Զ. Փոստանջյանը շեշտում է` Հայաստանը ոչ թե միանում է ԵՏՄ-ին, այլ նրան բռնակցում են, որովհետև միանալու որոշումը կայացվել է ընդամենը մեկ գիշերվա ընթացքում. «Սա ուղղակի դավաճանություն է, այլ կերպ սա չենք կարող գնահատել: Ասում էին` ժամանակակից աշխարհում այս կամ այն միավորմանը միանալով` մենք, միևնույն է, որոշ չափով կորցնում ենք մեր ինքնիշխանությունը, բայց այդպես չէ, պատկերացրեք` ուր են մեզ բռնակցում, ավտորիտար պետությունների մեջ քեզ էլ են բռնակցում` որպես պետականություն, անկում ապրող տնտեսություն, որը դեռ պարզ չէ, թե ինչ ընթացք կարող է ունենալ»:
Ազգային ժողովի արտաքին հարաբերությունների մշտական հանձնաժողովը միտումնավոր կերպով տապալել է հոկտեմբերի 2-ին` Ստեփանակերտում տեղի ունեցած արտագնա նիստի ժամանակ «Հայաստանի Հանրապետության կողմից Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության անկախությունը ճանաչելու մասին» օրինագծի քննարկումը: Այսօրվա ասուլիսում այսպիսի հայտարարություն արեց ԱԺ «Ժառանգություն» խմբակցության պատգամավոր, նույն հանձնաժողովի անդամ Զարուհի Փոստանջյանը:
«Տեր-Պետրոսյանն այս դեպքում խաղացող չի: Եթե «հեղափոխության» ճանապարհային քարտեզը, գործողությունների պլանը պիտի ասի «Բարգավաճ Հայաստանը», ֆինանսական ամբողջ բեռն իր վրա պիտի վերցնի «Բարգավաճ Հայաստանը», Լևոն Տեր-Պետրոսյանն ո՞վ է»,- ասում է Ա. Կարապետյանը:
Արմեն Մարտիրոսյանի փոխանցմամբ՝ խոսքը ոչ թե կուսակցության ծրագրային դրույթը փոխելու, այլ եվրոպացի գործընկերների պահվածքի՝ գործող իշխանությանը սատարելու մասին է:
«Ո՞րն է այսօրվա գլխավոր կարգախոսը` «Սերժ Սարգսյանը ստեղծել է մի օլիգարխի տնտեսություն»: Ի՞նչ է ասում Ծառուկյանը, որ ուժով պետք չի մտնել ուրիշի բիզնես: Սա ցույց է տալիս, որ այս ամբողջ պայքարի խնդիրն այն է, որ համակարգում ոչ թե մի մարդ վերցնի ամեն ինչ, այլ կլաններն իրար մեջ կիսեն ռեսուրսները»,- Ասում է Արամ Կարապետյանը:
Եռյակի նպատակը` Հայաստանում անցնցում իշխանափոխություն իրականացնելու վերաբերյալ, իրատեսական չէ: 168.am-ի հետ զրույցում այսպիսի կարծիք հայտնեց «Նոր ժամանակներ» կուսակցության ղեկավար Արամ Կարապետյանը: Մեր զրուցակցի կարծիքով` ոչ իշխանական ուժերն ուզում են արտահերթ իշխանափոխություն, բայց եթե ամեն ինչ ընթանա այնպես, ինչպես հիմա, դա կլինի հերթական իշխանափոխություն:
«Հայաստանի շարքային քաղաքացին ոչ հիմար է, ոչ էլ կենդանի, և նրան պետք է տալ գաղափարներ, որպեսզի նա կարողանա աջակցել էվոլյուցիոն կամ հեղափոխական փոփոխություններին: Եթե ընդդիմությունը պարզապես քննադատի իշխանություններին և չառաջարկի որևէ այլընտրանքային ծրագիր, ապա դա կհանգեցնի քաղաքացիների շփոթությանն ու հիասթափությանը: Միայն իշխանությանը քննադատելը բավարար չէ, պետք է առաջարկել այլընտրանքային գաղափար, ծրագիր: Եվ սա վերաբերում է ոչ թե անձերին, այլ քաղաքական կուրսերին»,- ասում է Ռիչարդ Կիրակոսյանը:
Մակեյանի մեկնաբանությամբ`Նիկոլայ Ռիժկովը ժամանակին եղել է խորհրդային գերտերության երկրորդ դեմքը և նա այսօր էլ չի փոխվել իր հոգեվիճակով, այսինքն` նույն ձևով սպասարկում է ներկայիս գերտերության շահը:
Ռիչարդ Կիրակոսյանի խոսքով՝ ոչ իշխանական ուժերը գաղափարապես սնանկ են և պայքարում են ոչ թե գաղափարների ու քաղաքական կուրսերի, այլ անձերի համար, իսկ Եռյակի որդեգրած մարտավարությունն իրեն այլևս չի արդարացնում. «Սա ավելի շատ քաղաքական հոբբի է, ոչ թե քաղաքական արշավ: Հայաստանի բնակչության մեծ մասն արդեն հոգնել է այս քաղաքական թատրոնից և ցանկանում է, որպեսզի այս դերասանները հեռանան բեմից»:
«Փարիզյան հանդիպման իրական նշանակությունը վերաբերում էր ոչ թե ղարաբաղյան հակամարտությանը, այլ Ֆրանսիային և Ռուսաստանին»,- 168.am-ի հետ զրույցում ասաց Տարածաշրջանային հետազորտությունների կենտրոնի տնօրեն, քաղաքագետ Ռիչարդ Կիրակոսյանը` անդրադառնալով հոկտեմբերի 26-ին ֆրանսիական նախաձեռնությամբ Ֆրանսիայի, Հայաստանի և Ադրբեջանի նախագահների եռակողմ հանդիպմանը, ինչպես նաև Հայաստանի և Ադրբեջանի նախագահների առանձնազրույցին:
«Ինտրիգը սահմանադրական չի, ուրեմն մարդկանց մտքում հակասահմանադրական ինչ-ինչ տեխնոլոգիաներ են մշակվում, դրա համար էլ չեն ասում: Սա անընդունելի է: Ինտրիգն ի՞նչ է: Ինտրիգն առևտուրն է: Դրա համար էլ շատերը փորձում են հասկանալ, թե ինչ է կատարվում: Կան մարդիկ, ովքեր ընդունում են` այո՛, թող ինտրիգով լինի, մարդկանց ուզածով լինի: Նրանց համար միևնույն է: Բայց կան քաղաքացիներ, որոնց համար միևնույն չէ. նրանք ուզում են տեսնել` ինչ որակի ուժեր վաղը կարող են հայտնվել պետական կառավարման համակարգում, որովհետև տեսնում են թշնամական մոտեցումը, հայհոյանքները, պիտակավորումները: Մարդիկ ասում են` էս ի՞նչ է, սա գեբելսյան մոտեցում է: Եթե նրանք պետական կառավարման լծակներ ձեռք բերեն, իրենց որակը փոխվելո՞ւ է: Չի փոխվելու»,- ասում է Մանվել Սարգսյանը:
«Անգամ վատ բանակցությունը միշտ էլ լավ է կրակոցներից: Հետևաբար, եթե կան շփումներ և այդ շփումները զարգացող միտում ունեն, իսկ դրա մասին շատ է խոսվում, ապա սա հույս է ներշնչում, որ լարվածության թուլացումը նորից սրացող բաղադրիչներ պիտի որ չարձանագրի: Վստահություն չկա, բայց գոնե հույս ներշնչում է»,- ասում է Կարեն Բեքարյանը:
Քաղաքագետ Մանվել Սարգսյանի կարծիքով` ոչ իշխանական ուժերից կազմված եռյակը պատրաստ է իշխանության հետ առևտրի: 168.am-ի հետ հարցազրույցում նա նշեց՝ այդ մասին իրենց ելույթներում բաց տեքստով ասել են ԲՀԿ նախագահ Գագիկ Ծառուկյանը և ՀԱԿ առաջնորդ Լևոն Տեր-Պետրոսյանը, ըստ որի, իրենք պատրաստ են լսել իշխանության ողջամիտ առաջարկները:
«Ես հանդիպումներ եմ ունեցել ՀՀ արտգործնախարարությունում, հանդիպել եմ Հայաստանի Քաղավիացիայի գլխավոր վարչության պետի հետ, և այսօր կարող եմ հստակ ասել, որ Հայաստանի իշխանության պաշտոնական մարմինները հայտարարել են, որ որևէ թույլտվություն չի եղել Երևան- Սիմֆերոպոլ ուղիղ ավիաչվերթ իրականացնելու համար»,- հայտարարեց Ուկրաինայի դեսպանը:
Ուկրաինայի Գերագույն Ռադայի ընտրություններին քաղաքացիների մեծամասնությունը ընտրել է ժողովրդավարական կուսակցություններին և այդպիսով կողմ է արտահայտվել եվրոպական ինտեգրմանը, այսօրվա ասուլիսում հայտարարեց Հայաստանում Ուկրաինայի արտակարգ և լիազոր դեսպան Իվան Կուխտան` անդրադառնալով հոկտեմբերի 26-ին կայացած խորհրդարանական արտահերթ ընտրություններին:
Հոկտեմբերի 27-ը աննախադեպ հարված էր մեր պետության հիմքերին, արժանապատվությանը և իրավունքներին: Այսօր` հոկեմբերի 27-ին, մի քանի լրագրողների հետ զրույցում այսպիսի կարծիք հայտնեց «Ժառանգություն» կուսակցության նախագահ Րաֆֆի Հովհաննիսյանը:
Լրագրողներից մեկի հարցին` ինչպիսի՞ երկիր կունենայինք այսօր, եթե Վազգեն Սարգսյանը ողջ լիներ, տիկին Գրետան Պատասխանեց. «Ինձնից շատ լավ գիտեք` ինչպիսի երկիր կունենայինք: Ինքն ասում էր, որ եթե մենք մեր երկիրը, մեր ազատությունը, անկախությունը չկարողանանք պահել, կդառնանք աշխարհի հզորներից ցածր ազգ, չենք կարող նրանց հետ ոտք պարզել: Այդ ժամանակ նրանք գիտեին, զգացին, որ մենք ազգ ենք, որ կարող ենք իրենց հետ ոտք պարզել: Ինքն ասում էր՝ դեմքից զրկված ազգ կմնանք, այդպիսի ազգ ենք դարձել»:
Հոկտեմբերի 27-ին Փարիզի Ելիսեյան պալատում ֆրանսիական կողմի նախաձեռնությամբ կկայանա Հայաստանի, Ադրբեջանի և Ֆրանսիայի նախագահների հանդիպումը: Սա օգոստոսյան սահմանային բախումներից հետո եռակողմ ձևաչափով երրորդ հանդիպումն է. Սերժ Սարգսյանը և Իլհամ Ալիևը հանդիպել էին օգոստոսի 9-ին Սոչիում` Ռուսաստանի նախագահ Վլադիմիր Պուտինի միջնորդությամբ, ապա սեպտեմբերի 4-ին Ուելսի Նյուպորտ քաղաքում կայացել էր նախագահների և ԱՄՆ պետքարտուղար Ջոն Քերիի եռակողմ հանդիպումը: Իսկ ի՞նչ կարելի է սպասել այս հանդիպումից, այն կարո՞ղ է խթանել առաջընթացը ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորման բանակցային գործընթացում, թե՞ զուտ արարողակարգային, ձևական բնույթ կկրի:
«Կգա 2017 թվականը, կլինեն ԱԺ ընտրություններ: Եթե ժողովուրդն իր քվեն կտա այլ քաղաքական ուժի կամ այլ դաշինքի, կամ ԱԺ-ում կստեղծվի այլ կոալիցիա, որտեղ Հանրապետականը տեղ չի գտնի կամ կլինի կոալիցիայի մեջ, այդ ժամանակ կդրվի խնդիրը, թե Հանրապետականն ինչ կարգավիճակում պետք է լինի»,- ասում է Վահրամ Բաղդասարյանը:
«Ինչպես երեկ, այնպես էլ այսօր մենք վտանգներ չենք տեսնում: Հանրապետականն իր տնից չի բերել էդ իշխանությունը, Հանրապետականը ձևավորել է այդ իշխանությունը ազատ, արդար, լեգիտիմ ընտրությունների արդյունքում, որի գնահատականը, առանց բացառության, տվել են բոլոր միջազգային կառույցները` թե´ եվրոպական, թե´, իմիջիայլոց, եվրասիական: Եվ այդ ընտրությունների արդյունքում Հանրապետական կուսակցությունը դարձել է իշխանություն, Հանրապետականը մտադիր է այդ ձևավորված վստահության քվեն իրականացնել մինչև հաջորդ ընտրությունները»,- ասում է ՀՀԿ խոսնակ Էդուարդ Շարմազանովը:
«Ես չեմ կարծում, որ «Բարգավաճ Հայաստանն» այրել է Սարգսյանի հետ կամուրջները, և չեմ կարծում, որ այդ եռանկյունում` Ծառուկյան-Սարգսյան-Քոչարյան, ամեն ինչ այդքան պարզ է. այնտեղ դեռ չեն կայացվել համաձայնություններ շատ հարցերի շուրջ»,- ասում է Վադիմ Դուբնովը:
«Մինչև այս պահը իրենք չեն ապացուցում, որ ինձ ուղեկցողը և տաքսի կանչողը ոստիկան է եղել: Այն կադրը, որտեղ ես երևում եմ փողոցում կանգնած, որը նկարահանված է ոստիկանների ավտոմեքենայից, շատ ավելի որակյալ է, քան ճանապարհի տեսախցիկների նկարված կադրերը: Դրանից արդեն պարզ է, որ ոստիկաններն ամբողջ այս գործողությունը նկարահանել են, հետևաբար՝ ես կոչ եմ անում, պահանջում եմ, որ Ոստիկանությունը հրապարակի իրենց իսկ նկարած` ինձ ուղեկցելու և տաքսի կանչելու պահերը, որպեսզի ես ինքս համոզվեմ, որ ինձ ուղեկցողը և տաքսի կանչողը Ոստիկանությունից էին»,- ասում է Ենիգոմշյանը:
«Հայաստանի գործող իշխանությունն ունի բոլոր հնարավորությունները` Ծառուկյանի վրա ճնշում գործադրելու, նրան համոզելու և նրա հետ համաձայնության գալու համար: Ըստ իս` դա շատ լավ հասկանում են նաև Տեր-Պետրոսյանը և «Ժառանգությունը»»,- ասաց նա: Անդրադառնալով Եվրասիական տնտեսական միությանը Հայաստանի անդամակցությանը` վերլուծաբանը նշեց, որ իր կարծիքով` այդ անդամակցությունը վիրտուալ բնույթ է կրելու, քանի որ կան մի շարք օբյեկտիվ տնտեսական իրողություններ, և պայմանագրի ստորագրումից հետո էլ այդ հարցում ոչինչ չի փոխվել:
«Ռուսաստանից ուղղակի հրահանգավորել են Բաղրամյան 26-ին, որ այդ հարցը լուծվի փոխադարձ համաձայնության արդյունքում, այսինքն՝ եթե այդ հանրաքվեն տեղի ունենա, խնդիրներ չառաջացնի իշխանության լեգիտիմության հետ կապված: Իսկ խնդիրներ չառաջացնելու համար գործող նախագահը կամ իշխող քաղաքական ուժը, ուզի թե չուզի, պետք է բանակցություններ վարի Եռյակի՝ ԲՀԿ-ի, ՀԱԿ-ի և «Ժառանգության» հետ: Խնդիրն էլ հենց այն է, որ նրանք դեմ են սահմանադրական փոփոխություններին, քանի որ դա համարում են գործող նախագահի վերարտադրման գործընթաց: Հիմա, կարծես թե, այդ վիճակն առկախվել է մինչև հաջորդ տարվա փետրվար-մարտ»,- ասում է Արմեն Բադալյանը:
«Գագիկ Ծառուկյանը բավական հետաքրքիր կացության մեջ է հայտնվել` իր ելույթի առումով, որովհետև սահմանադրական փոփոխությունների հարցում կոշտ գիծը շարունակելը կբերի Սերժ Սարգսյանի կողմից այլ ռեակցիայի և, բնականաբար, չեն արդարանա ԲՀԿ-ի այն սպասումները, որ իրենց հետ կխոսեն իշխանությունը փոխանցելու կապակցությամբ, և ճիշտ հակառակը կլինի, եթե այլ դիրքորոշում լինի»,- ասում է Ստեփան Սաֆարյանը:
«Նախկին ՀՀՇ-ում, որը հիմա ՀԱԿ է, կան իմ նախկին համակուսակիցներ, ովքեր ունեն արևմտամետ կամ եվրոպական արժեքների մոտեցումներ, և այդ մարդկանց հետ մենք 25 տարի առաջ ենք սկսել այս քաղաքականությունը: Ինձ թվում է, որ այս մարդիկ վտանգ են ներկայացնում նաև այս քաղաքական ուժի և նրա լիդերի համար, և սա ուղղված էր նաև նրանց դեմ, որ նրանք վերջ դնեն Եվրոպայի մասին իրենց «ջղաձիգ» մտորումներին: Չեմ կարծում, որ դա իմ դեմ էր ուղղված»,- ասում է Հովհաննես Իգիթյանը:
«Սերժ Սարգսյանը 2013 թ. սեպտեմբերի 3-ին Մաքսային միությանը միանալու որոշումը կայացրել է Պուտինի զանգով»,- այսօրվա ասուլիսում այսպիսի հայտարարություն արեց միջազգայնագետ, ՀՀՇ վարչության անդամ Հովհաննես Իգիթյանը` պատասխանելով հարցին` Եվրասիական տնտեսական միությանը (ԵՏՄ) Հայաստանի անդամակցումը կարելի՞ է քաղաքական շանտաժ համարել:
«Ղարաբաղ» կոմիտեից անկախության կողմնակից էին շատ քիչ մարդիկ: Ես կարող եմ նրանց անունները տալ. անկախության կողմնակիցներ էին Վազգեն Մանուկյանը, Դավիթ Վարդանյանը, Բաբկեն Արարքցյանը, Սամվել Գևորգյանը, ես` Ավետիք Իշխանյանս, Ալբերտ Բաղդասարյանը, Դավիթ Շահնազարյանը: Եվ պատահական չէր, որ «Ղարաբաղ» կոմիտեն իր մեծամասնությամբ դեմ էր 1988 թ. մայիսի 28-ին Հայաստանի անկախության օրը նշելուն:
«Ժառանգություն» կուսակցությունը համաձայն է բովանդակային ձևով քննարկել սահմանադրական փոփոխությունների հայեցակարգը միայն այն դեպքում, եթե իշխանություններն ընդունեն իրենց երեք կետերը: Այս մասին 168.am-ի հետ զրույցում ասաց կուսակցության փոխնախագահ Արմեն Մարտիրոսյանը:
Ավելին, Իշխանյանը մեզ հետ զրույցում հայտարարեց, որ Արցախյան շարժման տարիներին իրականում «Ղարաբաղ» կոմիտեից շատ քչերն են անկախության կողմնակից եղել. «ՀՀՇ առաջին համագումարին նախապատրաստվելիս և ծրագիրը գրելիս` «Ղարաբաղ» կոմիտեի մեջ անընդհատ վեճեր էին գնում` անկախության հարցը գրվի՞ ՀՀՇ ծրագրի մեջ, թե՞ ոչ… 1989 թ. սեպտեմբեր-հոկտեմբեր ամիսներին, երբ համագումարն արդեն պետք է լիներ, այդ տողը դեռևս մնացել էր բաց, որովհետև երկու հոգի կտրականապես մերժում էին անկախության գաղափարը, մեկը Սամսոն Ղազարյանն էր, մյուսը` Լևոն Տեր-Պետրոսյանը»:
