Արամ Սարգսյան

«Մենք հազվագյուտ ժողովուրդներից ենք, որ շատ հիմար մի ասացվածք ունենք` «ընկերովի մահը հարսանիք է»: Հիմա մենք ուզում ենք ընկերովի մահվան գնալ: Ավելի կնախընտրեի, որ հարսանիքի գնանք` առանց այդ ընկերների»:

Հայաստանի Հանրապետության և Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության միջև մաքսակետ դնելու հարցը արդիական է դառնում, չնայած այն հանգամանքին, որ Հայաստանի իշխանությունները մշտապես մեզ վստահեցնում էին, որ դա բացառվում է: Այսօրվա ասուլիսում այսպիսի հայտարարություն արեց ԱԺ պատգամավոր, Հայաստանի նախկին արտգործնախարար Ալեքսանդր Արզումանյանը:

Սերժ Սարգսյանի ելույթում նա նկատել է մեկ թերություն, որ շատ քիչ է խոսվել ՄԱԿ-ի ընդհանուր դերակատարության բարձրացման, ՄԱԿ-ի տեսլականի մասին, բայց ավելի կարևոր է համարում հարցը, թե արդյոք սպասարկե՞ց այդ ելույթը Հայաստանի արտաքին քաղաքական շահերը, թե՞ ոչ:

«Այս համակարգին արդեն պետք է վերաբերմունք ցուցաբերվի երկրում, թե սա ինչ է: Սա կաստա է, կաստայական համակարգ, որտեղ բոլորն ունեն իրենց հստակ կարգավիճակը: Այն իր մեջ ընդամենը խոսելով կարող է զբաղվել (արդեն բերեցի Հովիկ Աբրահամյանի օրինակը): Այս կաստան այն է, ինչ ոչնչացրել է այս պետությունը: Հիմա ինչո՞ւ են փոխում Սահմանադրությունը, փոխում են, որ օրինականացնեն այս կաստան, հանեն խանգարող էլեմենտները: Իսկ խանգարող էլեմենտը, ինչպես նշեցի, նախագահի համընդհանուր ընտրության մեխանիզմն է: Երբ դա հանում ես, կաստան մնում է հավերժ»,- ասում է Մանվել Սարգսյանը

Խեղճ ու կրակ, օրվա հացը վաստակող վաճառականի միջոցով խոշոր օլիգարխներին ստվերից հանելու և օրենքի դաշտ բերելու կառավարության մտադրությունից անգամ «մահացածի ծիծաղն է գալիս»: Այսօրվա ասուլիսում նման հայտարարություն արեց տնտեսագիտության դոկտոր, պրոֆեսոր Վարդան Բոստանջյանը` խոսելով հանրային դժգոհություն առաջացրած «Շրջանառության հարկի մասին» օրենքի շուրջ:

Որքա՞ն կարող է խորանալ Հայաստան-ՆԱՏՕ համագործակցությունը: Ի վերջո, ի՞նչ է ՆԱՏՕ-ն առաջարկում Հայաստանին, այն կարո՞ղ է հետագայում հավակնել դառնալու այլընտրանք ռուսական անվտանգության համակարգին:

Քեթի Լիչի խոսքով`բոլորն էլ հասկանում են, որ հանրաքվեն ոչ միայն ստատուս-քվոյի մասին էր. «Շոտլանդիան քվեարկեց ավելի հզոր խորհրդարան ունենալու համար, որին պիտի աջակցի ավելի հզոր և անվտանգ Միացյալ Թագավորությունը»:

Հովհաննես Ւգիթյանի համոզմամբ՝ երեկ Սերժ Սարգսյանը ոչ թե պետք է ասեր, որ մեր անդամակցությունը ԵՏՄ-ին չի սպառնում անկախությանը, այլ պետք է պատասխաներ այդ հարցին՝ ասելով, որ Հայաստանի և Լեռնային Ղարաբաղի միջև մաքսային սահմանն անհնար է:

Անկախությունն ամուսնության պես բան է. դու կարող ես ամուսնանալ, բայց սիրել պարտավոր ես ամեն օր: Իսկ մենք ամուսնացանք ու գնացինք կազինո, սիրուհիներ հավաքեցինք, խոպան գնացինք, ուրիշ ընտանիքներ կազմեցինք: Սեր չկա: Անկախությունը նույն բանն է: Մենք հռչակեցինք անկախություն և մոռացանք այդ մասին, սկսեցինք վատնել այն խոպաններում, կազինոներում, կաբարեներում, և ամեն ինչ վերջացավ: Իհարկե, անկախ չենք… Ավա՜ղ:

«Հայաստանում կուսակցությունները կամ մեկ անձի սեփականությունն են, կամ էլ սահմանափակ անձանց պատկանող փակ բաժնետիրական ընկերություններ են, որոնց նպատակը գործող իշխանության հետ լծակների և բիզնես արտոնությունների շուրջ պարբերաբար ընթացող առևտուրն է: Դրա համար երբեմն անհրաժեշտ է լինում ժողորդին ոտքի հանել, և որքան շատ մարդ մասնակցի նրանց ակցիաներին, այնքան ավելի մեծ պահանջներ կարելի է ներկայացնել գործող իշխանություններին: Հանրային ընդվզումն առաջնորդելու ունակությունը բարձրացնում է կուսակցությունների փայատերերի ակցիաներն ապագա սակարկությունների ժամանակ»,- ասում է Ստեփան Դանիելյանը:

«Ակնհայտ էր, որ հնարավոր չէ ունենալ չորս ուժերի կողմից համատեղ կազմակերպված մի հանրահավաք, որտեղ երեք ուժերը խոսելու են մեկ ուժի մոտեցումների դեմ կտրուկ հակադիր դիրքորոշումներով: Սա կոնֆերանս չէ, գիտաժողով չէ, ֆորում չէ, որտեղ նստես և տեսակետներ քննարկես: Սա հանրահավաք է, և նման բանն առաջին հերթին կհարվածեր քառյակին»:

ՆԱՏՕ-ի գագաթաժողովում ընդունված հռչակագրի` Հարավային Կոսվկասին վերաբերող կետերում ներառվել են ձևակերպումներ, որոնք ընդհանրացված կամ ընտրովի մոտեցում են արտահայտում Հարավային Կովկասի հակամարտությունների վերաբերյալ: Այսօրվա քննարկմանն այսպիսի հայտարարություն արեց Ազգային ժողովի պաշտպանության, ազգային անվտանգության և ներքին գործերի մշտական հանձնաժողովի նախագահ Կորյուն Նահապետյանը:

«Սերժ Սարգսյանի որոշումը` մասնակցել ՆԱՏՕ-ի գագաթաժողովին, տպավորիչ էր: Հինգ տարվա մեջ առաջին անգամ Հայաստանի ներկայացուցիչը մասնակցում էր ՆԱՏՕ-ի գագաթաժողովին: Հայաստանը ցույց տվեց, որ նա պարզապես անվտանգության սպառող չէ, նա իր ավանդն է բերում տարածաշրջանային և միջազգային անվտանգությանը: Ավելի քան 100 զինծառայողներից կազմված խաղաղապահ ուժերի մասնակցությունը ցույց է տալիս, որ փոքրիկ Հայաստանը ռազմավարական մեծ խնդիրներ է լուծում»,- նշեց Ռիչարդ Կիրակոսյանը:

Ռուսաստանի գործողություններն Ուկրաինայում սպառնալիք են բոլորի համար:
Տարածաշրջանային հետազոտությունների կենտրոնի և Հայաստանում Մեծ Բրիտանիայի դեսպանատան կողմից «ՆԱՏՕ-ի գագաթաժողովի ազդեցությունը Հայաստանի և Հարավային Կովկասի վրա» թեմայով այսօր կազմակերպված քննարկմանը նման հայտարարություն արեց Վրաստանում ՆԱՏՕ-ի ներկայացուցչական գրասենյակի ղեկավար Ուիլիամ Լահյուն:

Ըստ Ա. Մուսինյանի՝ ՀՀ ոստիկանապետ Վլադիմիր Գասպարյանը շաբաթ օրվա իր հայտարարություններով փորձել է վախեցնել հասարակությանը և, ըստ էության, ասել, որ ինքն ունի քաղաքական կողմնորոշում:

Հայաստանի գործող Սահմանադրությունը թույլ չի տալիս գործող նախագահ Սերժ Սարգսյանին անձամբ վերարտադրվել, այդ իսկ պատճառով նա նախաձեռնել է սահմանադրական բարեփոխումներ, ինչը թույլ կտա Սերժ Սարգսյանին իշխանությունը կենտրոնացած պահել իր ձեռքում: Այսօրվա ասուլիսում այսպիսի հայտարարություն արեց Հայ ազգային կոնգրես կուսակցության մամուլի խոսնակ Արման Մուսինյանը:

«Ի վերջո, ոչ թե Մինսկի խումբն է պատասխանատու խնդրի լուծման համար, այլ Ադրբեջանը և Հայաստանը, և այսօր մենք ավելի հեռու ենք հաշտության պայմանագրից, քան քսան տարի առաջ»,- ասում է քաղաքական վերլուծաբան Ամանդա Փոլը:

Միքայել Մելքումյանի խոսքով` ԵՏՄ-ում գերիշխողը Ռուսաստանն է, և եթե Ռուսաստանը որոշել է, որ Հայաստանը պետք է միանա, ուրեմն անդամակցության հարցը սկզբունքորեն լուծված է:

Քաղաքական գործչի մեկնաբանությամբ` Հայաստանի ներքաղաքական իրադարձությունների զարգացման երկու ճանապարհ կա` «կա´մ գոյություն ունեցող աշխարհի տրամաբանությամբ մի խմբակը փորձելու է մյուսի ձեռքից ինչ-որ բան խլել և տանել իր գիծը, կա´մ կլինի որակյալ ուրիշ բան»:

Ա. Մանուչարյանի խոսքով` ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորման գործընթացը զարգանալու է ընդհանուր աշխարհաքաղաքական զարգացումների տրամաբանության շրջանակներում, և եթե մոտ հեռանկարում չլինի այնպիսի արտառոց զարգացում, ինչպիսին, օրինակ, միջուկային պատերազմն է, ինչը քիչ հավանական է, ապա «սա լինելու է Ռուսաստանի ազդեցության տարածք, որտեղ մյուսները գործելու են մեծ զգուշությամբ և սահմանը պահելով»:

«Եթե մինչ այդ վերջին ակորդը եղել էր Ռուսաստանի միջնորդությամբ հանդիպումը, և Ռուսաստանը պնդել էր, որ ինքը պիտի լինի բանակցող, միջնորդ, ոչ թե Մինսկի խումբը, ապա այս հանդիպումը կարևոր էր նրանով, որ վերականգնվեց ստատուսը: Եվ ավելին` այդ գագաթաժողովին մասնակցում էին երկու համանախագահող երկրները, բայց ոչ Ռուսաստանը, և այդ առումով, իհարկե, Ռուսաստանի դիրքերը թուլացան, ինչը մեր դիվանագիտության համար շատ կարևոր է»,- ասում է Աղասի Ենոքյանը:

«Հասկանո՞ւմ եք, ոչ թե մենք ենք գնում, Հայաստանն է գնում, այլ գնում է ՀՀ նախագահը, իսկ ՀՀ նախագահը չի կարող Պուտինին ասել «ոչ»: Խնդիրը հենց դա է: Դա մեր որոշումը չէ´, մե´նք չենք հանրաքվեով կամ ազատ, արդար ձևով ընտրված իշխանությունների միջոցով կայացրել այդ որոշումը: Որոշումը նախորդ տարի` սեպտեմբերի 3-ին, կայացրել է Վլադիմիր Պուտինը, ինչի մասին բարձրաձայնել է Հայաստանի գործող նախագահը, իսկ գործող նախագահը չի կարող Պուտինին ասել «ոչ», եթե անգամ դա հարվածում է Հայաստանի տնտեսությանը»,- ասում է Արմեն Բադալյանը:

«ՆԱՏՕ-ի գագաթաժողովին Հայաստանի մասնակցությունը կարևոր էր նրանով, որ ՆԱՏՕ-ական երկրների միջնորդությամբ կազմակերպվեց հանդիպում Ալիևի հետ, ինչը բերեց ռուսական ազդեցության բալանսավորմանը»,- 168.am-ի հետ զրույցում ասաց քաղաքագետ Աղասի Ենոքյանը` խոսելով գագաթաժողովի արդյունքների մասին: Ըստ նրա` եթե մինչ այդ վերջին ակորդը եղել էր Ռուսաստանի միջնորդությամբ հանդիպումը, և Ռուսաստանը պնդել էր, որ ինքը պիտի լինի բանակցող, միջնորդ, ոչ թե Մինսկի խումբը, ապա ամերիկյան նախաձեռնությամբ Հայաստանի և Ադրբեջանի նախագահների միջև հանդիպումը «վերականգնեց ստատուսը»:

Այսօրվա ասուլիսում անդրադառնալով հարցին, թե որքանո՞վ է իրատեսական, որ չորս ոչ իշխանական ուժերը հանդես գան իշխանության դեմ միասնական օրակարգով, «Ժառանգություն» խմբակցության քարտուղար Թևան Պողոսյանն ասաց, որ իրենք քառյակի շրջանակներում համագործակցում են միայն այն հարցերի շուրջ, որոնք ընդհանուր են. «Նույն արտաքին քաղաքականության վերաբերյալ ԲՀԿ-ն, կարծես թե, չի ասել, որ եվրաինտեգրման կողմնակից է, ինչպե՞ս եք պատկերացնում նրան սատարելը: Տարբեր տեսլականներով հարցեր են: Կա խնդիր, որը միասնական է, բոլորիս հետաքրքրում է: Ինչի՞ է ձեզ թվում, որ միասնականությունը պետք է լինի ամեն ինչում»:

ԱԺ տնտեսական հարցերի հանձնաժողովի նախագահ, «Հանրապետական» խմբակցության անդամ Վարդան Այվազյանն առաջին անգամ է լսում Սյունիքի նախկին մարզպետ Սուրիկ Խաչատրյանի դատվածությունների մասին և զարմացած է այն փաստից, որ Սուրիկ Խաչատրյանը մարզում վախի մթնոլորտ է ստեղծել, և այժմ սյունեցիները սարսափում են հեռանկարից, որ Վահե Հակոբյանին մարզպետի պաշտոնից ազատելուց հետո նա վերստին կարող է դառնալ Սյունիքի մարզպետ:

Հայաստանի և Թուրքիայի միջև դիվանագիտական հարաբերությունների բարելավումն առաջվա պես մնում է հեռավոր հեռանկարում: Այսպիսի կարծիք ունի Տարածաշրջանային կենտրոնի (ՏՀԿ) տնօրեն, քաղաքագետ Ռիչարդ Կիրակոսյանը:

«Սահմանադրական բարեփոխումներն անհրաժեշտ են և´ քաղաքական կտրվածքով, և´ տնտեսական խնդիրների լուծման, և´ նաև մարդկանց հոգեբանությունը վերանայելու կտրվածքով: Լևոն Տեր-Պետրոսյանի փաստարկները շատ ընդհանրացված էին, շատ քաղաքական բնույթի փաստարկներ էին և այդ փաստարկները չեն կարող ընկալվել` որպես մասնագիտական փաստարկ»,- ասում է նա:

ՀՀ նախագահին առընթեր սահմանադրական բարեփոխումների մասնագիտական հանձնաժողովը նախատեսվող սահմանադրական բարեփոխումների հայեցակարգի վերջնական տարբերակում կանգ է առել խորհրդարանական կառավարման ձևի վրա: Այս մասին այսօրվա ասուլիսում տեղեկացրեց սահմանադրական բարեփոխումների մասնագիտական հանձնաժողովի անդամ, Սահմանադրական դատարանի խորհրդական, իրավագիտության դոկտոր, պրոֆեսոր Գևորգ Դանիելյանը:

«Էսօր Հայաստանի Հանրապետությունում չկա մի մարդ, որ գոհ ըլնի գործող Սահմանադրությունից: Դուրս եկեք փողոց, ցանկացածին հարցրեք, կասի` էս երկիրը երկիր չի»,- ասաց Մանվել Բադեյանը:

«Մաքսային միությունը, որպես այդպիսին, դադարում է գոյություն ունենալ 2015 թ. հունվարի 1-ին: Նշանակում է` Մաքսային միություն, որպես այդպիսին, այլևս չկա, կա Եվրասիական տնտեսական միություն, որին Հայաստանն անդամակցում է լիիրավ անդամի կարգավիճակով: Դա ենթադրում է, որ յուրաքանչյուր երկրից պարիտետային հիմքերով պիտի ներկայացված լինեն երեքական նախարարներ, բայց քանի որ բուն գործընթացը սկսվելու է 2016 թ., անիմաստ է Հայաստանի ներգրավումը մինչև 2016 թ.: Սա հարց է, որ բարձրացրել են ինչ-որ մարդիկ, երևի Ղազախստանը, բայց լուծումը հետևյալն է` ոչ, Հայաստանը լիիրավ մասնակցելու է հենց առաջին օրվանից»,- նշեց Մանվել Բադեյանը: