#Հրանտ Միքայելյան

«Եթե նման իրավիճակ ստեղծվեց, ապա Հայաստանը կդառնա թիվ մեկ թիրախը, որի հետ կնվազեցնեն հարաբերությունների մակարդակը, որովհետև ՌԴ-ն բազմիցս կիրառել է տնտեսական զենքը քաղաքական նպատակներով՝ ինչպես Վրաստանի, Մոլդովայի նկատմամբ, անգամ ՀՀ նկատմամբ որոշ փոքր դրվագներով»։

Սիրիայում մտահոգիչ զարգացումներն ազդեցություն են ունենալու նաև Հարավային Կովկասի վրա․ 168․am-ի հետ զրույցում նշում է քաղաքագետ Հրանտ Միքայելյանը։

Մինչ Վրաստանում և Միացյալ Նահանգներում ընտրական գործընթացները կմեկնարկեին, քաղաքագիտական ու փորձագիտական դաշտում պնդում էին՝ դրանք տոտալ ազդեցություն են ունենալու նաև Հայաստանի քաղաքական իրողությունների վրա։

«Հայաստանը չի դիվերսիֆիկացնում իր արտաքին քաղաքականությունը․ Հայաստանն ուղղակի վեկտորն է փոխում, այսինքն՝ հրաժարվում է ռուսական ուղղությունից, բոլոր հնարավորություններից, որոնք կան այդ ուղղության վրա, և գնում են դեպի Արևմուտք։ Դիվերսիֆիկացիան այն է, երբ ունես մի բան, որին մեկը հավելում ես»։

«Սա ամբողջությամբ կեղծ է, սուտ, որը Թուրքիան փորձում է հրամցնել Հայաստանին, թե՝ դուք շահառու եք լինելու։ Բայց ինչո՞վ է Հայաստանը շահառու լինելու․ սահմանները չեն բացում, միայն ուզում են ստեղծել «միջանցք», տարանցիկ դարձնել Հայաստանը՝ ստեղծելով վերահսկելու մեխանիզմներ։

«Հայաստանին պետք չէ միջանցք որևէ տեսքով․ պետք չէ միջանցք, որտեղ կանգնելու են թուրքերը, կամ՝ ռուսները, և կամ՝ որևէ ընկերություն, որը, հնարավոր է՝ վաճառի ՀՀ շահերը,- շեշտեց Հրանտ Միքայելյանը, ապա անդրադառնալով այս իրավիճակի այլընտրանքներին՝ նկատեց,- Իրավիճակն արդեն բավականին խորացել է․ հեշտ չի լինելու հաստատ։ Այդ ելքը պետք է փնտրել․ կան երկրներ, որոնք ևս չեն ուզում այդ միջանցքը՝ սկսենք Իրանից, չեմ կարծում, թե Ֆրանսիան ու Հնդկաստանն են շահագրգռված։ Այս հարցում, օրինակ, կարող ենք դաշնակիցներ ունենալ, բայց պետք է ունենալ հստակ դիրքորոշում, ինչը Փաշինյանը չունի»։

Քաղաքագետ Հրանտ Միքայելյանի խոսքով՝ ՌԴ նախագահն է Նիկոլ Փաշինյանին փոխանցում Ալիևի հետ հանդիպման արդյունքնները, քանի որ հայ-ադրբեջանական ուղիղ բանակցություններ, կարելի է ասել, այս պահին չկան։

Քաղաքագետ Հրանտ Միքայելյանը վստահեցնում է՝ Հարավային Կովկասում չի՛ կարող գոյություն ունենալ անվտանգ այնպիսի Հայաստան, որի արտաքին քաղաքական վեկտորն ուղղված կլինի դեպի Արևմուտք, ավելին՝ նման Հայաստանի ֆիզիկական գոյությունն արևմտյան քաղաքական ընտրության պարագայում ուղղակի կդադարի։

Տնտեսագետ Հրանտ Միքայելյանը Հայաստանի տնտեսական ակտիվության աճի տեմպի կրճատումը, տնտեսական համեստ աճը, ինչին անդրադարձել է նաև Համաշխարհային բանկն իր ամսական ամփոփագրում, պայմանավորում է ոչ միայն արտաքին գործոնների թուլացմամբ, այլև Արցախի տնտեսության կործանմամբ։

«Այո՛, դիմադրողականությունն ուզում են բարձրացնել, բայց ընդդեմ Ռուսաստանի և ոչ թե՝ Ադրբեջանի։ ԱՄՆ Միջազգային զարգացման գործակալությունն աջակցում է ոչ թե պետությանը, այլ այդ պետությունում տեղակայված ամերիկյան շահը սպասարկողներին. Աջակցելու են ԱՄՆ-ի շահը սպասարկող քաղաքական գործիչներին, հասարակական գործիչներին, լրատվամիջոցներին։ ԱՄՆ-ի ներկայացուցիչները չեն գալիս Հայաստանի հարցերը լուծելու, նրանք մտածում են, թե տարբեր երկրներում ինչպես կարող են իրենց հարցերը լուծել»։

Խորհրդարանում նախօրեին թեժ էր. «Հայաստանի՝ Եվրոպական միությանն անդամակցության հայտ ներկայացնելու հարցով հանրաքվե անցկացնելու առաջարկի շուրջ» թեմայով լսումներն էին։ Ներկաներն ինչ-ինչ մինի-ակցիաներով փորձեցին ամրապնդել դեպի եվրոպական ընտանիք հայ ժողովրդին ուղղորդելու անհրաժեշտությունը, թվարկեցին քայլերը, մի մասն էլ՝ կենացի ու բարեմաղթությունների տեսքով կարևորեց այս գործընթացը։

«Իշխանությունն ունի նաև Թուրքիայի կողմից շատ լուրջ աջակցություն, որը հետևյալն է՝ եթե իշխանությունը, օրինակ, փորձի ուժը կորցնել, Թուրքիան պատրաստ է հարձակվել Հայաստանի վրա։ Այսինքն՝ եթե Թուրքիայի համար ՀՀ-ում նպաստավոր իշխանություն չլինի, նրանք պատրաստ են հարձակվել, դրա մասին հրապարակում է  եղել մամուլում, իսկ Ադրբեջանում՝ ավելի բարձր մակարդակով խոսակցություններ։ Այս ամենն ընդդիմությանը հետ է պահում ավելի կոշտ գործողություններից։

«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում  Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը քաղաքագետ,  տնտեսագետ  Հրանտ Միքայելյանն է:

«Այս ամենում որևէ ճիշտ բան չկա. բացարձակ ստեր են և չեն արտացոլում իրականությունը։ Ալմա Աթայի հռչակագիրը չի կարող նման կերպ մեկնաբանվել։ Այդ հռչակագրով սովետական սահմանները չեն ճանաչվել. ճանաչվել են սահմանները, որոնցով երկրները ստորագրել են այդ հռչակագիրը։ Հայաստանն էլ ստորագրել է Արցախի հարցը բացառող հայտարարությամբ, իսկ Ադրբեջանը միացել է հռչակագրին 1993 թվականին։ Բացի այդ, Ալմա Աթայի հռչակագիրը սահմանազատման, սահմանագծման համար որևէ շրջանակային պայմաններ չի ստեղծում. դա ուղղակի սուտ է»։

«Փաշինյանը բառացի մեջբերում է թուրքական հակահայկական նարատիվները,- 168.am-ի հետ զրույցում արձագանքելով Նիկոլ Փաշինյանի հերթական թեզերին՝ նշեց քաղաքագետ Հրանտ Միքայելյանը,- Մենք այս ամենին հասել ենք թուրքամետ դիրքոշորման համար. նա մտադիր է հանձնել հայկական տարածքները, ինչը և անում է»:

 «Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը  քաղաքագետ,  տնտեսագետ  Հրանտ Միքայելյանն է.

Վերջին երկու տարում մայրաքաղաքում անշարժ գույքի ու հիփոթեքային շուկայում էական գնաճ է գրանցվել։ Այս իրավիճակի ռիսկերին վերջերս անդրադարձավ նաև ՀՀ ԿԲ փոխնախագահ Արմեն Նուրբեկյանը։

168.am-ի հարցին, թե որքանո՞վ է իրատեսական Ալեն Սիմոնյանի հայտարարությունը՝ թշնամական երկրների հետ սահմանները բացելու պարագայում ՀՀ տնտեսության զարգացման մասին պնդումը, տնտեսագետ Հրանտ Միքայելյանը կարճ պատասխան տվեց՝ Սիմոնյանի հայտարարությունը բացարձակ սուտ է, իսկ Թուրքիայի հետ տնտեսական հարաբերությունների մասին մտածելը՝ սխալ:

Ղրղըզստանի մայրաքաղաք Բիշքեկում վաղը կկայանա ԱՊՀ պետությունների ղեկավարների խորհրդի նիստը, որը կանցկացվի նեղ և ընդլայնված կազմով. ակնկալվում է, որ առաջնորդները համատեղ փաստաթղթեր կստորագրեն։ Այսօր նախատեսված է Ալիևի հանդիպումը Ռուսաստանի նախագահ Վլադիմիր Պուտինի հետ։

Տնտեսագետ Հրանտ Միքայելյանի խոսքով՝ զուտ շուկայական տեսանկյունից դիտարկելու պարագայում, այս երևույթը կարելի է բացատրել հետևյալ կերպ՝ «պահանջարկի աճելուն զուգահեռ՝ առաջարկը համաչափ չի ավելանում, իսկ շուկայի վրա առաջացած ճնշումը բալանսավորվում է գների բարձրացմամբ»:

Մինչ Եվլախում մեկնարկել էր Լեռնային Ղարաբաղի և Ադրբեջանի ներկայացուցիչների հանդիպումը, Ադրբեջանը, խախտելով հրադադարի մասին պայմանավորվածությունը, Ստեփանակերտի հարակից տարածքներից հրաձգային տարբեր զինատեսակներից կրակում է նաև Ստեփանակերտի ուղղությամբ:

«Պարզ է, որ այս իշխանությունը մտադիր է այս պայմաններում խզել ՌԴ-ի հետ հարաբերությունները, այսինքն՝ գործարքի գնալ Արևմուտքի հետ: Ուրիշ հարց, որ Արևմուտքն իր կողմից նման լուրջ մտադրություն չունի, բայց իրենց համար ցանկալի է, որ Հայաստանն իր կողմից անի դա:

Fitch Ratings վարկանիշային գործակալությունն օրերս հրապարակված զեկույցում անդրադառնալով Հայաստանի տնտեսական հեռանկարին՝ նշել էր՝ առաջիկայում տնտեսական աճը Հայաստանում կպահպանվի, բայց դրա տեմպերը տարեցտարի կնվազեն։

«Ո՞վ էր խանգարում նրանց դա անել անցյալ տարվա դեկտեմբերին, հունվարին,- 168.am-ի հետ զրույցում արձագանքեց քաղաքագետը՝ մանրամասնելով,- Փաստահավաք առաքելությունը պետք է փաստեր հավաքեր ադրբեջանական շրջափակման, մարդկության դեմ գործվող հանցագործություն մասին, բայց քանի որ Փաշինյանը համամասնակից է այդ գործություններին, չի դիմել: Այժմ՝ իր համար ընդամենն ալիբի է փորձում ստեղծել՝ թե այդ 7 ամիսներին սեփական փիառով չի զբաղվել, այլ Արցախի մասին է մտածել: Մինչդեռ ինքը համամասնակից է այդ իրավիճակին. իր խոսքերից հետո ամեն անգամ Արցախում իրավիճակը սրվել է, այսինքն՝ Ադրբեջանը դա համարել է քարտ-բլանշ:

«2015-2017 թվականներին թոշակի չափն իրական, համադրելի գներով եղել է նույնը, կամ՝ ավելի բարձր, քան թոշակը կբարձրանար ( 2024 թվականին առավել տեսանելի կլինի, երբ բարձրացումն ամբողջությամբ կազդի, որովհետև 2023 թվականին, միայն կես տարվա տվյալների վրա է ազդում): Դա նույնիսկ ինդեքսավորում չի կարելի համարել. մասնակի ինդեքսավորում է, այսինքն՝ միայն մասնակի է ծածկում գնաճը:

Անդրադառնալով Փաշինյանի այն հայտարարությանը, թե Հայաստանը կադաստրի վկայական չունի, նա նկատեց՝ երկրները միջազգային հանրությանն անդամակցում են ոչ թե սահմանների GPS կոդերով, այլ ուղղակի՝ որպես պետություններ. «Սահմանների ճշգրտումը մնում է պետությունների վրա: Այսինքն՝ Հայաստանի և Ադրբեջանի համաձայնության հարցն է: Կոնկրետ Հայաստանի իշխանությունները որոշել են Ադրբեջանի պայմաններին ամբողջությամբ համաձայնել»:

«Մի կողմից՝ եղել է Ադրբեջանի և Թուրքիայի ճնշում. Հիմա Թուրքիան և Ադրբեջանը Կարսում միասնական զորավարժություններ են անում, որտեղ հիմնականում լինելու է հենց Հայաստանի վրա հարձակման փորձարկումը: Մադրիդյան սկզբունքների պահով որ սուտ է ասել, չարժե դրան անդրադառնալ: Կարող ենք հիշել, որ երբ Սերժ Սարգսյանին Լուկաշենկոն առաջարկել է փողով շրջաններ հանձնել, Սերժ Սարգսյանը չի համաձայնել և ասել է՝ եթե փողի մեջ է հարցը, ինքն ավելի շատ փող կտա:

Այս համեմատություններն անհեթեթ են. բյուջեն միլիարդ դոլարով չի հավաքվում, ՀՀ պետական ֆինանսները դոլարներով չեն հաշվարկվում,ըստ այդմ՝ համեմատել միլիարդ դոլարով անիմաստ է: Պետք է համեմատել դրամով, համադրելի գներով»:

Տնտեսագետ Հրանտ Միքայելյանի գնահատմամբ՝ դրսի շուկաների հետ աշխատող հայաստանյան տնտեսվարողների համար փոխարժեքի փոփոխության հետևանքով կորուստները տարեկան կտրվածքով կազմում են 25-30 տոկոս:

Օրերս ԱԺ-ում պատասխանելով պատգամավորների հարցերին՝ Էկոնոմիկայի նախարար Վահան Քերոբյանը հայտարարել էր՝ 2022 թվականին ներդրումների ծավալն աճել է շուրջ 20 տոկոսով: