#ԵՄ դիտորդներ

«Ասում են՝ ի՞նչ ենք ավերել. իսկ ի՞նչ չեն ավերել. ո՞ւր է մեր անվտանգությունը, եթե այդ անվտանգությունը կա, ինչո՞վ է պայմանավորված, որ միակողմանի զիջումներով բավարարում են թուրք-ադրբեջանական օրակարգերը, եթե այդ անվտանգությունը չկա, ուրեմն իշխանություն չկա. կրկնում եմ՝ եթե կա՝ ինչո՞ւ են բավարարվում թուրք-ադրբեջանական պահանջները՝ հիթ-շքերթներով»։

Սիրիայում բեկումնալի զարգացումներին զուգահեռ՝ Բաքուն ակտիվ շփումների մեջ է իր ռազմական դաշնակիցների՝ Թուրքիայի և Իսրայելի հետ։ Օրերս տեղի ունեցավ՝ Ալիև-Էրդողան, նախօրեին՝ Բայրամով-Ֆիդան հեռախոսազրույց, իսկ այսօր Ադրբեջանի պաշտպանության նախարար Զաքիր Հասանովը Բաքվում հանդիպել է Թուրքիայի ռազմաօդային ուժերի հրամանատար Զիյա Ջեմալ Քադըօղլուի հետ և քննարկել իրավիճակը հայ-ադրբեջանական սահմանին։

Թեև Հայաստանի դե ֆակտո ղեկավարն անընդհատ հայտարարում է, թե Ադրբեջանի հետ «Խաղաղության պայմանագրի» 90 տոկոսը համաձայնեցված է, սակայն պաշտոնական Բաքուն շարունակում է Հայաստանի առջև դնել նորանոր ծանր պահանջներ՝ աղետի առաջ կանգնեցնելով Հայաստանին. հերթական պահանջով Ադրբեջանի նախագահը պահանջում է, որ Հայաստանի ղեկավարը բանակցություններ վարի, այսպես կոչված, «Արևմտյան Ադրբեջան» համայնքի ղեկավարի հետ։

«Այստեղ հարցն այն է՝ արդյո՞ք Հայաստանն իրենից ինչ-որ բան է ներկայացնում, այցերը միայն մեզ հետ են քննարկո՞ւմ, թե՞ փաստորեն նույն Լեհաստանի նախագահի աշխատակազմը թույլատրություն է հարցրել՝ այցելելու համար: Փաստորեն, չէր կարելի: Մարդիկ էլ բողոքել են, ու այդ բողոքն ավելի շատ այն մասին է, որ՝ քեզ նախազգուշացրել ենք: Իսկ ՀՀ ԱԳՆ-ի կողմից եղա՞վ մի բան, որ՝ գիտե՞ք, Հայաստանի ցանկացած կետ ՀՀ սուվերեն պետությունն է, և մենք ենք որոշում՝ ցանկացած հյուրի ուր տանենք: Ավելի խորքային դիտարկեք այս ամենը»,- 168TV-ի «Ռեվյու» հաղորդման ընթացքում ասաց նա:

Բաքուն խիստ քննադատության է ենթարկել ՀՀ այցելած և հայ-ադրբեջանական սահմանին մոտ Երասխում ԵՄ դիտորդների հետ պարեկություն իրականացրած Լեհաստանի նախագահ Անջեյ Դուդային։

Եվսեևի խոսքով՝ ինքնիշխանության ու անկախության մասին ՀՀ իշխանությունները կարծես հիշում են, երբ խոսքը գնում է հայ-ռուսական հարաբերությունների մասին։

168 TV-ի «Ռեվյու» հաղորդաշար եթերում այդ առաքելության գործունեությունը զուտ հետախուզական համարող վերլուծաբան Արման Աբովյանը նախ կեղծիք համարեց հայկական կողմի այն պնդումը, թե ԵՄ դիտորդներն ապահովում են Հայաստանի սահմանների անվտանգությունը՝ որպես ասվածի ապացույց հիշեցնելով Երասխում չկառուցված գործարանը, ադրբեջանական կրակոցները՝ ԵՄ դիտորդների ներկայությամբ։

Հայաստանում Իրանի դեսպան Մեհդի Սոբհանին ուշագրավ հարցազրույց է տվել ամերիկան հեղինակավոր New York Times-ին։ Ամերիկյան պարբերականն էլ իր հերթին՝ ոչ պակաս ուշագրավ հոդված է պատրաստել ռեգիոնալ ճանապարհների ապաշրջափակման, մասնավորապես՝ այդ հարցում Սյունիքի կարևորության, Ռուսաստան-Իրան-ԵՄ-ԱՄՆ շահերի մասին՝ այս հարցում փորձելով իրար մոտեցնել Իրանի ու Արևմուտքի շահերը։

«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրն «Ապրի Արմենիա» (APRI Armenia) հետազոտական կենտրոնի ավագ փորձագետ Բենիամին Պողոսյանն է։

Եթե ավելի պարզ ասենք, ապա իրականում անսակարկելի, անվերապահ ինքնիշխանությունը Հայաստանի իշխանության համար «կարմիր գիծ է», երբ վերաբերում է, օրինակ, Ռուսաստանի հետ հարաբերություններին, բայց այն վերածվում է ցլի դեմ գցված կարմիր լաթի, երբ խոսքն Արևմուտքի մասին է։

Կառավարության հետ հարցուպատասխանի ժամանակ ԱԳ նախարար Արարատ Միրզոյանը մանրամասնեց, թե ինչո՞ւ Հայաստանը չի միացել ԱՊՀ նախարարական ձևաչափում ընդունված երկու փաստաթղթերին։

ԱԺ նախագահ Ալեն Սիմոնյանի խոսքով՝ Արդարադատության նախարարի պաշտոնը «խաղ ու պար չէ», նախարարը մեծ պատասխանատվություն է իր վրա վերցնելու։

«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը քաղաքագետ, «Դեմոկրատական այլընտրանք» կուսակցության նախագահ Սուրեն Սուրենյանցն է։

«Մեր կառավարության դիվանագիտությունն այնպիսին է՝ հետևանքները մենք տեսնում ենք։ Նախկինում ցանկացած հայ մարդ ինքն իրեն հզոր էր զգում, մտածում էր, որ պետք լինի՝ կկանգնենք, կկռվենք, իսկ հիմա այնպես են արել, որ մարդիկ մտածում են՝ ի զորու չեն որևէ բան անելու։ Հոգեբանորեն ճնշված վիճակը մարդկանց խանգարում է, եթե մարդը մտածում է՝ ինքը ուժեղ վիճակում է՝ կանգնում է, պայքարում է, իսկ եթե մտածում է, որ թույլ վիճակում է՝ փախչում է։ Ըստ իս, հիմա շատերը մտածում են միայն պաշտպանվելու մասին։ Լավ չէ, որ այս վիճակում ենք, բայց իրականությունը սա է»,- շեշտեց Հակոբ Ավետյանը։

ՀՀ-ում ԵՄ դիտորդական առաքելության վերաբերյալ Ադրբեջանի բանակի գլխավոր շտաբի պետի քննադատություններին արձագանքելով՝ ԵՄ-ն հայտարարում է՝ ՀՀ-ում ԵՄ դիտորդական առաքելությունը պատրաստ է Ադրբեջանի հետ հետագա համագործակցության։ «Ազատության» ադրբեջանական ծառայությանը Եվրամիության արտաքին հարաբերությունների և անվտանգության քաղաքականության գծով խոսնակ Պիտեր Ստանոն ասել է, որ Եվրամիությունն Ադրբեջանի իշխանություններին տեղյակ է պահել Հայաստանում իր դիտորդական առաքելության մասին, և առաքելությունը պատրաստ է Ադրբեջանի հետ հետագա համագործակցությանը։

Հայաստանի նախկին վարչապետ Հրանտ Բագրատյանը, տևական ժամանակ է՝ խոսում է այն մասին, որ Ադրբեջանը Հայաստանից օկուպացրել է 1200-1400 քառակուսի կիլոմետր տարածք։ Ըստ ՀՀ նախկին վարչապետի՝ դա երևում է համակարգչային ծրագրով քարտեզն ուսումնասիրելիս։

Օգոստոսի 31-ին հրավիրած ասուլիսի ժամանակ Նիկոլ Փաշինյանը որոշել էր պատասխանել Ադրբեջանի՝ Ֆրանսիայից, Հնդկաստանից Հայաստանի՝ սպառազինություն գնելու վերաբերյալ դժգոհությանը և մեր երկրին՝ միլիտարիզացիայի համար մեղադրանքներին:

Ադրբեջանը շարունակում է հայ-ադրբեջանական սահմանին կրակահերթերի վերաբերյալ ապատեղեկատվություն տարածելու արատավոր քաղաքականությունը, չնայած հանգամանքին, որ սահմանի հայկական կողմում պարեկություն են իրականացնում եվրոպացի դիտորդները՝ տիրապետելով, ըստ էության, իրավիճակի բոլոր մանրամասներին։

«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը ԳԱԱ Արևելագիտության ինստիտուտի նախկին տնօրեն, ակադեմիկոս, թուրքագետ Ռուբեն Սաֆրաստյանն է։

Պարբերաբար Տավուշի մարզի բնակիչների հետ հանդիպող ԱԺ «Հայաստան» խմբակցության պատգամավոր, տավուշցի Գառնիկ Դանիելյանն ահազանգում է՝ Փաշինյանը չի՛ բավարարվելու միայն Տավուշի մարզի տարածքներն Ադրբեջանին հանձնելով, հանձնողական օրակարգն ունենալու է շարունակություն, և Փաշինյանին պարտադրելու են նաև բանակցել ադրբեջանցիների Հայաստան վերադառնալու, ապա նրանց իրավունքներն ապահովելու համար Ադրբեջանի ուժային կառույցների ներկայացուցիչներին Հայաստան թողնելու հարցերը։

«Նիկոլ Փաշինյանն իրական Հայաստանը վեր է ածում պատմականի ու հանձնում է թշնամուն»,-այսօրվա դատական նիստից հետո ավանդական կարճատև հարցուպատասխանի ժամանակ ասաց Հայաստանի հանրապետական կուսակցության (ՀՀԿ) փոխնախագահ, քաղբանտարկյալ Արմեն Աշոտյանը՝ պատասխանելով 168.am-ի հարցերին:

«Այս ողջ գործընթացը և վերջին շրջանի ակտիվությունն ուղեկցվում է Ադրբեջանի կողմից բավական ինտենսիվ ռազմական ներկրումներով, ակնհայտ է, թե ինչի համար է դա իրականացվում: Դժվար է ասել, թե այս կամ այլ փուլում իրադարձությունն ինչպես կզարգանա, բայց փաստ է, որ Ադրբեջանի սպառազինումը տեղի է ունենում բոլորի աչքի առաջ, և, որ դրանք մի օր կրակելու են»։

ՀՀ-ն, եթե չեմ սխալվում, ՀԱՊԿ-ից և Ռուսաստանից դժգոհ էր նաև նման հայտարարությունների պատճառով, սակայն ներկայումս, երբ ՀՀ-ն հեռանում է Ռուսաստանից դեպի Արևմուտք, կրկին հայտարարությունները նման բնույթ են կրում, իսկ անվտանգության երաշխավոր բացարձակ չկա։ Լավ, թե վատ, երբ հայ-ռուսական հարաբերությունները բնականոն բնույթ էին կրում, ՌԴ-ն իր գործառույթները միջնորդի և երաշխավորի կատարում էր լավ։ Ներկայումս այդ տեղը չի լրացնելու Արևմուտքը երբեք»,- ասաց Եվսեևը։ Նա ուշադրություն հրավիրեց այն հանգամանքի վրա, որ ԵՄ դիտորդները հայտարարում են, թե կուտակումներ, տեղաշարժեր հայկական կողմում չկան, իսկ Ադրբեջանը կրկին նույնը շարունակում է։

168․am-ի հետ զրույցում ռուս կովկասագետ Ստանիսլավ Տարասովն ասաց, որ Նիկոլ Փաշինյանի վերջին հայտարարությունների ֆոնին, թե Ադրբեջանը տարածքներ է պահանջում, ու դրանք չտալու դեպքում պատերազմ կսկսվի, որոնցում կան ակնարկներ Ռուսաստանից սպառնալիքների մասին, ՀՀ-ն ակնկալում է ստանալ աջակցություն Արևմուտքից իր վերոնշյալ քայլերի ճանապարհին։

Պատասխանը շատ պարզ է ու պատասխանը թվերն են, որովհետև ԵԱՏՄ խողովակներով լուրջ միջոցներ են գալիս Հայաստան։ Ուստի ներդրումները դիվերսիֆիկացիան ներկայացնելու ինֆորմատիվ տարբերակ չէ։ Կարծում եմ, սպառազինության ոլորտում, այն, ինչի մասին հայտարարվում է, բնական է, քանի որ Ռուսաստանն ինքն է պատերազմի մեջ, իսկ դրա հետ կապված շատ մանրամասները բարդ է իմանալ, քանի որ այս և ՀԱՊԿ-ի այլ առաջարկների մասին շատ հայտարարություններ են եղել, դրանք կարծես չեն գոհացրել Հայաստանին, թեև ՀՀ սահմաններին ներկայումս ՀՀ-ն ԵՄ-ից ոչ թե ռազմական, այլ քաղաքացիական ներկայացուցիչներ է տեղակայել։

«Հատուկ ուշադրություն եմ ուզում հրավիրել այն հանգամանքի վրա, որ Բեռլինում հայ-ադրբեջանական բանակցություններին մասնակցում էր նաև Թուրքիայի հետ բանակցող Ռուբեն Ռուբինյանը։ Հարց է առաջանում, թե ինչ գործ ուներ նա այնտեղ, չէ՞ որ Թուրքիայի քաղաքականությունը շատ պարզ է՝ հայ-թուրքական հարաբերությունների կարգավորումը հնարավոր է բացառապես Ադրբեջանի բոլոր պահանջների բավարարման պարագայում»։

Չէ՞ որ առաքելությունն իր պարեկության գրաֆիկը նախապես տրամադրում է ադրբեջանական կողմին, ուստի ադրբեջանական ԶՈՒ-ն, բնականաբար, փոխհրաձգություն չի հրահրելու սահմանի այն հատվածներում, որտեղ այդ պահին ԵՄ դիտորդներն են պարեկություն իրականացնում։

Նիկոլ Փաշինյանը և Ֆրանսիայի նախագահ Էմանուել Մակրոնը Ելիսեյան պալատում հանդիպումից առաջ ԶԼՄ ներկայացուցիչների համար հանդես էին եկել հայտարարություններով: Ֆրանսիայի ղեկավարն իր խոսքում, մասնավորապես, անդրադարձել է Ներքին Հանդի միջադեպին:

«Տեսնում ենք, որ չնայած ԵՄ դիտորդների աղմկոտ ներկայությանը ՀՀ-ում, սահմանային միջադեպերը չեն դադարել, ԵՄ ազդեցությունն ընդլայնվում է, ներկայությունն ավելանում է, սակայն այն անվտանգային առումով ի՞նչ փոփոխություն է բերում, հայտարարությունը ինչպե՞ս է անդրադառնում ՀՀ անվտանգության վրա։ Մենք պետք է տարբերակենք հայտարարությունները և իրական, հարցեր լուծող քաղաքականությունը»։

«Ադրբեջանը հասավ իր նպատակին, և լիովին կազմաքանդեց Արցախի պաշտպանության բանակը, և հենց սա հանգեցրեց Արցախի լիակատար հայաթափմանը: Մենք կորցրեցինք հայկական զինված ուժերի ամենամարտունակ ստորաբաժանումներից մեկը: Տարվա ընթացքում մեկ անգամ չէ, որ ձեզ հետ զրույցում նշել եմ, որ Ադրբեջանը ցանկանում է կազմաքանդել ՊԲ-ն, ինչը, ցավոք, նրանց հաջողվեց»,- նշեց ռազմական փորձագետը: