Օգոստոսի 11-ին պետգնումների էլեկտրոնային՝ armeps.am համակարգում տեղադրվել է «Շիրակի մարզում չոր նավահանգստի ստեղծման» ծրագրի նախագծի տեխնիկատնտեսական ուսումնասիրության պատրաստման համար Էկոնոմիկայի նախարարության և հոլանդական “Maritime & Transport Business Solutions B.V” ընկերության միջև կնքված պայմանագիրը, որը կնքվել է 2023 թվականի հունիսի 27-ին, ապա օգոստոսի 11-ին նոր համաձայնագրով որոշ խմբագրումներ են կատարել:
«ՀՀ-ն շարունակում է վերահաստատել իր հավատարմությունը խաղաղության օրակարգին», «միջազգային հանրության կողմից կոչ է հնչել Ադրբեջանին՝ վերացնել Լաչինի միջանցքի ապօրինի արգելափակումը», «առաջին՝ միջազգային բարձրագույն ատյանում ընդգծվեց Լաչինի միջանցքի փակ լինելը», և այլն. Արցախի հարցով հրավիրված ՄԱԿ ԱԽ նիստն ամփոփելով՝ ահա այս և այլ հայտարարություններով այսօր Կառավարության նիստը մեկնարկեց Նիկոլ Փաշինյանը՝ չհստակեցնելով, թե 8 ամիս շրջափակումից հետո, բացի արձանագրումներից, ի՞նչ դինամիկա պետք է սպասել շրջափակված Արցախի հարցով:
Տարածաշրջանային հարցերով փորձագետ, «Հայկական նախագծի» համահիմնադիր ԿԱՐԵՆ ԻԳԻԹՅԱՆՆ այն կարծիքին է, որ Հայաստանի լինել-չլինելը հենց Նիկոլ Փաշինյանի իշխանության գալուց հետո սկսեց դրվել կասկածի տակ:
«Բերձորի միջանցքը հենց այնպես չի բացվելու, ռազմական օպերացիայի արդյունքում է բացվելու: Ե՞րբ է լինելու, տեղյակ չեմ, բայց միայն ուժով, նոր պատերազմով մենք կկարողանանք Սյունիքն ու Արցախը պաշտպանել: Արցախում պատրաստվում են պաշտպանության: Նիկոլ Փաշինյանը բերել է մի կետի, երբ պատերազմն անխուսափելի է, պատերազմը կանխելու ժամանակը նա վաղուց վատնել է: Հարցն այն է, թե այդ պատերազմն ինչ ծավալներ է ընդունելու: Մի բան է հստակ՝ կամ պատերազմը և ըստ այդմ՝ ՌԴ համար երկրորդ ճակատը մինչև 2025թ. առնվազն անխուսափելի է լինելու»:
Առկա գործընթացների վրա Սերժ Սարգսյանի նամակ-ուղերձի հնարավոր ազդեցության մասին մեր հարցադրումներին ի պատասխան՝ վերլուծաբանն արձանագրեց, որ մեր նախագահները, նույնիսկ պաշտոնաթող կարգավիճակում, քաղաքական ծանրաքաշներ են, որոնք հսկայական ինֆորմացիայի, կապերի են տիրապետում և տարբեր շրջանակներում մեծ հեղինակություն ունեն:
ՊԵԿ նախագահ Ռուստամ Բադասյանը կառավարության նիստից հետո լրագրողների հետ ճեպազրույցում անդրադարձավ հայ-թուրքական սահմանի բացման ուղղությամբ տարվող աշխատանքներին:
Իրանագետն անդրադարձավ Իրանի հոգևոր առաջնորդի միջազգային հարցերով խորհրդական Ալի Աքբար Վելայաթիի հոդվածին, որտեղ նա հստակ ընդգծում էր, որ իրենց ռուս ընկերները պետք է ուշադիր լինեն, և, որ Կովկասի խնդիրների անգամ ամենաաննշան անտեսման դեպքում այն կդառնա տարբեր երկրների մրցակցության վայր, որը ոտնահարելու է Ռուսաստանի և Իրանի շահերը:
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը «Հայոց երկիր» ռազմավարական ծրագրի հիմնադիր-համակարգող, կառավարման մասնագետ Հարություն Մեսրոբյանն է։
Այո, ցավոք, այս դաշտում չկա հայկական կողմ, ոչ ոք հայկական կողմին հաշվի չի առնում, իսկ ադրբեջանական կողմն այս բարձր լարվածության պահին, բնականաբար, ռուս խաղաղապահներին Արցախից դուրս բերելու քարոզչություն է վարում՝ ունենալով թուրքական կողմի անվերապահ աջակցությունը։ Սակայն, կրկնում եմ, շատ բան կախված է ռուս-ուկրաինական պատերազմի արդյունքներից:
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրն իրանագետ Վարդան Ոսկանյանն է։
Ջուման նաև նշել է, որ Բաքուն, Անկարան և Թել Ավիվը հասկանում են, որ ուժեղ Իրանի պարագայում անհնար է հասնել Հայաստանի Սյունիքի մարզով միջանցքի բացմանը։ Նրա խոսքով՝ Թուրքիան, Ադրբեջանն ու Իսրայելն այսօր միասնական են Իրանում կայունությունը խաթարելու իրենց ցանկության մեջ, քանի որ միայն թուլացած Իրանը թույլ կտա Զանգեզուրի միջանցքի գոյությունը։
168TV-ի «Ռեվյու» հաղորդման ընթացքում քաղաքական վերլուծաբան Արմեն Բաղդասարյանը նկատեց, որ Նիկոլ Փաշինյանը ոչ թե պատրաստվում է, այլ արդեն ճանաչել է Արցախն Ադրբեջանի կազմում, իսկ ԱՄՆ-ը այլ բան չէր կարող ասել, քանի որ, ըստ վերլուծաբանի՝ ԱՄՆ-ը հասկանում է, որ դա Արցախը հայաթափելու ծրագիր է, բայց նրա համար կարևորն այն է, որ այնտեղ չլինեն ռուս խաղաղապահներ:
Վերջին օրերին ադրբեջանական քարոզչամեքենան Արցախի դեմ նոր հարձակման գնալու անոնսն է իրականացնում: Ադրբեջանական պետական «Az Tv» հեռուստաընկերության թողարկման ժամանակ ասվել է, որ «Ադրբեջանը պատրաստվում է Ղարաբաղում իրականացնել «Վրեժ–3» գործողությունը»: Ավելի ուշ էլ ալիքը հարցում էր իրականացրել, թե արդյո՞ք մարդիկ կողմ են, որ իրենք նոր ագրեսիվ գործողությունների գնան Արցախի դեմ. 83%-ը կողմ է քվեարկել:
Նիկոլ Փաշինյանն իրեն հատուկ աճպարարությամբ հերթական ինքնախոստովանական ցուցմունքը տվեց ԱԺ-ում:
«Խելք չունես իշխելու, կառավարելու, մի մտիր դրա տակ, ժողովրդին մի մտցրու դանակի տակ: Այս խելապակասներն իշխանություն են վերցրել, մոտները ի՞նչն է լավ ստացվում՝ թռնել բասեին, դե գնա քո համար տունը բասեին սարքի, կնգադ հետ ամեն օր թռի բասեին, կնգադ ամեն օր վերցրու, գնա դաշտերում սելֆի արա, պեռաշկի կեր: Հասկանո՞ւմ եք՝ խնդիրը որն է՝ մի ողջ ազգի ճակատագիր այսօր կախված է այս խելապակաս իշխանություններից»:
ՀՀԿ ԳՄ անդամ Գագիկ Մինասյանի դիտարկմամբ, Նիկոլ Փաշինյանի կողմից Գորիս-Կապան ճանապարհի հանձնումն Ադրբեջանին լուրջ հարված էր Հայաստանի և Իրանի տրանսպորտային հաղորդակցությանը:
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրն Ադրբեջանի հարցերով փորձագետ Անժելա Էլիբեգովան է:
168TV-ի «Ռեվյու» հաղորդման ընթացքում իրանագետ, Միջին Արևելքի հարցերի փորձագետ Հարութ Արթին Առաքելյանից հետաքրքրվեցինք՝ Ադրբեջանն արդեն պլացդա՞րմ է դարձել՝ Իրանի դեմ Իսրայելի և, ինչո՞ւ չէ, Արևմուտքի հնարավոր գործողությունների համար, թե՞ պաշտոնական Բաքուն դեռ որոշակի կաշկանդվածություն ունի Իրանից, քանի որ ադրբեջանցի պաշտոնյաները ժամանակ առ ժամանակ նշում են, որ իրենց երկիրը պլացդարմ չի դառնալու Իրանի դեմ գործողությունների համար:
«РусАрминфо»-ի հետ զրույցում ՌԴ Պետդումայի ԱՊՀ գործերով, եվրասիական ինտեգրման և հայրենակիցների հետ կապերի կոմիտեի նախագահի առաջին տեղակալ, ԱՊՀ երկրների ինստիտուտի ղեկավար Կոնստանտին Զատուլինը կարծիք էր հայտնել, թե Ռուսաստանի ազդեցությունը Հայաստանում հարցականի տակ է, «իսկ ինչ վերաբերում է Իրանին, ապա Արևմուտքը աչք կփակի շատ բաների վրա, այդ թվում՝ հայերի արտաքսման, եթե Ադրբեջանը մտնի Իրանի հետ ավելի ակտիվ առճակատման մեջ»։
Թեհրանի համալսարանի «Կովկասյան հետազոտությունների կենտրոնի» տնօրեն Ջաֆար Խաշեն «Հայաստան-Իրան հազարամյակների բարեկամությունը և տարածաշրջանային զարգացումները» խորագրով քննարկման շրջանակներում լրագրողների հարցադրումներին ի պատասխան՝ անդրադարձավ Հայաստան-Իրան հարաբերությունների այսօրեական շեշտադրումներին:
Հիշելով իրանական ասացվածքը, թե «բարեկամը, որը չի կարող քեզ օգուտ տալ, և թշնամին, որը չի կարող քեզ վնասել, միևնույն արժեքն ունեն՝ արժեքից զուրկ են», Էբրահիմ Մոթաղին ուղերձ հղեց. «Մենք պետք է օգտվենք այս բարեկամությունից՝ զարգացնելու երկու պետությունների միջև հարաբերությունները»:
ԵՊՀ Արևելագիտության ֆակուլտետի դեկան, թուրքագետ Ռուբեն Մելքոնյանը համոզված է, որ հատկապես այս փոթորկուն ժամանակաշրջանում հայերն ու իրանցիները լավագույն օրինակը կարող են ծառայել խաղաղությունը ոչ թե բառերով, այլ իրականում փայփայելու ու շարունակելու հարցում:
«Ալիևին այդ բանակցային գործընթացը խաղաղության հասնելու համար չի պետք, պետք է հաջորդ պատերազմը լեգիտիմացնելու համար: Նա անում է ամեն ինչ, որպեսզի բանակցությունները ձախողվեն, և միջազգային հանրության աչքում ձախողման մեղավոր հռչակվի հայկական կողմը, և դա այդ հերթական քայլն էր: Այսինքն՝ պետք չէ ակնկալել, որ Ադրբեջանին խաղաղություն է պետք, նրանց պետք է օգտվել այս իրավիճակից և առավելագույնը պոկել, ինչն առայժմ հաջողվում է: Հետևաբար՝ քանի դեռ հաջողվում է, նա շարունակելու է տորպեդահարել և Հայաստանի իշխանությունների ցանկացած զիջման դիմաց նորանոր զիջումներ է առաջ քաշելու»,- 168TV-ի «Ռեվյու» հաղորդման ընթացքում ասաց քաղաքական վերլուծաբան Արմեն Բաղդասարյանը:
«Կարծում եմ` պետք չէ հեռատես լինել՝ պատկերացնելու համար, որ չնայած բոլոր ռևերանսներին, հաճոյախոսություններին, հենց Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև համաձայնագիր ստորագրվի, ադրբեջանական կողմը կձգտի դուրս մղել խաղաղապահներին Լեռնային Ղարաբաղից, որպեսզի վերջապես լուծի ԼՂ-ի հետ կապված հարցն իր համար, որպեսզի դադարի անվանել այն Լեռնային Ղարաբաղ, ինչպես նրանք արդեն անում են՝ իրենց քաղաքական գիծն իրականացնելու համար, այն է` ստացեք Ադրբեջանի քաղաքացիություն կամ հեռացեք։
Մոսկվայում Եվրասիական բարձրագույն տնտեսական խորհրդի նիստին Փաշինյան-Ալիև բանավեճին հաջորդած Պուտինի մասնակցությամբ եռակողմ հանդիպումն ավարտվել է երեկ ուշ գիշերը՝ առանց որևէ հայտարարության:
«Արևմտյան գործընկերների հետ հատկապես վերջին շրջանի մեր բոլոր հանդիպումներում այդ հարցը քննարկվում է, այդ հարցը բարձրացնում են մեր առաջ: Բայց դրանից առաջ էլ այդ հարցը միշտ եղել է Հայաստանի և Ռուսաստանի քննարկումների օրակարգում: Եվ մենք երկուսի հետ հարաբերվելիս տալիս ենք նույն արձագանքը»,- մամուլի ասուլիսի ժամանակ ասաց Նիկոլ Փաշինյանը՝ անդրադառնալով հարցին, թե արդյո՞ք Հայաստանն արևմտյան գործընկերներից, մասնավորապես՝ Գերմանիայի կանցլերից ստացել է խնդրանք, որպեսզի Հայաստանում խստացվեն վերահսկողություններն այն ընկերությունների նկատմամբ, որոնք օգնում են Ռուսաստանին՝ շրջանցել արևմտյան պատժամիջոցները, և եթե այո, ապա արդյո՞ք տրվել են հանձնարարականներ հայկական ընկերություններին:
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրն անվտանգության փորձագետ Հայկ Նահապետյանն է
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը քաղաքագետ, հրապարակախոս Արմեն Բաղդասարյանն է:
«Մեր տարածաշրջանում Միացյալ Նահանգների ռազմավարական մոտեցումը՝ եղած հակամարտությունների կարգավորման տրամաբանության մեջ է, ինչն առաջին հերթին բխում է հենց Վաշինգտոնի շահերից,- 168.am-ի հետ զրույցում նշեց տարածաշրջանային հարցերով փորձագետ Արմեն Պետրոսյանը՝ անդրադառնալով ԱՄՆ-ում մեկնարկած հայ-ադրբեջանական բանակցությունների համատեքստին, ապա մանրամասնեց,- Վաշինգտոնի շահերն այս տարածաշրջանում իրեն մրցակից դերակատարների՝ Ռուսաստանի և Իրանի դիրքերի թուլացումն է. եթե տարածաշրջանում չկա հակամարտություն, ապա ՌԴ և ԻԻՀ ազդեցությունն էականորեն նվազում է»:
168.am-ը Տարածաշրջանային հարցերով փորձագետ Արմեն Պետրոսյանից հետաքրքրվեց՝ արդյո՚՞ք Սյունիքում Ադրբեջանի ակտիվացումը պետք է դիտարկել նաև տարածաշրջանային այս իրողության համատեքստում:
