ՌԴ ԱԳՆ պաշտոնական ներկայացուցիչ Մարիա Զախարովան օրերս հայտարարեց, որ Ռուսաստանի Դաշնությունը պատրաստ է հարթակ տրամադրել Ադրբեջանի և Հայաստանի ներկայացուցիչների միջև բանակցությունների համար և ստեղծել առավել հարմարավետ պայմաններ։ Առաջարկին շտապեց դրական արձագանքել պաշտոնական Բաքուն, իսկ պաշտոնական Երևանից դեռ արձագանք չկա:
«Պատերազմ, այսպես թե այնպես, լինելու է, այլ հարց է, թե ինչպես ես մտնելու այդ պատերազմի մեջ, ինչ դիրքերից: Պատերազմից խուսափելու տարբերակը Հայաստանը լուծարելու տարբերակն է: Պատերազմ լինելու է՝ անկախ խաղաղության պայմանագրի ստորագրումից: Ադրբեջանին պետք չի այստեղ Հայաստան, պետք չեն այստեղ հայեր: Հիմա հարց՝ եթե այդ պատերազմը լինելու է, մենք ի՞նչ դիրքերով ենք մտնելու այդ պատերազմ՝ մերկ ու անզե՞ն, թե՞ հակառակը՝ զինված և պատրաստված»:
«Ակնհայտ է, որ արևմտյան թևի ներքո տարվող բանակցությունները և հռետորաբանությունը որևէ լավ բանի մասին չեն հուշում: Այնպես չէ, որ ռուսականը երկնքից նվերներ է մեզ ուղարկելու, բայց հարմարավետությունը կապում եմ հենց այդ փաստի հետ, որ Հայաստանն այսօր հայտնվել է խիստ ճնշված վիճակում: Թե ինչու է հայտնվել, ում սկսած զրոյական կետից և ում վարած զիջողական քաղաքականության արդյունքում, բոլորս տեղյակ ենք, բայց Ռուսաստանը՝ որպես գերտերություն, աշխարհաքաղաքական այս մեծ դասավորումներում կարևորելով Հարավային Կովկասի դերը՝ փորձում է փրկօղակ նետել Հայաստանին»,- 168TV-ի «Ռեվյու» հաղորդման ընթացքում ասաց նա:
«Հայաստանի գործող իշխանությունը մերժում է ռուսական որևէ առաջարկ, հայ-ադրբեջանական հարցի կարգավորման համար հարթակի տրամադրումը, փոխարենը՝ Ադրբեջանն արձագանքում է անմիջապես և շատ լավ գիտակցում է աշխարհաքաղաքական գլոբալ զարգացումներում Ռուսաստանի դերակատարումը և առիթը բաց չի թողնում, եթե ոչ՝ Ռուսաստան սիրաշահել, ապա՝ գոնե ցույց տալ, որ շարժվում է Ռուսաստանի հետ նույն ուղով»,- 168 TV-ի «Ռեվյու» հաղորդաշարի եթերում ասաց Հարությունյանը։
Մինչ ԱՄՆ-ն թևակոխում է նախագահական ակտիվ ընտրապայքարի փուլ ուշագրավ զարգացումներով, Ռուսաստանը հայ-ադրբեջանական բանակցություններում ներգրավման փորձ է անում։ Նախօրեի ամենշաբաթյա բրիֆինգի ընթացքում ՌԴ ԱԳՆ պաշտոնական ներկայացուցիչ Մարիա Զախարովան հայտարարեց, որ ՌԴ-ն պարտավորվել է, և դա գրված է Մոսկվայի ստորագրած փաստաթղթում, ամեն կերպ աջակցել Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև խաղաղության հասնելուն։
Միացյալ Նահանգներում՝ Հայաստանի ու Ադրբեջանի ԱԳ նախարարների բանակցությունների տապալման, իսկ Լոնդոնում՝ Փաշինյան-Ալիև հանդիպման չեղարկման ֆոնին Ռուսաստանը հայտարարում է՝ պատրաստ է իր հարթակը տրամադրել Ադրբեջանի և Հայաստանի ներկայացուցիչների միջև բանակցությունների համար։
«Վիզաների ազատականացման գործընթացը վաղուց պետք է սկսված լիներ, ոչ թե նոր. 2015 թվականից հետո անընդհատ անդրադարձել ենք դրան: Դա քաղաքական որոշում է, որը հասունանում է, երբ երկիրդ բարեփոխումներ է կատարում, բայց այսօրվա դրությամբ, չգիտեմ՝ բացի ԵՄ-ի հետ ցուցադրական «լավ լինելուց», ուրիշ որևէ բան արե՞լ ենք, թե՞ ոչ: Հիմա ԵՄ-ն չուներ ավելի լավ բան ասելու, թե ոնց պետք է նպաստեր, որպեսզի Արցախը մնար Արցախ, ցեղասպանության չենթարկվեր, էթնիկ զտումներ չլինեին, այսպես ինչ-որ հերթական կոնֆետի նման մեր առջև են շպրտել, որ՝ կմտածենք, կանենք»,- 168TV-ի «Ռեվյու» հաղորդման ընթացքում ասաց Մարդկային զարգացման միջազգային կենտրոնի ղեկավար, քաղաքագետ Թևան Պողոսյանը:
«Պատերազմը թևակոխել է մեկ այլ փուլ: Ադրբեջանի պահանջները շարունակվեցին և Ադրբեջանի ամեն փոքր պահանջը կատարելուց հետո ավելի մեծ պահանջներ դրվեցին: Այդպես էլ պետք է լիներ, Ադրբեջանը բավականին երկար էր սպասել նման հնարավորության, և, բնականաբար, բաց չէր թողնելու դա»,- 168TV-ի «Ռեվյու» հաղորդման ընթացքում ասաց նա:
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրն ամերիկաբնակ քաղաքագետ, միջազգայնագետ Աղասի Ենոքյանն է։
«Դա այս իշխանության համար ծանր փոխզիջում չէ: Դա Հայաստանի այս իշխանության համար թեթև զիջում է՝ ասելու են, որ տվեցին ոչ թե ռուսին, այլ երրորդ կողմին։ Արևմուտքն արդեն հոգնել է՝ Հայաստանին ասել, որ Արևմուտք գնալու ճանապարհն անցնում է Թուրքիայի դռնով»,- ասաց Արման Աբովյանը։
Բաքվի վերահսկողության տակ անցած հայկական Շուշիում «մեդիա ֆորումում» Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևը համոզմունք է հայտնել, թե, այսպես կոչված, «Արևմտյան Ադրբեջանի» ադրբեջանական բնակչությունն ի վերջո կվերադառնա «հայրենիք», ինչի համար բավարար է Երևանի համապատասխան քաղաքական կամքը։ Հերթական անգամ նա Հայաստանի Հանրապետությունը, որի հետ իբրև թե պատրաստվում է, այսպես կոչված, Խաղաղության համաձայնագիր ստորագրել, անվանում է Արևմտյան Ադրբեջան։
Նիկոլ Փաշինյանն ու նրա ընտանիքի անդամները բեռլինյան ու լոնդոնյան շրջագայություններից վերադարձել են Երևան․ համապատասխան տեսանյութով ընտանիքը հարկ էր համարել տեղեկացնել իրենց գալուստի մասին։ Այս շրջագայությունը, ինչքան էլ արձակուրդային մոտիվներով փորձեցին ներկայացնել, այդուհանդերձ հանրային ու քաղաքական տարբեր շրջանակներ սա համարեցին դեպի Արևմուտք ուղղվելու քաղաքական կուրսի հերթական դրվագ։
«Ալիևի թիվ մեկ պահանջն է ՀՀ Սահմանադրության փոփոխությունը»,- Սահմանադրությունը փոխելու իշխանական ու մերձիշխանական պնդումներին ի պատասխան՝ 168.am-ի հետ զրույցում նշում են քաղաքացիները։
Հուլիսի 18-ին Լոնդոնում մեկնարկած Եվրոպական Քաղաքական համայնքի 4-րդ գագաթնաժողովի շրջանակում Փաշինյան-Ալիև հանդիպման հնարավորության տապալումն ու դրան զուգահեռ՝ ադրբեջանական սրվող՝ ՀՀ սահմանադրական փոփոխությունների պահանջը գուցե հայ-ադրբեջանական գործընթացը փակուղի մտցնի։ Վաշինգտոնում ԱՄՆ պետքարտուղար Բլինքենի միջնորդությամբ Միրզոյան-Բայրամով անարդյունք բանակցություններից հետո փաստորեն կողմերին չհաջողվեց բարձրաստիճան հանդիպում ունենալ ԵՔՀ գագաթնաժողովի շրջանակում։
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը ՀՀ արտակարգ դեսպանորդ և լիազոր նախարար, քաղաքական վերլուծաբան Վարդան Հակոբյանն է։
«Լոնդոնյան հրավերը Հայաստանի արևմտացման հերթական և տրամաբանական փուլն է, որովհետև, այնուամենայնիվ, ՀՀ արևմտացման ճարտարապետները հենց Լոնդոնում են, իսկ տարածաշրջանում այդ ծրագիրն իրականացնողը Թուրքիան է,- 168․am-ի հետ զրույցում Լոնդոնում տեղի ունեցող քաղաքական իրադարձություններին անդրադառնալով՝ նշեց քաղաքագետ Վիգեն Հակոբյանը՝ հիշեցմամբ նաև,- ՀՀ ներկայիս իշխանություններն արևմտյան դրոշի տակ թաքնվելով՝ տանում են, ըստ էության, պրոթուրքական քաղաքականություն, իսկ Թուրքիան անգլիական «կրիատուրա» է։ Մեծ Բրիտանիայի հետաքրքրությունների «պրովոդնիկը» տարածաշրջանում միշտ էլ Թուրքիան է եղել»։
168.am-ն այսօր Արմեն Աշոտյանի գործով հերթական դատական նիստից հետո՝ ավանդական հարցուպատասխանի ժամանակ, ՀՀԿ փոխնախագահին խնդրեց անդրադառնալ Նիկոլ Փաշինյանի լոնդոնյան այցին։ Հատկապես ուշադրություն հրավիրեցինք գագաթնաժողովին ընդառաջ՝ խաղաղության համաձայնագրի մասին լրագրողների հարցին ի պատասխան՝ Նիկոլ Փաշինյանի լռությանն ու Իլհամ Ալիևի բութ մատով գոհունակ ժեստի վրա։
Եվրոպացի փորձագետ Սյուզան Ստյուարտը մեզ հետ զրույցում ասաց, որ սա թեթև եվրոպական ձևաչափ է, որը հնարավորություն է տալիս լայնաֆորմատ շփումներ կազմակերպել, նախաձեռնություններով հանդես գալ, ապահովել կապ ԵՄ անդամ երկրների ու անդամակցության ցանկություն ունեցող, սերտ հարաբերությունների ձգտող երկրների հետ։ Այս առումով, նրա խոսքով, այս գագաթնաժողովում առանձնահատուկ կարևոր են Արևելյան գործընկերության մաս կազմող երկրները՝ հատկապես Մոլդավան, Ուկրաինան, Հայաստանը, Ադրբեջանն ու Վրաստանը։
«Փաշինյանը ժամանակին ասում էր՝ Արցախի հարցում նշաձող են իջեցնում, որպեսզի բացառիկ կոնսոլիդացիա ապահովեն իրավունքների և անվտանգության շուրջ. 2 տարի հետո Արցախում հայ չի ապրում: Ինքն առհասարակ այդ թեմայով չի խոսում: Այնպես որ, դա նրա քաղաքական գիծն է՝ ասել կիսաճշմարտություններ և դրանից հետո մարդկանց կանգնեցնել փաստի առաջ, որից այն կողմ մարդիկ այլևս ոչինչ չեն կարողանա անել»։
Ադրբեջանական SOCAR նավթային պետական ընկերությունը հայտարարել է կլիմայական հիմնադրամի ստեղծման մասին՝ 500 միլիոն դոլարով: Ադրբեջանը սևից՝ նավթից ստացվող փողը դնում է «կանաչ» քարոզչության մեջ: Բաքուն շարունակում է COP29-ից առաջ իր նոր դիրքավորումը, այսպես ասած՝ կլիմայի փոփոխության դեմ պայքարի առաջամարտիկներից մեկի դիրքում: Ադրբեջանն առնվազն դրել է ռեգիոնալ առաջամարտիկի դիրքը վերցնելու խնդիր, որը, իհարկե, ունի մեկ նպատակ, և այդ նպատակի մասին գրել ու խոսել եմ բազմիցս:
«Սակայն Վաշինգտոնի շտապողականությունը կապ ունի՝ ինչպես աշխարհաքաղաքականության, այնպես էլ՝ ամերիկյան ընտրությունների անկանխատեսելիության հետ, որը ստիպում է կողմերին ինտենսիվ համոզել։ Այցերը ՀՀ կապ ունեն այդ ցուցադրական աշխատանքի հետ»,- ասաց մեր զրուցակիցը։
«Իլհամ եղբորս հետ էլ ունեցածս զրույցներում նա ևս կողմ է դրական քայլերի կատարմանը։ Քանի որ աշխարհը կարոտ է խաղաղությանը, այդ տարածաշրջանը ևս կարոտ է խաղաղությանը և ցանկանում ենք, որ պահ առաջ գրկենք այդ խաղաղությունը»։
Բազմիցս անդրադարձել ենք այն խնդրին, որ Ադրբեջանը 2021 թվականից «տեղեկատվական ահաբեկչություն» է իրականացնում Հայաստանի հանքարդյունաբերական ընկերությունների դեմ՝ փորձելով ցույց տալ աշխարհին, որ աղտոտվում են տարածաշրջանի գետերը, որոնք անցնում են նաև Ադրբեջանի տարածքով:
«Չի կարելի ամեն անգամ գալ նույն կինոյին ու մտածել, որ ուրիշ ձև է լինելու: Պետք է կա՛մ կինոն փոխել, կա՛մ դերասաններին, կա՛մ ռեժիսորին, կա՛մ էլ դրա ռեմիքսը նկարել»,- այսօր իր գործով շինծու դատական նիստից հետո, որում դատավոր Վահե Դոլմազյանը կրկին ևս 3 ամսով երկարացրեց Արմեն Աշոտյանի կալանքը, 168.am-ի հետ ավանդական հարցուպատասխանի ժամանակ ասաց քաղբանտարկյալ Աշոտյանը՝ անդրադառնալով իր վերաբերյալ դատարանի որոշմանը:
«Չեմ կարող ԱՄՆ Պետդեպարտամենտից առաջ ընկնել իրավական գնահատականի մասով»,- այս մասին այսօր Երևանում լրագրողների հետ զրույցում ասաց ԱՄՆ Միջազգային զարգացման գործակալության ղեկավար Սամանթա Փաուերը՝ պատասխանելով հարցին, թե ԼՂ ժողովրդի իրավունքների պաշտպանությունն ինչպե՞ս է տեսնում, և արդյոք Արցախում տեղի ունեցածը կանվանի՞ էթնիկ զտում։
Տարբեր երկրներում ընդդիմությունը, որպես կանոն, ունենում է նաև արտաքին քաղաքական արժևորում՝ ելնելով սպեցիֆիկ իրավիճակից:
Հուլիսի 3-ին Աստանայում տեղի էր ունեցել Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևի, Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիբ Էրդողանի և Պակիստանի վարչապետ Մուհամմադ Շահբազ Շարիֆի եռակողմ հանդիպումը, որի ընթացքում քննարկվել են պաշտպանական և ռազմական արդյունաբերության ոլորտում համագործակցության հարցեր։
2020 թվականի 44-օրյա պատերազմից հետո՝ 2021 թվականի հունիսի 15-ին, Ադրբեջանը Թուրքիայի հետ ստորագրել էր «Շուշիի հռչակագիրը»՝ այն անվանելով պատմական փաստաթուղթ, որն «օրինականացրեց» երկու երկրների դաշնակցային հարաբերությունները:
«168 Ժամ»-ի հետ զրույցում ռուս ռազմական վերլուծաբան Ալեքսանդր Խրամչիխինը նշեց, որ ԱՄՆ-ը Հայաստանին ու Ադրբեջանին ՆԱՏՕ-ի միջոցառման է հրավիրել հենց տեղում հանդիպում կազմակերպելու նպատակով։
Օրեր առաջ 168.am-ն անդրադարձել էր Հայաստանի՝ Եվրամիությանն անդամակցության հարցով հանրաքվե անցկացնելու մասին Նիկոլ Փաշինյանի հայտարարությանը՝ «ԵՄ-ն պատրա՞ստ է մեզ ընդունել, ես այդ հարցի պատասխանը չեմ կարող տալ», և ՌԴ-ում ՀՀ դեսպան Վաղարշակ Հարությունյանի Բելգորոդում պնդմանը՝ «պետությունների միջև հարաբերությունները որոշվում են ոչ թե թերթերում ինչ-որ հոդվածներով, առանձին մարդկանց հայտարարություններով, այլ միջպետական համաձայնագրերով»:
