«Կարծում եմ` ակնհայտ է, որ ադրբեջանական կողմը իրեն դրսևորել է որպես ոչ հումանիստ. թույլ չէր տալիս, որպեսզի մոտենային և այդ աճյունները վերցնեին: Նույնիսկ միջազգային կազմակերպությունների բոլոր ջանքերը արդյունք չտվեցին, ԵԱՀԿ-ի նախագահի անձնական ներկայացուցիչ Կասպրշիկին թույլ չտվեցին դեպքի վայր: Հայկական կողմին ի՞նչ էր մնում անել, և հայկական կողմը փայլուն կատարեց իր գործը: Կազմակերպվել է օպերացիա, որի նպատակն է եղել սպաների աճյունների այնտեղից հանել, և այդ օպերացիայի ընթացքում, բնական է, ադրբեջանական կողմից նաև զոհեր են եղել»,- ասաց Վաղարշակ Հարությունյանը:
Քաղաքագետ Իգոր Մուրադյանը համոզված է, որ Ռուսաստանը «տապալվելու» է Արևմուտքի կողմից և որպես պետություն` փլուզվելու է, ուստի այս պայմաններում Հայաստանը ոչ թե պետք է հարմարվի իրավիճակին, այլ մշակի երկրի կենսաապահովումը փրկելու մոբիլիզացիոն ծրագիր:
Երեկ «Թեքեյան» կենտրոնում տեղի էր ունեցել «Հայաստան» ժողովրդական շարժման հիմնադիր ժողովը, որի մասնակիցները հայտարարել էին Հայաստանը «միջազգային կառավարիչներից» փրկելու իրենց նպատակի մասին: Նախաձեռնության հեղինակներից մեկը` «Ղարաբաղ» կոմիտեի անդամ Աշոտ Մանուչարյանը, այսօրվա ասուլիսում մանրամասնեց, թե հանուն ինչի և ում դեմ է պայքարելու «Հայաստան» շարժումը:
«Ես չեմ կարծում, որ Իլհամ Ալիևը հանձնարարական էր տվել այնտեղ պտտվող ուղղաթիռներից որևէ մեկը խոցել: Եվ երկրորդը, ես համարում եմ, որ պատահականություն է, որ մեր ուղղաթիռն այդքան մոտեցել է սահմանին: Երևի մերոնք էլ շեղվել են, ինչ-որ բան ճշգրիտ չեն որոշել և այլն»,- ասում է Աշոտ Մանուչարյանը:
Նոյեմբերի 12-ի ղարաբաղա-ադրբեջանական սահմանին գրանցված միջադեպը պատերազմի վերսկսման պատճառ չի դառնա, կարծում է Ռուսաստանի Գիտությունների ակադեմիայի Էկոնոմիկայի ինստիտուտի գիտաշխատող, քաղաքագետ Ալեքսանդր Կարավաևը:
Որքանո՞վ ադեկվատ արձագանքեցին հայկական լրատվամիջոցները Լեռնային Ղարաբաղում ուղղաթիռի խոցման պատահարին: Այս հարցը «Մեդիա կենտրոնում» քննարկեցին փորձագետները: Մասնագետներն ասում են, որ այս անգամ լրատվամիջոցներն ավելի պրոֆեսիոնալ էին լուսաբանում պատահարը, թեև սենսացիոնիզմի, բուլվարային լրագրության դեպքեր կրկին եղել են:
«Մոսկվայի համար Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև խնդիրը հակամարտություն է յուրայինների միջև»,- 168.am-ի հետ զրույցում այսպիսի ուշագրավ կարծիք հայտնեց Ռուսաստանի Գիտությունների ակադեմիայի Էկոնոմիկայի ինստիտուտի գիտաշխատող Ալեքսանդր Կարավաևը` խոսելով ղարաբաղյան հակամարտության գոտում հայտնի միջադեպից հետո ստեղծված իրավիճակի մասին:
Ստեփան Սաֆարյանի կարծիքով` Ադրբեջանը դիմել է այդ քայլին, որովհետև շատ ծանր է տարել գարնանը հայկական ուժերի առաջընթացը Նախիջևանում, հուլիսին ադրբեջանական դիվերսիոն խմբի վնասազերծումը, այնուհետև նաև օգոստոսյան իրադարձությունները, որոնք չընթացան Ադրբեջանի պատկերացրած դիպաշարով. «Պետք էր հասկանալ, որ Ադրբեջանը դժվար թե կուլ տա այս ամենը: Իհարկե, դժվար նաև մարսի այն, ինչ արել է, որովհետև որքան էլ վրիպումներ նկատենք հայկական պաշտպանական ստրատեգիաներում, այնուամենայնիվ, հայկական կողմը ցույց է տվել, որ սիրում է կործանել, քան մեծ-մեծ խոսել»:
«Նոյեմբերի 12-ի միջադեպը ցույց տվեց, որ Ադրբեջանը և՛ հուսահատված է, և՛ քաջալերված»,- նշեց անգլիացի փորձագետը` ավելացնելով, որ այդ քայլով ադրբեջանական կողմը հավանաբար նաև փորձել է «փոխհատուցել» օգոստոսյան սահմանային բախումների ժամանակ կրած ծանր կորուստները: Նա նաև նկատեց, որ հայկական ՄԻ-24 ուղղաթիռը խփվել է շատ խորհրդանշական վայրում` Աղդամում, որն, այսպես կոչված, շրջակա կամ «օկուպացված» տարածքների սրտում է և ամենաշատն է արտացոլում «ադրբեջանցիների զայրույթը»:
Արշակ Սադոյանը Գուրգեն Եղիազարյանին անվանեց «Կրեմլի գործակալ», ինչին Գուրգեն Եղիազարյանը պատասխանեց. « Ես հավաքագրող եմ, քո պես մարդկանց եմ հավաքագրել»:
«Զինադադարի խախտումների անպատժելիությունն արդեն իսկ լայն տարածում է գտել, և միջազգային միջնորդները պետք է գործի անցնեն, այլապես կարող են ամբողջությամբ կորցնել իրենց մանդատը»,- 168.am-ի հետ զրույցում ասաց անգլիացի քաղաքագետ, Լոնդոնի «Հաշտեցման ռեսուրսներ» կազմակերպության Կովկասյան ծրագրի ղեկավար Լոուրենս Բրոյերսը:
Դժվար է չտեսնել, որ Եվրասիական տնտեսական միությանը (ԵՏՄ) Հայաստանի անդամակցության պայմանագիրը սահմանափակում է Հայաստանի ինքնիշխանությունը, բայց, մյուս կողմից, միամտություն կլիներ ակնկալել, որ ՀՀ Սահմանադրական դատարանը (ՍԴ) հակասահմանադրական կճանաչեր այն: Այսօրվա ասուլիսում այսպիսի կարծիք հայտնեց Քաղաքական և միջազգային հետազոտությունների հայկական կենտրոնի փորձագետ, քաղաքական վերլուծաբան Ռուբեն Մեհրաբյանը` մեկնաբանելով ՍԴ-ի վերջին որոշումը, ըստ որի՝ նշված պայմանագիրը համապատասխանում է ՀՀ Սահմանադրությանը:
«Այդ հակաօդային պաշտպանության (ՀՕՊ) միջոցը «Իգլա» է կոչվում: Երբ մենք ուսումնասիրում ենք տեսանյութը, հստակ հասկանում ենք մի բան. այդ հրթիռի արագությունը 570 մ/վ է, և քանի որ կրակոցից հետո մինչև ուղղաթիռը հասնելը տևում է 3,4 վայրկյան, դա նշանակում է` ուղղաթիռը եղել է շփման գծից առնվազն 1 կմ հեռավորության վրա, այնպես որ, ծիծաղելի է Բաքվի հայտարարությունը, թե ՄԻ-24 ուղղաթիռը ներխուժել է Ադրբեջանի տարածք և փորձել է հարձակվել ադրբեջանական դիրքերի վրա»,- ասաց Վաղարշակ Հարությունյանը` ավելացնելով, որ տեսանյութում նաև հստակ երևում է, որ ուղղաթիռը մարտական զենք չի ունեցել:
ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի նախկին համանախագահ, Ադրբեջանում ԱՄՆ-ի նախկին դեսպան Մեթյու Բրայզան, «168 Ժամի» հարցմանն ի պատասխան, անդրադարձավ նոյեմբերի 12-ին ղարաբաղա-ադրբեջանական սահմանին տեղի ունեցած միջադեպին` հայտարարելով, որ ադրբեջանցիների կողմից հայկական ուղղաթիռը խոցելը պետք է հետաքննվի ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի կողմից: Նկատենք, որ Բրայզայի մեկնաբանությունում ուշագրավ է ոչ միայն նրա այդ հայտարարությունը, այլև այն ձևակերպումները, որոնք նա օգտագործել […]
Չկա այսօր այն ուժը, որը բռնի միջազգային իրավունքը խախտողի` տհասի ձեռքից,- այսօրվա մամուլի ասուլիսում հայտարարեց Լարիսա Ալավերդյանը` նոյեմբերի 12-ի միջադեպը, գնահատելով միջազգային իրավունքի տեսանկյունից: Հիշեցնենք, որ երկու օր առաջ Ադրբեջանի զինված ուժերը ղարաբաղա-ադրբեջանական սահմանին խոցեցին հայկական ՄԻ-24 ուղղաթիռը:
«Արտահերթ ընտրությունների գնալու խնդիր ԲՀԿ-ն իր առջև, կարծես թե, չի դրել, ու կարծում եմ` չի էլ դնի: Նա հիմա փոխում է իր «իմիջը», մարքետինգային լեզվով ասած` «repositioning» է իրեն անում, ինչն անհրաժեշտ է երկու-երեք տարվա ընտրական արշավից առաջ»,- ասում է քաղաքագետ Աղասի Ենոքյանը:
Վաղը Հայաստանի Հանրապետության Սահմանադրական դատարանը քննելու է Եվրասիական տնտեսական միությանը (ԵՏՄ) Հայաստանի անդամակցության մասին պայմանագրի` ՀՀ սահմանադրությանը համապատասխանելու հարցը, և վաղը ականատես կլինենք հերթական խայտառակությանը,- համոզված են Ստեփան Սաֆարյանը, Դանիել Իոաննիսյանը, Արթուր Սաքունցը և Զարուհի Հովհաննիսյանը:
«Բարգավաճը ՀԱԿ-ին օգտագործում է իր դեմքը լվանալու համար, և ՀԱԿ-ն այդ գործառույթն արդեն բավականաչափ կատարել է: Այնպես որ, կարող է նաև նրան այլևս բանի տեղ չդնել»,- 168.am-ի հետ զրույցում կարծիք հայտնեց քաղաքագետ Աղասի Ենոքյանը` ավելացնելով, որ թեև ՀԱԿ-ը ձգտում է արտահերթ իշխանափոխություն իրականացնել, այնուամենայնիվ, նա «ճար չունի» և ստիպված է հաշվի նստել Եռյակի գլխավոր ուժի` ԲՀԿ-ի հետ: Իսկ ԲՀԿ-ն, ըստ ամենայնի, նախապատրաստվում է հերթական խորհրդարանական ու նախագահական ընտրություններին:
Հայ ազգային կոնգրես և «Բարգավաճ Հայաստան» կուսակցությունների` մարտավարական հարցերում որոշ տարաձայնությունները չեն խանգարելու նրանց սկսած համաժողովրդական շարժումը հաղթական ավարտին հասցնելուն: 168.am-ի հետ զրույցում այսպես մեկնաբանեց վերջին իրադարձությունները Ազգային ժողովի «Հայ ազգային կոնգրես» խմբակցության անդամ Լյուդմիլա Սարգսյանը:
«Եթե Հայաստանում ցնցումներ են, ապակայունացում է, դա նշանակում է` ցնցումները ԵՏՄ-ում են, և դրա համար Ռուսաստանից նրանց գլուխը չեն շոյի, եթե շոյեն էլ, ապա թարս կշոյեն»
Եռյակում ընդգրկված «Բարգավաճ Հայաստան» և Հայ ազգային կոնգրես կուսակցությունների տարաձայնությունները ոչ միայն սպասելի զարգացում են, այլև, ինչ-որ իմաստով, տարեվերջին «թեժ աշունը» փակելու մի հնարք: 168.am-ի հետ զրույցում այսպիսի կարծիք հայտնեց քաղաքական վերլուծաբան Ստեփան Սաֆարյանը` մեկնաբանելով ՀԱԿ-ի և ԲՀԿ-ի վերջին հայտարարությունները:
«Եթե ես լինեի Հանրապետականի լիդերը, ոչ թե ամեն օր կասեի` մենք հաղթելու ենք, կառավարելու ենք, այլ հստակ ծրագրերով, բարեփոխումներով կսկսեի գործել և ընտրություններում շրխկոցով կհաղթեի, հարցը կվերջանար: Սա է խնդիրը: Այս մրցույթը պիտի Հայաստան տեղափոխել, գործը պիտի գնա Սահմանադրության, օրենքի շրջանակներում: Հայաստանի մեծահարուստների երկու խումբ մրցույթի մեջ են մտել: Ո՞վ կհաղթի: Ես վստահ եմ, որ եթե նախագահը գնացող է, սկսվելու է առնետավազքը»,- ասում է Լևոն Շիրինյանը:
«Կյանքը թելադրելու է, թե որ պահին մենք ուր ենք հասել: Այնպես որ, շատ շտապողականությունը լավ չի. ո´չ շտապում ենք, ո´չ էլ դանդաղում»,- ասում է Միքայել Մելքումյանը:
«Ինձ թվում է` Քոչարյանն այս գործընթացին համախորհուրդ է և պիտի լինի, եթե քաղաքացի է»,- 168.am-ի հետ զրույցում ասաց քաղաքագետ Լևոն Շիրինյանը` պատասխանելով հարցին, թե որքանո՞վ է Հայաստանի երկրորդ նախագահը կապված Եռյակի հետ: Նա չի բացառում, որ 2018 թ. նախագահական ընտրություններին հենց Քոչարյանը կարող է դառնալ Եռյակի թեկնածուն, սակայն միաժամանակ դժվարանում է նման կանխատեսում անել, քանի որ իր խոսքով` այդ հարցը կլուծվի 2017 թ. ԱԺ ընտրություններից հետո, երբ ուժերի դասավորությունը հայտնի կդառնա. «Այդ ուժերի լիդերները կհավաքվեն իրար հետ, կտեսնեն` ում հետ ինչ խոսեն»:
«Վստահ եղեք` եթե նախագահը հրաժարվեց կամ չկանգնեց սահմանադրական փոփոխությունների տեսակետի վրա, 50 տոկոսով պարտությունը դառնում է իրական»,- այսօրվա ասուլիսում հայտարարեց քաղաքագետ Լևոն Շիրինյանը, ում կարծիքով` իշխանության ներսում այսօր Եռյակի գործողությունների հետևանքով ցայտնոտ վիճակ է, իսկ ժողովրդի տրամադրության մեջ փոփոխությունների հսկայական պահանջ կա: Քաղաքագետը համոզված է` եթե սահմանադրական փոփոխությունների հայեցակարգն ընդունվի, դա Հայաստանի համար աղետ է լինելու, բայց միաժամանակ կարծում է, որ Սերժ Սարգսյանը կհրաժարվի այդ նախաձեռնությունից:
ՀՀ կառավարության երեկվա նիստում վարչապետ Հովիկ Աբրահամյանը հայտարարել է, որ առաջարկվում է փոփոխություններ կատարել կառավարության կառուցվածքում, մասնավորապես` կառավարության կազմը համալրել նոր`ՀՀ միջազգային տնտեսական ինտեգրման և բարեփոխումների նախարարությունով: Ո՞րն է լինելու այս նախարարության գործառույթը և որքանո՞վ էր նպատակահարմար այն ստեղծելը: Այն զբաղվելու է ավելի շատ եվրասիակա՞ն, թե՞ եվրոպական ինտեգրման հարցերով: Խոսելով այս հարցի շուրջ` քաղաքագետ Լևոն Շիրինյանն այսօրվա ասուլիսում կարծիք հայտնեց, որ սա պարզապես պետական բյուջեի վատնում է և արյունակցական հարաբերությունների շրջանակում ինչ-որ մեկին «լավություն անելու» հերթական օրինակ:
«ՀՀԿ-ն իշխանությունը մինչև հիմա կիսում է հենց Եռյակի հետ: Եթե մենք ընդունում ենք, որ ընտրությունները կեղծված են, և իշխանությունը զավթված է, ապա զավթված է բոլորի կողմից»,- ասում է Ազատ Արշակյանը:
«Հայաստանի հասարակությունը, ես ինձ վրա այդ համարձակությունը կվերցնեմ, Ռոբերտ Քոչարյանին չի սիրում: Ռոբերտ Քոչարյանը հեռացել է կրակելով, արյուն թափելով, էլ չեմ ասում այն բոլոր այլանդակությունները, որ եղել են իր կառավարման ընթացքում: Բա ի՞նչ անի մարդը: Պիտի ցույց տա, որ կա նմանատիպ ուժ, որն իր ռեսուրսն է, դրա համար էլ նա շտապում է»,- ասում է Արամ Կարապետյանը:
Արամ Կարապետյանի գնահատմամբ` այսօր Հայաստանը հայտնվել է ծանրագույն կացության մեջ, քանի որ «առաջին անգամ Հայաստանն ունի օլիգարխ նախագահ, օլիգարխ վարչապետ ու կառավարություն և օլիգարխ ընդդիմություն»:
«Եթե «դաբրոն» կա, ՀՀԿ-ի հրավիրյալները` լեգեոներները, կանցնեն ծառայության «Բարգավաճին», և «էվոլյուցիոն» իշխանափոխությունը տեղի կունենա, եթե, իհարկե, Ռուսաստանը ցանկանա դա»,- 168.am-ի հետ հարցազրույցում ասաց նախկին քաղբանտարկյալ, քաղաքական գործիչ Ազատ Արշակյանը` միաժամանակ ավելացնելով, որ Մոսկվան չի օգնելու Եռյակին:
