2020 թվականի 44-օրյա պատերազմից հետո Արցախում տեղակայված 2000 թվակազմ ունեցող ռուսական խաղաղապահ առաքելությունը ժամկետից 1.5 տարի շուտ հեռանում է Արցախից։
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը «Վերելք» տեղեկատվական-վերլուծական կենտրոնի քաղաքական մեկնաբան Հայկ Խալաթյանն է։
«Հիմա ամեն ինչ Ալիևի ձեռքում է. վերջինս կարող է «Խաղաղության պայմանագիր» կնքել, ստանալ անկլավները, միջանցք ասվածը։ Մտավախություն ունեմ, որ վաղը կամ մյուս օրն Ադրբեջանը միջանցքին շատ մոտ կարգավիճակով ճանապարհ կստանա»,- ասաց Խալաթյանը՝ շեշտելով՝ նման վտանգավոր իրադրության ու զարգացումների առկայության դեպքում Հայաստանի իշխանությունը զբաղված է այլընտրանքներ ման գալով, մինչդեռ որևէ երկիր անգամ թղթի վրա չի պատրաստվում դառնալ այդ այլընտրանքը և տալ այդ անվտանգային երաշխիքը։
Սպառազինության ոլորտում ռուսաստանյան ընկերությունների հետ ունեցած խնդրահարույց հարցերը մեծամասամբ կարգավորվել են, սակայն մի շարք խնդիրներ շարունակում են մնալ չլուծված, «Ազատության» գրավոր հարցին ի պատասխան՝ հայտնել են Պաշտպանության նախարարությունից։
«Այն, որ Հայաստանը ևս միանում է Ռուսաստանի դեմ պատժամիջոցներ սահմանող այդ ցուցակի երկարաձգման մասին որոշմանը, հայ-ռուսական հարաբերությունների վրա բացասաբար է անդրադառնալու։ Իհա՛րկե, Ադրբեջանի՝ այդ ցուցակին միանալը ևս Ռուսաստանում կառաջացնի դժգոհություն, պարզապես տարբերությունն այն է, որ Ադրբեջանը Ռուսաստանի օգնության կարիքը չունի, ինչը ունի Հայաստանը։ Միայն, եթե տնտեսությանը նայենք, Ադրբեջանի արտահանումների մեծ մասն անգամ Ռուսաստանի տարածքով չի էլ անցնում, իսկ Հայաստանի տնտեսական շուկան հիմնականում Ռուսաստանն է»,- ասաց Խալաթյանը։
Նիկոլ Փաշինյանի հայտարարած «Խաղաղության խաչմերուկ» ծրագիրն անիրատեսական է հատկապես այն դեպքում, որ Հայաստանի այս իշխանությունը գնում է դառնալու Թուրքիայի և Ադրբեջանի սատելիտը։ Նման զարգացումների դեպքում է, որ կարևոր է հասկանալ, թե այդ «Խաղաղության խաչմերուկ» ասվածին ինչպե՞ս են հասնելու, երբ մեր տարածաշրջանում կան այլ կոմունիկացիոն նախագծեր։
«Մենք տեսնում ենք, որ Ադրբեջանը բացահայտ պատրաստվում է նոր էսկալացիայի, և հարց է ծագում՝ Հայաստանի իշխանություններն այս ֆոնին ինչո՞ւ են այսպես բացահայտ կոնֆլիկտ հրահրում հայ-ռուսական հարաբերություններում, դա Հայաստանի անվտանգության օգտի՞ն է, թե՞ ոչ: Վստահ եմ, որ դա հենց միտված է նրան, որպեսզի էսկալացիա լինի, այդ էսկալացիայի արդյունքում որևէ օգնություն չստանանք Ռուսաստանից, որը ցույց է տվել […]
Ադրբեջանի կողմից Արցախի տոտալ շրջափակմանը զուգահեռ՝ Արցախում բավականին լարվել է ներքաղաքական իրավիճակը, և կարծիքներ կան, որ դա Արայիկ Հարությունյանի և Նիկոլ Փաշինյանի խաղն է, որի հետևում, իհարկե, երևում են Ալիևի ականջները, որը հրահանգել էր ոչնչացնել պետական ինստիտուտներն Արցախում: Ավելին, մտավախություններ կան, որ Արցախում ստեղծված իրավիճակն օգտագործելով՝ Ալիևը կարող է զորք մտցնել Արցախ, իբր այնտեղ կարգուկանոն հաստատելու նպատակով:
«Ինձ մոտ մտավախություն կա, որ այս իմիտացիայով նրանք փորձում են իրավիճակը բերել մի հանգրվանի, երբ արդեն իրոք որևէ ելք չի լինելու, և որպեսզի մարդիկ սովից չմեռնեն, նրանք կանգնեն-ասեն՝ գիտեք՝ ինչ, մենք փորձեցինք մի բան անել, չստացվեց, եկեք՝ համաձայնեք, որ, օրինակ՝ Աղդամից ստանանք բեռներ: Բոլորի համար հասկանալի է, չէ՞, թե դա ինչի է բերելու»:
«Արևմուտքի համար միևնույն է՝ ինչպես կլուծվի ԼՂ կոնֆլիկտը, նրանց պետք է այս կոնֆլիկտը լուծվի, որովհետև շատ լավ հասկանում են, որ ներկայիս լուծումը, որը կա սեղանի վրա, բերելու է ռուս խաղաղապահների դուրսբերման Արցախից, երկրորդ՝ հետագայում բերելու է հայ-ռուսական դաշնակցային հարաբերությունների վերանայման, և հարց է բարձրացվելու Հայաստանից ռուսական ռազմաբազան դուրս բերելու: Փաստացի, համոզելով Երևանին գնալ ստորագրելու մի փաստաթուղթ, որով Արցախը հանձնվում է Ադրբեջանին, դա նշանակում է քայլեր ձեռնարկել Ռուսաստանին տարածաշրջանից դուրս մղելու համար»:
«VERELQ» տեղեկատվական-վերլուծական կենտրոնի քաղաքական մեկնաբան Հայկ Խալաթյանը չի բացառում, որ ռուսական կողմից որոշակի ճնշումներ են եղել հայկական կողմի վրա՝ չգնալ սեպարատ պայմանավորվածությունների՝ Արևմուտքի միջնորդությամբ:
«Այս բանակցությունները, իմ կարծիքով, հաստատեցին, որ որպես միջնորդ՝ բանակցային գործընթացում առաջատարն Արևմուտքն է, և Ադրբեջանն ու Հայաստանն ավելի հակված են հարցերը լուծել հենց Արևմուտքի միջնորդությամբ՝ միևնույն ժամանակ հասկանալով, որ թեև ՌԴ-ն իր դիրքերը թուլացել է տարածաշրջանում, միևնույն է, մնում է լուրջ խաղացող տարածաշրջանում, և ո՛չ Ալիևը, ո՛չ Փաշինյանը չեն կարող անտեսել մասնակցելու այս հրավերը»,- «ՀՀ-ՌԴ ռազմաքաղաքական դաշինքի մարտահրավերներն ու հեռանկարները» խորագրով քննարկումից հետո պատասխանելով մոսկովյան եռակողմ հանդիպման արդյունքների մասին 168.am-ի հարցերին՝ նշեց քաղաքական մեկնաբան Հայկ Խալաթյանը:
«Իմ կարծիքով՝ Ռուսաստանում ուշադրություն են դարձրել, որ Հայաստանն իր քաղաքականությամբ հեշտացնում է Ադրբեջանի համար բացատրելը, թե ինչու նա պետք է անցակետ դնի, ամբողջությամբ հայ բնակչությունը դուրս բերի Արցախից: Հասկանալի է, որ հայ բնակչությունից հետո նաև ռուս խաղաղապահներն են դուրս գալու: Ենթադրում եմ, որ մեղադրել են, որ Փաշինյանը Ալիևի հետ միասնական է խաղում: Բայց Նիկոլ Փաշինյանը դա չթաքցրեց, նույնիսկ Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականության մասին ասաց, որ Պրահայում և Սոչիում արդեն պայմանավորվել են»,-ի պատասխան՝ ասաց քաղաքական մեկնաբանը:
Միջազգային քրեական դատարանի կանոնադրությունը Հայաստանը ստորագրել էր դեռ 1998-ին, բայց այն չէր վավերացրել: 2004-ի օգոստոսին Սահմանադրական դատարանը փաստաթուղթը ճանաչել էր Սահմանադրությանը հակասող։
«Հիշում ենք՝ Իլհամ Ալիևի սպառնալիքները Հայաստանին, երբ ասում էր՝ հանկարծ մտքներովդ չանցնի ուժեղանաք, նորմալ բանակ ունենաք, և այլն, հիմա ստացվում է, որ Հայաստանի իշխանությունները նույնիսկ դրան են համաձայն և փորձում են խուսափել որևէ քայլից, որը կարող է դուր չգալ Ադրբեջանին»,- 168TV-ի «Ռեվյու» հաղորդման ընթացքում ասաց «VERELQ» տեղեկատվական-վերլուծական կենտրոնի քաղաքական մեկնաբան Հայկ Խալաթյանը՝ անդրադառնալով Նիկոլ Փաշինյանի այն հայտարարությանը, թե ՀԱՊԿ զորավարժությունների անցկացումը ՀՀ տարածքում նպատակահարմար չեն համարում:
«VERELQ» տեղեկատվական վերլուծական կենտրոնի քաղաքական մեկնաբան Հայկ Խալաթյանի կարծիքով՝ Հայաստանի իշխանությունների գործողություններից պարզ է, որ Արցախում ինչ էլ լինի՝ ռուսների գործն է:
«Խորհուրդ կտամ Ալեն Սիմոնյանին հետևել Հ1-ի եթերներին, տեսնել՝ ովքեր են ելույթ ունենում և ինչ մտքեր են արտահայտում: Դա պետությանը պատկանող հեռուստաալիքն է, հեռարձակվում է ամբողջ Հայաստանում, և այնտեղ ամենօրյա ռեժիմով միտք է գնում, որ Ռուսաստանը Հայաստանի և հայ ժողովրդի թշնամին է, և պետք է հրաժարվել ՌԴ հետ դաշնակցային հարաբերություններից, նույնիսկ՝ որոշ փորձագետներ միտք են արտահայտում, որ եթե դրա համար պետք է զոհաբերել Արցախը, ապա Հայաստանի պետականությունը դա պահանջում է, Ռուսաստանին մեղադրում են տարբեր մեղքերի մեջ»:
