«Ինչո՞ւ Ռուսաստանի քայլերը մեծացրեցին պատերազմի վերսկսման հավանականությունը և սպառնալիքը մեր ազգային անվտանգության համար: Դրա պատճառը Ադրբեջանին զենք մատակարարելն է: Հայկական, այսպես ասած, փորձագետները և որոշ իշխանահպատակ գործիչներ շարունակում են հեքիաթներ պատմել, թե ռազմական հավասարակշռությունը պահպանվում է: Հավասարակշռություն չկա»,- ասում է Իգոր Մուրադյանը:
«Եթե դուք ինձ հարցնեք` ինչպիսի՞ն կլիներ վիճակը, եթե մենք ճիշտ ուղիով գնայինք, ապա մենք չէինք լինի ո՛չ Մաքսային միության, ո՛չ էլ Եվրամիության անդամ, մենք կլինեինք ուրույն երկիր, որն իր առաջնորդությամբ արդեն ինտեգրած էր լինելու ողջ Կովկասը, բայց լիդեր էր լինելու ոչ թե այն պատճառով, որ մենք` հայերս, «ամենագողական» տղերքն ենք ու ամենալավ թալանչիները, այլ զուտ այն պատճառով, որ այն ժամանակ մենք ամենաբարձր բարոյական սկզբունքները կրողն էինք և կարող ենք մեզ բարեկամ դարձնել և ամբողջականացնել ողջ տարածաշրջանը»,- ասում է Աշոտ Մանուչարյանը:
«Ես այդ մարդկանց չեմ մեղադրում, ես մեղադրում եմ մեզ, որ մենք հասել այն վիճակին, որ նրանց թույլ ենք տալիս գալ և այդպիսի խրատներ կարդալ մեր գլխին,- ասաց Ավետիք Իշխանյանը: – Եթե Կիսելյովն իրեն թույլ է տալիս գալ Հայաստան, այդպիսի արտահայտություններ անել և մեզ ասել, թե մենք ինչ պետք է անենք, դա Կիսելյովի մեղքը չէ, դա Հայաստանի իշխանությունների մեղքն է, որ թույլ են տալիս նրան այդպես խոսել: Այդ մարդը զգում է, որ կարելի է այդպես խոսել և դասեր տալ Հայաստանի քաղաքական վերնախավին…»:
168.am-ը մեկնաբանություն խնդրեց Արտաքին գործերի նախարարության մամուլի քարտուղար Տիգրան Բալայանից` հետաքրքրվելով, թե հնարավո՞ր է, որ Դմիտրի Կիսելյովն, իրոք, Հայաստանի Հանրապետության կողմից ճանաչվի անցանկալի անձ: Ի պատասխան` ԱԳՆ մամուլի խոսնակն ասաց, որ նախարարությունն ինքն է որոշում իր օրակարգը` կապված Հայաստանի ազգային շահերի հետ:
«Բարձրացրե՞ց Նազարբաևն այդ հարցը: Հոյակապ է: Ուրեմն վերադառնում ենք իրավական դաշտ և պահանջում ենք այդ հարցը քննարկել իրենց կողմից և կատարել այն, ինչ չեն կատարել»,- 168.am-ի հետ հարցազրույցում ասաց «Ղարաբաղ» կոմիտեի անդամ Աշոտ Մանուչարյանը` խոսելով Եվրասիական տնտեսական միությանն առանց Լեռնային Ղարաբաղի` Հայաստանի անդամակցման վերաբերյալ Ղազախստանի նախագահի հայտարարության մասին:
Ուկրաինան հույս ունի, որ մոտ ժամանակներում կստորագրի նաև Եվրամիության հետ Ասոցացման պայմանագրի երկրորդ մասը` Խորը և համապարփակ ազատ առևտրի համաձայնագիրը: Այս մասին այսօրվա ասուլիսում տեղեկացրեց Հայաստանում Ուկրաինայի արտակարգ և լիազոր դեսպան Իվան Կուխտան:
Ինչպե՞ս է Ուկրաինայի իշխանությունը պատրաստվում կարգավորել իրավիճակը Ուկրաինայի հարավ-արևելյան շրջաններում, որտեղ շարունակվում են բախումները բանակի և զինյալների միջև: Այսօրվա ասուլիսում պատասխանելով մեր այս հարցին` Հայաստանում Ուկրաինայի արտակարգ և լիազոր դեսպան Իվան Կուխտան հիշեցրեց, որ այդ խնդրին երդմնակալության օրը անդրադարձել է Ուկրաինայի նորընտիր նախագահ Պյոտր Պորոշենկոն:
«Մայիսի 25-ին կայացան նախագահական ընտրությունները, և բառացիորեն երկու օր անց Հայաստանի նախագահը շնորհավորեց նորընտրին նախագահ պարոն Պորոշենկոյին` նախագահի պաշտոնում ընտրվելու կապակցությամբ: Ուկրաինան դա գնահատեց որպես բարեկամական քայլ, և այդ շնորհավորանքով Հայաստանը ճանաչեց ընտրությունները և դրա արդյունքները, այդ իսկ պատճառով դեսպանը վերադարձավ Հայաստան»,- ասաց Հայաստանում Ուկրաինայի արտակարգ և լիազոր դեսպան Իվան Կուխտան:
«Ինչո՞ւ մենք մեր վերջին խաղաքարտը տվեցինք Ռուսաստանին: Ո՞րն էր վերջին խաղաքարտը: Հրաժարվեցինք եվրոպական ինտեգրումից: Հիմա սա էլ տվեցինք, և այլևս հետաքրքիր չենք: Եվ դա օբյեկտիվ է: Ինչո՞վ պետք է հետաքրքիր լինենք: Պուտինի ռեակցիան շատ տրամաբանական էր: Ես ցավում եմ, որ Պուտինը Հայաստանի նկատմամբ հարգալից վերաբերմունք չի ցուցաբերում: Հայաստանն այլևս արժեք չունի Ռուսաստանի համար: Զրո՛ արժեք: Այժմ Ռուսաստանը կփորձի սիրաշահել Ադրբեջանին: Ադրբեջանի ցանկացած պահանջ կկատարվի: Կտեսնեք` մաքսակետ կդնեն»,- ասում է Ստեփան Գրիգորյանը:
Ղազախաստանի նախագահ Նուրսուլթան Նազարբաևի ռեպլիկը, որն ուղղված էր Հայաստանի նախագահ Սերժ Սարգսյանին և այդպես էլ անպատասխան մնաց, Դ. հակոբյանը նմանեցրեց Քիփլինգի հայտնի ստեղծագործության հերոսներից մեկի` Շերխանի խոսքին` «Закон джунгли гласит – каждый отвечает за себя»: Այսինքն` Նազարբաևն ասել է` Ղարաբաղը իր համար է պատասխանում, Հայաստանի Հանրապետությունը` իր:
«Երբ դու ինչ-որ մի երկրի ձեռքն ես տալիս քո անվտանգության, տնտեսական, առևտրի ողջ համակարգը, դրանից հետո այդ մեկն ինչ ուզում` անում է, և դու այլևս հետաքրքիր չես նրա համար: Դրա վկան մայիսի 29-ինն էր: Հիմա այնպես ստացվեց, որ այնտեղ, որտեղ սպասում էինք, թե կպաշտպանվի Ղարաբաղը, ի լուր աշխարհի հայտարարեցին` եթե մտնում եք Եվրասիական միություն, առանց Ղարաբաղի պետք է մտնեք: Կներեք, դա մեզ համար ուղղակի կործանարար է»,- 168.am-ի հետ հարցազրույցում ասաց Գլոբալիզացիայի և տարածաշրջանային համագործակցության վերլուծական կենտրոնի տնօրեն, քաղաքագետ Ստեփան Գրիգորյանը:
Սահմանային թոհուբոհն այսօր չի սկսվել, սկսվել է այն պահին, երբ Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետությունը դուրս մնաց ղարաբաղյան հիմնախնդրի կարգավորման բանակցային գործընթացից: Այսօր հրավիրված մամուլի ասուլիսում այսպիսի կարծիք հայտնեց քաղաքական գործիչ, առաջին նախագահ Լևոն Տեր-Պետրոսյանի քաղաքական զինակից Գուրգեն Եղիազարյանը` խոսելով հայկական սահմանին ադրբեջանական ուժերի կողմից իրականացված վերջին սադրիչ գործողությունների մասին:
«Սա ռուսական կողմի համար շատ կարևոր խաղաքարտ էր, որպեսզի ադրբեջանցիներին ասեն, որ Ղարաբաղի հարցի շուրջ տեղի ունեցող առևտուրն իրենց հետ է պետք անել: Հայերը Ղարաբաղի ճակատագիրը հանձնել են ռուսներին: Ես այդպես եմ գնահատում այդ նամակը»,- ասում է Ստեփան Դանիելյանը
«Ադրբեջանը Ռուսաստանի ռազմավարական գործընկերն է Հարավային Կովկասում»,- ադրբեջանական APA լրատվական գործակալության փոխանցմամբ` այսպիսի հայտարարություն է արել Ռուսաստանի Արտաքին գործերի նախարարության մամուլի քարտուղար Ալեքսանդր Լուկաշևիչը:
«Ժամանակին մենք ամբողջ լրջությամբ չգնահատեցինք Զորի Բալայանի հայտնի նամակը: Զորի Բալայանը Հայաստանում ոչինչ չի նշանակում, սակայն Ադրբեջանում նա ընկալվում է` որպես ղարաբաղյան շարժման խորհրդանիշ, հայկական ազգայնականության հայր (…) Եվ ռուս-ադրբեջանական առևտրի ընթացքում այդ «խորհրդանիշը» բաց նամակ է գրում, որտեղ, ըստ էության, ասում է, որ Ղարաբաղը Ռուսաստանինն է, այսինքն` Ռուսաստանը կորոշի Ղարաբաղի ճակատագիրը: Սա ռուսական կողմի համար շատ կարևոր խաղաքարտ էր, որպեսզի ադրբեջանցիներին ասեն, որ Ղարաբաղի հարցի շուրջ տեղի ունեցող առևտուրն իրենց հետ է պետք անել»,- նշեց Ս. Դանիելյանը:
«Ժառանգություն» կուսակցության փոխնախագահ Արմեն Մարտիրոսյանը կարծիքով` ռուս-ադրբեջանական հարաբերությունների խորացման պատճառն այն է, որ Հայաստանն այլևս իրենից գործոն չի ներկայացնում: Ըստ նրա` Ռուսաստանը Հայաստանի հետ անում է այն, ինչ ուզում է, քանի որ, միևնույն է՝ Հայաստանի իշխանությունները որևէ կերպ չեն պատասխանում:
168.am-ի հետ զրույցում մեկնաբանելով Տեր-Պետրոսյանի հոդվածը` Արմեն Մարտիրոսյանը նշեց. «Այն, ինչ Տեր-Պետրոսյանն ասում է, մենք դրա մասին բազմիցս բարձրաձայնել ենք: Այնպես որ, գնահատականների մեծամասնությունը եղել է նախկինում արված մեր հարցազրույցներում և մեկնաբանություններում»:
«Ադրբեջանը Ռուսաստանի ռազմավարական գործընկերն է Հարավային Կովկասում»,- ադրբեջանական APA լրատվական գործակալության փոխանցմամբ՝ այսպիսի հայտարարություն է արել Ռուսաստանի Արտաքին գործերի նախարարության մամուլի քարտուղար Ալեքսանդր Լուկաշևիչը: Այս կապակցությամբ 168.am-ը մեկնաբանություն խնդրեց Հայաստանի Արտաքին գործերի նախարարության մամուլի քարտուղարից:
«Դժբախտաբար, Հանրապետության արտգործնախարարը տեղյակ չէր այդ ամենից: Նա պետք է Նազարբաևի ելույթից անմիջապես հետո վազեր ու փսփսար նախագահի ականջին` ինչ պատասխանի: Չեն աշխատում, մեզ չեն հարցնում: Ոչ մի անգամ ո´չ նախագահը, ո´չ արտգործնախարարը չեն զանգել, ասել` կարելի՞ է հանդիպել, խոսել: Երբ մենք մտնում էինք Առևտրի համաշխարհային կազմակերպություն (ԱՀԿ), Ժնևում Ադրբեջանը դիմել էր, թե «Հայաստանը չի կարող անդամակցել, որովհետև խլել է իմ տարածքի մի մասը»,- ասաց Հրանտ Բագրատյանը:
«Երեկ, մյուս օրն ենք բարձրացրել, հո մանկատուն չի՞: Երեկ, մյուս օրն եկել, ասում էին` ծախսերը սրանք են, այնտեղ կա ընթացիկ ծախս, ինվեստիցիոն բաղադրիչ: Ի՞նչն է փոխվել: Գնաճը չի գերազանցել բյուջեի մասին օրենքով սահմանված թվերը: Ոչ ոք իրավունք չունի ասելու` 20 միլիարդ պակասում է, ինչո՞ւ է պակասում: Նազարյանն անմիջապես պետք է աշխատանքից ազատվի: Ինչո՞ւ հաշվի չէին առել: Մենք ե՞րբ ենք փոխել սակագինը: Իսկ ինչպե՞ս կարող է տնտեսությունն աշխատել ամիսը մեկ սակագինը փոխելով: Մենք հրաշալի հիշում ենք անցյալ տարի սակագների բարձրացման հիմնավորումը: Լինի Ռուսաստանը, թե Եվրոպան, որպես կանոն` դա անում են 3,4, 5 տարով, եթե չկա արտակարգ դեպք: Արտակարգ դեպք չի´ եղել: Մեզ չեն ասել` 20 միլիարդն ինչու է պակասել: Սա է խնդիրը»,- ասաց Հրանտ Բագրատյանը:
«Ղարաբաղի հետ սահմանին որևէ մաքսային ձևակերպում չի կատարվում, չի եղել, հիմա էլ չկա: Եվ ես էլ եմ կարծում, որ հետագայում որևէ մաքսակետ չի կարող լինել, քանի որ փաստացի մենք` Լեռնային Ղարաբաղի հետ միասին, գտնվում ենք մեկ միասնական մաքսային տարածքում, և չեմ կարծում, որ իրատեսական է Հայաստանի և ԼՂՀ-ի միջև մաքսակետ դնելը»,- ասում է Գարեգին Մելքոնյանը:
Դ. Շահնազարյանի կարծիքով` 2013 թ. սեպտեմբերի 3-ից հետո Հայաստանը փորձում է մաս կազմել մի միության, որին ինչ անուն էլ տանք` Մաքսային միություն կամ Եվրասիական տնտեսական միություն, իրականում նորացող, ընդլայնվող Ռուսական կայսրությունն է` դրանից բխող բոլոր հետևանքներով. «Եթե Հայաստանը գնում և դառնում է Ռուսաստանի բացարձակ վերահսկողության տակ գտնվող այդ կազմակերպության անդամ, ուրեմն ընտրությունները Հայաստանում այլևս կրելու են զուտ արարողակարգային բնույթ, կոռումպացված համակարգն էլ, ըստ էության, հավերժացվելու է»:
«Հիշենք 1920 նոյեմբերի 29-ը: Չգիտեմ` այս 29-ը չարագուշակ թիվ է մեզ համար, թե ինչ է: Համենայն դեպս, այդ 29-ների դեմ պետք է պայքարենք: Կարծում եմ` այս ամենի դեմ համախմբումը կարելի է խորհրդանշական դարձնել: Առիթից օգտվելով` առաջարկում եմ մի հասարակական շարժում սկսել` ընդդեմ Միկոյանի արձանի տեղադրման, որը կլինի նաև ընդդեմ Եվրասիական միության` համատեղ, կլինի և´ գործնական, և´ գաղափարական աշխատանք: Այսպիսի մի առաջարկություն ունեմ: Մի բան էլ կուզենայի ասել` եթե Միկոյանի արձանը դնում են, առաջարկենք, որ Չարենցի ու Բակունցի արձանները հանեն»,- նշեց Ավետիք Իշխանյանը:
Հանրապետական կուսակցության խորհրդի անդամ, Ազգային ժողովի պատգամավոր Համլետ Հարությունյանը որևէ վտանգ չի տեսնում Լեռնային Ղարաբաղի համար Եվրասիական տնտեսական միությանը Հայաստանի անդամակցման դեպքում: 168.am-ի հետ զրույցում անդրադառնալով մայիսի 29-ին Աստանայում կայացած նիստին, Ղազախստանի նախագահ Նուրսուլթան Նազարբաևի հայտարարությանը և դրանից երկու օր անց ՀՀ նախագահ Սերժ Սարգսյանի արձագանքին` Համլետ Հարությունյանը նշեց, որ ինքն ավելի տեղին և լավ, քան նախագահն ասաց, չի կարող պատասխանել Նազարբաևին, որևիցէ վտանգ չի տեսնում, և կարծում է, որ Հայաստանը կստորագրի այդ համաձայնագիրը:
«Ես կարծում եմ, որ մաքսային սահման, այնուամենայնին, չի լինի, որովհետև, իմ կարծիքով, Հայաստանը լիարժեքորեն չի միանա այդ կառույցին, այլ կմիանա, այսպես ասած, կրտսեր եղբոր կարգավիճակով` ինչ-որ մի աղճատված պայմանագրով: Տնային առաջադրանքը, որ Աստանայում տվել էին Հայաստանի ղեկավարությանը` մինչև հուլիս մշակել նոր պայմանագիր, այդպիսի մի տարբերակ կգտնեն: Բայց, փաստորեն, ի՞նչ է ստացվում, որ, առաջինը, եթե անգամ այդ կառույցը կարող էր ինչ-որ ենթադրական օգուտներ տալ Հայաստանին, դրանից չենք օգտվելու, քանի որ լիարժեք անդամ չենք լինելու, և ամենակարևորը` թեկուզ այդ ձևով այդ կառույցին անդամակցելը մեր առջև փակելու է դեպի Եվրոպա ինտեգրացիոն ճանապարհը»,- ասում է Աղասի Ենոքյանը:
«Ես երբեք չեմ ընդունել Հայաստանի իշխանությանը, որովհետև միշտ սխալ են կառավարել, երկրի «հերն անիծել են», բայց կան բաներ, որ մարդկային առումով էլ չեմ ընդունում: Հիմա բոլոր դրել քննարկում են Սերժ Սարգսյանի նստած տեսքը և այլն, և այլն` այն իմաստով, որ «Սերժ Սարգսյանը խեղճ ա, մեղք ա, այսպես է արել, այնպես է արել…եկեք փոխենք»: Եվ ովքե՞ր են սա ասում, բոլոր նրանք, ովքեր ուզում են Ռոբերտ Քոչարյանին հետ բերել: Ի՞նչ պիտի աներ Սերժ Սարգսյանը: ԱՊՀ-ի անդամ պետության նախագահ Ալիևը նամակ է գրել երեք նախագահներին…»,- ասաց Արամ Կարապետյանը:
168.am-ը գրավոր հարցում էր ուղարկել ՀՀ Նախագահի մամուլի քարտուղար Արման Սաղաթելյանին` մասնավորապես հետաքրքրվելով, թե ինչո՞ւ Սերժ Սարգսյանը Աստանայի նիստի ժամանակ չի արձագանքել Ղազախստանի նախագահ Նազարբաևի դիտարկմանը:
«Նազարբաևն ինքը, փաստորեն, իր ասածի մեջ նաև տալիս է պատասխանը. ինչպես Հայաստանն Առևտրի համաշխարհային կազմակերպությանն (ԱՀԿ) է անդամակցել` առանց Արցախի հետ հարաբերությունները քաղաքականացնելու, առանց ինչ-որ հիստերիկ դրսևորումների, որոնք չգիտես` ինչու այսօր տեսնում ենք այդ հարցերի շուրջ, այս հարցը նույնպես նորմալ ձևով անցնելու է»,- 168.am-ի հետ զրույցում ասաց Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության նախագահի մամուլի խոսնակ Դավիթ Բաբայանը` մեկնաբանելով Աստանայում Ղազախաստանի նախագահի հայտնի հայտարարությունները:
Ես շատ կցանկանայի, որ Հայաստանը օգտագործեր գոնե այս առիթը և դուրս գար այս ավանտյուրիստական գործընթացից, որովհետև այստեղ միայն Ղարաբաղի հարցը չէ:
«Ըստ երևույթին, այդ նախագծին Հայաստանի մասնակցության հարցում կա ինչ-որ բանաձև, և հիմա անհրաժեշտ է ինչ-որ կերպ համոզել Լուկաշենկոյին և Նազարբաևին, որպեսզի համաձայնություն տան այդ բանաձին: Լուկաշենկոն երեկ իր գինը սահմանեց, այսինքն` բարձրացրեց խաղադրույքները: Ինձ թվում է` Նազարբաևն էլ ինչ-որ պայմաններ կդնի, բայց դրանք շատ սկզբունքային բնույթ չեն ունենա: Այնպես որ, հարցն առաջին հերթին կապված է Լուկաշենկոյի հետ, և չի բացառվում, որ այժմ ինչ-որ աշխատանքներ են տարվում Բաքվի հետ: Կարծում եմ` խնդիրը գլխավորապես կապված է Լեռնային Ղարաբաղի հետ»,- ասաց Վադիմ Դուբնովը:
