Մշակույթ

Կաննում ավարտվեց ՄԻԴԵՄ երաժշտական փառատոնը, որտեղ մեր երկիրը՝ եռօրյա մասնակցությամբ պատվավոր հյուրի կարգավիճակ ուներ:

Կողմնակի մարդուն կարող է մի պահ թվալ, թե հայերը շատ սերտ կապ ունեն իրենց պատմության հետ և պահպանում են ավանդույթները, բայց, ցավոք, դա այդքան էլ չի համապատասխանում իրականությանը։ Մակերեսային տեղեկությունները թույլ չեն տալիս մեզ հասկանալ մեր անցյալ սխալները և սովորել դրանց հիման վրա։

«Այս տարի մեծ թիմ ենք հավաքել, որովհետև ծրագրերն ընդլայնվել են, հետևաբար՝ մեծացել է աշխատանքի ծավալը: Արդեն լարված աշխատանքի փուլ ենք մտնում, 20-ից ավելի աշխատող ունենք, սկսվել է կամավորների հայտագրման փուլը»:

Հայի հարատևած մշակութային ու հոգևոր տոկունության օրինակները շատ են։ Դրանց ապացույցներն այժմ նաև այս սրահում են։ Նախորդ դարասկզբին Մարսելում խարիսխ նետած նավերը Ֆրանսիա բերեցին այնպիսի հայորդիների, որոնց ժառանգներն այսօր զարդարում են Ֆրանսիայի մշակույթը` Շառլ Ազնավուր, Ռոզի Արմեն, Ալեն Թերզյան, Ալեքսանդր Սիրանոսյան, Ռոբեր և տիկին Գեդիգյաններ։

«Արվեստին ավելի շատ բնորոշ է իդեալին ծառայելու, իդեալին մոտ լինելու հատկությունն ու այն համախոհների քանակը, որ դավանում է նույն արժեհամակարգին»:

Արամ Խաչատրյանի անվան պատանի ստեղծագործողների ամենամյա փառատոնի 37-րդ ստուգատեսն է կայացել աշխարհահռչակ կոմպոզիտորի տուն-թանգարանում։ Փառատոնը անցկացվում է հունիսի 6-ին՝ կոմպոզիտորի ծննդյան օրը՝ 1978 թվականից՝ մահվան տարեթվից ի վեր։

Մտածում եմ, որ Հայաստանն ու այստեղ դաշտ մտնող երիտասարդ սերնդի կինոսիրողներն ու ռեժիսորներն այլևս մեկ ուրիշ մշակույթի՝ ձևի ու խոսքի բազմազանության կրողներ են: Ակտիվանում է մի սերունդ, ով օնլայն տիրույթում է ու կարողանում է ինքնակրթվել այդ տարածքներում: Նրանք, ովքեր այդտեղ չեն, լավ կինո չեն նկարում:

Հովհաննես Այվազովսկու «Երեկոն Կահիրեում» կտավը, որը ՌԴ ՆԳՆ-ն հայտարարել էր որպես գողացված, հանվել է Լոնդոնում Sotheby’s-ի աճուրդից, Interfax-ին հայտնել է աճուրդի տան վաճառքի բաժնի ղեկավար Մեթյու Ուելգմանը:

Որպես Պատկերասրահի նոր տնօրենի թեկնածու (իսկ որոշ աղբյուրների համաձայն՝ արդեն «ընտրված» տնօրեն) շրջանառվում է Կամերային երաժշտության ազգային կենտրոնի տնօրեն, արվեստագիտության թեկնածու Արման Ծատուրյանի անունը:

Պարզվում է` Գյումրիում կինոկենտրոն ստեղծելու անհրաժեշտություն կա: Այս մասին բարձրաձայնում են «Ժողովուրդ» նախաձեռնող խմբի անդամները, որ արդեն մեկ ամիս համախմբել են Գյումրիի արվեստասեր բնակիչներին: Կինոկենտրոն ունենալու նպատակի շուրջ հավաքված գյումրեցիներն ակցիա են սկսել, որով կոչ են անում՝ «Ես նույնպես միանում եմ Գյումրու կինոկենտրոնի ստեղծման գաղափարին, իսկ դո՞ւ»:

Կինոն և առհասարակ արվեստը տեխնիկապես հասանելի են դարձել բոլորին և ամենուր: Չգիտեմ՝ սրա օգո՞ւտն է շատ, թե՞ վնասը: Հիմա յուրաքանչյուր ոք կարող է հեռախոսի մեջ ներբեռնել Միքելանջելոյի մեծածավալ քանդակը կամ Տիցիանի հիանալի կտավները, վերածել դրոշմանիշի չափսերի ու նայել հենց հեռախոսի էկրանի վրա:

Այսօր կինոգործիչներն իրենց երևակայում են՝ որպես բժիշկներ, սակայն մոլորված բժիշկներ, ովքեր չգիտեն բուժման ձևերը:

Հայաստանում չկան մասնագիտացված կենտրոններ էնկաուստիկա սովորելու համար: Սակայն Նելլին նշեց, որ իրենք, փոքրաթիվ երիտասարդներով, քայլեր են ձեռնարկում արվեստի դպրոցներում դասավանդելու և արվեստը տարածելու համար: Մոտ ապագայում նաև ցուցահանդես կազմակերպելու միտք կա, որը Հայաստանում էնկաուստիկայի տարածման առաջին քայլերից կլինի:

Յուրաքանչյուր արվեստի գործում կա ինչ-որ առեղծված, ինչպես ասում են՝ «կրկնակի հատակ» կամ գաղտնի պատմություն, որը միշտ բացահայտելու ցանկություն է լինում:

Մադրիդի պատկերասրահներից մեկում բացվել է նկարների յուրահատուկ ցուցադրություն` նախատեսված կույր մարդկանց համար:

Հեղինակը պարզապես մոռացել էր հավելել, որ Գ. Գինոսյանն այն դեռ չի գտել, քանի որ հակառակ պարագայում ինքզինքը մարգարե չէր կարծի և չէր փորձի իրեն հայ պարի «փրկիչ» կարգել և երեք խոսքից առնվազն երկուսն ամեն Աստծո օր նվիրաբերել այն մտքին, որ ինքը ոչ թե պար է ուսուցանում, այլ փորձում է հայ ժողովրդին վերադարձնել հայկական ոգին և արմատները` կարծելով, թե բոլորն այն կորցրել են կասկադի ճանապարհին, և կամ մեր դարավոր թշնամին այն արմատախիլ է արել, իսկ ոգին էլ` առևանգել ու փախցրել է…

«Փակուղու մեջ ենք: Կոնսերվատորիան միջին առումով տարեկան 6 հայ կոմպոզիտոր է «արտադրում»: Փաստորեն, տասը տարվա ընթացքում` 60 կոմպոզիտոր: Այս կոմպոզիտորները Հայաստանում ի՞նչ պետք է անեն»:

Հայկական ծագումով հայտնի օպերային երգչուհի, «Գրեմիի» դափնեկիր, երաժշտական տասնյակ մրցույթների հաղթող Իզաբել Բայրադկարյանը (Isabel Bayradkarian) մանուկ հասակում չէր էլ կարող պատկերացնել, որ ամբողջ աշխարհում նման ճանաչում ձեռք կբերի:

Ամերիկաբնակ դերասանուհի Նորա Արմանին մայիսի 9-ին կրկին անգամ բեմ բարձրացավ` հայ հանդիսատեսին վերջին անգամ ներկայացնելու Անուշ Ասլիբեկյանի «Մերսեդես» պիեսը։ Դեռևս` վերջին…

Նա ծիծաղեց ու ասաց, որ մենք հովանոց ունենք, բոլորովին նոր, որն ինքնիրեն բացվում է, եթե կոճակը սեղմես: Եվ հովանոցը` հիասքանչ տուն է շատ հարմարավետ երկուսի համար: Ճիշտ է, այն պատեր չունի, բայց բավ է ձեռքդ մեկնես, եւ կիմանաս, թե դրսում տարվա որ եղանակն է, օրինակ, գարունը եկել է, թե դեռ գալիս է:

Տևական ժամանակ է` ականատեսն ենք պարարվեստի գործիչների բանավեճին, որի առերևույթ առարկան դպրոցներում պարի դասավանդման փորձնական ծրագիրն է, թեև բանավեճի ընդհանուր հռետորաբանությունից և շեշտադրումներից ակնհայտ դարձավ, որ պարարվեստի ոլորտում ևս «հին հաշիվներ» կան, և, որ բանավեճն իրականում շատ ավելի խոր պատճառներ ունի։

Կիրակի օրը երեկոյան Լոնդոնի ամենահայտնի սրահներից մեկը՝ Ռոյալ ֆոեստիվալ հոլը, հյուրընկալել էր «Երաժշտություն նվիրված Հայաստանին» խորագրով համերգը:

Երևանի հնաբնակները, թերևս, հիշում են Չայկովսկի և Խանջյան փողոցների անկյունում գտնվող երբեմնի սև, ցածրահարկ շենքը: Այժմ նրա փոխարեն վեր է խոյանում քառահարկ, տուֆակերտ մի շենք, որի ցուցանակի վրա կարդում ենք. «Երևանի Ալեքսանդր Սպենդիարյանի անվան Երաժշտական մասնագիտական դպրոց»: Այդ դպրոցն այսօր 85 տարվա պատմություն ունի:

«Երևանում զգում եմ փոփոխությունները: Մի տեսակ կյանքը լիքն է այստեղ: Երբ առաջին անգամ էի եկել Հայաստան՝ 2011-ին՝ առաջին ֆիլմի նկարահանումների առիթով, ես գրեթե ոչինչ չէի տեսել»:

Ապրիլի 30-ին «Հայարդ» հայկական ռոք խումբը մենահամերգով նշեց իր 5-ամյակը։ «Հայարդի» տղաները կատարեցին իրենց գործերից, ինչպես նաև նվագեցին հանրահայտ ռոք խմբերի՝ Pink Floyd, Metallica, Dream Theatre, Deep Purple երգերի քավրներ։ Հետաքրքիր էր, որ համերգին ներկա էր «Հայարդի» նախկին վոկալիստը՝ Սերգեյ Ամիրխանյանը, ով Մոսկվայից հատուկ այս համերգի համար եկել էր Երևան և համերգի վերջում բեմ բարձրացավ իր նախկին գործընկերների հետ։

Այն անձը, ով ինքն իրեն ճանաչում է՝ կայացած է, գիտի, թե ով է ինքն ու հանուն ինչի է ապրում, դիմացինին հարգում և ընդունում է այնպիսին, ինչպիսին նա կա: Այդ «անծանոթը»՝ լինի այլ ազգի ներկայացուցիչ թե պարզապես այլ հայացքների և ապրելակերպի տեր մարդ, երբեք ինքնավստահ և ինքնաբավ մարդու մոտ վախ չի առաջացնի: Նա շփվում է բոլորի հետ, քանի որ դա հարստություն է:

Հայկական ճարտարապետությունն ուսումնասիրող հիմնադրամը հանրության դատին է ներկայացրել «Բեխենց կամ Կուսանաց վանք» ֆիլմը՝ Բագրատունյաց մայրաքաղաք Անիի այդ գլուխգործոցի պատմության մասին:

Երբ առաջին անգամ կարդացի սցենարը և տեսա, որ հերոսուհու անունը ևս Անժելա է՝ տպավորվեցի նաև այդ հանգամանքով:

Մայիսի 1-4-ը Պատանի հանադիսատեսի թատրոնում կկայանա Անուշ Ասլիբեկյանի «Մերսեդես» պիեսի պրեմիերան, որի բեմադրիչն է Հակոբ Ղազանչյանը:

«Թումոյում» հավաքված երաժիշտները, ի թիվս այլ հարցերի, խոսեցին նաև ռաբիսի մասին: Տիգրան Համասյանն այն կարծիքին էր, որ հեռուստատեսությունները պետք է ցենզուրա կիրառեն, իսկ երբ լրագրողները Լիլիթ Պիպոյանին կանչում են եթերից խոսելու ռաբիսի դեմ, նա մերժում է` ասելով, ինչո՞ւ եք ինձ կանչում, հեռուստատեսությունների ղեկավարներին կանչեք, նրանք են թույլ տալիս ռաբիսը եթերում: