«Այդ գործընթացների ժամանակ նրանք բոլորին վստահեցնում էին, թե տալիս են տարածքներ, իսկ դրա դիմաց Ադրբեջանը տալու է 90-ականներին իր կողմն անցած տարածքները։ Բայց ստացվեց այնպես, ինչպես այս իշխանության դեպքում միշտ է լինում՝ Հայաստանը զիջեց, Ադրբեջանը որևէ բան չտվեց օկուպացրած հատվածներից։ Ադրբեջանն իր խնդիրն աստիճանաբար կատարում է․ անունը դնում է դելիմիտացիա, այդ անվան տակ խրամատավորվում է ու գործելու է իրավիճակին համահունչ՝ ինչպես և որ պահին իրեն ձեռնտու է»,- ասաց պատգամավորը։
ՄԱԿ-ի կլիմայի փոփոխությունների՝ COP29 գագաթնաժողովը մեկնարկեց առանց հայկական կողմի ներկայության, բայց Ալիևն իր ելույթներում հիշեց Հայաստանի ու զավթված Արցախի մասին՝ նոր ագրեսիվ հռետորաբանությամբ։
«Առաջին անգամ չէ, որ մենք ոչ կառուցողական հռետորաբանություն ենք նկատում պաշտոնական Բաքվից։ Սա որևէ կերպ մեզ չի շեղում մեր ռազմավարությունից՝ համբերատար, կառուցողական, ակտիվ կերպով աշխատել՝ օր առաջ Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև հարաբերությունների կարգավորումը, խաղաղության պայմանագրի ստորագրումն իրականություն դարձնելու համար։
Սահմանադրական դատարանում մեկնարկել է Հայաստան-Ադրբեջան սահմանազատման հանձնաժողովների համատեղ աշխատանքի մասին կանոնակարգի սահմանադրականության հարցի քննությունը գրավոր ընթացակարգով։
Նիկոլի օրոք հարամ են եղել բոլոր տոնական և հիշատակի օրերը․ ոչ մի տոնական օր այլևս տոնական չէ, ոչ մի սգո և հիշատակի օր վաղուց սգո և հիշատակի չեն․ սգո և հիշատակի օրերը վաղուց պղծված են, տոնական օրերը վաղուց արժեզրկված են։
Արցախի Հանրապետության մայրաքաղաք Ստեփանակերտից մեկ տարի առաջ բռնի տեղահանված Սերժիկ Գրիգորյանը հույս ունի՝ հրաշք է լինելու, և Արցախից բռնի տեղահանվածները վերադառնալու են հայկական Արցախ։
Սուրբ Խաչ եկեղեցում Արցախի անկման և նահատակների հիշատակի համար մատուցված պատարագից առաջ 168․am-ը «Պատիվ ունեմ» խմբակցության քարտուղար Տիգրան Աբրահամյանից հետաքրքրվեց, թե ինչո՞ւ են իշխանություններն այսօր լռություն պահպանում, ինչո՞ւ գործադիրի նիստում չեն հնչում օրվա խորհրդին համահունչ հայտարարություններ, և փոխարենը՝ խոսում են ասֆալտի, մեքենաների ու ծառերի մասին․ արդյո՞ք նաև ամոթի զգացումն է պատճառը։
«Ադրբեջանում ապօրինաբար պահվող հայ գերիներին վերադարձնելու խնդրի առաջնային հասցեատերը հենց պետությունն է, որովհետև իր քաղաքական պաշտպանության տակ գտնվող անձանց վերադարձի հարցն է, և քանի որ խնդիրը նաև միջազգային հարաբերություններին է առնչվում»,- 168․am-ի հետ զրույցում նշեց «Իրավական ուղի» ՀԿ-ի համահիմնադիր, իրավապաշտպան Սիրանուշ Սահակյանը՝ արձագանքելով մեր այն արձանագրմանը, որ այս օրերին հնչում են տեսակետներ, ինչով փորձ է արվում կառավարության կոնկրետ պարտականությունն անորոշաբար դնել հայ ժողովրդի ուսերին:
«Այս տեղեկատվական ֆոնին օրերս Ադրբեջանից եղավ պաշտոնական հերքում, թե Իսրայելն Ադրբեջանում չունի որևէ ռազմաբազա, բայց մենք գիտենք՝ հերքելը մի բան է, իրականությունը՝ մեկ այլ»,- շեշտեց նա։
Նիկոլ Փաշինյանն ու նրա ընտանիքի անդամները բեռլինյան ու լոնդոնյան շրջագայություններից վերադարձել են Երևան․ համապատասխան տեսանյութով ընտանիքը հարկ էր համարել տեղեկացնել իրենց գալուստի մասին։ Այս շրջագայությունը, ինչքան էլ արձակուրդային մոտիվներով փորձեցին ներկայացնել, այդուհանդերձ հանրային ու քաղաքական տարբեր շրջանակներ սա համարեցին դեպի Արևմուտք ուղղվելու քաղաքական կուրսի հերթական դրվագ։
«Արցախի երիտասարդական թև» հասարակական կազմակերպությունն արդեն ակտիվ սկսել է ներգրավվել Արցախից բռնի տեղահանված քաղաքացիների սոցիալ-կրթական տարբեր ծրագրերում։ Գարնանը հիմնադրված այս կազմակերպությունն արդեն ունի հասցե Երևանում․ Նաիրի Զարյան 19 հասցեում կազմակերպության անդամները պատրաստ են ընդունել Արցախի ու արցախահայության խնդրով մտահոգ հայրենակիցներին, իսկ հ/կ-ին անդամակցել կարող են 18 տարեկանը լրացած անձինք։
«Ալիևի թիվ մեկ պահանջն է ՀՀ Սահմանադրության փոփոխությունը»,- Սահմանադրությունը փոխելու իշխանական ու մերձիշխանական պնդումներին ի պատասխան՝ 168.am-ի հետ զրույցում նշում են քաղաքացիները։
Տնտեսագետ Հրանտ Միքայելյանը Հայաստանի տնտեսական ակտիվության աճի տեմպի կրճատումը, տնտեսական համեստ աճը, ինչին անդրադարձել է նաև Համաշխարհային բանկն իր ամսական ամփոփագրում, պայմանավորում է ոչ միայն արտաքին գործոնների թուլացմամբ, այլև Արցախի տնտեսության կործանմամբ։
«Ես այսօր այստեղ եմ, քանի որ Հայաստանը հնարավորության կարևոր պատուհան ունի՝ կառուցելու բարեկեցություն, ամրապնդելու իր ժողովրդավարությունը և հասնելու այն խաղաղությանը, որի մասին մարդիկ այսքան երկար ժամանակ երազել են»,- հրավիրված մամուլի ասուլիսի ժամանակ իր ելույթում նշեց ԱՄՆ Միջազգային զարգացման գործակալության ղեկավար Սամանթա Փաուերը՝ վստահեցնելով, որ ԱՄՆ-ը կանի իրենից կախված ամեն ինչ՝ օգնելու, որ Հայաստանը պատմական այս պահն օգտագործի։
«Ժողովրդի անունից որևէ մեկը չի կարող ասել, թե ժողովուրդը Սահմանադրությանը կողմ է, կամ դեմ է. Կա՛մ մենք ընդունում ենք այն հանգամանքը, որ Սահմանադրությունն ընդունվել ու գործում է, կա՛մ մենք մտնում ենք սուբյեկտիվ դաշտ, որտեղ գերիշխում է դիլետանտությունը, պոպուլիզմը՝ այն, ինչը մարմնավորում է Փաշինյանի իշխանությունը»,- ամփոփեց Վարդան Պողոսյանը։
«Ադրբեջանում կա հաստատված տևական վարչական պրակտիկա․ այնտեղ գտնվող հայերը ենթարկվում են խոշտանգումների և վատ վերաբերմունքի, ընդ որում, դրանց ինտենսիվությունն ու մեթոդները դինամիկ են»,- 168․am-ի հետ զրույցում Ռուբեն Վարդանյանի խոշտանգման միջադեպին անդրադառնալով՝ այսպես արձագանքեց Միջազգային և համեմատական իրավունքի կենտրոնի նախագահ, իրավապաշտպան Սիրանուշ Սահակյանը։
«Արդարություն և վերադարձ» հայ ազգային և մշակութային արժեքների պահպանման ՀԿ-ն մեկնարկել է լայնամասշտաբ ծրագիր`«Արցախի երիտասարդության որոշիչ ձայնը» խորագրով, որի նպատակն է՝ լսելի դարձնել արցախահայության ձայնը։ Ծրագիրն արդեն իրականացվել է մի քանի մարզերում. Արցախից բռնի տեղահանված մեր հայրենակիցներն այս ծրագրի միջոցով հնարավորություն ունեն բարձրաձայնել իրենց խնդիրներն ու մշակել Արցախ վերադարձի ճանապարհային քարտեզը։
Արցախից բռնի տեղահանումից հետո Արցախի Հանրապետության Ազգային ժողովի մի շարք պատգամավորների նախաձեռնությամբ հիմնադրված «Արդարություն և Վերադարձ» ՀԿ-ն այսօր Մասիս քաղաքում «Արցախի երիտասարդների որոշիչ ձայնը» ծրագրի շրջանակներում հերթական հանդիպումն անցկացրեց արցախցիների հետ։
«Հերթական մանիպուլյացիան է։ 1994 թվականի շփման գիծը միջազգայնորեն ճանաչված գիծ է»,- ՀՀ առաջին ՄԻՊ, իրավապաշտպան Լարիսա Ալավերդյանը 168.am-ի հետ զրույցում այսպես է արձագանքում իշխանությունների կողմից Ալմա Աթայի հռչակագրին հղում տալու քաղաքականությանը և, մասնավորապես, այս առնչությամբ ԱԺ փոխնախագահ, ՔՊ-ական Ռուբեն Ռուբինյանի հայտարարություններին։
«Այս ամենում որևէ ճիշտ բան չկա. բացարձակ ստեր են և չեն արտացոլում իրականությունը։ Ալմա Աթայի հռչակագիրը չի կարող նման կերպ մեկնաբանվել։ Այդ հռչակագրով սովետական սահմանները չեն ճանաչվել. ճանաչվել են սահմանները, որոնցով երկրները ստորագրել են այդ հռչակագիրը։ Հայաստանն էլ ստորագրել է Արցախի հարցը բացառող հայտարարությամբ, իսկ Ադրբեջանը միացել է հռչակագրին 1993 թվականին։ Բացի այդ, Ալմա Աթայի հռչակագիրը սահմանազատման, սահմանագծման համար որևէ շրջանակային պայմաններ չի ստեղծում. դա ուղղակի սուտ է»։
«Մենք մեր սեփականը մերն ենք համարում. հիմա դա իրենք «ռևանշիզմ» տերմինով կկոչեն կամ այլ տերմինով կկերպավորեն, իրենց խնդիրն է: Մենք ուրիշինը չենք ուզում, մենք մեր սեփականն ենք ուզում՝ այն, ինչ դարերով սրբագործված է ու եկեղեցիներով, վանքերով սահմանագծված»:
Տավուշում իրավիճակի մասին արևելագետ Գուրգեն Մելիքյանն այսօր հանդես եկավ հայտարարություն-կոչով՝ սրբությամբ պահել հայրենիքի ամեն կտորը, մենակ չթողնել Տավուշն ու տավուշցուն:
Անդրադառնալով երաշխիքներին՝ Սիրանուշ Սահակյանն ասաց․ «Այս տարածքները գտնվում են Հայաստանի միջազգայնորեն ճանաչված սահմանների շրջանակում։ Մարդու իրավունքների այս խախտումները կարող են որակվել նաև միջազգային հանցագործություններ: Եվ Հայաստանի Հանրապետության կողմից Հռոմի ստատուտի վավերացումը հնարավորություն կտա արձագանքել այս խախտումներին՝ խնդիրը ներկայացնելով Միջազգային քրեական դատարանի ուշադրությանը։
«Փաշինյանը, ընդհանուր առմամբ, փուլ առ փուլ նախապատրաստում է նոր զիջումներին,- 168.am-ի հետ զրույցում անդրադառնալով Նիկոլ Փաշինյանի ասուլիսին ու դրան հաջորդած Տավուշյան հանդիպումներին՝ նշեց քաղաքագետ, քաղտեխնոլոգ Վիգեն Հակոբյանը՝ հիշեցնելով,- Սովորաբար վերջին 3 տարիների ասուլիսներն ու մեկ լրագրողի մասնակցությամբ մենախոսությունները զիջումներին են առնչվում: Այս անգամ նա հասարակությանը պատրաստում էր 4 գյուղերի, անկլավների թեմային: Բայց բացի այդ խնդիրը հրապարակայնացնելը՝ նա հիմնականում մեսիջներ էր ուղարկում արտաքին աշխարհին»:
«Մենք գտնվում ենք մի օրհասական վիճակում, որտեղ հապաղելը հավասարազոր է՝ կանաչ լույս վառել 3-րդ Հանրապետության ինքնասպանության համար»,- «Դեմոկրատական այլընտրանք» կուսակցության նախագահ, քաղաքագետ Սուրեն Սուրենյանցն այսպես սկսեց կուսակցության հրավիրած՝ իշխանափոխության օրակարգով քննարկումը:
Հայաստանում իբրև թե մոլորված ադրբեջանցի զինծառայողն արդեն Բաքվում է. այստեղ նրա դեմ քրեական հետապնդումը դադարեցվել էր: Ադրբեջանցի զինծառայողը լրատվամիջոցների հետ զրույցում հայտարարել է. «Ես գիտեի, որ նախագահ Ալիևը ինձ կփրկի գերությունից»։
«Վազգեն Սարգսյանը համակ Արարատ էր, իր էությամբ Արարատ էր, և նա իր կարճ գործունեությամբ ապացուցեց, որ իր էությամբ, ոգով ու նպատակներով Արարատն էր»,- գրող, հրապարակախոս, Հայոց բանակի սպա Գրիգոր Ջանիկյանն այսպես է բնութագրում Հայաստանի Ազգային հերոս, Արցախի հերոս, սպարապետ Վազգեն Սարգսյանին:
Քաղաքականությունն ու արվեստը շատ արվեստագետներ փորձում են տարանջատել, բայց 37-ամյա նկարիչ Հայկ Ղազարյանն իր արվեստում միավորում է այս երկու բևեռները՝ վստահեցմամբ, որ քաղաքական արվեստն ազդեցիկ է և կարող է երկխոսել մարդու հետ, մարտահրավեր նետել գերիշխող նորմերին, կանխատեսել իրողությունների ընթացքը:
Արցախի Հանրապետության նախագահ Սամվել Շահրամանյանի թիկնազորի՝ ձերբակալված աշխատակից Աշոտ Դանիելյանին աջակցող բողոքի ցույցին ներկա էր նաև Արցախի ԱԺ պատգամավոր Նելա Գրիգորյանը:
Արցախի ՄԻՊ Գեղամ Ստեփանյանը և նախկին պետնախարար Արտակ Բեգլարյանը «120 000 պատճառ կոալիցիայի» և ԱՄՆ Հայ իրավաբանների միության հրավերով և աջակցությամբ ԱՄՆ-ում մասնակցել են Միջազգային կրոնական ազատության համաժողովին, հանդիպումներ ունեցել ԱՄՆ Կոնգրեսում, ներկայացրել Արցախում ցեղասպանության հանգամանքները, ներկա քաղաքական ու մարդասիրական իրավիճակը, քննարկել Արցախի ժողովրդին պատշաճ միջազգային աջակցության անհրաժեշտությունը:
