Ընկուզեղենը հարուստ է ոչ միայն կալցիումով, ֆոսֆորով, կալիումով և մագնիումով, այլև պարունակում է պղինձ, երկաթ և այլ միկրո և մակրոտարրեր։ Հարուստ է E վիտամինով, ինչի շնորհիվ զգալիորեն խթանում է կանանց ինտիմ զգացումը և տղամարդկանց առնականությունը։
Թեղու օրերը համընկնում են հուլյան ամանորյա տոների հետ։ ՀՀ բնական պայմաններում անհիշելի ժամանակներից աճել են թեղու 3 տեսակներ` էլիպսաձևը, տերևաշատը և խցանայինը, նաև թեղազգիների ընտանիքին պատկանող կարկս (celtis) կովկասյանը,
Ցիստիտի զարգացմանը նպաստում է աղը։ Աղի ուտեստների սիրահարները պետք է սահմանափակեն աղի օրվա չափաբաժինը 4 գրամով, այլ կերպ կարող է նկատվել ցավի ուժգնացում։
Հին Չինաստանում կարծել են, որ սիրտը հոգու կացարանն է: Ժամանակակից բժշկությունը պարզել է, որ ձին զգում է մարդու սրտի ռիթմերը և յուրովի արձագանքում:
Ըստ Արևելյան օրացույցի` 2014 թվականը ձիու` փափագների, բարի ցանկությունների և նպատակների կատարման տարի է. այս երեք հայերեն բառերն արաբերեն «մուրազ» բառի հոմանիշներն են։
Տերևներում պարունակվում են մինչև 88,5 մգ վիտամին C (100 գ հումքի մեջ), 39 մգ վիտամին E, պտղակալման շրջանում` 47-54 մգ կարոտին։ Չհասունացած պտուղներում կա մոտ 6 տոկոս ենթավիտամին A, վիտամին C, սապոնին, օրգանական թթուներ, պեկտին, մինչև 6 տոկոս շաքար, վիտամին E, հանքային աղեր։
Խեյլիտը շուրթերի բորբոքային բնույթի հիվանդություն է, որի առաջացման պատճառները բավականին շատ են։ Օրինակ` կա «ակտինիկ խեյլիտ» ախտորոշում, որն առաջանում է արևի ճառագայթների ազդեցության հետևանքով։
Վիրուսների գենետիկ նյութից ստեղծվում են յուրահատուկ ստրուկտուրաներ, որոնց միջոցով բույսերի ԴՆԹ-ի մեջ ներդրվում են նոր գեներ։ Նման գործընթացները կոչվում են «հորիզոնական տեղափոխումներ». դրանք մշտապես ընթանում են բնության մեջ` սա P խնդիրն է, իսկ այն, ինչ անում է Գ.Ճ.-ն, դա P խնդրի լուծումն արագացնելու փորձ է։
Խաղողի տերևն ունի բարձր ֆերմենտատիվ ակտիվություն, հեշտությամբ է փոխանցում իր օգտակար նյութերը ջերմային մշակման ժամանակ։
Կարմիր գույնն օգտակար է մաշկային հիվանդությունների և հոդացավերի դեպքում։ Դեղին գույնը դրական ազդեցություն ունի լյարդի, ստամոքսի, լեղապարկի, նյարդային համակարգի վրա։
Սպիտակ և մասամբ բաց շագանակագույն բուսամթերքը պարունակում է ալիցինի և սելենիումի միացությունները, որոնք օգտակար են սրտին, կարգավորում են մեր օրգանիզմի համար անչափ կարևոր խոլեստերինի փոխանակումը, բարձրացնում են օրգանիզմի դիմադրողականությունը, որոշ բարորակ և, ինչո՞ւ չէ, չարորակ ուռուցքների հանդեպ։
Հայտնի է, որ 100 գ չիչխանի հատապտուղներում պարունակվող E (8-16 մգ), C (50-450 մգ), K (1,2 մգ) վիտամինները, A-ենթավիտամինը (0,3-8,5 մգ), ռուտինը (75-100 մգ), ֆոլիաթթուն (0,79 մգ) լիովին բավարարում են մարդու օրգանիզմի մեկ օրվա պահանջարկը։
Լորի բուծումը մեծ թափ է ստանում ողջ աշխարհում, քանի որ թռչնամսի և հատկապես ձվի կանոնավոր ընդգրկումը սննդակարգում զգալիորեն լավացնում է մարդու առողջական վիճակը։
Առաջին սերնդի հակաբիոտիկները հիմնականում կանխարգելում են բակտերիաների բազմացումը, հաջորդ խումբն ի զորու է քայքայել բակտերիաների բջջաթաղանթը և տրոհել այլն։ Հակաբիոտիկների հիմքի վրա մշակվել են դեղամիջոցներ, որոնք կիրառվում են օնկոլոգիայի քիմիաթերապիայի դեպքում։
Խռմփոցը ոչ միայն անհարմարություններ է ստեղծում շրջապատի մարդկանց համար, այլև զգալիորեն խաթարում է քնած մարդու առողջությունը, քանի որ նրա ուղեղը գիշերվա ընթացքում մի քանի անգամ արթնանում է։
Հակաբիոտիկ դեղերը նշանակվում են բակտերիալ բնույթի ինֆեկցիոն հիվանդությունների բուժման համար. թոքերի և միզասեռական օրգանների բորբոքում, քթի, կոկորդի, ականջի շրջանում թարախային ընթացք, որոշ աղիքային ինֆեկցիաներ։ Վարակային ինֆեկցիոն հիվանդությունները` հատկապես գրիպը, անհնար է բուժել հակամանրէ դեղերով։
Կաթնաշոռն օգտակար է աթերոսկլերոզի, հիպերտոնիայի, շաքարային դիաբետի, օստեոպորոզի, հոդատապի, լուծով ուղղորդվող կոլիտի, լյարդի և լեղուղիների հիվանդությունների դեպքում։ Կաթնաշոռը պարունակում է զգալի քանակությամբ կալցիում (մոտ 150 մգ` 100 գ հումքի մեջ), որն անհրաժեշտ է տուբերկուլյոզով հիվանդներին։
Կնոջ օրգանիզմում, որոշակի տարիքից սկսած, նկատվում են բնականոն փոփոխություններ։ Այդ շրջանը կոչվում է կլիմաքս (առաջացել է հունարեն «կլիմակտերոս»=աստիճան) բառից։ Այլևս կորսված են վերարտադրողական և դաշտանային ֆունկցիաները. օրգանիզմը գտնվում է նոր աստիճանի վրա` այլ հարթության մեջ։
Ժողովրդական բուժարարները վաղուց ի վեր օգտագործել են կաղամբն ուռուցքների բուժման համար: Ժամանակակից հետազոտողները պարզել են, որ կաղամբազգիները պարունակում են այդ ընտանիքին բնորոշ ծծումբի միացություններ, որոնցից առավել ուսումնասիրվածն «ինդոլ-3-կարբոնատն» է:
Բուժիչ նամակներ Ով թեկուզ մեկ անգամ տեսել է վուշի ծաղկած դաշտը, անշուշտ, չի մոռանա այդ հորիզոնի հետ միախառնված, կապույտ ծովը հիշեցնող տեսարանը։ Հայտնի են վուշից ստացված մանվածքի բուժիչ հատկությունները, վերջերս կարդացինք վուշի սերմից ստացվող յուղի հակաուռուցքային հատկությունների մասին («168 Ժամ», 25.08.2013թ.)։ Այդ հրապարակման մեջ նկարագրված էր Ջոաննա Բադվիգի պարզ, սակայն հրաշալի արդյունքներ տվող դեղատոմսը. … […]
Որոշ հետազոտությունների համաձայն` Օմեգա 9-ը շատ կարևոր է կրծքագեղձի քաղցկեղի կանխարգելման համար, ինչպեսև այլ օմեգա ճարպաթթուները` այն իջեցնում է վատ խոլեստերինի մակարդակը և ամրացնում է օրգանիզմի դիմադրողականությունը։ Օրգանիզմում հազվադեպ է նկատվում նաև Օմեգա-6 ճարպաթթուների սակավություն։
Ֆեյխոայի կլեպն ունի հակաուռուցքային ազդեցություն, սրում է տեսողությունը, նպաստում ոսկորների և ատամների ամրացմանը։ Կլեպը հարուստ է քլորոֆիլով և հետևաբար նաև մագնիումով. ունի թարմացնող և ախտահանող հատկություն։
Պտուղները պարունակում են ֆլավոններ, օրգանական թթուներ (կիտրոնի, օլեանոլի, ուրսոլի, կոֆեինի, քլորոգենի, բույսին բնորոշ կրատեգուսի), կարոտինային նյութեր, դաբաղանյութեր, ճարպային յուղեր, պեկտին, քոլին, ասկորբինաթթու, այլ վիտամիններ, ֆրուկտոզա, սորբիտ, սիտոստերոններ, ներկանյութեր։
Տանձենի սովորականի պտուղը պարունակում է ճարպեր (120 մգ` 100 գ հումքի մեջ), որոնց մոտ կեսը միաչհագեցած և բազմաչհագեցած ճարպեր են, և չի պարունակում խոլեստերին։
Թարմ լոլիկը և դրանից ստացված հյութը նպաստում են տարեց մարդկանց տեսողության և հիշողության պահպանմանը։
Ըստ հնէաբանների` թանթրվենին ծանոթ է եղել մարդկանց դեռևս քարե դարում։ Հնագույն ժամանակներում կարծել են, որ տան մոտ աճող թանթրվենու բույսը վանում է չարքերը և ապահովում է բարի աստվածների հովանավորությունը, իսկ բույսից ստացված պատրաստուկները պայծառատեսություն և առողջ երկարակեցություն են պարգևում:
Մասրենու ծաղկաթերթերից ստացված պատրաստուկները հանգստացնում են նյարդերը, բերանի, ստամոքսի և աղիների լորձաթաղանթը, մաքրում են արյունը, ամրացնում են սիրտը.
Դոշաբը պատրաստում են ձմերուկի թարմ հյութից. Եփում են թույլ կրակի վրա և պարբերաբար հեռացնում են վրայի քափը` մինչև հյութի ծավալը նվազի 5-6 անգամ։ Դոշաբը պատրաստ է, երբ դրա կաթիլը չի տարհոսում։ Ձմերուկի դոշաբը լցնում են ապակե տարայի մեջ, իսկ կափարիչի փոխարեն օգտագործում են մաքուր լաթ։ Պահում են հով, չոր տեղում։
Արևածաղկի սերմը պարունակում է զգալի քանակությամբ օգտակար տարրեր` սելեն, յոդ, ցինկ, երկաթ, կալցիում, ֆտոր, կալիում, մագնիում, B խմբի վիտամիններ։ Արևածաղկի սերմում D վիտամինը ավելի շատ է, քան ձողաձկան լյարդում, շատ են տոկոֆերոլները (E խումբ)։
Գեորգենու պալարները հարուստ են ինուլինով, որի շնորհիվ ունեն բարերար ազդեցություն ենթաստամոքսային գեղձի վրա. կարգավորում են հորմոնների գոյացման գործընթացը։