Հայաստանի նախկին վարչապետ Հրանտ Բագրատյանը, տևական ժամանակ է՝ խոսում է այն մասին, որ Ադրբեջանը Հայաստանից օկուպացրել է 1200-1400 քառակուսի կիլոմետր տարածք։ Ըստ ՀՀ նախկին վարչապետի՝ դա երևում է համակարգչային ծրագրով քարտեզն ուսումնասիրելիս։
Օգոստոսի 31-ին հրավիրած ասուլիսի ժամանակ Նիկոլ Փաշինյանը որոշել էր պատասխանել Ադրբեջանի՝ Ֆրանսիայից, Հնդկաստանից Հայաստանի՝ սպառազինություն գնելու վերաբերյալ դժգոհությանը և մեր երկրին՝ միլիտարիզացիայի համար մեղադրանքներին:
Ադրբեջանը շարունակում է հայ-ադրբեջանական սահմանին կրակահերթերի վերաբերյալ ապատեղեկատվություն տարածելու արատավոր քաղաքականությունը, չնայած հանգամանքին, որ սահմանի հայկական կողմում պարեկություն են իրականացնում եվրոպացի դիտորդները՝ տիրապետելով, ըստ էության, իրավիճակի բոլոր մանրամասներին։
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը ԳԱԱ Արևելագիտության ինստիտուտի նախկին տնօրեն, ակադեմիկոս, թուրքագետ Ռուբեն Սաֆրաստյանն է։
Պարբերաբար Տավուշի մարզի բնակիչների հետ հանդիպող ԱԺ «Հայաստան» խմբակցության պատգամավոր, տավուշցի Գառնիկ Դանիելյանն ահազանգում է՝ Փաշինյանը չի՛ բավարարվելու միայն Տավուշի մարզի տարածքներն Ադրբեջանին հանձնելով, հանձնողական օրակարգն ունենալու է շարունակություն, և Փաշինյանին պարտադրելու են նաև բանակցել ադրբեջանցիների Հայաստան վերադառնալու, ապա նրանց իրավունքներն ապահովելու համար Ադրբեջանի ուժային կառույցների ներկայացուցիչներին Հայաստան թողնելու հարցերը։
«Նիկոլ Փաշինյանն իրական Հայաստանը վեր է ածում պատմականի ու հանձնում է թշնամուն»,-այսօրվա դատական նիստից հետո ավանդական կարճատև հարցուպատասխանի ժամանակ ասաց Հայաստանի հանրապետական կուսակցության (ՀՀԿ) փոխնախագահ, քաղբանտարկյալ Արմեն Աշոտյանը՝ պատասխանելով 168.am-ի հարցերին:
«Այս ողջ գործընթացը և վերջին շրջանի ակտիվությունն ուղեկցվում է Ադրբեջանի կողմից բավական ինտենսիվ ռազմական ներկրումներով, ակնհայտ է, թե ինչի համար է դա իրականացվում: Դժվար է ասել, թե այս կամ այլ փուլում իրադարձությունն ինչպես կզարգանա, բայց փաստ է, որ Ադրբեջանի սպառազինումը տեղի է ունենում բոլորի աչքի առաջ, և, որ դրանք մի օր կրակելու են»։
ՀՀ-ն, եթե չեմ սխալվում, ՀԱՊԿ-ից և Ռուսաստանից դժգոհ էր նաև նման հայտարարությունների պատճառով, սակայն ներկայումս, երբ ՀՀ-ն հեռանում է Ռուսաստանից դեպի Արևմուտք, կրկին հայտարարությունները նման բնույթ են կրում, իսկ անվտանգության երաշխավոր բացարձակ չկա։ Լավ, թե վատ, երբ հայ-ռուսական հարաբերությունները բնականոն բնույթ էին կրում, ՌԴ-ն իր գործառույթները միջնորդի և երաշխավորի կատարում էր լավ։ Ներկայումս այդ տեղը չի լրացնելու Արևմուտքը երբեք»,- ասաց Եվսեևը։ Նա ուշադրություն հրավիրեց այն հանգամանքի վրա, որ ԵՄ դիտորդները հայտարարում են, թե կուտակումներ, տեղաշարժեր հայկական կողմում չկան, իսկ Ադրբեջանը կրկին նույնը շարունակում է։
168․am-ի հետ զրույցում ռուս կովկասագետ Ստանիսլավ Տարասովն ասաց, որ Նիկոլ Փաշինյանի վերջին հայտարարությունների ֆոնին, թե Ադրբեջանը տարածքներ է պահանջում, ու դրանք չտալու դեպքում պատերազմ կսկսվի, որոնցում կան ակնարկներ Ռուսաստանից սպառնալիքների մասին, ՀՀ-ն ակնկալում է ստանալ աջակցություն Արևմուտքից իր վերոնշյալ քայլերի ճանապարհին։
Պատասխանը շատ պարզ է ու պատասխանը թվերն են, որովհետև ԵԱՏՄ խողովակներով լուրջ միջոցներ են գալիս Հայաստան։ Ուստի ներդրումները դիվերսիֆիկացիան ներկայացնելու ինֆորմատիվ տարբերակ չէ։ Կարծում եմ, սպառազինության ոլորտում, այն, ինչի մասին հայտարարվում է, բնական է, քանի որ Ռուսաստանն ինքն է պատերազմի մեջ, իսկ դրա հետ կապված շատ մանրամասները բարդ է իմանալ, քանի որ այս և ՀԱՊԿ-ի այլ առաջարկների մասին շատ հայտարարություններ են եղել, դրանք կարծես չեն գոհացրել Հայաստանին, թեև ՀՀ սահմաններին ներկայումս ՀՀ-ն ԵՄ-ից ոչ թե ռազմական, այլ քաղաքացիական ներկայացուցիչներ է տեղակայել։
«Հատուկ ուշադրություն եմ ուզում հրավիրել այն հանգամանքի վրա, որ Բեռլինում հայ-ադրբեջանական բանակցություններին մասնակցում էր նաև Թուրքիայի հետ բանակցող Ռուբեն Ռուբինյանը։ Հարց է առաջանում, թե ինչ գործ ուներ նա այնտեղ, չէ՞ որ Թուրքիայի քաղաքականությունը շատ պարզ է՝ հայ-թուրքական հարաբերությունների կարգավորումը հնարավոր է բացառապես Ադրբեջանի բոլոր պահանջների բավարարման պարագայում»։
Չէ՞ որ առաքելությունն իր պարեկության գրաֆիկը նախապես տրամադրում է ադրբեջանական կողմին, ուստի ադրբեջանական ԶՈՒ-ն, բնականաբար, փոխհրաձգություն չի հրահրելու սահմանի այն հատվածներում, որտեղ այդ պահին ԵՄ դիտորդներն են պարեկություն իրականացնում։
Նիկոլ Փաշինյանը և Ֆրանսիայի նախագահ Էմանուել Մակրոնը Ելիսեյան պալատում հանդիպումից առաջ ԶԼՄ ներկայացուցիչների համար հանդես էին եկել հայտարարություններով: Ֆրանսիայի ղեկավարն իր խոսքում, մասնավորապես, անդրադարձել է Ներքին Հանդի միջադեպին:
«Տեսնում ենք, որ չնայած ԵՄ դիտորդների աղմկոտ ներկայությանը ՀՀ-ում, սահմանային միջադեպերը չեն դադարել, ԵՄ ազդեցությունն ընդլայնվում է, ներկայությունն ավելանում է, սակայն այն անվտանգային առումով ի՞նչ փոփոխություն է բերում, հայտարարությունը ինչպե՞ս է անդրադառնում ՀՀ անվտանգության վրա։ Մենք պետք է տարբերակենք հայտարարությունները և իրական, հարցեր լուծող քաղաքականությունը»։
«Ադրբեջանը հասավ իր նպատակին, և լիովին կազմաքանդեց Արցախի պաշտպանության բանակը, և հենց սա հանգեցրեց Արցախի լիակատար հայաթափմանը: Մենք կորցրեցինք հայկական զինված ուժերի ամենամարտունակ ստորաբաժանումներից մեկը: Տարվա ընթացքում մեկ անգամ չէ, որ ձեզ հետ զրույցում նշել եմ, որ Ադրբեջանը ցանկանում է կազմաքանդել ՊԲ-ն, ինչը, ցավոք, նրանց հաջողվեց»,- նշեց ռազմական փորձագետը:
Որպեսզի Հայաստանը համահունչ շարժվի ստեղծված ռազմաքաղաքական և աշխարհաքաղաքական իրողություններին, պետք է կարողանա ճկուն և արդյունավետ քաղաքականություն իրականացնել: Կարողանո՞ւմ է արդյոք իրականացնել, կարծում եմ, դրա պատասխանն արտահայտվում է Արցախի վերջնական կորստով, ՀՀ սուվեներեն տարածքում ադրբեջանական կողմի գտնվելով:
«Գյուղի բնակիչներից մարդիկ կային, որոնց ձեռք չի տալիս այդքան գնալ-գալը: Ճանապարհը բավականին ծախսատար ու բարդ է անցնելը: Հիմա էլ Երասխում ինչ-որ սպորտդպրոց են կառուցում: Նրանք այդ դպրոցի շինարարության վրա են աշխատում: Աշխատողների մի մասն էլ, այդուհանդերձ, հավաքվում են ու մի մեքենայով գնում են գործարանի նոր տարածք՝ աշխատանքի՝ հասկանալով, որ ֆինանսի երկարատև աղբյուր է իրենց համար»,- ասաց սահմանապահ գյուղի բնակչուհին:
«Այդ մարդիկ հիմա պետք է ոչ թե բանտախցում լինեին, այլ խոշոր ստորաբաժանման հրամանատարի պաշտոնում, մարտական խնդիր պետք է դրված լիներ նրանց առջև: Եթե Միքայել Արզումանյանը, Գրիգորի Խաչատուրովը լինեին մեծ ստորաբաժանման հրամանատար, հարց է՝ թուրքերն առհասարակ այդ ուղղությամբ հարված կհասցնեի՞ն, թե՞ ոչ:
«Ադրբեջանն Արցախում ռազմական գործողությունների գնալուց առաջ պետք է մեկուսացնի ռուս խաղաղապահներին, որը տեսականորեն անհնար է և նշանակում է, որ հարձակման ժամանակ ռուս խաղաղապահները դառնում են թիրախ, որովհետև իրենք, այնուամենայնիվ, այդտեղ ապրող մեր հայրենակիցների ֆիզիկական գոյության երաշխավորներն են: Հարձակում ռուս խաղաղապահների վրա՝ նույնն է, թե հարձակում ՌԴ-ի վրա: Դրա համար Ադրբեջանը փորձում է ոչ ռազմական կերպով լուծել խնդիրը՝ տոտալ բլոկադայով մարդկանց հույսն ամբողջովին կտրել»,- 168TV-ի «Ռեվյու» հաղորդման ընթացքում ասաց ռազմական փորձագետ Հայկ Նահապետյանը:
168 ТV-ի «Ռեվյու» հաղորդաշարի եթերում, խոսելով հայ-ադրբեջանական խաղաղության պայմանագրի կնքմանը միտված բանակցային գործընթացի և հետաձգված Միրզոյան-Բայրամով հանդիպման մասին, նման տեսակետ հայտնեց «Հայկական նախագծի» համահիմնադիր, «Ապրի» վերլուծական կենտրոնի գիտաշխատող, պատմական գիտությունների թեկնածու Սերգեյ Մելքոնյանը։
Այսօր Նիկոլ Փաշինյանի հրավիրած ասուլիսի ժամանակ «Sputnik Արմենիայի» թղթակիցը նրան հիշեցրել է, որ 2023 թվականի հունվարի 10-ին լրագրողների հետ հանդիպմանը Փաշինյանն ասել է, թե Ադրբեջանն իր ագրեսիան բացատրում է նրանով, որ վտանգ է տեսնում Հայաստան-Ռուսաստան տանդեմից, իր դեմ ինչ-ինչ գործողությունների սպառնալիք:
Մայիսի 14-ին ԵՄ կենտրոնակայանում Փաշինյանի ու Ալիևի հետ եռակողմ բանակցություններից հետո Եվրոպական խորհրդի նախագահ Շառլ Միշելը հանդես էր եկել հայտարարությամբ:
Հայաստանում ԵՄ պատվիրակության ղեկավար, դեսպան Անդրեա Վիկտորինը համոզված է՝ ԵՄ առաքելությունը Հայաստանում արդեն բավականին տպավորիչ գործ է անում:
Ըստ նրա՝ եթե նրա միջամտության կարիքը լինի, դրա համար նրան կդիմեն կամ Փաշինյանը, կամ Ալիևը։
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրն ԱՄՆ Սթենֆորդի համալսարանի քաղաքագիտության դոկտոր Արթուր Խաչիկյանն է:
Արևմուտքը չի փորձում դետալների մեջ խորանալ, չունի այդ ցանկությունը, սակայն այս հակամարտությունը հենց այդ դետալներից է բաղկացած, որոնց շուրջ կողմերը չեն կարողանում համաձայնության հասնել: Ուստի սա արդեն իսկ սխալ ճանապարհ է, բայց շատ աշխարհաքաղաքական այս պայքարը ռեգիոնի համար դեռ բավականին ժամանակ կշարունակվի՝ ուղեկցվելով միջադեպերով կողմերի միջև, ինչի ականատեսը դարձանք օրերս:
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը ՀՀԿ Գործադիր մարմնի անդամ, ՀՀ ԱԺ նախկին փոխնախագահ Էդուարդ Շարմազանովն է:
Ռազմական փորձագետ Հայկ Նահապետյանն այն կարծիքին է, որ Տեղ գյուղի զինված ագրեսիան կարող է երրորդ կողմից հրահրված լինել:
Կամ Փաշինյանը չի կարդացել այդ փաստաթուղթը, կամ ստում է:
Կարելի է ենթադրել, որ ԵՄ դիտորդների արդյունավետությունը նույնը կլիներ, եթե նրանք իրենց առաքելությունն իրականացնեին Բրյուսելից, քանի որ, ինչպես նախկինում՝ հղում են անում ոչ թե իրենց արձանագրումներին, ոչ թե տալիս են գնահատականներ, այլ հղում են անում կա՛մ տեղի բնակիչներին, ինչպես առաքելության ղեկավար Մարկուս Ռիտերն իր հայտնի հարցազրույցում, կա՛մ ՀՀ իշխանություններին:
