«Գլոբալ անվտանգություն և աշխարհաքաղաքական մարտահրավերներ» խորագրով միջազգային համաժողովի շրջանակում լրագրողների հետ զրույցում Սթենֆորդի համալսարանի քաղաքագիտության դոկտոր Արթուր Խաչիկյանը փոխանցեց Ֆրանսիայի ներկայացուցչի խոսքը, քանի որ նա օբյեկտիվ պատճառներով չի ցանկացել ներկայանալ և հրապարակայնացնել իր ելույթը:
Սուրեն Սարգսյանի դիտարկմամբ՝ ամենամեծ մարտահրավերը և խնդիրը, որն առնչվում է նաև Հայաստանին, Իրանի նկատմամբ ԱՄՆ ագրեսիվության աստիճանն է, նաև՝ ներգրավվածության:
«Զանգեզուրի միջանցքին» առնչվող զարգացումների շուրջ 168.am-ը զրուցել է «Հենակետ» վերլուծական կենտրոնի փորձագետ Շիրազ Խաչատրյանի հետ՝ պարզելու՝ արդյո՞ք Միրզոյան-Արաղչի հեռախոսազրույցները նշված թեմայի պատճառով են, և կարո՞ղ ենք ասել, որ «Զանգեզուրի միջանցքի» նախագիծը, որը թուրքական է համարվում, փորձ է արվում գցել Ադրբեջանի «գրպանը»:
168.am-ը երեկվանից ԱԳՆ մամուլի խոսնակ Անի Բադալյանից փորձում է մի պարզ հարցի պատասխան ստանալ՝ ինչո՞ւ են ԱԳՆ կայքից հեռացվել ԼՂ հիմնախնդրին և 44-օրյա պատերազմին առնչվող բաժինները: Մենք մեր բանավոր պատասխանի ենթակա հարցն ուղարկել ենք էլեկտրոնային փոստով, մեսինջերով, անգամ մեկնաբանություն ենք թողել ԱԳՆ խոսնակի ֆեյսբուքյան էջին, սակայն ոչ մի արձագանք: Ասում են՝ եթե ԱԳՆ խոսնակը չի արձագանքում, նշանակում է՝ նպատակահարմար չի գտնում, այսինքն՝ ոչ թե այդ մասին արտահայտվում է, այլ լռություն է պահպանում: Սրանից կարելի է ենթադրել՝ կամ պատասխան չունեն, կամ չեն ցանկանում կատարվածն արհեստականորեն կապել տեխնիկական խնդիրների հետ:
«Վրաստանի, ԱՄՆ-ի ընտրությունների, ուկրաինական և Մերձավոր Արևելքի հակամարտությունների ազդեցությունը Հայաստանի անվտանգային իրավիճակի վրա» թեմայով աշխատաժողովի ժամանակ քաղաքագետ, ամերիկագետ Սուրեն Սարգսյանը նշեց, որ ուկրաինական և իրանական ուղղությունները Թրամփի վարչակազմի համար կարևոր են լինելու, դրանք նաև Հայաստանի համար են կարևոր, քանի որ անուղղակի ազդեցություն են ունենալու:
Ազգային ժողովի նախկին փոխխոսնակ, ՀՀԿ գործադիր մարմնի անդամ Էդուարդ Շարմազանովը լրագրողների հետ հանդիպմանը 168.am-ի խնդրանքով խոսեց COP29-ից հետո հնարավոր զարգացումների մասին:
«Եվ այս իշխանությունը, որը ոտքից գլուխ պրոթուրքական է և հակահայկական, դա իրականացնում է»,- նշեց նա և որպես ապացույց՝ բերեց մի օրինակ՝ ԱԺ ամբիոնից Նիկոլ Փաշինյանը հայտարարել է, որ Անկախության հռչակագրի բովանդակությունն այն մասին է, որ Հայաստանը չի կարող գոյություն ունենալ:
ՀՀ Ազգային ժողովի նախկին փոխխոսնակ, ՀՀԿ գործադիր մարմնի անդամ Էդուարդ Շարմազանովը լրագրողների հետ հանդիպմանն ասաց, որ Նիկոլ Փաշինյանի խաղաղության օպերացիան ձախողվել է, և, որ այս իշխանությունները պատրաստ էին գնալ Բաքու COP29-ի շրջանակում, միայն թե ստանային խոստում, որ Նիկոլ Փաշինյանը կունենա իր ձեռքին թուղթ՝ բովանդակությունն էական չէ, կարևորը՝ լինի գրված «խաղաղություն» բառը, ինչը չստացան:
2020 թվականի 44-օրյա պատերազմից հետո քննարկման առարկա դարձավ ոչ միայն Նիկոլ Փաշինյանի՝ գերագույն հրամանատար լինել-չլինելու կամ դրա օրինականության հարցը, այլև պատերազմական իրավիճակներում առհասարակ օրենքի անկատարության խնդիրը, ինչի մասին խոսել են նաև 2020 թվականի պատերազմի ժամանակ պաշտոնավարած ռազմական ղեկավարությունից:
Շատերին թվում է, թե Նիկոլ Փաշինյանը միայն վերջին շրջանում է պետության լինել-չլինելու կամ պետության գոյության հարցը շրջանառում, երբեմն այն կապելով 44-օրյա պատերազմից հետո աշխարհաքաղաքական և տարածաշրջանային անվտանգային նոր իրողություններին և ձևավորված միջավայրին: Սակայն նա տարբեր առիթներով հայտարարել էր, որ 44-օրյա պատերազմի արդյունքում հնարավորություն ընձեռվեց ունենալ «Իրական Հայաստան»:
«Զինված ուժերի ղեկավարությունը ստիպված է այդ քայլին գնում, որովհետև բանակում սպայակազմի խնդիր կա: Մյուս կողմից, պետք է նկատել, որ բանակի ղեկավարության առջև խնդիր կա՝ բանակը համալրել ոչ պրոֆեսիոնալ զինվորականներով, պատրաստակամ լինել ցանկացած պահի, ցանկացած ուղղությամբ դիրքերի և տարածքների հանձնման: Չի բացառվում, որ մի օր զարթնենք և տեսնենք՝ Ջերմուկը չկա, Կապանի ճանապարհը լրիվ բաց է, Տիգրանաշենում մարդկանց պատրաստում են դրա կորստին, ինչպես Կիրանցում արեցին, նման մի բան սպառնում է Վարդենիսի ուղղությամբ և այլն»:
«Ինքն իրեն խայտառակ գնահատական տվեց՝ համարելով «քյասիբի ռադիոյի» նման խոսող: Սա ամբողջությամբ արտահայտում է պետական կառավարման համակարգի մերկությունը և չգոյությունը: Այդ ջղաձգումների պատճառ կարող են լինել բյուջեի նախագծի քննարկման ժամանակ ընդդիմության փաստարկված այն բոլոր ձևակերպումները և հիմնավորումները, որոնք ներկայացնում էինք, որ իրականում պետական համակարգ գոյություն չունի, իրականում ամբողջ այդ գործունեությունը տապալված է»,- եզրափակեց Մանուկյանը:
Մի քանի օր է՝ քննարկվում է, որ Երևանի Կ. Դեմիրճյանի անվան մարզահամերգային համալիրում նոյեմբերի 20-22-ն անցկացվելիք բանակայինների ըմբշամարտի աշխարհի 37-րդ առաջնությանը հայ ուժեղագույն ըմբիշները չեն մասնակցի:
Կարծում եմ՝ Նիկոլ Փաշինյանը չի պատկերացնում, թե ինչ է նշանակում ռազմական տեսանկյունից ԱՄՆ-ի կամ ՆԱՏՕ-ի հետ ռազմական համագործակցություն, որովհետև կան որոշակի չափանիշներ, որոնց հասնելու համար երկար տարիների և նպատակաուղղված աշխատանք է անհրաժեշտ: Իսկ այն, ինչ անում է Նիկոլ Փաշինյանը, ճիշտ հակառակն է՝ մեզ շատ ավելի է հեռացնում ժամանակակից բանակ ունենալու հնարավորությունից:
ԱԺ ճեպազրույցների ժամանակ «Քաղաքացիական պայմանագիր» խմբակցության ղեկավար Հայկ Կոնջորյանն անդրադարձավ վերջին ժամերին հայտնի դարձած պաշտոնանկություններին, որոնք առնչվում են իրավապահ և ուժային համակարգին՝ Ներքին գործերի նախարարություն, Քննչական կոմիտե և այլն:
ԱԺ «Պատիվ ունեմ» խմբակցության քարտուղար Տիգրան Աբրահամյանը խորհրդարանական ճեպազրույցի ժամանակ անդրադարձավ Ադրբեջանում պահվող հայ ռազմագերիներին ազատ արձակելու հարցին և դրա վերաբերյալ ընդդիմության հայտարարության նախագծին, որին ՔՊ-ն չմիացավ:
2018 թվականի մարտին ԶՈՒ անձնակազմի հետ հանդիպմանը նախագահ Սերժ Սարգսյանը նշել էր. «Երբ մենք խոսում ենք զսպման մասին, բնական է, որ դա չի նշանակում հարձակումը կասեցնել, դա ավելին է նշանակում՝ ամեն պահի հասցնել այնպիսի հակահարձակողական հարվածներ, որպեսզի նրանք այլևս ցանկություն չունենան խախտելու դեռևս 1994-95թթ. ստորագրած պայմանագրի պարտավորություններն ու դրույթները»:
Հոկտեմբերի 30-ին Նիկոլ Փաշինյանի գլխավորությամբ տեղի էր ունեցել Անվտանգության խորհրդի հերթական նիստը, որին, բացի ԱԽ անդամներից, մասնակցել էր նաև Ազգային ժողովի նախագահ Ալեն Սիմոնյանը:
168.am-ը մեկ անգամ չէ, որ անդրադարձել է 44-օրյա պատերազմի հանգամանքներն ուսումնասիրող ԱԺ քննիչ հանձնաժողովի աշխատանքներին, գործունեությանը՝ ԱԺ կանոնակարգ-օրենքի պահանջների տրամաբանության մեջ:
44-օրյա պատերազմից հետո ստեղծված անվտանգային իրավիճակում, 2021-2022 թվականներին Ադրբեջանի կողմից ՀՀ ինքնիշխան տարածքների օկուպացիայից հետո Նիկոլ Փաշինյանը չի կարողացել հասնել զորքի հայելային կսմ երկկողմանի հետքաշման (միակողմանի հետքաշում եղել է իր իսկ միանձնյա որոշմամբ և եռակողմ հայտարարության առաջին կետի խախտմամբ), ռազմական և քաղաքական ճանապարհով օկուպացված տարածքների վերադարձման կամ ՀՀ ինքնիշխան տարածքից Ադրբեջանի զորքի հեռացման:
Այսօր ԱԺ-ում Նիկոլ Փաշինյանը որոշել է պատասխանել «Հայաստան» խմբակցության պատգամավոր Ագնեսա Խամոյանին, ով երեկ խորհրդարանում հայտարարել էր, որ` «հարկ վճարելը պարտականություն է, իսկ անձնազոհությունը՝ կամավոր մարտի դաշտ գնալն է»:
Անդրադառնալով խոշտանգումներին, Միջազգային և համեմատական իրավունքի կենտրոն» հասարակական կազմակերպության ղեկավարը նշեց, որ խոշտանգումների դեմ պայքարի որևէ միջազգային մեխանիզմ երբևէ ի վիճակի չի եղել տեսակցել Ադրբեջանում պահվող հայ գերիներին, այն դեպքում, երբ ադրբեջանցիները գերիներին ստիպել են փորել իրենց գերեզմանը, ուր պիտի ողջ-ողջ թաղվեին:
ԱԺ-ում 2025 թվականի բյուջեի քննարկման ժամանակ «Հայաստան» խմբակցության պատգամավոր Գառնիկ Դանիելյանը նախ հայտարարեց, որ ՔՊ-ական պատգամավորներից ոմանք չգիտեն, որ ռուս-ուկրաինական պատերազմով պայմանավորված՝ իրավիճակ է փոխվել, և հորդորեց՝ եթե ընդդիմադիր պատգամավորներին չեն լսում, կարող են գոնե ՔՊ-ական Խաչատուր Սուքիասյանին մոտենալ, և նա կբացատրի:
168.am-ը հետևողականորեն անդրադառնում է 44-օրյա պատերազմին առնչվող քրեական գործերին, տվյալ դեպքում՝ Մատաղիսի հրամանատարի գործին, որի դատաքննությունը դռնփակ է ընթանում:
2021 թվականի ապրիլին Նիկոլ Փաշինյանը հայտարարել էր, որ ժամկետային զինծառայության համակարգն ընդհանրապես պետք է փոխել, ժամկետը կրճատել. «Կա գաղափար, որ պետք է լինի 5 տարին մեկ 3-ամսյա ծառայություն, որպեսզի երիտասարդները մարտական նվազագույն հմտություններին տիրապետեն»:
Սեպտեմբերի 6-ին ՀՀ նախագահի հրամանագրով Սասուն Բադասյանն ազատվել է ՀՀ ԶՈՒ 5-րդ բանակային կորպուսի հրամանատարի պաշտոնից՝ «համաձայն Սահմանադրության 133-րդ հոդվածի 1-ին մասի հիմք ընդունելով վարչապետի առաջարկությունը, ինչպես նաև համաձայն «Զինվորական ծառայության և զինծառայողի կարգավիճակի մասին» օրենքի 40-րդ հոդվածի 1-ին մասի 10-րդ կետի»:
Այս օրերին մամուլը քննարկում է Աննա Հակոբյանի «աֆրիկյան արկածները» և դրա մասին վկայող լուսանկարների հրապարակումը նոյեմբերի 9-ին՝ 44-օրյա պատերազմի ողբերգական ավարտի օրը: Սոցցանցերում նույնիսկ լուսանկար էր շրջանառվել վերջերս ԱՄՆ նախագահ ընտրված Դոնալդ Թրամփի կնոջ՝ Մելանյա Թրամփի աֆրիկյան շրջանառությունից՝ ցույց տալու, որ Աննա Հակոբյանը հիմա էլ փորձում է իր հագուկապը, «աֆրիկյան կերպարը» նրանից ընդօրինակել:
Երևանի ավագանու «Մայր Հայաստան» խմբակցության անդամ Մեսրոպ Մանուկյանը ֆեյսբուքյան ուղիղ եթերի ժամանակ անդրադարձել է նոյեմբերի 18-ին տեղի ունենալիք Երևանի ավագանու հերթական նիստի օրակարգին:
Հոկտեմբերին մամուլում ակտիվացան բանակում ոչ մարտական պայմաններում մահվան դեպքերի շուրջ քննարկումներն այն բանից հետո, երբ ՀՀ պաշտպանության նախարարի մամուլի խոսնակ Արամ Թորոսյանը հոկտեմբերի 28-ին ԱԺ-ում լրագրողների հետ ճեպազրույցում հայտարարել էր, որ 2024թ. հաշվետու ժամանակաշրջանում և այդ պահի դրությամբ 2023թ. նկատմամբ բանակում մահվան դեպքերը գրեթե կրկնակի նվազել են:
2022 թվականի մարտի 31-ին ՀՀ հակակոռուպցիոն կոմիտեն հաղորդագրություն էր տարածել, որտեղ տեղեկացվում էր, որ մեղադրանք է առաջադրվել Արտակարգ իրավիճակների նախարար Անդրանիկ Փիլոյանին, և, որ քրեական գործով ևս 8 անձ ունեն՝ մեղադրյալի, իսկ ավելի քան 10 անձ` կասկածյալի կարգավիճակ:
