«Ես չեմ կիսում Գագիկ Ջհանգիրյանի լուսավոր լավատեսությունը: Բայց կարող եմ ասել, որ այն, ինչ այսօր տեղի ունեցավ խորհրդարանում, ցույց տվեց, որ ԲՀԿ-ն շահագրգռված է մարտի 1-ի իրադարձությունների քննարկմամբ, և այս հարցում կաշկանդվելու կամ վախենալու որևէ բան չունի: Բացի այդ, ԲՀԿ-ն իր հստակ պահվածքով հնարավորություն չտվեց որոշ քաղաքական թափթփուկների՝ շահարկելու այն հարցը, թե ԲՀԿ-ն ուզում է տապալել այս հանձնաժողովի ստեղծումը, կամ շահագրգռված է տապալելու այդ հանձնաժողովի ստեղծումը…»:
ԱՄՆ-ից երգչուհու հարազատներից ստացված նախնական տեղեկությունների համաձայն՝ հինգշաբթի օրը Լոս Անջելելոսում կկայանա Ֆլորա Մարտիրոսյանի հոգեհանգստի արարողությունը: Իսկ դեկտեմբերի 10-ին երգչուհու աճյունը կտեղափոխվի Հայաստան: Հայաստանում երգչուհու հրաժեշտի վերջին արարողությունը տեղի կունենա դեկտեմբերի 11-ին, Արամ Խաչատրյանի անվան համերգասրահում: Նույն օրը տեղի կունենա նաև երգչուհու հուղարկավորությունը՝ քաղաքային պանթեոնում:
Այսպիսով, ՀԱԿ-ը ևս մեկ անգամ ապացուցեց, որ Մարտի 1-ը, Մարտի 1-ի զոհերի հիշատակը հիշում են՝ ըստ քաղաքական նպատակահարմարության, նույնքան կոնյունկտուրային նպատակներով, որքան Մարտի 1-ի արդյունքում իշխանության եկած ՀՀԿ-ն: Բայց այս գործելակերպը ՀԱԿ-ի համար արդեն սովորական է դարձել, և դա այսօրվա հիմնական ինտրիգը չէր:
ՀԱԿ նախկին անդամ Կարապետ Ռուբինյանն անդրադարձել է Կոնգրեսի համակարգող Լևոն Զուրաբյանի և Գյումրիի քաղաքապետարանի մամուլի խոսնակ Զոհրապ Եգանյանի փոխադարձ վիրավորանքներին:
Նախընտրական գործընթացներում հանրահավաքների բացակայությունը մեծ ծառայություն է նաև գործող իշխանությանը, որի դեմ պայքարում է ՀԱԿ-ը: Միջազգային հանրությունը, ի թիվս այլ գործոնների, երկրում ժողովրդավարության վիճակը գնահատում է՝ նաև հաշվի առնելով այն հանգամանքը, թե որքանով է հասարակությունն իր կարծիքն արտահայտում հանրահավաքների, բողոքի ակցիաների միջոցով:
ՀՀԿ-ական Արման Սահակյանի օգտին քվեարկել է 13 հազար 337 ընտրող կամ 77.6 տոկոսը, իսկ ՀԱԿ անդամ Մուրադ Գրիգորյանի օգտին քվեարկել է 3239 ընտրող՝ մասնակիցների 18.6 տոկոսը:
Ընտրությունների ընթացքի մասին 168.am-ը զրուցել է թիվ 1 ընտրատարածքում պատգամավորության թեկնածություն առաջադրած «Ժառանգություն» կուսակցության անդամ Ստեփան Սաֆարյանի հետ:
Հայաստանի հետ հարաբերություններում Եվրոպայի դիրքորոշումը շատ պարզ է, այնպես ինչպես նրանց կողմից այդ հարաբերությունների հիմքում դրված սկզբունքի ձևակերպումը` «ավելին` ավելիի դիմաց»:
«Մանկական Եվրատեսիլ 2012-ի» հաղթող ճանաչվեց Ուկրաինան ներկայացնող 10-ամյա Անաստասիա Պետրիկը` «Երկինք» երգով:
Եթե կինը մի քիչ խորամանկ լինի, մի քիչ՝ հանդուրժող, ապա ամեն բան շատ լավ կլինի: Տղամարդը նույնքան հանդուրժող չի կարող լինել: Առաջնահերթ ինքդ քո մասին պետք է մտածես, պետք է այնպես անես, որ ընտանիքում ամեն բան հնարավորինս հարթ լինի: Տարիների ընթացքում ես սովորել եմ մի քիչ հանդուրժող լինել:
Սերժ Սարգսյանը, փաստորեն, անուղղակիորեն հայտարարեց, որ Հայաստանը չի պատրաստվում դառնալ Ռուսաստանի կողմիք ձևավորվելիք Եվրասիական միության անդամ, չի պատրաստվում միանալ Ռուսաստանի կողմից ստեղծված Մաքսային միությանը, որն այդ միության անդամների համար ստեղծում է միասնական տնտեսական տարածք, այլ պատրաստվում է դառնալ Եվրամիության ասոցիացված անդամ:
Դժվար է ոսկեղենիկ հայերենով արտահայտել այն զգացումները, որ առաջանում են, երբ «Հայրենասիրությանդ փաստաթուղթը» տրվում է մի վայրում, որի ղեկավարի համար Հայրենիքը սկսվում ու ավարտվում է սեփական եղունգների գույնով: … Մի աղջնակի համար, որը մինչ օրս, թերևս, զարմացած է, թե ինչպես է հայտնվել Արաբկիրի անձնագրային բաժանմունքում, սկսվում են հեռախոսազանգերը: Մեկը՝ մեկից հետաքրքիր ու ավելի բարձր պաշտոնյաների կողմից: Աղջիկը ջանացել էր գտնել բոլոր հնարավոր ընդհանուր ծանոթներին: Բարձրաստիճան պաշտոնյաներ, պատգամավորներ, ընդհանուր ընկերներ…
Նման մակարդակի եվրոպական պաշտոնյաների այցն աննախադեպ է Հայաստանի համար: Առավել աննախադեպ` նախագահական ընտրություններից առաջ: Եվրոպացի հյուրերի մի մասը հայ պաշտոնյաների հետ հանդիպումներում երեկ արդեն հասցրել է «հիացմունք» արտահայտել անցած խորհրդարանական ընտրությունների կապակցությամբ, և հույս են հայտնել, որ նախագահական ընտրությունները կանցնեն նույնքան «բարձր մակարդակով»: Այսինքն` Եվրոպան, ըստ էության, աջակցություն է հայտնում գործող նախագահ Սերժ Սարգսյանին` դրանով վերջինիս դնելով, մեղմ ասած, ոչ այնքան հարմար դրության մեջ:
«Վերցնենք իմ հայրենի երկիրը` Կանադան: Ընդհանուր առմամբ` Կանադան իր արտաքին քաղաքականությամբ աջակցում է Հայաստանին: Բայց արդյո՞ք Կանադան կողմ կքվեարկի ԼՂՀ-ի ճանաչմանը այդպիսի քվեարկության ժամանակ, ո´չ: Ինչո՞ւ, որովհետև Կանադան ունի Քվեբեկի խնդիրը: Նույնը կարելի է ասել Իսպանիայի մասին. այնտեղ Կատալոնիայի հիմնախնդիրը կա, Մեծ Բրիտանիայում` Շոտլանդիա, Հյուսիսային Իռլանդիա, Սլովակիան նույնպես ունի այդպիսի հիմնախնդիր, աֆրիկական պետությունները և այդպես շարունակ»:
168.am-ի հարցին, թե՝ ԲՀԿ-ն առավելություններ ունի՞ Շիրակի մարզում, Շիրակի մարզպետ Աշոտ Գիզիրյանը պատասխանել է. «Նախագահական ընտրություններում՝ միանշանակ ոչ: Դա լրիվ ուրիշ հարց է, եթե ԱԺ ընտրություններում Գյումրիում հաջողության են հասել, ապա նախագահական ընտրությունների համեմատ տարբեր մոտեցումներ են»: Նաև հավելել է. «Շուրջ 20 տարի աշխատել եմ այս մարզում և գիտեմ, որ պատահական մարդիկ հանրապետության նախագահ չեն դառնում»:
Գաղտնիք չէ, որ դիպլոմ ասվածը մենք՝ հայերս, միշտ ավելի բարձր ենք գնահատել, քան բուն կրթությունը։ Սակայն դիպլոմ ունենալու և կենսագրության կրթության հատվածը «սրբագրելու» անհրաժեշտությունը երբեմն ավելի սուր զգացվում է հասուն տարիքում։ Մանավանդ, երբ մարդը պաշտոն ունի կամ ցանկանում է պաշտոն ստանալ։
ՀՀԿ-ի բազմամյա կենսագրության մասին հիշեցումներն ակտիվացել են հատկապես վերջին շրջանում և ակնհայտորեն դրանց նպատակը ԲՀԿ-ին «երեսով տալն» է՝ առ այն, որ «Բարգավաճ Հայաստանն» ընդամենը մի քանի տարվա կուսակցություն է և գաղափարախոսություն չունի: Իրականում, սակայն, անգամ գաղափարախոսության բացակայության դեպքում, ԲՀԿ-ն այս համատեքստում շատ ավելի շահեկան դիրքերում է, քան ՀՀԿ-ն:
168.am-ի ունեցած տեղեկություններով՝ արդեն վաղը Գագիկ Ծառուկյանն իր դիրքորոշումը կներկայացնի ՀՀ նախագահ Սերժ Սարգսյանին, նրա հետ անձնական հանդիպման ժամանակ, իսկ դեկտեմբերի 1-5-ն այդ մասին կտեղեկացվի հասարակությանը:
Չնայած Պուտինին Հայաստան է հրավիրել գործող նախագահ Սերժ Սարգսյանը, սակայն իրականում նա ՌԴ նախագահին է փոխանցել նաև նախկին նախագահներ Ռոբերտ Քոչարյանի ու Լևոն Տեր-Պետրոսյանի ցանկությունները, քանի որ բոլորն էլ առաջիկա նախագահական ընտրություններում իրենց որոշումներն ու հնարավոր գործողությունները պայմանավորում են Ռուսաստանի ու անձամբ Վլադիմիր Վլադիմիրովիչի ցանկությամբ:
Քիչ առաջ 168.am-ը «Բարգավաճ Հայաստան» կուսակցության նախագահ Գագիկ Ծառուկյանի խոսնակ Իվետա Տոնոյանից հետաքրքրվեց, թե ե՞րբ է ԲՀԿ-ն հայտարարելու ՀՀ նախագահական ընտրություններում իրենց դիրքորոշման մասին` հաշվի առնելով ԲՀԿ-ի այն հայտարարությունը, թե մինչև նոյեմբերի վերջ կհայտարարեն այդ մասին: Ի պատասխան Իվետա Տոնոյանն ասաց, որ ԲՀԿ-ն նախագահական ընտրություններում իրենց մասնակցության ձևաչափի մասին կհայտնի դեկտեմբերի 1-5-ն ընկած ժամանակահատվածում:
Մինչ աշխարհի գիտնականները գլուխ են կոտրում` ինչպես երկարացնել մարդու կյանքի միջին տևողությունը, Հայաստանի իշխանություններն արդեն ոչ միայն գտել են այդ լուծումը, այլև` առաջարկում են այն կիրառելու կոնկրետ եղանակներ։ Այդ կարևոր գործի նրբությունները երեկ հասարակությանը ներկայացրել է վարչապետ Տիգրան Սարգսյանը` ելույթ ունենալով «Կենսաթոշակային բարեփոխումներ. հեռանկարներ և իրականություն» թեմայով երկօրյա միջազգային երկրորդ գիտաժողովում։
Իշխանության այդ «արդարասիրությունն» ուղղակիորեն կարող է կապված լինել առաջիկա նախագահական ընտրությունների հետ: Ակնհայտ է, որ ՀՀԿ-ին Մարտի 1-ի թեմայի ակտիվացումը կարող է ձեռնտու լինել` նախկին նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանի ու ԲՀԿ-ի հետ հարաբերություններում շատ որոշակի հեռանկարներ ակնարկելու իմաստով: Այլ կերպ ասած, Մարտի 1-ի հարցով ժամանակավոր հանձնաժողովն իշխանությունը կարող է օգտագործել մարտի 1-2-ի իրադարձություններին Ռոբերտ Քոչարյանի ու ԲՀԿ-ի մասնակցությունը հիշեցնելու նպատակով:
Նախագահական ընտրությունները մոտենում են, իսկ Գագիկ Ծառուկյանը չի շտապում հրապարակել իր որոշումը` սեփական թեկնածուո՞վ է մասնակցելու ընտրություններին, պաշտպանելու է ընդդիմության միասնական թեկնածուի՞ն, թե՞ սատարելու է իրեն:
Հայաստանում էլ ինձ լավ եմ զգում էն բոլորի «ինադու», որ մարդկանց ընկալում են որպես ճորտերի, որոնց շնորհիվ պետք է էլ ավելի հարստանան ու ճոխանան: Թող հույս չունենան՝ իմ ոգին պահելու եմ և աշխատելու եմ, որ իմ շրջապատում էլ բոլորի ոգին բարձր լինի:
Նախագահական ընտրություններում Գագիկ Ծառուկյանի առաջադրման շուրջ քննարկումներում հաճախ կարելի է լսել այն կարծիքը, որ ԲՀԿ նախագահին որպես «ընդդիմադիր թեկնածու»՝ կերտել է կամ կերտում է իշխանությունը: Իրականում, սակայն, Ծառուկյանին կերտել է Լևոն Տեր-Պետրոսյանը: Կերտել է ոչ միայն՝ որպես «ընդդիմադիր թեկնածու», այլ՝ որպես մեկը, ում այսօր` քաղաքականությունից դե ֆակտո հեռանալիս, հանձնում է կամ արդեն իսկ հանձնել է ընդդիմադիր դաշտը:
Եթե հայաստանյան քաղաքական ուժերի միջև անհետևողականության ու անսկզբունքայնության մրցույթ հայտարարվի, Հայ ազգային կոնգրեսն անկասկած կզբաղեցնի անվիճելի առաջատարի տեղը: Վերջին հատկապես երկու տարիներին ՀԱԿ-ն այնքան հակասական ու անսկզբունքային քայլեր է կատարել, որ դրանք թվարկելու համար անհրաժեշտ է, թերևս, Լևոն Տեր-Պետրոսյանի երբեմնի հանրահավաքային ելույթներին հարիր ծավալով շարադրանք:
Եթե, այնուամենայնիվ, ԲՀԿ-ն կա՛մ սատարի Սերժ Սարգսյանին, կա՛մ պայմանավորվածության արդյունքում առաջադրի Գագիկ Ծառուկյանի թեկնածությունը` «խաղաղ ընտրությունների արդյունքում Ս. Սարգսյանին շնորհավորելու» պայմանով, ապա «միասնական ճակատով» ընտրական հանձնաժողովների համակարգումը կնպաստի Հայաստանի «ամենաարդար, ամենաազատ ու թափանցիկ» ընտրությունների անցկացմանը: Արդյունքում` Սերժ Սարգսյանն ու Գագիկ Ծառուկյանն ինչ-որ ձևով կկիսեն իշխանությունը, մնացած քաղաքական ուժերը` ֆինանսները, որ, ըստ ամենայնի, շռայլորեն կարող է բաշխել Գագիկ Ծառուկյանը` ընտրական հանձնաժողովների 2000-ական անդամների տեղերի դիմաց:
Արդյո՞ք ՍԴ դիմումի տակ կստորագրեն ՀԱԿ մյուս գործընկերները: Կարելի է վստահ լինել, որ ԲՀԿ-ն այս փաստաթուղթը չի ստորագրի, քանի որ այդ ժամանակ միանգամայն տեղին հարց կառաջանա. եթե պատգամավորը պարտավոր է մասնակցել ԱԺ նիստերին, որպեսզի ապահովվի քվորում, և գումարվի ԱԺ նստաշրջանը, ապա ինչո՞ւ է իր այդ պարտականությանն այդքան արհամարհանքով վերաբերվում ԲՀԿ ղեկավար Գագիկ Ծառուկյանը, ով հինգերորդ գումարման ԱԺ նիստերին գեթ մեկ րոպեով չի մասնակցել:
Հայաստանի ինքնիշխանությունն ավարտվում է այնտեղ, որտեղ հայ պաշտոնյաները, քաղաքական կոնյունկտուրայից ելնելով, հանուն այդ կոնյունկտուրայում իրենց տեղը պահպանելու՝ ինքնամոռաց տրվում են ամենայն ռուսականության փառաբանմանը: Ցավոք, դա վերաբերում է նաև այն պաշտոնյաներին, ովքեր մինչ այժմ իշխանական վերնախավի մյուս անդամներից տարբերվել են Հայաստանի արտաքին քաղաքական կողմնորոշումների մասին իրենց դիրքորոշումներով: Խոսքը, մասնավորապես, վարչապետ Տիգրան Սարգսյանի մասին է:
«168 Ժամի» թղթակցի հարցին, թե ո՞վ կհաղթի նախագահական ընտրությունների օրը Հայաստանում` Ռուսաստա՞նը, թե՞ Արևմուտքը, Լոնդոնի «Chatham House» հետազոտական կենտրոնի Ռուսաստանի և Եվրասիայի ծրագրի ղեկավար և գիտաշխատող Ջեյմս Նիքսին պատասխանել է. «Կարծում եմ` հստակ հաղթող չի լինի: Փաստն այն է, որ ընտրությունների ելքը, որը վերջիվերջո լինելու է Սարգսյանի հաղթանակը, դժվար թե առանձնակի արձագանք կամ խանդավառություն առաջացնի Վաշինգտոնում կամ Մոսկվայում: Պայմանականորեն ասած` նրանք երկուսն էլ բավական երջանիկ են ոչ խնդրահարույց երկրներում առկա իրավիճակով: ԱՄՆ-ը Հայաստանում ուզում է նվազագույն խնդիրներ, և Ռուսաստանը բավարարված է իր ունեցած վերահսկողության աստիճանով` մինչև Եվրասիական միության կազմավորումը որոշակի քայլեր ձեռնարկելը»:
