳՆ հայտարարությունը, թե՝ Լեռնային Ղարաբաղի հայության բռնի տեղահանության և Լեռնային Ղարաբաղի լուծարման վերաբերյալ հրամանագրի հրապարակումից հետո խնդիրը դուրս է եկել Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև միջպետական հարաբերությունների կարգավորման օրակարգից, մեկնաբանելու բան չէ:
«Վերջին 7 տարիների իրենց իշխանության այս ողջ ձախողումները, որ կա արտաքին քաղաքականության մեջ, հենց նրա հետևանքն է, որ իրենց թվում էր՝ եթե ներսում բնակչությանը խաբելը լավ է ստացվում, ուրեմն դրսում էլ կարող են,- պարզաբանեց նա՝ նկատելով, որ հենց այս համատեքստում են իշխանությունները որոշել, օրինակ, վերադառնալ ՌԴ գիրկը,- Տեսնում ենք՝ անգամ տոնայնությունն է փոխվել, հայտարարություններ են արվում։ Դա շատ նկատելի է»։
Թուրքագետ Տիրան Լոքմագյոզյանի գնահատմամբ, սակայն, այս ցույցերի հետևանքով տարածաշրջանում և Հայաստանում լուրջ ազդեցություն չպետք է սպասել, բայց աշխարհաքաղաքական իրողությունները նոր զարգացումներ կբերեն տարածաշրջան։
«Ո՞ւմ եք հիմարի տեղ դնում, ուզում եք ռուսական զորքերը հանել այստեղի՞ց: Լավ, հանեցիր, ուղիղ շփվում եք իրար հետ, կոնֆլիկտ առաջացավ, հայերն ու ադրբեջանցիներն են լուծելո՞ւ իրար հետ: Դուք լո՞ւրջ եք: Այս ամենի հեռանկարն իրենք տեսնում են: Ադրբեջանում մի լուրջ հատված կա, որ Փաշինյանի այս քաղաքականությունից զգուշանում է, որ սա չի արտահայտում Հայաստանի և հայ ժողովրդի մոտեցումը: Իրենք մեզ գիտեն, գիտեն արժանապատվության համար մեր կռիվ տալու պատմությունը: Իրենք շատ լավ հասկանում են, որ սրան հաջորդելու է փոթորիկը: Դա է պատճառը, որ Ալիևը ձգձգելով՝ փորձում է ածանցյալ սկզբունքների վերաբերյալ համաձայնություն ունենալ»:
«Ադրբեջանը ներկայումս հետաքրքրված չէ համաձայնագրի ստորագրմամբ»,- այս մասին այսօր լրագրողների հետ զրույցում ասաց «Կովկաս» ինստիտուտի տնօրեն Ալեքսանդր Իսկանդարյանը՝ անդրադառնալով Հայաստան-Ադրբեջան, այսպես կոչված, Խաղաղության համաձայնագրի ստորագրման շուրջ ստեղծված իրավիճակին։
«Իհարկե, դրական է, որ Արթուր Հովհաննիսյանն այլևս չի լսում Նիկոլ Փաշինյանին, դա կարող է իր ընդհանուր ինտելեկտուալ զարգացման վրա դրական ազդեցություն թողնել: Նախագծի տեքստը գրվում է Ադրբեջանում, դա էլ են խոստովանել: Նիկոլ Փաշինյանը խոստովանել է, որ երբ հայկական կողմից առաջարկներ են ուղարկվում, ադրբեջանցիները ջնջում են այդ առաջարկները և իրենց հետ են ուղարկում: Այսինքն՝ դեռ չի արձանագրվել մի դեպք, երբ հայկական կողմի մի առաջարկ ընդունված լինի…»:
Հայ-ադրբեջանական, այսպես կոչված, Խաղաղության համաձայնագրի տեքստի շուրջ բանակցություններն ավարտելու արձանագրումից և հայ-ադրբեջանական գործընթացում Թրամփի աշխատակազմի ակտիվությանը զուգահեռ՝ ադրբեջանական կողմը հայ-ադրբեջանական սահմանին լայնամասշտաբ լարվածության տպավորություն է փորձում ստեղծել։ Լրատվական դաշտում այդ ֆոնն ապահովելու համար Ադրբեջանի ՊՆ-ն, մի քանի օր է, օրը մի քանի անգամ ապատեղեկատվություն է տարածում՝ հայկական կողմին մեղադրելով հրադադարի ռեժիմի խախտման մեջ։ Բնականաբար, ՀՀ ՊՆ-ն ադրբեջանական բոլոր հաղորդագրությունները հերթով հերքում է։
«Պետք է գիտակցել, որ այս տարածաշրջանում կայուն խաղաղություն չի լինելու. այդ խոսույթը պետք է աղբաման նետել, պետք է ստեղծել այդ կայուն խաղաղությունը՝ ոչ թե խոսելով, այլ ստեղծել մեխանիզմներ, որոնք դա կպարտադրեն Ադրբեջանին: Պետք է համաձայնեցնել մեր քաղաքականությունն այլ երկրների հետ և Հայաստանի կարողությունների բարձրացում իրականացնել»,- 168TV-ի «Ռեվյու» հաղորդման ընթացքում ասաց նա:
Հարավային Կովկասի հարցերով փորձագետ, դասախոս, պ․գ․թ․, Էհսան Մովահեդիանը 168TV-ի «Ռեվյու» հաղորդման ընթացքում անդրադարձավ Ադրբեջանին «անխոչընդոտ ճանապարհ» տրամադրելու Փաշինյանի պատրաստակամությանը՝ ընդգծելով, որ եթե առանց ստուգումների, առանց մաքսային վերահսկողության ապրանք տեղափոխվի Հայաստանի տարածքով, ապա դա ամբողջովին սխալ մոտեցում է:
Քաղտեխնոլոգ Կարեն Քոչարյանն այսօր լրագրողների հետ հանդիպման ժամանակ անդրադարձավ Հայաստանի արտաքին ու ներքին մարտահրավերներին։
«Եթե ավելի վաղ Մոսկվայի ու Արևմուտքի միջև կային խնդիրներ, այդ խումբը կարողանում էր այնուամենայնիվ աշխատել, ճանաչելով դրանում ՌԴ դոմինանտ դերակատարությունը։ Պատերազմից հետո ուկրաինական իրադարձություններին զուգահեռ՝ Արևմուտքը սկսեց ազդեցության գոտիների վերանայման գործընթաց, շահերը և նպատակները փոխվեցին, ուստի ԵԱՀԿ ՄԽ-ն աշխարհաքաղաքական առումով ևս դարձավ անհետաքրքիր կառույց»,- բացատրեց Լուկիանովը։
«Կարծում եմ՝ հայկական կողմը որոշ փոփոխություններ գուցե մտցնի Ռուսաստանի հետ հարաբերություններում, թերևս, մեղմելով այն փակուղային իրավիճակը, որում հայտնվել էին հայ-ռուսական հարաբերությունները։ Ըստ իս, շեշտը կդրվի տնտեսական համագործակցության վրա՝ պահպանելով քաղաքական համագործակցության այնքան մակարդակ, որպեսզի տնտեսական բաղադրիչը հնարավոր լինի պահպանել։ ՀՀ իշխանությունների այս քաղաքականությունն էլ պայմանավորված է լինելու Արևմուտքում տեղի ունեցող խմորումներով և փոփոխություններով»։
«Փոխվում է աշխարհակարգը, ռուս-ուկրաինական պատերազմը, կարելի է ասել, փաստացի մոտենում է ավարտին, որովհետև խոշոր խաղացողներն այդպես են ցանկանում։ Պատերազմի ավարտի հետևանքով ազդակները, սակայն, առաջինը հարվածելու են Հայաստանի արտաքին առևտրին և այն գործոններին, որոնք պայմանավորում էին ոսկու և արևմտյան սանկցիաներին առնչվող մյուս ապրանքների վերարտահանումները»։
«Դժվար է համեմատել ՌԴ-ի և ԱՄՆ-ի դերակատարումը, համապատասխանաբար, հայ-ադրբեջանական և ռուս-ուկրաինական հակամարտություններում։ ՌԴ-ն մեզ չի ասել՝ հարձակվեք Ադրբեջանի վրա, որ ՀԱՊԿ-ի կամ ԵԱՏՄ-ի անդամ դառնաք։ ՌԴ-ն մեզ չի սադրել հարձակվելու, թեև մեզ չի պաշտպանել այնքան ակտիվորեն, որքան պետք էր։ Մենք տապալեցինք մեր հարաբերությունները ՌԴ-ի հետ։ Առաջին, Երկրորդ և Երրորդ նախագահների օրոք այսպիսի բան չէր եղել»։
Երեկ երեկոյան ձյան առատ տեղումների պատճառով կաթվածահար էր եղել քաղաքային տրանսպորտը, մարդիկ ոտքով էին աշխատանքից տուն հասնում, փողոցները չէին մաքրվում: Նույնիսկ մերկասառույցի պատճառով Հայաստանում Ռուսաստանի դեսպանն էր վթարի ենթարկվել:
«Եթե բացենք նրա գիրքը, թերթի հոդվածները, որոնք գրել է 1999թ., 2000թ., և այլն, ապա մենք կտեսնենք, որ սա եղել է հետևողական գիծ: Եթե վերլուծենք քաղաքականությունը, այլ ոչ թե հայտարարություններ, ապա կտեսնենք, որ Փաշինյանը միշտ հակաարցախյան դիրքորոշում է ունեցել, բայց երբ 2015-ից սկսեց իշխանության պատրաստվել, նա որդեգրեց պոպուլիստական գիծ՝ հայտարարելով, որ ոչ մի զիջում չի անելու: 2018-ից նրա կադրային քաղաքականությունը ցույց է տալիս, որ Արցախը հանձնելու նպատակ եղել է: Այն, որ Քոչարյանը դա չի ուզում ընդգծել, գուցե իր բնավորությունից, ունեցած տեղեկատվությունից կամ դիրքորոշումից է, բայց ես իմը կարող եմ ասել»:
ՀՀ երկրորդ նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանը տևական դադարից հետո ասուլիս է հրավիրել: Իր ներածական խոսքից հետո նա պատասխանեց լրագրողների հարցերին:
Ի՞նչ էր մտածում Նիկոլ Փաշինյանը՝ ՌԴ-ն ստանձնեց պարտավորություն՝ Ղարաբաղի անվտանգության համար, հիմա կարելի է թռնել այս հարցից՝ Ռուսաստան, դու ես, Ադրբեջանն է, Ղարաբաղը, ինչ ուզում եք՝ արեք, պարտավորություն ես ստանձնել՝ գնա, պարտավորությանդ տեր կանգնիր: Բայց այսպես միջազգային հարաբերությունները չեն աշխատում: Ինքը մտածեց, որ կարող է ձեռքերը լվանալ, մի կողմ քաշվել և մտնել աշխարհաքաղաքական խաղերի մեջ: Եթե որևէ մեկը մտածում է, թե Ռուսաստանն այն պետությունն է, որին կարելի է այս աստիճանի արհամարհել, չարաչար սխալվում է: Չի լինում այդպես»:
«Միակ մեդիաֆայլը, որն ապացուցում է այդ ամենը, հեռախոսով արված ֆոտոն է, լուսաբանող թիմ չի եղել: Սա արդեն ցույց է տալիս, թե ինչ իմիջիայլոց են վերաբերվում Փաշինյանին դրսում: Այդ հանդիպումը երկար ժամանակ փորձել են կազմակերպել, դրան աջակցել են աղանդները, որոնց հետ Փաշինյանը հանդիպեց Վաշինգտոնում, արդյունքում ստացվել է առավելագույնը 10 րոպեանոց առանձնազրույց: Առաջին անգամը չէ, որ Փաշինյանը խաբում է»:
Ամերիկյան «Bloomberg» պարբերականը տեղեկացնում է, որ Թուրքիայի նավթային «Türkiye Petrol Rafinerileri AŞ» (Tüpraş) ընկերությունը կարող է դադարեցնել Ռուսաստանից վառելիքի ներմուծումը:
Միացյալ Նահանգների Միջազգային զարգացման գործակալությունը (USAID), որը համարվում է Նահանգների կառավարության անկախ գործակալություն և պատասխանատու է քաղաքացիական օտարերկրյա օգնության և զարգացման օժանդակության իրականացման համար, սպասում է Թրամփի վերջնագրին։ Իսկ մինչ այդ՝ արդեն մի քանի օր է՝ չի գործում USAID-ի պաշտոնական կայքէջը։
Փետրվարի 6-ին ՀՀ-ում Իրանի արտակարգ և լիազոր դեսպան Մեհդի Սոբհանին լրագրողների հետ հանդիպմանն անդրադարձավ «Զանգեզուրի միջանցքի» շուրջ Իրանի և ՌԴ-ի միջև եղած տարաձայնություններին:
Այսօրվա ասուլիսին լրագրողը Փաշինյանից հետաքրքրվեց՝ արդյո՞ք ՌԴ-ից եղել են սպառնալիքներ, որ եթե Հայաստանը ԵՄ-ին անդամակցելու պրոցես սկսի, ՌԴ-ն պատժամիջոցներ կկիրառի, օրինակ՝ կթանկացնի գազը, կարգելի հայկական ապրանքների դեպի ՌԴ ներկրումը, Լարսը կփակի, և եթե պատժամիջոցներ լինեն, ումի՞ց ենք ներկրելու ցորեն, գազ, կամ ԵՄ-ն կընդունի՞ հայկական ապրանքները, որ մեր տնտեսությունը չփլուզվի:
«Ազգովի հայտնվել ենք մի տեղապտույտի մեջ, որը մեզ տանում է դեպի կործանում: Կողքից կարող է թվալ, որ Նիկոլ Փաշինյանն ընդամենը զազրախոսում է, բայց իրականում նա շատ լրջորեն, հավասարակշռված և ճշգրիտ իրականացնում է իր առջև դրված ծրագրերը և նրա զազրախոսությունները նույնպես այդ սցենարի մաս են կազմում»:
168.am-ի «Թրիգեր» հաղորդաշարի հյուրը ՌԴ ԱԳՆ պաշտոնաթող ավագ խորհրդական Ալեքսանդր Անանևն է:
«Դուք տեսնում եք՝ այսօր աշխարհում բավականին լուրջ նոր շրջան է սկսվում․ «որձ լիդերների» վերադարձ է սկսվել։ Իսկ Նիկոլ Փաշինյանի տիպի քաղաքական լիդերների շրջանը վերջացել է։ Այժմ եկել են լիդերներ, որոնք ի վիճակի են պատասխանատվություն վերցնել իրենց վրա, ատամներով պահել իրենց երկրների շահերը, իսկ մնացյալները՝ այս տիպի լիդերները, աշխարհաքաղաքական կենտրոնների կողմից օգտագործվում են որպես գործիք։ Նիկոլ Փաշինյանին և՛ ՌԴ-ն է օգտագործում, և՛ Արևմուտքը, և՛ այլ աշխարհաքաղաքական ուժային կենտրոններ»,- պարզաբանեց վերլուծաբանը։
«2022թ. սկսած, երբ Փաշինյանը Պրահայում Մակրոնի քավորությամբ Արցախը ճանաչեց Ադրբեջանի կազմում: Փաշինյանը և՛ ներքին, և՛ արտաքին քաղաքական կյանքում նույն սկզբունքով է շարժվում՝ բոլորին ամեն ինչ խոստանալ և հետո գցելով՝ գնալ դեպի ավելի ուժեղը: 2022-ի աշնանը ռուսական զորքերն ուկրաինական ուղղությունից հետ էին քաշվում, միգուցե ներքուստ Փաշինյանն էլ էր համոզված, որ Ռուսաստանի գործերը վատ են, պետք է փախչել այնտեղից, և ափալ-թափալ հակառուսական քայլն արեց, այսինքն՝ ամենածանր պահին գցեց իր դաշնակցին»:
Հիմնվեց ՀՀ-ԱՄՆ առևտրի և ներդրումների խորհուրդը, առաջին անգամ ԱՄՆ-ի հետ տնտեսական թեմատիկայով միջկառավարական մակարդակով սկսվեցին քննարկումներ տնտեսական համագործակցության զարգացման ուղղությամբ, իրականացվեցին կոնկրետ ոլորտային զարգացման շուրջ քննարկումներ:
Չմոռանանք, որ 2018-ից ի վեր՝ Հայաստանի առաջին դեմքը ոչ մի անգամ չի ընդունվել Սպիտակ տանը: Ամեն դեպքում, կգործի՞ այդ կանոնադրությունը «գետնի վրա», թե՞ ոչ, կախված է Թրամփի աշխարհաքաղաքական առաջնահերթություններից, Թրամփ-Պուտին երկխոսությունից, Իրանի վերաբերյալ կայացվելիք որոշումներից և այլն»,-մանրամասնեց նա։
• Եվրամիությունը Հայաստանին չի սպասում։ Ավելին, դա ցանկությամբ կամ մեկ հայտարարությամբ չի լինում։ Պատահական չէ, որ ՌԴ տարբեր պաշտոնյաներ արտահայտվեցին այդ հարցի կապակցությամբ։ Օրինակ՝ Դմիտրի Պեսկովն ու Մեդվեդևը հայտարարեցին, որ եթե, այնուամենայնիվ, Հայաստանը դառնա ԵՄ անդամ, ապա այդ դեպքում բոլոր այն արտոնությունները, որը Հայաստանն ունի ԵԱՏՄ կազմում լինելով, կչեղարկվեն։ Երկիրը չի կարող գտնվել մաքսային երկու գոտիներում՝ և ԵԱՏՄ-ում, և՛ ԵՄ-ում։
