«Գնալով ավելի հիմնավոր են դառնում փաստարկները, որ սեպտեմբերի 3-ի որոշումը կայացվել է Պուտինի վերջնագրի ազդեցության ներքո»

Հարցազրույց Հայոց համազգային շարժում (ՀՀՇ) կուսակցության վարչության անդամ,
ԱԺ նախկին փոխխոսնակ Կարապետ Ռուբինյանի հետ

– Պարոն Ռուբինյան, ի՞նչ կարծիք ունեք Եվրասիական տնտեսական միությանը (ԵՏՄ) Հայաստանի անդամակցության ընդհանուր գործընթացի մասին` նաև Աստանայում տեղի ունեցած ժողովի համատեքստում:

– Ե՛վ իշխանությունները, և՛, այսպես կոչված, ոչ իշխանական ուժերն անընդհատ փորձում են` որպես արդեն կատարված փաստ և կատարված ընտրություն ներկայացնել Եվրասիական միությանն անդամակցելու անխուսափելիությունը: Վերջին հարցազրույցում, որքան հասցրեցի ծանոթանալ, Սերժ Սարգսյանը կրկին խոսում էր ինչ-որ էժան գազի մասին, որից բնակչությունն այդպես էլ տեղյակ չեղավ, ինչ-որ տնտեսական ձեռքբերումների, օգուտների մասին էր խոսում` լիովին անտեսելով հետևյալ երկու շատ կարևոր փաստերը:

Առաջինը, որ այդ վճիռը Սերժ Սարգսյանն ընդունել է ինքնագլուխ` չխորհրդակցելով ո՛չ հայաստանյան քաղաքական ուժերի, ո՛չ էլ, առավել ևս, Հայաստանի հասարակության հետ: Որոշումն ընդունել է հապշտապ, և որքան գնում` ավելի հիմնավոր են դառնում փաստարկները` ի օգուտ այն վարկածի, որ դա արվել է պարոն Պուտինի վերջնագրի ներքո: Սա` առաջին հանգամանքը:

Երկրորդը, ըստ էության, այս միությունը ստեղծում են հետադիմական, բռնապետական, համենայն դեպս` ոչ ժողովրդավարական երկրները: Եվ ավանդական ավագ եղբոր դերը ստանձնած Ռուսաստանն էլ համարվում է աշխարհի համար մեկ չարիք, որովհետև ոտնահարում է միջազգային օրենսդրության հիմնարար սկզբունքները և հիմա էլ գտնվում է նորանոր սանկցիաների տակ ընկնելու գործընթացում: Ուրեմն որքան էլ փորձեն մեզ համոզել, գայթակղել էժան նավթամթերքներով` կամ սեփական տխմար արտաքին քաղաքականությունը դրանով արդարացնել, այս երկրորդ հանգամանքն անշրջանցելի է: Մեզ` ՀՀ քաղաքացիներին, քարշ են տալիս դեպի անցյալը, որևէ հեռանկար չունեցող մի նախագծի մեջ, որի համար քարշ տվողները, հուսով եմ, շատ շուտով նաև պատասխան են տալու:

– Իշխանությունները, արդարացնելով Մաքսային միությանը միանալու որոշումը, առաջին հերթին` խոսում էին անվտանգության մասին: Սերժ Սարգսյանն անվտանգության փաստարկի մասին խոսեց անգամ Ստրասբուրգում: Այսօր Ձեզ համար հասկանալի՞ է, թե ինչպես է լուծվում Հայաստանի ու Լեռնային Ղարաբաղի անվտանգությունը Եվրասիական միությունում:

– Ըստ երևույթին, խոսում է սեփական անվտանգության և սեփական արյունոտ գահը պահպանելու մասին, որովհետև թե՛ այդ հայտարարությունից առաջ, թե՛ դրանից հետո մենք տեսնում ենք, որ անվտանգության իբր երաշխավորը միլիարդների զենք է վաճառում մեր թշնամի պետությանը և ոչ մի ձևով չի կարողանում հիմնավորել, թե ինչու է դա անում: Բայց մենք տեսնում ենք, որ լարվածությունն Ադրբեջանի հետ շփման գծից տեղափոխվում է արդեն բուն Հայաստանի սահմաններ, և ոչ մի կերպ չի երևում, թե այդ ինչ երաշխավորություններ ենք մենք ստացել: Եթե միջանցքներում իր ականջին ինչ-որ բան են փսփսացել, ապա դա չի կարող որևէ հիմք հանդիսանալ պետության համար:

– Իսկ սահմանային վերջին միջադեպերը որքանո՞վ կարող են կապված լինել եվրասիական գործընթացի հետ:

– Հակված չեմ այդպես կարծելու, որովհետև սեպտեմբերի 3-ից Սերժ Սարգսյանը լիակատար կապիտուլյացիա է հայտարարել, և դրանից ավելի որևէ պատժիչ գործողություն կամ վախեցնելու որևէ կարիք ռուսների մոտ չի առաջացել:

– Սերժ Սարգսյանը, վերջին հարցազրույցում խոսելով խնդրի մասին, դիմեց իր քննադատներին և խնդրեց չպաշտպանել Արցախն իրենից, քանի որ «դա ոչ միայն վիրավորական է իր համար, այլև անհեթեթ է»: Համաձայն չե՞ք նրա հետ:

– Անհեթեթ գավառամտության դրսևորում է: Ինչ է թե` ինքը ղարաբաղյան ծագում ունի, ուրեմն ավելի շատ է մտածում Ղարաբաղի մասին, քան, ենթադրենք, ես, հա՞: Հայրենիքը մնում է հայրենիք, և հայրենիքի նկատմամբ սրիկայություն անողը կարող է սրիկայություն անել թե՛ փոքր հայրենիքի, թե՛ մեծ հայրենիքի նկատմամբ: Ծննդավայրը որևէ նշանակություն չունի: Եթե մարդ հակված է թալանելու սեփական երկիրը, ի՞նչ տարբերություն, հայրենիքի մեծ հատվածը կթալանի, իսկ փոքրը կխնայի՞:

– Ըստ Ձեզ` պե՞տք է կասեցվի ԵՏՄ-ին Հայաստանի անդամակցությունը` և ինչպե՞ս պետք է դա արվի:

– Դե պարզ է, որ գործող իշխանությունները չեն կարող դրան գնալ, որովհետև ոչ ռեսուրս ունեն, ոչ սեփական ժողովրդի վստահությունը, ոչ դրսի գործընկերների հարգանքը: Ուրեմն դրա դեմն առնելը հնարավոր կլիներ միայն գործող ռեժիմից ազատվելու միջոցով: Իսկ գործող ռեժիմից ազատվելու ուղղությամբ ո՛չ գործունյա ընդդիմություն ունենք, ո՛չ էլ պայքարելու ունակ հասարակություն, որովհետև այս պահի դրությամբ տեսնում ենք, որ հասարակությունը բավական անտարբեր վիճակում է:

– Իսկ կառավարության փոփոխությունն այդ իմաստով որևէ բան փոխե՞ց:

– Չեմ կարծում, որ որևէ բան փոխվեց, որովհետև կառավարության միայն անունն է նոր, գործող անձինք բոլորն էլ հին են, բոլորն էլ ծանոթ են հասարակությանը իրենց նախկին գործունեությամբ: Այնպես որ, այդ թեմայով խաղեր կարող են տալ միայն տարբեր քառյակներ և ինքը` իշխանությունը:

– Ի դեպ, քառյակը 12 կետ ներկայացրեց իշխանությանը: Որքանո՞վ եք համամիտ այդ պահանջների հետ:

– Բարի ցանկություններից կազմված ինչ-որ փոխադարձ համաձայնությամբ կետեր էին, որոնք իրենց ամբողջության մեջ ո՛չ կուռ տրամաբանություն էին կրում, ո՛չ ներդաշնակություն կար: Արդեն ասել եմ, կրկնեմ` այդ 12 կետերը հրապարակելու ամենահստակ հաղորդագրությունը հասարակությանն այն էր, որ մինչև սեպտեմբեր արձակուրդ են գնում: Հիմա կարող են այդ արձակուրդի մեջ ըմբոշխնելգ երեկ լսեցի, որ կառավարությունը վերանայում է արագաչափերի հետ կապված տուգանքային համակարգը, այնպես որ, մոտակա ժամանակներս կարող են հավաքվել և ևս մեկ «մեծ հաղթանակի» մասին զեկուցել հանրությանը:

– Սերժ Սարգսյանն իր հարցազրույցում այդ 12 կետերի մասին ասաց, որ այդ փաստաթղթում «լեզվաշարադրական բացթողումներ» կային, քանի որ, եթե ընդդիմությունն ուզում է համագործակցել, ապա այդպիսի փաստաթղթից պետք է բացառվեն «պահանջում ենք», «պարտադրում ենք» և նմանատիպ այլ արտահայտությունները: Այսինքն` ընդդիմությունը պետք է գրեր` «խնդրում ենք» կամ «թախանձո՞ւմ ենք»:

– Գիտե՞ք ինչ կա, տեքստում կարելի է գրել` «խնդրում եմ», բայց սեփական գործողություններով պարտադրել, և հակառակը` կարելի է տեքստում ամպագոռգոռ պահանջներ ներկայացնել, բայց գնալ արձակուրդ և հասկացնել տալ, որ ոչ մի բան էլ չես պահանջում: Այսինքն, եթե առաջնորդվենք տեքստում գրածով, ապա կարելի է գրել այնպիսի փայլուն տեքստեր, որոնք, սակայն, որևէ օգուտ չեն կարող տալ:

Ընդհանուր առմամբ բոլոր կետերն էլ ինձ համար ընդունելի են: Կարևոր կետեր, իհարկե, կան: Երկու ձեռքով ողջունում եմ պահանջը` 100 տոկոս ընտրական համակարգի անցնելու մասին: Այդ պահանջը շատ վաղուց է դրվել, և, եթե հիշում եք, նույնիսկ օրենսդրական նախաձեռնություններ են եղել, որոնք իշխանությունները մերժել են: Այժմ նույն այդ պահանջը դնում են իշխանությունների առջև: Չգիտեմ` արդյոք դա նոր կառավարությանը վստահության կրեդիտ բացելու պես մի բան չէ՞:

– Ուշագրավ է այն հանգամանքը, որ այս կետերը հրապարակելիս` քառյակը հայտարարում է, որ հանրահավաքներ կանցկացվեն սեպտեմբերին, սակայն ՀԱԿ առաջնորդ Լևոն Տեր-Պետրոսյանը հանդես է գալիս բավական խիստ գնահատականներով և ասում, որ «պահի հրամայականն է` օր առաջ ազատվել ազգակործան իշխանությունից»: Այստեղ հակասություն չկա՞:

– Այդտեղ խորը հակասություն կա, պարզապես մի դեպքում մենք գործ ունենք անհատի, քաղաքական գործչի շատ ճիշտ և կտրուկ գնահատականների, իսկ մյուս դեպքում` մի շատ ամորֆ, անբնական կոնգլոմերատի հետ, որը, եթե նայում ենք մասնակից կողմերի հայտարարված շահերը, ապա ընդհանրապես պիտի գոյություն չունենար: Բայց այդ միավորումը, փաստորեն, պահպանվում է արհեստականորեն, որպեսզի ուղղակի պայքարի պատրանք ստեղծեն: Այդքանը: