Որքան ավելի շատ սեղմվի ճշմարտությունը, այնքան ավելի ուժգին է լինելու պայթյունը, որը մի օր լինելու է անխուսափելի։ Ահա այդ օրը կեղծված իրականության ու կեղծվող կյանքի բոլոր մասնակիցները՝ իշխանություններն ու ընդդիմությունները, նրանց ծառայողներն ու նրանց դեմ պայքարողները, բոլորը ֆրուստրացիա են ապրելու՝ ճշմարտության ու նպատակահարմարության բախման այն միակ կետում, որտեղ հաղթելու է ճշմարտությունը։
Տնտեսական ակտիվության ցուցանիշն այս տարվա հունվար-հոկտեմբերին` նախորդ տարվա նույն ժամանակահատվածի նկատմամբ, 100.4 է։ Սա նշանակում է, որ տարվա առաջին տասն ամիսներին տնտեսության ակտիվությունն աճել է ընդամենը 0.4%-ով։
«Բացի տեխնիկական հարցից, կա նաև գաղափարական հարց՝ ինչպե՞ս կանցնեն երևանյան ընտրությունները, ի՞նչ փոփոխություններ է խոստանում ՀՀ նախագահը, որքանո՞վ են նրա խոստումներն արդարացված, այդ ամենը ցույց կտան գալիք ընտրությունները»։
«Մեր 5.5 մլրդ պարտքը սփռված է մինչև 2050 թ.։ Եթե մի պահ ենթադրենք, որ այդ ամբողջ պարտքը պետք է մարվեր առաջիկա 3-4 տարիների ընթացքում, դա ընթացիկ պարտքի ռիսկն է կամ պարտքի մարման ժամանակացույցի կառավարումը»։
Հայ-ռուսական միացյալ զորամիավորում ստեղծելու մասին համաձայնագիրը, որի շուրջ բանակցելու հանձնարարական է տվել ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինը, և որը կստորագրվի առաջիկայում «բանակցվելուց» հետո, իմա՝ ռուսական տարբերակով, դժգոհություն է առաջացրել Հայաստանի որոշ քաղաքական ուժերի, փորձագետների շրջանում։
Գ աղտնիք չէ, որ Հայաստանի Հանրապետությունում տնտեսական և ֆինանսական շարժը կենտրոնացած է հիմնականում մայրաքաղաքում։ ՀՀ Ազգային վիճակագրական ծառայության կողմից հրապարակված «Հայաստանի Հանրապետության մարզերը և Երևանը, 2016» զեկույցի տվյալները հերթական անգամ հիշեցնում են այս ոչ համաչափ պատկերի մասին։
Համաշխարհային մամուլը նորից սևեռվել է նույն թեմայի վրա։ Ռուսաստանում կաշառակերության մեղադրանք է հարուցվել ՌԴ Տնտեսական զարգացումների նախարար Ակեքսեն Ուլյուկաևի նկատմամբ: Պուտինի երկրպագուները ոգևորված են: Նրանց կարծիքով` կոռուպցիայի դեմ պայքարը նոր թափ է հավաքում:
«Ես չեմ սպասում բեկում, քանի որ կարծում եմ, որ ՌԴ իշխանություններն ունակ են երկակի խաղ խաղալ, կցանկանան Ադրբեջանից ստանալ ավելի մեծ հավաստիացումներ, քան հիմա ունեն այն մասին, որ Ադրբեջանը ռուսական ուղեծրում է»։
«Հայաստանի նորագույն պատմության մեջ և՛ «Դրոյի», և՛ «Հոկտեմբերի 27»-ի և՛ «Սասնա ծռեր» խմբերի անդամները նույնպես հայեր էին, բայց զինված պայքարի նպատակն արդեն Հայաստանի ներքին խնդիրների լուծումն էր, իսկ թիրախները` սեփական երկիրը և այդ երկրի քաղաքացիները»։
Վերջին քննարկումները խորհրդարանում հերթական անգամ ցույց տվեցին Հայաստանում քաղաքական բանավեճի մակարդակը, որը բոլոր նշաձողերից ցածր մակարդակ է ու մակարդակի բացակայություն է՝ ըստ էության։
Թրամփը խոստացել է նոր արգելքներ դնել ամերիկյան ներմուծումների ոլորտում: Իսկ դա նշանակում է, որ նվազելու է հանքահումքի գինը: Էժանանալու են արդյունաբերական խոշոր ձեռնարկությունների արժեթղթերը:
ՀՀ Ազգային վիճակագրական ծառայությունը Հայաստանի սոցիալական պատկերի և աղքատության մասին իր զեկույցում (2016) որոշ տվյալներ է ներկայացրել՝ 2012-2015թթ. միգրացիայի հետ կապված։
«ԵՏՄ-ի հետ կապված պետք է հաշվի առնել մի քանի շատ կարևոր հանգամանք, որպեսզի հիասթափության առաջ չկանգնենք»,- ասում է Սամվել Ֆարմանյանը։
«Ընտրությունները ցույց տվեցին ամերիկյան ժողովրդավարության բավականին լուրջ ճգնաժամ։ Գաղտնիք չէ, որ երկու թեկնածուն էլ ունեին լայն բացասական վարկանիշ։ Մենք այդ աճող թվերը տեսել ենք այս քարոզարշավի ընթացքում»։
Կառավարության նոր ծրագրում կա մի կետ, որը խնդրահարույց է. 2018թ. գիտության ֆինանսավորման մեծ մասն ուղղորդվելու է դեպի կիրառական ծրագրեր: Նման պարագայում հարց է առաջանում՝ ինչպե՞ս է գնահատվելու գիտական ծրագրի հիմնարար կամ կիրառական լինելը:
«Յուրաքանչյուր գործ սկսելը շատ դժվար է, ինձ համար ևս դժվար է եղել»,- ասում է օրերս Գնդեվազ գյուղում բացված «VHM garb» կարի արտադրամասի ղեկավար, գյուղի բնակիչ Վահան Մկրտչյանը։
2012-2015թթ. Երևանից անվերադարձ մեկնածները կազմում են մայրաքաղաքի բնակչության 2.38%-ը, որն ամենացածրն է մարզերի մեջ։
2017թ. բյուջեի նախագծի խորհրդարանական քննարկման նկատմամբ հասարակական հետաքրքրությունն առանձնապես մեծ չէ: Դրան, իհարկե, բազում հիմնավորումներ կարելի է գտնել: Նախ` որ նոր է կայացել կառավարության գործունեության ծրագրի քննարկումը: Երկրորդ` որ նոր կառավարությունը ներքաշվել է անընդհատ քննարկումների գործընթաց:
Վարչապետ Կարեն Կարապետյանի բնորոշած «կոշտ բյուջեի» նախագծով նախատեսվում է 2016-ի համեմատ ծախսերը կրճատել 13 մլրդ դրամով։ Շա՞տ է սա, թե՞ քիչ` դժվար է ասել։ Առավել կարևոր հարց է` որքանո՞վ են այդ ծախսերն արդյունավետ։
«Վստահաբար կարող եմ ասել, որ հայր Ալիևի ժամանակաշրջանում մենք ականատեսն ենք եղել շատ վատ երևույթների, բայց նման տեսակի դրսևորումներ այն ժամանակ չեն եղել։ Ներկայումս տեղի ունեցողը ոչ միայն շատ վատ, այլև պրիմիտիվ և քարանձավային մակարդակի քաղաքականություն է»։
«Այս փուլում լավ արդյունք կարող է դիտարկվել նաև իրանական գազի մատակարարումը Հայաստան։ Առավելագույնը նման արդյունք կարող ենք ունենալ։ Տարանցիկ գլոբալ ծրագրերը բավականին ծավալուն համաձայնեցումներ կպահանջեն»:
Թվում է՝ բնակչությունն էլ պետք է անթաքույց ուրախանա, որովհետև մշտապես թանկացումների դեմ բողոքող բնակչության համար այս էժանացումն իսկական անակնկալ է՝ լավ իմաստով։
Քաղաքակիրթ աշխարհում այդ հիմքն ու այդ արժեքը մարդն է, որը ամենայնի նպատակն է, ու որին ծառայեցվում են բոլոր միջոցները։ Ռուսական աշխարհում, որում այսօր Հայաստանն է, մարդը միջոց է, որը ծառայեցվում է զանազան, որպես կանոն՝ պուտինածին նպատակներին։
«Ես չէի ասի, որ պետք է փոխվի դիվանագիտությունը կամ դիվանագիտական գործընթացը։ ԵԱՀԿ Մինսկի խումբը Հայաստանի և Լեռնային Ղարաբաղի համար ճիշտ, անհրաժեշտ ձևաչափ է, մենք կարող ենք փոքր-ինչ ավելի գոհ լինել, կամ քննադատել այդ խմբի գործունեությունը, բայց ԵԱՀԿ Մինսկի խումբը ոչ միայն ձևաչափ է, այլև ինստիտուցիոնալ փորձ ու հիշողություն»:
Հինգ տեղով առաջադիմելը, ինչպես նշվում է զեկույցում, հիմնականում մեթոդաբանության փոփոխություններով պայմանավորված վերահաշվարկի և մեկ տնտեսություն` Սոմալին, ավելացնելու արդյունքում է գրանցվել։
Տնտեսական ծանր իրավիճակի պատճառով 2017-ի ընտրություններին իշխանությունները գնալու են չբարձրացված աշխատավարձերով ու թոշակ-նպաստներով: Եթե, իհարկե, նոր կառավարությունը դիմանա ճնշմանը և պոպուլիստական քայլերով ավելի չվատացնի երկրի տնտեսական իրավիճակը:
«Դժբախտաբար, տարիներ անց ԼՂ խնդիրը, առավել հավանական է, որ ռազմական ճանապարհով կլուծվի։ Թե՛ հայկական և թե՛ ադրբեջանական կողմը բանակցային պրոցեսին մասնակցել են` իրականում պատրաստ չլինելով խոստացած զիջումներին։ Այլ հարց է, թե ինչո՞ւ են կողմերը համաձայնել այս բանակցային ֆորմատին»։
«Այս մասին ես խոսում էի նույնիսկ ապրիլյան պատերազմից առաջ, քանի որ կանխատեսում էի նման հնարավորություն։ Այսօր` ևս, քանի որ բանակցություններում ոչինչ չի փոխվել, կողմերը չեն հանդիպում, երբ չեն ցանկանում, և հանդիպում են, երբ ցանկանում են և, երբ չկա փոխզիջումների գնալու հարց բանակցություններում»:
Հիմա խոսվում է նոր կնքվելիք պայմանագրի մասին, որը կկազմի 3-5 մլրդ խմ: Այս ծավալը, իհարկե, լուրջ չէ ՌԴ-ի համար: Բայց բավական լուրջ գումարներ կապահովի Ադրբեջանին, որ դառնում է ռուսական գազը Եվրոպա արտահանող «ծպտված» միջնորդ: Ահա միջպետական հարաբերությունների ժամանակակից ու քաղաքական յուրօրինակ մի պատկեր:
«Ես ասում եմ` դեֆոլտի որևէ մի նախանշան չկա, վճարունակության հետ կապված, արտաքին պարտքի սպասարկման, ներքին պարտավորությունների կատարման հետ կապված որևէ լրջագույն պրոբլեմ չկա, որ դեֆոլտ հայտարարվի»։
