Սուրենյանցի խոսքով՝ անհասկանալի է հայկական կողմի նվիրվածությունը բրյուսելյան հարթակին, երբ Բրյուսելն անգամ չի ցանկանում Ալիևին հանդիպման տանել, և կամ գուցե ռեսուրսները չեն բավարարում, քանի որ Արևմուտքը թաթախված է երկու պատերազմի մեջ:
Կառավարության նիստից հետո լրագրողների հետ զրույցում ՆԳ փոխնախարար Արփինե Սարգսյանը, անդրադառնալով հարցին, թե Արցախից բռնի տեղահանված զինվորականները, ոստիկանները կարո՞ղ են դիմել ՀՀ պարեկային ծառայության անցնելու համար, պատասխանեց. «Պետք է կարողանան ստանալ ՀՀ քաղաքացիություն, որովհետև օրենսդրական պահանջներն այդպիսին են, և դրանից հետո արդեն առանց խոչընդոտի կարող են դիմել»:
«Ի՞նչ ռեսուրսով։ Իհարկե, Ադրբեջանն էլ, Ռուսաստանն էլ այդ եռակողմ հայտարարության բազմաթիվ կետեր չեն կատարել: Եվ, առաջին հերթին, հիմնականում Ադրբեջանի, բայց նաև Ռուսաստանի մեղքով է, որ այդ ստատուս-քվոն հիմա չի գործում, բայց արդյո՞ք Փաշինյանն ունի այնպիսի մի արտաքին աջակցություն, որ կարողանա նույնիսկ գոյություն չունեցող փաստաթղթի ռեժիմից դուրս գալ:
Մենք նկատեցինք, որ պարոն Կլաարը խուսափում է ուղղակի մեկնաբանություններից. Սերգեյ Մելքոնյան
«Աջակցություն արցախցիներին. Արվածը, չարվածը և հետագա հսկա անելիքը» թեմայով քննարկման ժամանակ Գագիկ Ծառուկյանի մամուլի խոսնակ Իվետա Տոնոյանը տեղեկացրեց՝ բարեգործական հիմնադրամի աշխատակազմը Գագիկ Ծառուկյանից ստացել է հանձնարարություն՝ ուսումնասիրել, թե առաջնային փուլում ինչի անհրաժեշտություն կա և աջակցության ծրագրերը թիրախային ինչ ուղղություններով պետք է իրականացնել։
«Եթե մենք սկզբնական փուլում արդեն իսկ տեսնում ենք որոշակի լղոզելու միտումներ, ապա մեծ լավատեսություն չենք կարող ունենալ՝ այդ մարդկանց համար այստեղից չհեռանալու միջավայր ստեղծելու ուղղությամբ»,- ամփոփեց Լիլյա Ամիրխանյանը:
«Կա մի քաղաքացի, առնվազն, որ դրան դեմ է։ Կա մի քաղաքացի, որը ԵԽ-ում նրա ելույթին հետևելուց լսում է, որ ինքը խոստովանում է՝ ականապատ դաշտերի քարտեզներն Արցախի ՊԲ-ից վերցրել է և հանձնել է թշնամուն, և դա համարում է բարի կամքի դրսևորում: Դա իր մեկնաբանությունն է. ՀՀ Քրեական օրենսգրքում դրա համար նախատեսված հոդվածը շատ հստակ է ձևակերպված՝ կոչվում է պետական դավաճանություն, որի նկարագրությունը հետևյալն է՝ գաղտնի տեղեկությունները թշնամուն փոխանցել, իսկ ականատապ դաշտերի քարտեզները ռազմական բնույթի հույժ գաղտնի տեղեկություններ են։
Էդ մարդիկ պետք է ման գան Նիկոլ Փաշինյանի հետևից՝ իրենց դժբախտությունը ստեղծողի հետևից. Էդգար Ղազարյան
«Հասարակությունը չի կարող մեղավոր լինել. մեղավորը մենք ենք»,- «Հայաստանը՝ իբրև մեծ «անկլավ»» թեմայով պանելային քննարկման ժամանակ անդրադառնալով հանրային գործընթացների անհրաժեշտության մասին դիտարկումներին՝ նշեց «Պատիվ ունեմ» խմբակցության ղեկավար Հայկ Մամիջանյանը:
«2020 թվականի 44-օրյա պատերազմից սկսած՝ պաշտոնական Երևանն Արցախի համար դարձել է սոցիալական հաբ՝ մեծ հասարակական կազմակերպություն:
Հրանտ Մելիք-Շահնազարյանն այս ամենի պատճառը համարում է միավորվելու և պատասխանատվություն ստանձնելու պրոցեսի բացակայությունը, որի փոխարեն՝ անընդհատ սպասել ենք փրկիչների։
Ադրբեջանում պահվող հայ ռազմագերիների և քաղաքացիական անձանց պաշտպանությունը, ինչպես նաև՝ Վագիֆ Խաչատրյանի, հնարավո՞ր է կազմակերպել հայ փաստաբանների միջոցով. ի՞նչ միջազգային իրավական մեխանիզմներ կան՝ 168.am-ն այս հարցադրումներն ուղղեց միջազգային իրավունքի մասնագետ, փաստաբան Արա Ղազարյանին:
Իրավապաշտպան Լարիսա Ալավերդյանը 168.am-ի հետ զրույցում անդրադառնալով զեկույցին և հանձնարարականին՝ նշեց, որ թեև արդեն գնալով կոշտացող հայտարարություններ են լինում, սակայն միևնույն ժամանակ՝ հստակ է մոտեցումը, որ Ադրբեջանի հանդեպ սանկցիաներ չեն լինելու:
Ո՛չ Ալիևին ես եմ լսել տարիներ առաջ Ստրասբուրգում, երբ նա լիագումար նիստերի ամբիոնից ասում էր՝ ես թքած ունեմ միջազգային բոլոր կառույցների կարծիքների վրա: Դա այն տարիներն էին, ինչպես ասում են՝ «Սերժ վախտ», երբ Ալիևը հայտարարում էր, որ «միջազգային հանրությունը փակ դռների հետևում ստիպում է ինձ ճանաչել Արցախի անկախությունը», դա այն տարիներն էին, երբ, ինչպես հետո Նիկոլն էր ասում՝ Պուտինն ինձ թաքուն ասեց, որ (Սերժի վախտերով) Ալիևն արդեն հաշտվել էր այն մտքի հետ, որ Արցախն այլևս չի լինելու Ադրբեջանի կազմում:
«Խորապես մտահոգված ենք Պաղեստինի և Իսրայելի միջև լարվածության սրմամբ, որը հարյուրավոր անմեղ կյանքեր խլեց և բազմաթիվ մարդկանց վիրավոր թողեց»,- նախագահ Վահագն Խաչատուրյանի երեկվա թվիթերյան այս գրառումը հանրային, քաղաքական շրջանակներում ծաղրի ու քննադատության արժանացավ:
«Իսրայելում հայերի շրջանում մինչ այս պահը տուժածներ չկան,- 168.am-ի հետ զրույցում իր տեղեկությունները փոխանցեց երուսաղեմաբնակ Հակոբ Անդրեասյանը՝ մանրամասնելով,- Երուսաղեմում հանդարտ է, սակայն իրավիճակը շարունակում է լարված մնալ. երկիրը պարալիզացված է՝ մարդիկ աշխատանքի չեն գնում, փակ են խանութները, շուկաները, ճանապարհներին մարդիկ չկան:
«Ի՞նչ իմաստ ունի նոր բանակցություն ունենալ, նոր համաձայնագրեր ստորագրել, եթե Ալիևն արդեն փաստել է, որ 2020թ. համաձայնագիրն ինքն արդեն չի հարգում: Եթե չի հարգում դա, չի հարգելու որևէ այլ համաձայնագիր»,- 168.am-ի հետ զրույցում նշեց ամերիկահայ գործիչ, «Կալիֆոռնիա կուրիեր» թերթի հրատարակիչ Հարութ Սասունյանը՝ անդրադառնալով Գրանադայում կայացած քառակողմ հանդիպմանն ու այդ հանդիպման արդյունքում ընդունված հայտարարությանը:
«Անշարժ գույքի շուկան վատ վիճակում է, վաճառքներ գրեթե չկան, քանի որ քաղաքական անկայուն իրավիճակով պայմանավորված՝ մարդիկ չեն գնում անշարժ գույք: Գնորդներ չկան նաև Արցախից բռնի տեղահանված մեր հայրենակիցների շրջանակներում. միգուցե շատ քիչ լինեն և շատ փոքր բյուջեով,- 168.am-ի հետ զրույցում արձանագրեց «Կենտրոն» անշարժ գույքի գործակալության տնօրեն Վահե Դանիելյանը՝ մանրամասնելով,- Բոլորն ասում են՝ սպասենք՝ տեսնենք, թե ինչ կլինի, չենք աշխատում»։
Եթե հիշում եք, Պրահայի հայտարարությունից հետո շատերս ասում էինք, որ բանավոր հայտարարությունը չի կարող համարվել պետության կողմից ընդունված դիրքորոշում. դրա համար երևի ինքը որոշել է նաև ստորագրել:
«Արցախը հանձնեց, հետո էլ այդ հանձնումը վերահաստատեց սեպտեմբերի 19-ի իր խայտառակ ելույթով, երբ ասեց՝ մեզ ուզում են ներքաշել ռազմական գործողությունների մեջ, բայց մենք չենք ներքաշվելու: Դա ուղղակիորեն Արցախի ժողովրդին և Արցախի Հանրապետությանը դավաճանելու ակտ էր, որովհետև դու քո ժողովրդի մի հատվածին հենց այնպես հանձնեցիր՝ ասելով, որ մենք չենք ներքաշվելու որևէ գործողության մեջ, կամ, ասել է թե, իրենք ինչ ուզում են լինեն, մենք գոնե ողջ մնանք:
Իրանական կողմում, ընդ որում, իշխանության բոլոր մակարդակներում անխտիր՝ սկսած հոգևոր առաջնորդի գրասենյակից, Իրանի նախագահի աշխատակազմից, և վերջացած տարբեր նախարարություններով, ինչպես նաև՝ փորձագիտական շրջանակներում իշխում է մի կարևոր տրամադրություն՝ տարածաշրջանում ուժերի բալանսը խախտվել է, և թուրք-ադրբեջանական դաշինքը, ըստ էության, ստացել է գերակայություն, ինչը մարտահրավեր է նաև Իրանի անվտանգության համար: Հետևաբար, այս համատեքստում իրանական կողմի դիրքորոշումները շատ հստակ են:
«Որևէ մեկը չի գնալու կամովին ցեղասպանվելու. ակնհայտ է՝ Ադրբեջանը ռազմական հանցագործ է: Ո՞վ կգնա, կվերադառնա՝ ինչքան էլ այդ մարդիկ այսօր կանգնած են ծայրահեղ խնդիրների առջև. մարդիկ քնում են մեքենաների մեջ, տարրական՝ հիգիենայի պարագաների կարիք ունեն, բայց միևնույն է, ես այս պահին չեմ տեսնում տրամաբանական հնարավորություն՝ նույնիսկ, եթե միջազգային կառույցներն ինչ-ինչ երաշխիքներ տան: Մենք այդ երաշխիքները տեսանք. միջազգային կառույցների երաշխիքների ներքո ցեղասպանվեց Արցախի ժողովուրդը»,- ամփոփեց Նաիրա Զոհրաբյանը:
Ի պատասխան՝ իրավապաշտպանը նկատեց, որ այս հարցադրումներին հստակ պատասխանելու համար նախ պետք է տեղեկանալ, թե ՄԱԿ-ի որ մարմիններն են Արցախ ժամանել, կոնկրետ ինչ նպատակներով, ում և ինչ զեկուցելու նպատակով:
Սեպտեմբերի 27-ին Սյունիքի մարզպետի աշխատակազմը հերթական դրամաշնորհն է հատկացրել Սյունիքի մարզի զարգացման և ներդրման հիմնադրամին՝ «Լեռնային Ղարաբաղից Հայաստանի Հանրապետություն տեղափոխված անձանց կեցության ապահովման» համար: Դրամաշնորհի պայմանագրի ընդհանուր գինը 100 միլիոն դրամ է:
«Ցանկացած աշխարհագրական տարածք առաջնահերթ կերպով պատկանում է այն ժողովրդին, որն այդտեղ ապրում է, իսկ մենք, ցավոք, ականատես եղանք էթնիկ զտման Արցախում, ընդ որում, դա կանխատեսելի էր ի սկզբանե,- 168.am-ի հետ զրույցում հայկական Արցախի հեռանկարի մասին մեր հարցադրումներին ի պատասխան՝ արձանագրեց տարածաշրջանային հարցերով փորձագետ Արմեն Պետրոսյանը՝ մանրամասնելով,- Ադբեջանի ռազմավարությունն էր ստեղծված իրավիճակում խնդիրը հենց նման կերպ լուծելու, որովհետև սա երկարաժամկետ ծրագրված գործողություն էր՝ սկսած Արցախի շրջափակումից, այնտեղ հումանիտար խնդիրների հրահրումից և հետո՝ հանգուցալուծումն էլ՝ նոր պատերազմի միջոցով բռնի տեղահանման դրդում»:
«Մեր աչքի առաջ տեղի ունեցավ ցեղասպանություն, բայց դրան ներկա էր նաև ռուսական զորքը, որն Արցախում կանգնած էր միայն մի նպատակով, որ թույլ չտա՝ դա լինի, բայց դա եղավ: Արևմուտքը լրիվ տեսնում էր՝ ինչ է կատարվում, մի քանի նախադասություն ասեց, բայց ոչ մի կերպ չազդեց Ադրբեջանի վրա, որ դա չշարունակվի:
«Պետք է իշխանության մեջ արդեն ճաքեր լինեն, որ իմաստ լինի ԱԺ-ի միջոցով Նիկոլ Փաշինյանին փոխել, բայց դա դեռ տեղի չի ունեցել, ինչ-որ ժամանակ հետո պետք է անուն տալ»,- այսօր Հանրապետության հրապարակում հրավիրած հերթական հանրահավաքի մեկնարկից առաջ լրագրողների հետ ճեպազրույցում ասաց ՀՀ առաջին վարչապետ, Ազգային կոմիտեի անդամ Վազգեն Մանուկյանը՝ անդրադառնալով ընդդիմության թեկնածուի անունը հանրայնացնելու մասին հարցադրմանը:
Երևանում ի աջակցություն Ռուբեն Վարդանյանի և մեր բոլոր գերիների կազմակերպված երթից առաջ լրագրողների հետ զրույցում կոմպոզիտոր, թատերագետ Մարինե Ալեսը, որը Ռուբեն Վարդանյանի քույրն է, նշեց. «Մեզ ազնիվ ապրելու խիզախություն է պետք։ Աստված հային ուժ, իմաստնություն ու ազնիվ ապրելու խիզախություն տա»:
«Զուգահեռը, որը տարվում է 1915 թվականի Ցեղասպանության հետ, դա այդպես է ամբողջ էությամբ, բայց այն տարբերությամբ, որ 1915 թվականին մենք չունեինք ազգային պետականություն, այժմ ունեինք ազգային պետականություն, որի վերին օրենքում գրված էր, որ ՀՀ-ն Արցախի իրավական պաշտպանն է, երաշխավորն է, տերն է, երբ բազում պաշտոնական հայտարարագրություններով հավաստվում էր, որ, այսպես կոչված, խաղաղության պայմանագիրը պիտի ապահովի Արցախի ազգաբնակչության գոնե խաղաղ գոյակցությունը:
«Հայաստանն արդեն այդ ճակատագիրն ունեցել է, Արցախը Հայաստանի անբաժան ու ամենաթանկագին մասն էր, այնպես որ՝ Հայաստանի հետ արդեն իսկ պատահել է: Արցախը օտար մարմի՞ն էր. Արցախը Հայաստանն էր, հեչ պետք չէր գոռալ՝ «Արցախը Հայաստան է, և վերջ», բայց Արցախը Հայաստան էր: Հիմա այն, ինչ պատահել է, այդ Ցեղասպանությունը, պատահել է Հայաստանի՛ հետ»,- նշեց նա:
