Ծայրահեղ մոտեցումները ծնողի կողմից, անվանարկումներն առավել տագնապային են դարձնում երեխային, և հետագայում պարտվելու զգացողությունից երեխայի մոտ սկսում են հոգեբանական ոչ ադեկվատ արձագանքներ շրջապատի հանդեպ, մինչդեռ, նա առաջինն իրեն է վնասում։
«Հայաստանն ու Ադրբեջանը վաղուց նույնը չեն, ինչ մինչ ապրիլը։ Ադրբեջանը մշտապես պատրաստ է պատերազմել, իսկ Հայաստանը պատրաստ չէ հանձնել ոչ մի միլիմետր հող` ինչ կարգավիճակում էլ որ դրանք ֆորմալ կերպով լինեն»։
«Մենք վերջին տասը տարում վրացի ֆերմերներ Հայաստանում չենք տեսնում, վրացիներն էլ հայ ֆերմերներին չեն տեսնում։ Ժամանակին ինչ-որ չինովնիկ խոչընդոտեց այդ համագործակցությանը, և արդյունքում` ընկուզեղենի, մանդարինի գները հայկական շուկայում կրկնակի աճեցին»։
2008թ. նոյեմբերի 12-ին ՀՀ այն ժամանակվա վարչապետ Տիգրան Սարգսյանը ելույթ էր ունենում ԱԺ-ում` 2009թ. պետական բյուջեի նախագծի ներկայացման կապակցությամբ։ Ֆինանսական ճգնաժամն այն ժամանակ աշխարհում արդեն իր սև գործն արել էր, սակայն Հայաստանի տնտեսության վրա դեռ ամբողջ թափով չէր ազդել։
Փետրվարի 6-ին սկսվել է ապրիլի 2-ին կայանալիք խորհրդարանական ընտրություններին մասնակցելու համար կուսակցությունների և դաշինքների ընտրացուցակները Կենտրոնական ընտրական հանձնաժողով ներկայացնելու ժամկետը, որն ավարտվելու է փետրվարի 16-ին։ Երեկ աշխատանքային օրվա ավարտին ԿԸՀ-ից «168 Ժամին» հայտնեցին, որ որևէ կուսակցություն կամ դաշինք գրանցման համար փաստաթղթերը դեռևս չի ներկայացրել։
Այս օրերին քաղաքացիների խոսակցությունների հիմնական թեմաներից մեկն առաջիկա խորհրդարանական ընտրություններին բաժանվելիք ընտրակաշառքի չափն է, որի մասին արդեն լեգենդներ են պտտվում։ Խոսում են մեկ ձայնի համար 10 հազարից մինչև 40-50 հազար դրամ ընտրակաշառքի հնարավորության մասին։
«Սա լրացուցիչ ազդակ է Ալիևին, ով վերջին ժամանակահատվածում դարձել է Սադամ Հուսեյնը և միջազգային հանրության կարծիքը հաշվի չի առնում, փորձում է ինքնուրույն խաղալ, ինքնուրույն որոշումներ կայացնել, ռազմական գործողություններ նախաձեռնել ոչ միայն` ԼՂ-ի հետ շփման գծում, այլև հայ-ադրբեջանական սահմանի երկայնքով»։
«Դրսում իրար սիրելը մեկ այլ բան է, տան մեջ, կենցաղում՝ մեկ այլ: Առաջին 15 օրն էլի կարելի է դիմանալ, բայց թե հետո ի՞նչ կլինի՝ չգիտեմ: Իրականում բարդ բան է ամուսնանալը: Միայն սիրով չի սկսվում և ավարտվում, այստեղ նաև հարգանքի, փոխզիջման և էլի հազար ու մի հարց կա: Ես դեռ պատրաստ չեմ»:
«Նախ պետք է ճշտել` հասարակությունն ունի՞ պահանջմունք` ծանոթանալ մերօրյա գրողների ու գրականության հետ։ Չեմ ուզենա ասել` ոչ, բայց այո էլ չեմ կարող միանշանակ ասել»։
Հազվադեպ, բայց անհրաժեշտ է թույլ տալ խախտել կանոնները։ Օրինակ, ուշ գիշերով դիտել հեռուստացույց կամ մեկ օր բացակայել դպրոցից։ Թող այդ բացառիկ հնարավորությունները երեխայի համար վերածվեն տոնի։
Շինարարության ոլորտի անկումն արդեն այնքան սովորական է դարձել, որ այդ մասին արդեն գրեթե չենք էլ խոսում։ Տնտեսության երբեմնի շարժիչ ուժը 2009 թվականից ի վեր սկսեց գահավիժել, և այդ պրոցեսը շարունակվում է նաև այժմ։
«ԵՏՄ ոչ մի անդամ երկիր, այդ թվում` Հայաստանը, Բելառուսը, Ղազախստանը, չեն անցնի այդ կարմիր գիծը, քանի որ դա դեմարշ կլինի Ռուսաստանի հանդեպ, որը նա չի ների, ոչ մեկը դրան պատրաստ չէ և չի ցանկանում նման սցենար, քանի որ, այնուամենայնիվ, կան շահեր»։
«Մեր խնդիրը` և՛ կուսակցության, և՛ իշխանության, հանրությանը ներկայանալ այլևս այլ դեմքով, այլ որակով, որովհետև յուրաքանչյուր անձ, յուրաքանչյուր քաղաքական ուժ, այդ թվում` իշխանությունը, պետք է ականջալուր լինի հանրության պահանջներին, իսկ հանրության թիվ մեկ պահանջը հենց դա էր` ուղղված մեր կուսակցությանն ու իշխանությանը»։
Քաղաքական համակարգն ու քաղաքացիներն ապրում են իրարից անջատ, այլ իրականություններում, այդ է պատճառը, որ քաղաքականությունը չի սպասարկում քաղաքացիների շահերը, և քաղաքացին քաղաքականության ու կուսակցությունների համար ոչ թե նպատակ է, այլ միջոց կամ գլխաքանակ, որն ընտրությունների օրը դառնալու է ընտրազանգված։
Դատեք ինքներդ` դրամական արտահայտությամբ արտահանման աճը կազմել է մոտ 300 ԱՄՆ դոլար։ Բավարա՞ր է այն, թե՞ ոչ. այս հարցը մի կողմ թողնելով` տեսնենք, թե ինչ ապրանք ենք արտահանել այդ գումարի չափով։ Ամենամեծ բաժինն արձանագրել է «թանկարժեք ու կիսաթանկարժեք քարեր, թանկարժեք մետաղներ և դրանցից պատրաստված իրեր» ապրանքատեսականին։
2016 թվականի պետբյուջեի մասին օրենքով նախատեսվում էր ունենալ 1 տրիլիոն 186.2 մլրդ դրամի բյուջետային եկամուտներ։ Փաստացի 2016 թվականին ՀՀ պետական բյուջեի եկամուտների չափը կազմել է 1 տրիլիոն 155 մլրդ դրամ։ Այսինքն, 2016 թվականին Հայաստանի պետական բյուջեն ունեցել է նախատեսվածից 31.2 մլրդ դրամով քիչ եկամուտ։
«Եկող սերունդը հրաշալի սերունդ է, նրանք հասկանում են, որ մեծերը գող ու ավազակ են։ Նոր սերնդի հետ կապված` ես մեծ հույսեր ունեմ, ես վստահ եմ այս սերնդի վրա, որովհետև ես տեսնում եմ, որ նրանք միանգամայն այլ կերպ են մտածում»:
«Այս ուղղությամբ լարվածություն ակնկալելու հարկ չկա այս պահին, հնարավոր է` լինի լարում, բայց ես չէի փորձի պնդել, որ կնախաձեռնվի նման լարում, որովհետև և Մոլդավայում, և ՀՀ-ում, և Ադրբեջանում Մոսկվան բավականին ուժեղ ազդեցություն ունի, որպեսզի ազդանշաններ ուղարկի առանց ռազմական ուժի կիրառման, որը հավելյալ ռեսուրսներ է պահանջում»։
«Մեզ շատ ավելի համապարփակ, համակարգային լուծում է պետք, որը կայուն և աշխատող կլինի։ Այդ իմաստով այն, ինչ անում է վարչապետը, դա, մեղմ ասած, թեթև նախապատրաստությունն է նրա, ինչ դեռ անհրաժեշտ է անել»։
«Այժմ ընտրողը, ինչպես նաև իշխանությունը, ինչպես նաև այս նորելուկ դաշինքները, կողմնորոշվում են միայն մի բանով` անմիջական շահով, նայում են, թե այս կամ այն մարդու, այս կամ այն միավորման ընտրությունից ինքն անձամբ ինչ կարող է ստանալ։ Եվ որևէ մեկն իրավունք չունի ընտրողին մեղադրել, որովհետև նա գործում է իշխանությանը և նորելուկ ընդդիմությանը համահունչ»։
Այս օրերին Հայաստանում ընթացող աժիոտաժը, այս կամ այն մականունավոր անձի հեռանալը մի կուսակցությունից ու միանալը մյուսին, ցույց են տալիս, որ գործնականում քաղաքական ուժերի դերը ոչ միայն չի բարձրանալու, այլ ճիշտ հակառակը՝ շատ ավելի նվազ է դառնալու, քան հիմա։
Սոցիալական ցանցերը դարձել են մեր առօրյայի անբաժան մասը։ Լա՞վ է դա, թե՞ վատ, այլ հարց է, սակայն փաստն այն է, որ շատ մարդիկ սոցցանցերում (Ֆեյսբուք, թվիթթեր, օդնոկլասսնիկի և այլն) ավելի շատ ժամանակ են անցկացնում, քան իրական կյանքում։
«Ադրբեջանը կարծում է, որ ԵԱՀԿ ՄԽ-ն ծառայում է ՀՀ շահերին` փորձելով պահպանել ստատուս-քվոն հակամարտության գոտում։ Սակայն ՄԽ-ն խնդիր ունի առաջ մղել բանակցությունները, որոնց ընթացքում պետք է հասունանա կարգավորումը, երբ կողմերը հեռու են կարգավորումից, ՄԽ-ն խնդիր է դնում պահպանել ստատուս-քվոն»։
Ծնողները, հնարավորության դեպքում, հետևողական պետք է լինեն, որպեսզի երեխան շատ շփվի ընտանիքից դուրս միջավայրերում, սովորի խաղալիք տալ և վերցնել, օգնել և հրել, կռվել և հաշտվել։
«Դաշինքների կազմավորումը դեռ այդքան հստակ չի, այդ քաղաքական գործիչները գնում են մի դաշինքից մյուսը և դրանով ավելի վարկաբեկվում, միաժամանակ` Սարգսյանը բոլորին պահում է անորոշության մեջ, դրանով իսկ, այսպես ասած, վերջնական երաշխիքներ չտալով որևէ մեկին»
Խորհրդարանական ընտրություններում կուսակցությունների ու կուսակցությունների դաշինքների առաջադրման՝ օրենքով սահմանված ժամկետի մեկնարկին մնացել է մեկ շաբաթից պակաս ժամանակ, սակայն գործնական որևէ քաղաքական ուժ դեռևս պաշտոնապես չի հրապարակել իր համամասնական ցուցակը։
«Ես չեմ պնդում, որ պայքարը պետք է դադարեցնել, բայց առնվազն 2011-2012թթ. մեր փորձից ելնելով` հաշվետվություն պետք է ներկայացնեինք հայ համայնքին և ողջ հայությանը, հայության ղեկավարությունը պետք է ասեր, թե ինչ ճիշտ և սխալ քայլեր արվեցին, որ օրինագիծը տապալվեց»։
«Վարշամը Երևանի երեխա է, Արմանը` Շամշադինի, և ես` Ղարաբաղի։ Մեր պատմությունները խաչվում են իրար` ռմբակոծություններ, ցուրտ ու մութ տարիներ, սակայն, քանի որ այդ ամենը երեխաների կողմից է պատմվում, շատ ծիծաղելի է իրականում»։
Եսասիրությանն ի դեմ` գալիս է այլասիրությունը (ալտրուիզմը)։ Սա այն իրավիճակն է, երբ անհատը շրջապատի հետաքրքրությունները և պահանջները վեր է դասում սեփական հետաքրքրություններից և պահանջներից։
Կայուն եկամուտ չունեցող վարկառուն կամ հայտնվելու է լուրջ խնդիրների առաջ, կամ կորցնելու է գույքը։ Իսկ կարելի՞ է այս ռիսկը կանխել, և եթե այո` ո՞վ պետք է դա անի։ Իհարկե, Կենտրոնական բանկը։ Ավելին ասենք` նախադեպն էլ ունենք` ԵԱՏՄ մեր գործընկեր ՌԴ-ի օրինակով։
