Սեպտեմբերի 3-ին 44-օրյա պատերազմի հանգամանքներն ուսումնասիրող քննիչ հանձնաժողովի զեկույցն ԱԺ պաշտպանության և անվտանգության հարցերի հանձնաժողովի նախագահ Անդրանիկ Քոչարյանն ուղարկել է ԱԺ նախագահ Ալեն Սիմոնյանին:
ԱԺ «Պատիվ ունեմ» խմբակցության քարտուղար Տիգրան Աբրահամյանը լրագրողների հետ ճեպազրույցում անդրադարձավ Ադրբեջանում Կարմիր խաչի առաքելության դադարեցմանը՝ այն համարելով մտահոգիչ գործընթաց, քանի որ Կարմիր խաչը փաստացի միջազգային միակ կազմակերպությունն էր, որ հնարավորություն ուներ այցելելու Բաքվում գտնվող մեր հայրենակիցներին, տեղում հասկանալու նրանց վիճակը՝ առողջականից մինչև հոգեբանական, Կարմիր խաչի միջոցով էր տեղի ունենում նաև հարազատների հանձնուքների տրամադրումը։
Սեպտեմբերի 5-ին Բաքվում կայացել է հերթական «դատական» նիստը, որի ժամանակ ավարտին է հասցվել Արցախի ռազմաքաղաքական նախկին ղեկավարության նախաքննական «ցուցմունքների» հրապարակումը։
Մինչև որևէ միջազգային, տարածաշրջանային կամ երկկողմ համաձայնություն չհստակեցվի հրապարակային փաստաթղթով, ցանկացած հայտարարություն կամ մեկնաբանություն՝ թե՛ Հայաստանի, թե՛ Ադրբեջանի կամ միջազգային դերակատարների կողմից, մնալու է բացառապես քաղաքական մանևրի դաշտում, առանց իրական իրավական բազայի։ Իսկ առանց փաստաթղթային հիմքի, հստակ վերահսկողական մեխանիզմների ու ինստիտուցիոնալ պատասխանատվության, Սյունիքի տարածքում ցանկացած փոփոխություն կարող է վերաճել անդառնալի հետևանքների՝ պետականության ու տարածաշրջանային կայունության տեսանկյունից։
Ադրբեջանական լրատվամիջոցների փոխանցմամբ, Բաքվում տեղի է ունեցել «Հաղթանակի իրավունքը» խորագրով միջոցառում՝ նվիրված 2023 թվականի սեպտեմբերին Արցախում իրականացված ադրբեջանական «հակաահաբեկչական օպերացիայի» 2 տարվան:
Իշխանության ներկայացուցիչների հռետորաբանության մեջ ձևավորվել է մի հակասություն, որը դժվար է բացատրել։ Այո, մի քանի ամիս առաջ նրանք պնդում էին, թե Հայաստանի դեմ հիբրիդային պատերազմ վարում է հենց Ռուսաստանը, այժմ նույն իշխանությունը հայտարարում է, որ Ռուսաստանը եղբայրական երկիր է։ Այս տրամաբանության մեջ ստացվում է, որ Հայաստանը եղբայրական հարաբերություններ է պահպանում մի երկրի հետ, որն իր դեմ վարում է պատերազմի ամենաբարդ ձևերից մեկը՝ հիբրիդայինը:
Օգոստոսի 6-ին 168.am-ը գրել էր, որ Ցորի զորամասի գործով տուժող կողմը վճռաբեկ բողոք չի ներկայացրել:
2020 թվականի սեպտեմբերի 27-ին կլրանա 44-օրյա պատերազմի 5-րդ տարելիցը: Պատերազմից 5 տարի անց ինչ կարող ենք արձանագրել և ինչ էր պետք արձանագրել՝ այս և այլ հարցերի շուրջ զրուցել ենք ԱԺ «Պատիվ ունեմ» խմբակցության քարտուղար Տիգրան Աբրահամյանի հետ:
Իրանի և Թուրքիայի հարաբերություններն այսօր բավականին բազմաշերտ ու հետաքրքիր են. որոշակի խնդիրներում համագործակցությունից մինչ տարաձայնություններ և մրցակցություն, հատկապես` Հարավային Կովկասում։ Փաստ է, որ երկու երկրները տնտեսական, քաղաքական և անվտանգային ոլորտներում փորձում են գործնական կապեր պահպանել։
Սեպտեմբերի 1-ին Թիենծին քաղաքում Շանհայի համագործակցության կազմակերպության գագաթնաժողովի ՇՀԿ+ ձևաչափի հանդիպման ժամանակ Ադրբեջանի նախագահն իր ելույթում օգտագործել է «Զանգեզուրի միջանցք» ձևակերպումը:
Ազատության հրապարակ Միասնության հավաքին եկած ՀՀ ԶՈՒ ԳՇ նախկին պետ, գեներալ-գնդապետ Մովսես Հակոբյանը լրագրողների հետ զրույցում ասաց՝ մեր բանակն առկա ուժերով ի վիճակի է եղել դիմակայել 2020 թվականի 44-օրյա պատերազմին, իսկ թե արդյո՞ք այսօր ի վիճակի է, տեղյակ չէ:
«Այսինքն, այդ կոնֆլիկտածին նպատակը չունենալով, մենք կազատվենք կոնֆլիկտից հարևանի հետ՝ առանց հասկանալու, որ մեր պատմության դառը փորձը և Արցախի հիմնահարցի խորը գիտելիքը ցույց են տալիս, որ կոնֆլիկտի հիմքում մեր ինքնության հետ Ադրբեջանի և Թուրքիայի անհաշտ լինելն է»,- ասաց Ռուստամյանը:
ՀՅԴ Հայաստանի Գերագույն մարմնի նախաձեռնությամբ անցկացվող «Արցախ․ չկարգավորված հակամարտություն, վերադարձի իրավունք» խորագրով միջազգային խորհրդաժողովի ժամանակ Արցախի ՄԻՊ Գեղամ Ստեփանյանը շեշտեց, որ արցախցիների վերադարձի իրավունքից չպետք է խոսել ինքնորոշման իրավունքի հաշվին:
ՀՅԴ Հայաստանի Գերագույն մարմնի նախաձեռնությամբ անցկացվող «Արցախ․ չկարգավորված հակամարտություն, վերադարձի իրավունք» խորագրով միջազգային խորհրդաժողովի ժամանակ ՀՀ ԱԳ նախկին նախարար Արա Այվազյանն անդրադարձավ ԵԱՀԿ ՄԽ լուծարմանը՝ նկատելով, որ այն կարելի է որակել՝ որպես բազմակողմ խաղաղարար դիվանագիտության ձախողում և ճգնաժամ:
Մենք վստահ ենք՝ ԱՄՆ-ն Հայաստան չի գալու՝ անվտանգություն ապահովելու համար, այլ գալիս է տարածաշրջանն ապակայունացնելու, հետագայում նաև Իրանին, Ռուսաստանին, ավելի ուշ՝ Չինաստանին վնաս հասցնելու համար։ ԱՄՆ-ը փորձում է այնպիսի իրավիճակ ստեղծել, որ Հայաստանում մարդիկ իրար դեմ դուրս գան:
Ուղիղ 3 տարի է, ինչ ՊԲ նախկին հրամանատար Միքայել Արզումանյանն անազատության մեջ է. գեներալ-լեյտենանտը կալանավորվել է 2022 թվականի սեպտեմբերի 1-ին:
2025 թվականի ապրիլին ԱԺ պաշտպանության և անվտանգության հարցերի հանձնաժողովի նախագահ Անդրանիկ Քոչարյանը լրագրողների հետ զրույցում հայտարարել էր, որ 44-օրյա պատերազմի հանգամանքներն ուսումնասիրող քննիչ հանձնաժողովի զեկույցը կներկայացվի սեպտեմբերի 27-ին հաջորդող ԱԺ լիագումար նիստի առաջին կամ երկրորդ օրը։
Վերջերս ՀՀ ֆինանսների նախարար Վահե Հովհաննիսյանը հայտնել է՝ «բյուջեի փաստաթղթում պլանավորված է, որ Պաշտպանության նախարարությանն ուղղվող ծախսերի մասնաբաժինն ընդհանուրի մեջ կնվազի 2025 թվականի համեմատ»:
Օգոստոսի 28-ին Բաքվում կայացած «դատավարության» ժամանակ հրապարակվել են Արցախի նախկին նախագահների նախաքննական «ցուցմունքները» և որոշ փաստաթղթեր՝ հարուցված շինծու քրեական գործով:
2020 թվականի պատերազմից հետո մանրամասն անդրադարձել ենք 44-օրյային Թուրքիայի ուղիղ մասնակցությանը։ Առանձին-առանձին անդրադարձել ենք Թուրքիայի ռազմական ղեկավարությունից, բարձրաստիճան զինվորականությունից, Ազգային հետախուզությունից կոնկրետ անձանց դերակատարմանը՝ Բախտիար Էրսայ, Հուլուսի Աքար, Հաքան Ֆիդան և այլն:
Վերջին օրերին 168.am-ն անդրադառնում է օգոստոսի 11-ին հրապարակված Հայաստան-Ադրբեջան նախաստորագրված համաձայնագրում առկա անվտանգային, քաղաքական, իրավաքաղաքական «ականներին»:
««Ես հիմա չեմ հիշում, անգիր չեմ հիշում իրենց տարածքը». Փաշինյանի հիշողության «կորուստը»՝ պատահականությո՞ւն, թե՞ փոխհամաձայնեցված «մանրուք»» վերտառությամբ հոդվածում անդրադարձել էինք օգոստոսի 11-ին հրապարակված Հայաստան-Ադրբեջան նախաստորագրված երկկողմ համաձայնագրին, մասնավորապես, երկու երկրների՝ իրար նկատմամբ տարածքային սահմանադրական պահանջներ ունենալ-չունենալու հարցին:
Աշխարհահռչակ իրավաբան և մարդու իրավունքների միջազգային պաշտպան Ռոբերտ Ամստերդամը հրավիրված ասուլիսի ժամանակ անդրադարձավ գործարար Սամվել Կարապետյանի դեմ հարուցված քրեական գործին, այդ շրջանակում Եկեղեցու դեմ արշավին:
«Սա սև-սպիտակ իրավիճակ է: Եթե դիտարկենք Եվրոպայի կոնվենցիան, կրոնի ազատությունը սրբազան է, ուստի կրոնի և պաշտամունքի ազատությունն ամբողջովին երաշխավորված են»:
Աշխարհահռչակ իրավաբան և մարդու իրավունքների միջազգային պաշտպան Ռոբերտ Ամստերդամը թեև երեկ ճեպազրույց էր ունեցել լրագրողների հետ, սակայն այսօր ասուլիս է հրավիրել, որպեսզի առավել շատ հարցերի կարողանա պատասխանել, մասնավորապես, գործարար Սամվել Կարապետյանին առաջադրված մեղադրանքների հետ կապված: Եվ այս համատեքստում՝ համապատասխան գործիքների լինել-չլինելու վերաբերող հարցին նա պատասխանել է.
Պարտադրել, որ Հայաստանը փոխի իր Մայր օրենքը՝ Սահմանադրությունը, ի՞նչ է, եթե ոչ՝ ՀՀ ներքին գործերին միջամտություն, դեռ չենք նշում «ռևանշիստական տրամադրությունները» ոչնչացնելու պահանջի մասին, որն այլ ձևակերպումներով համաձայնագրում դարձյալ տեղ է գտել:
«Կարծում եմ, որ բազմաթիվ գործիքներ կան»,- ընդգծել է նա և հիշեցրել, որ Հայաստանի առաջնորդը 3 միլիոնանոց երկրի ներկայացուցիչ է, մի երկրի, որը տնտեսական, քաղաքական, իրավական աջակցության առումով կախվածության մեջ է տարբեր երկրներից: Այսինքն, գործարար Սամվել Կարապետյանին առաջադրված մեղադրանքն իր ազդեցությունն ունենալու է այս ամենի վրա:
Այս օրերին, երբ վաշինգտոնյան հանդիպումներից և Փաշինյան-Ալիև-Թրամփ եռակողմ հռչակագրի ստորագրումից հետո ՔՊ-ականները նույնանման տեքստերով ֆեյսբուքյան իրենց էջերում ոգևորված վստահեցնում են, թե այլևս պատերազմ չի լինելու, խաղաղությունն այլևս հաստատված փաստ է (թեև խաղաղության պայմանագիր անգամ չի կնքվել), ցանկանում ենք մի քանի փաստի վրա ուշադրություն հրավիրել, հատկապես, երբ Թրամփի՝ Նոբելյան մրցանակի առաջադրել-չառաջադրելու թեմա է շրջանառվում, որում, թերևս, առաջինը հենց ԱՄՆ նախագահն է շահագրգիռ:
168.am-ը գրել է, որ ՀՀ քննչական կոմիտեի պետության, սահմանադրական կարգի հիմունքների և հասարակական անվտանգության դեմ ուղղված հանցագործությունների քննության գլխավոր վարչության պետ Գևորգ Բաղդասարյանն աշխատանքից ազատման դիմում է ներկայացրել։
«Այս Հռչակագրում բազմաթիվ անհասկանալի, ավելի ճիշտ՝ անորոշ բաներ կան, բացի այն, որ, ընդհանուր առմամբ, այն հայ ժողովրդի և ՀՀ ազգային շահի տեսանկյունից բացասական է: Այստեղ անորոշություններ կան՝ հատկապես նշված ցանկությունների իրագործման առումով»:
