Տարածաշրջանում ուժերի բալանսը խախտվել է, ինչը մարտահրավեր է նաև Իրանի անվտանգության համար. Վարդան Ոսկանյանը՝ Իրանի կարմիր գծերի մասին
Տարածաշրջանում առկա լարվածության ֆոնին Իրանի պաշտոնական շրջանակները ՀՀ ԱԽՔ քարտուղար Արմեն Գրիգորյանի հետ հանդիպումների ժամանակ առիթ ունեցան ևս մեկ անգամ բարձրաձայել իրենց կարմիր գծերի, տարածաշրջանային հարցերում իրենց դերակատարման հնարավորությունների մասին:
Եթե տարածաշրջանում աշխարհաքաղաքական փոփոխության անթույլատրելիության մասին Իրանի որդեգրած դիրքորոշումը վերջին երեք տարիների ընթացքում պարբերաբար բարձրաձայնվել էր, ապա «տարածաշրջանում լարվածության թուլացման հարցում» կոնկրետ գործողություններով մասնակից դառնալու հայտը հանրայնացվեց օրերս:
Իրանի ԶՈւ շտաբի պետ, գեներալ-մայոր Մոհամադ Հոսեյն Բաղերին Հայաստանի Անվտանգության խորհրդի քարտուղար Արմեն Գրիգորյանի հետ հանդիպման ժամանակ մասնավորապես նշել էր՝ Իրանը պատրաստ է դիտորդներ ուղարկել Հայաստանի և Ադրբեջանի սահման:
168.am-ը իրանագետ Վարդան Ոսկանյանից հետաքրքրվեց՝ հայտարարություններից զատ՝ ի՞նչ պետք է սպասել Իրանից:
Վարդան Ոսկանյանը մասնավորապես նշեց. «Իրանական կողմում, ընդ որում, իշխանության բոլոր մակարդակներում անխտիր՝ սկսած հոգևոր առաջնորդի գրասենյակից, Իրանի նախագահի աշխատակազմից, և վերջացած տարբեր նախարարություններով, ինչպես նաև՝ փորձագիտական շրջանակներում իշխում է մի կարևոր տրամադրություն՝ տարածաշրջանում ուժերի բալանսը խախտվել է, և թուրք-ադրբեջանական դաշինքը, ըստ էության, ստացել է գերակայություն, ինչը մարտահրավեր է նաև Իրանի անվտանգության համար: Հետևաբար, այս համատեքստում իրանական կողմի դիրքորոշումները շատ հստակ են:
Այս պահի դրությամբ Իրանի կարմիր գծերը կարելի է բնութագրել հետևյալ կետերով. առաջինը՝ որևէ պարագայում ՀՀ ինքնիշխան տարածքով հայկական սուվերենությունից դուրս որևէ ճանապարհ՝ «միջանցք», որն իրանցիները կոչում են թուրանական միջանցք, չի կարող գործել: Իրանցիներն այս հարցում ունեն շատ կտրուկ դիրքորոշում՝ ընդհուպ, մինչև այն, որ եթե թուրք-ադրբեջանական կողմը ռազմական ագրեսիայի դիմի, ապա Իրանը ռազմական իմաստով էլ կմիջամտի գործընթացներին:
Նաև տարածաշրջանում սահմանների որևէ փոփոխություն թույլ տալն է իրանական կողմի համար կարմիր գիծ. այսինքն՝ հիմնականում ՀՀ Սյունիքի մարզը նկատի ունի իրանական կողմը, երբ խոսում է տարածքային ամբողջականության հանգամանքի մասին:
Մյուսը՝ իրանական կողմը համարում է, որ պետք է անպայմանորեն ներգրավվածություն ունենա Հարավային Կովկասի ճակատագրի հարցում: Այստեղ հաշվի է առնվում հանգամանքը, որ կրկին խախտվել է ուժերի բալանսը, քանի որ այս տարածաշրջանն ավանդաբար գտնվում էր ՌԴ աշխարհաքաղաքական շահերի ազդեցության գոտում, իսկ այժմ այստեղ պատերազմի միջոցով խցկվել է Թուրքիան»:
Իրանագետը շեշտեց՝ Իրանի քաղաքականությունն այսօր կառուցվում է հենց այս առանցքների շուրջ, ապա հավելեց, որ Իրանում բազմաթիվ փորձագետներ փակ քննարկումներում առաջ են մղում միտքը, որ Իրանը պետք է աջակցեր նաև Արցախի Հանրապետությանը:
«Արցախի Հանրապետության անկումը, ըստ էության, նոր վտանգներ է ստեղծել նաև Իրանի համար: Սա չի բարձրաձայնվի պաշտոնական մակարդակում, նաև՝ շատ դեպքերում փորձագիտական բաց քննարկումներում, բայց այս մտայնությունն այժմ իշխող է դառնում, որովհետև Բաքվի բարբարոսական վարչախմբի պարագլխի հաջողությունները որոշակիորեն ոգևորել են նաև Իրան նկատմամբ տարածքային նկրտումներ ունեցող զանազան լուսանցքային, ծայրահեղական խմբերի»,- մանրամասնեց նա:
Վարդան Ոսկանյանը նկատեց նաև՝ Իրանում գերիշխող է կարծիքը, որ Արցախից բռնի տեղահանված, էթնիկ զտման ենթարկված հայությունը պետք է ստանա աջակցություն, պետք է շարունակի մնալ՝ որպես իր հայրենիք վերադառնալու երազանքի կրող հանրություն: Ըստ իրանագետի՝ հենց այս համատեքստում են իրանցիները մարդասիրական օժանդակությանը զուգահեռ՝ նաև նշում, որ ՀՀ-ում բնակվող արցախցիները, այսուհանդերձ, պետք է անվտանգ ապրելու հնարավորություն ստանան իրենց հայրենիքում:
