«Մենք մեր խնդիրներն արդեն իսկ ավարտել ենք, մեր տեխնիկական խնդիրները վերջացրել ենք, և պայմանագիրն արդեն ուղարկված է համապատասխան երկրներին: Դեպքերից առաջ չընկնենք, քննարկումներից հետո բոլորի համար պարզ կլինի»,- ասաց նա:
Բորիս Նավասարդյանի կարծիքով` ներկայումս ձևավորվում է մի նոր, պայմանականորեն ասած, Եվրասիական ճամբար, որն իր բնույթով որոշ չափով նման է նախկին սոցիալիստական ճամբարին: Նա հիշեցրեց, որ սոցիալիստական ճամբարի առանձնահատկությունն այն էր, որ Խորհրդային միությունը սոցիալիստական ճամբարի երկրների նկատմամբ դեռ 60-ական թթ. կիրառում էր «սահմանափակ ինքնիշխանության» դոկտրինը, այդ երկրները ներքին կյանքում ունեին բավական մեծ ինքնուրույնություն, սակայն ավելի լուրջ, առաջին հերթին արտաքին քաղաքական հարցերում ենթարկվում էին այն ընդհանուր մոտեցումներին, որոնք ձևավորվում էին համակարգի կենտրոնում` Մոսկվայում:
Քաղաքագետ, Քաղաքական և միջազգային հարաբերությունների հայկական կենտրոնի տնօրեն Աղասի Ենոքյանի կարծիքով` ձգձգման պատճառները մի քանիսն են: 168.am-ի հետ զրույցում քաղաքագետը նշեց, որ առաջին պատճառն այն է, որ Հայաստանն այնքան էլ հետաքրքիր չէ Եվրասիական միության համար, ուստի ԵՏՄ անդամները չեն շտապում, և, ի վերջո, միության առաջատար Ռուսաստանի խնդիրը ոչ թե Հայաստանին Եվրասիական միության մեջ ընդգրկելն է, այլ Հայաստանին թույլ չտալը, որ մասնակցի Եվրամիության ինտեգրացիոն գործընթացներին: Իսկ մյուս պատճառն այն է, որ Հայաստանին կախված վիճակում պահելով` Ռուսաստանն ինտենսիվորեն բանակցում է Ադրբեջանի հետ` նրան Եվրասիական միության մեջ ընդգրկելու հարցի շուրջ:
«Դա նորմալ քաղաքական նշանակում է: Մեր հիմնական գործընկերներից մեկը նաև Ռուսաստանն է, և այդ հարաբերությունների ողջ սպեկտորը ղեկավարել է նախկին վարչապետը, ով հայ-ամերիկյան տնտեսական խորհրդի համանախագահ է: Այնպես որ, այդ առումով ես խնդիր չեմ տեսնում: Խնդիրն ավելի շատ ծագել է մամուլի մոտ, որ կա օֆշորային սկանդալ: Եթե դա ապացուցվի, այստեղ դեսպանի խնդիր չի լինի, խնդիր կլինի` կոնկրետ ո՞ր քրեակատարողական հիմնարկի մասին ենք խոսում»,- ասաց Ալեքսանդր Արզումանյանը:
«Մենք ամեն օր երիտասարդներ ենք կորցնում սահմանում: Փառք Աստծո, մեր տղաները կարողանում են անառիկ պահել մեր սահմանները, բայց բացի մեր բանակի ոգին ամուր պահելուց` այստեղ աշխատանք ունի անելու մեր դիվանագիտություն, որպեսզի սևեռի միջազգային հանրության ուշադրությունը: Այս դեպքերն արդեն վտանգավոր և շարունակական բնույթ են կրում և ներքաշում են նաև Նախիջևանի հանրապետությունը, որը գոնե վերջին տարիներին խաղաղ էր: Ո՞վ է ուղղորդում: Ես չեմ կարծում` Ադրբեջանը պատրաստ է լայնածավալ պատերազմի»,- հայտարարեց Ալեքսանդր Արզումանյանը:
«Ես չէի ասի, որ ուշի ուշով հետևում եմ պարոն Գեղամյանի հայտարարություններին ու ծանոթ եմ: Գիտեմ, որ Բաքվում ԵԱՀԿ խորհրդարանական վեհաժողովի հերթական նիստն է Բաքվում, և մամուլից ինչ-որ իրարամերժ տեղեկություններ կան: Որքան դուք եք ծանոթ, այնքան էլ ես: Մեկնաբանելու որևէ բան չունեմ»,- ասաց Ալեքսանդր Արզումանյանը:
«Երկար տարիների ընթացքում արցախյան հակամարտությունը հնարավորություն էր տալիս Ռուսաստանին պահպանելու սեփական դիրքերը Հարավային Կովկասի գոնե մի մասում և այստեղ ռազմակայան ունենալ: Այժմ մերձկրեմլյան իմաստուններից ոմանք, երևի թե, սկսել են մտածել, որ այդ հակամարտությունը վերածվել է ռուսական ներկայությունն ընդլայնելուն խոչընդոտող գործոնի: Նրանք սխալվում են. հենց պարզունակ քաղաքական մոտեցումները պատճառ դարձան, որ Ռուսաստանի հարաբերությունները Վրաստանի հետ պատերազմի հասցվեցին»,- ասում է Արման Մելիքյանը:
«Չզարմանաք, եթե վաղը Հայաստանում քաոս սկսվի կամ պատերազմական տիպի գործողություններ կամ Ադրբեջանում իսլամական տարրերը կտրուկ ակտիվանան, և քաոսատիպ իրադարձություններ սկսվեն նաև Ադրբեջանում, ուրեմն իմացեք` սա ոչ թե այն է, որ մեր մեջ ինչ-որ բան տեղի ունեցավ, այլ որովհետև, ասենք, Ռուսաստանին հասցվում է մի նոր հարված կամ քաոսի տարածաշրջանն ընդլայնվում է, և, օրինակ, Թուրքիան և Ադրբեջանն ընդգրկվում են այդ տարածքի մեջ»,- նշեց Աշոտ Մանուչարյանը:
«Ադրբեջանը պիտի իր մեջ համարձակություն գտնի և ասի` սա արդեն անցած շրջան է, եկեք նոր էջ սկսենք: Այդ ժամանակ ամեն ինչ նորմալ կլինի, բայց ճիշտ չէ անցյալը դարձնել ներկա»,- ասում է Դավիթ Բաբայանը:
«Հայկական կողմը պարզապես պետք է սկսի աշխատել ու կանխել իրադարձությունների բացասական զարգացումը, այլ ոչ թե քարշ գա դրանց ետև ից ու գործ ունենա արդեն իսկ կատարված ու անշրջելի իրողությունների հետ»,- 168.am-ի հետ զրույցում ասաց ԼՂՀ նախկին արտգործնախարար Արման Մելիքյանը` խոսելով Եվրասիական միության և նաև Լեռնային Ղարաբաղի վերաբերյալ վերջին զարգացումների ու հայտարարությունների թեմայով:
«Բայց մենք չենք վախենում Եվրասիական միություն Ադրբեջանի մտնելուց: Չմտնելուց էլ չենք վախենում: Եթե մենք կտրականապես ժխտենք, սկսենք գորգոռալ, որ Ադրբեջանը չպետք է մտնի Եվրասիական միություն, միևնույն է, այդ հարցը լուծողը մենք չենք: Պարզապես Արտաշես Գեղամյանն ասել է` մենք ցանկանում ենք, կարող է մտնել, բայց դա իր որոշելու հարցն է, իսկ այդ խնդրի լուծումը, գիտեք, պետք է տան Եվրասիական միության անդամները: Եվ մենք դրանից չենք խորշում»,- ավելացրեց Վահրամ Բաղդասարյանը:
«Եթե Ռուսաստանը սկսի հօգուտ Հայաստանի խոսել, Ադրբեջանն առիթ կգտնի և կսկսի հեռանալ դեպի Արևմուտք: Իհարկե, մենք չգիտենք Արևմուտքի` այսօրվա տեսակետները: Ես չեմ կարծում, որ Արևմուտքում էլ հիմա ցանկություն կա ամեն գնով Ադրբեջանին շեղել դեպի արևմտյան արժեքներ: Հենց դա էլ կարող է բարդացնել Ադրբեջանի վիճակը»,- ասում է Մանվել Սարգսյանը
«Մարդիկ Հայաստանում սարսափում են անգամ մտածել նման բաների մասին: Ինչո՞ւ ես սարսափում, երբ զենքը տալիս է քո թշնամուն, իսկ այստեղ իր բանակով քո ձեռքերը կապում է: Գոնե այս մեկից կարո՞ղ ես ազատվել: Էլ չեմ ասում, որ դա Ռուսաստանին կստիպի քայլ անելուց առաջ հազար անգամ մտածել: Եթե նա այստեղից դուրս գա, դատարկ տեղ չի մնա (գ)Հատկանշականն այն է, որ Հայաստանի ռուսամետ ուժերը ոչ մի կերպ չեն կարողանում բացատրություն տալ, թե ինչու է Ռուսաստանը զինում Ադրբեջանին: Առաջին անգամ նրանք ցայտնոտի մեջ են հայտնվել»,- նշեց նա:
Արման Նավասարդյանի կարծիքով` այն դեպքում, երբ Ալիևն իր մարտաշունչ, միլիտարիստական հռետորաբանությամբ խանգարում է ղարաբաղյան կարգավորման բանակցային գործընթացին և բացի այդ` վիրավորում է մեր ազգային արժանապատվությունը, «պարտիզանի նման լռելը» և նրա հետ բանավեճի մեջ չմտնելը սխալ քայլ է: Դիվանագետն ասաց, որ պրոֆեսիոնալ չի համարում այն, որ հայ պատգամավորները հարկատուների հաշվին գնում, հասնում են Ստրասբուրգ և «նորահարսի նման» նստում և ոչինչ չեն ասում:
«Ես չգիտեմ` ինչպիսի նախարար է եղել, և ինչ մոտիվներ են եղել նրան նախարար նշանակելու, բայց կարծում եմ, որ նման քայլը սխալ էր` դեսպան նշանակելն ընդհանրապես և մասնավորապես Վրաստանի նման երկրում, որովհետև Վրաստանն առանցքային նշանակություն ունի մեզ համար»,- ասաց Արման Նավասարդյանը:
«Ղարաբաղի միացումը Հայաստանին ավելի իրատեսական է, քան Ղարաբաղի անկախացումը: Սակայն խնդիրը ղարաբաղյան հարցի վերաբերյալ հասարակական բանավեճի ցածր մակարդակն է»,- ասում է Ռիչարդ Կիրակոսյանը:
Հունիսի 23-ին` էլեկտրաէներգիայի սակագնի բարձրացման դեմ բողոքի ցույցի ժամանակ, քաղաքացիների նկատմամբ ոստիկանության իրականացրած գործողությունները ոստիկանապետ Վլադիմիր Գասպարյանի պարտության նշաններն էին: Այսօրվա ասուլիսում այսպիսի հայտարարություն արեց Մարդու իրավունքների նախկին պաշտպան, «Ընդդեմ իրավական բռնության» հասարակական կազմակերպության նախագահ Լարիսա Ալավերդյանը:
Լարիսա Ալավերդյանը կարծում է, որ Ռուսաստանը շարունակում է շահագործել Հայաստանի իշխանությունների պատրաստակամությունը` արձագանքելու նրա յուրաքանչյուր հրավերին կամ կոչին: «Եթե Հայաստանը չգտնի իր յուրահատուկ դերակատարությունը, որը կարող է ստանձնել, ապա դժվար կլինի այլևս խոսել Արևմուտքի հետ այն լեզվով, որով խոսում են: Սա նմանվելու է կուտակայինի «պարտադիր, բայց ոչ պարտադրված» բանաձևին, ինչն արդյունավետ չէ»,- ասաց նա:
Ռիչարդ Կիրակոսյանը պատմեց, որ Բաքվում` նույն հյուրանոցում, որտեղ հանգրվանել էր հայկական պատվիրակությունը, տեսել է ՌԴ արտգործնախարար Սերգեյ Լավրովին: Սակայն նա ավելի մտահոգիչ համարեց այն փաստը, որ Լավրովի հետ միասին Բաքու էին մեկնել նաև Մինսկի խմբի ռուսաստանցի համանախագահ Իգոր Պոպովը, ինչը նշանակում է, որ ԼՂ հարցը եղել է Լավրովի և նրա ադրբեջանցի գործընկերոջ բանակցությունների օրակարգում, ինչպես նաև ռուս երկու բարձրաստիճան պաշտոնյաներ, որոնք ընդգրկված են Ադրբեջանին զենք մատակարարելու գործընթացում: «Հայաստանն ավելի մեծ հարգանք պետք է պահանջի Ռուսաստանից և նրա հետ հարաբերություններից»,- նշեց Ռ. Կիրակոսյանը:
«Ռուսաստանն Ադրբեջանին զենք է մատակարարում վերջին 23 տարիներին: Ռուսաստանը վերջին 23 տարիներին զենք է մատակարարում նաև Հայաստանին: Ռուսաստանը մեր տարածաշրջանում երկու բան չի ուզում` խաղաղություն և պատերազմ: Հետևաբար՝ նա զենք է տալիս երկու կողմերին էլ, մեկին` փողով, մյուսին` անվճար, որպեսզի պահպանի այն հավասարակշռությունը, որը կա տարածաշրջանում: Որևէ նոր բան ես չեմ տեսնում»,- ասում է Ալեքսանդր Իսկանդարյանը:
Այսօրվա դրությամբ չկա որևէ հեռանկար, որ վրաց-աբխազական երկաթուղին կարող է բացվել: Այսօրվա մամուլի ասուլիսում այսպիսի կարծիք հայտնեց «Կովկաս» ինստիտուտի տնօրեն, քաղաքագետ Ալեքսանդր Իսկանդարյանը: Անդրադառնալով Աբխազիայի չճանաչված հանրապետությունում մայիսի վերջին տեղի ունեցած իշխանափոխությանը և հեղափոխական գործընթացներին` քաղաքագետն ասաց, որ դրանք կապ չունեն ուկրաինական ճգնաժամի հետ: Սակայն ուկրաինական ճգնաժամը, ըստ նրա, վերջ է դրել հետխորհրդային դարաշրջանին, և սկսվել է նոր շրջան:
Ամանդա Փոլի կարծիքով՝ Հայաստանը կարող էր լուրջ լարվածություն առաջացնել Ղազախստանի և Ադրբեջանի միջև` Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության պատճառով, հետևաբար հստակ հայտարարվեց, որ Հայաստանը կարող է միանալ Եվրասիական միությանը միայն ՄԱԿ-ի կողմից ճանաչված իր սահմանների շրջանակներում:
Ստեփան Գրիգորյանի կարծիքով` Եվրասիական միությանը Հայաստանի անդամակցման գործընթացում կան խոչընդոտներ, որոնցից մեկը ղարաբաղյան հարցն է: Այդ առումով նա չի բացառում, որ հենց Ռուսաստանը ձգձգի Հայաստանի անդամակցությունը` հույս ունենալով, որ կկարողանա «Ղարաբաղով շահագրգռել» Ադրբեջանին:
«Ռոբերտ Քոչարյանը միշտ պնդել է իմպերատիվ, որ մենք դեռ պատրաստ չենք 100 տոկոս համամասնականին»,- 168.am-ի հետ զրույցում ասաց Ազգային ժողովի «Հանրապետական» խմբակցության ղեկավար Վահրամ Բաղդասարյանը` անդրադառնալով ՀՀ երկրորդ նախագահի վերջին հարցազրույցին:
Ստեփան Սաֆարյանը նշեց, որ իրեն զարմացրել է Հայաստանի վարչապետ Հովիկ Աբրահամյանի վերջին հայտարարությունն այն մասին, որ Հայաստանը ստորագրելու է ԵՏՄ պայմանագիրը հուլիսի 3-ին, թեև իրականում չկա որևէ փաստաթուղթ, որտեղ նշված լինի այդ ժամկետը:
Հայաստանում Ֆրանսիայի արտակարգ և լիազոր դեսպան Անրի Ռենոյի կարծիքով` Հայաստանը վարում է «և-և»-ի, այլ ոչ թե՝ «կամ-կամ»-ի քաղաքականություն:
Կոլերովը ներկայացրել է ղարաբաղյան հարցի լուծման վերաբերյալ իր պատկերացումները: Ինչո՞ւ Կոլերովը որոշեց նախաձեռնել ղարաբաղյան հարցի լուծումը: Խաղաղասիրական հայացքների՞ց ելնելով, թե՞ դրանով նա հերթական անգամ ուղերձներ է հղում կողմերին:
«Ճիշտն ասած` ինձ ասել են այդ մասին: Անկեղծ ասած` երբեք ուշադիր չեմ հետևել: Վերջերս` Իսպանիայի խաղի ժամանակ, մի պահ ես էլ նկատեցի նմանություն, ինչ մեղքս թաքցնեմ, բայց շա՜տ հեռու…
Ռուսաստանցի քաղաքագետ Մոդեստ Կոլերովը, ով վերջին շրջանում մասնագիտացել է այլ պետությունների տարբեր բնույթի ազդանշաններ ուղարկելու մեջ, հանդես է եկել ուշագրավ հրապարակմամբ` ներկայացնելով ծրագիր Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության կարգավորման վերաբերյալ:
«Սա առաջին դեպքը չէ, երբ որդին, ամեն կերպ մեծարելով իր հորը, միևնույն ժամանակ գործում է նրա պատվիրաններին հակառակ: Մինչ օրս Բաքվում ձևացնում են, թե չգիտեն, որ Հեյդար Ալիևիչը փաստաթղթերից մեկում ուղղակիորեն նշել է, որ հակամարտությունը պետք է կարգավորվի բացառապես խաղաղ միջոցներով»,- ասաց Վլադիմիր Կազիմիրովը:
