168.am-ի հետ զրույցում պատմաբան Խաչատուր Ստեփանյանը հնչեցրած տեսակետի և իշխանությունների անտրամաբանական քայլերի ու հայտարարությունների առնչությամբ նախ իր զարմանքն արտահայտեց, այնուհետև հավելեց՝ իշխանությունն իրականացնում է մեկ ընդհանուր ծրագիր՝ ուրանալ Հայոց ցեղասպանությունը։
«Ինչքան հնարավոր է, պետք է իրականացնել զանգվածային ցույցեր, ակցիաներ ու հեռացնել իշխանություններին, հակառակ դեպքում՝ մենք չենք ստանա խաղաղություն ու կկորցնենք ամեն ինչ։ Քայլ առ քայլ զիջումների են գնում, արդյունքում մեզ ի՞նչ է մնալու։
Վահրամ Թոքմաջյանը պատմաբան է, պատմության ուսուցիչ, աշխատում էր «Մխիթար Սեբաստացի» կրթահամալիրում, եղել է Նիկոլ Փաշինյանի դուստր Մարիամի և ուստր Աշոտի ուսուցիչը:
Բազմաթիվ դասագրքերի հեղինակը պատմության մեջ չի հիշում որևէ դեպք, որ «Հայոց պատմություն» առարկայի դասագրքերը հանրակրթական դպրոցներ հասնեն սխալներով, խեղաթյուրված, ինչպես այսօր է։
Երեկ պատմական գիտությունների թեկնածու Արման Մալոյանը սկանդալային «Հայոց պատմություն-7» դասագրքի սխալների հերթական խմբաքանակն էր ներկայացրել: Իսկ ընդհանուր առմամբ Արման Մալոյանն ուրարտագետ Միքայել Բադալյանի հետ միասին առաջիններից էր, ով դեռևս ամիսներ առաջ սկսեց վեր հանել այդ դասագրքի աղաղակող սխալները:
Պատմական գիտությունների դոկտոր Հայկ Դեմոյանը «Հայոց պատմություն» առարկան «Հայաստանի պատմությամբ» սահմանափակելու ԿԳՄՍ նախարարության առաջարկ-նախագիծը դիտարկում է վերջին իրողությունների համատեքստում:
«Մի բան հասկացա, որ այնպես է անում, որ 29.800 քկմ տարածքով ամեն ինչից պրծնենք՝ Արարատ, Կարս, Անի, Կարին, Տղմուտ գետ, ամեն ինչ մոռանանք, այդ թվում՝ Արցախի Հանրապետությունը։ Ես չգիտեմ՝ այդ ո՞ր գիտնականն է նման առաջարկ արել, խնդրում եմ՝ թող մի գիտնականի անուն գոնե ասի։ Կարծում եմ՝ սա հերթական մանիպուլյացիան է, որևէ մեկն իրեն չի դիմել, ուղղակի ինքն իր հերթական օրակարգն է հրապարակ շպրտում»,- նշեց Ամատունի Վիրաբյանը։
Արդեն ուղիղ երկու ամիս չեն դադարում մասնագիտական, ինչպես նաև հասարակական քննարկումները 7-րդ դասարանի «Հայոց պատմություն» դասագրքի վերաբերյալ: Եթե սկզբնական շրջանում լուռ էին, ապա հիմա դասագրքի վերաբերյալ խոսում են բոլոր շահագրգիռ կողմերը՝ մասնագետները, ծնողները, արդեն նաև դասախոսները, ուսուցիչները: Խոսում է նաև դասագրքի հեղինակ Սմբատ Հովհաննիսյանը, միայն թե Հանրային հեռուստաընկերության՝ Հ1-ի տաղավարից, առանց օպոնենտների, ու հայտարարում՝ դասագրքի դեմ արշավն ունի քաղաքական ենթատեքստ, և սա այն դեպքում, երբ պատմաբանները, նեղ մասնագետները կոնկրետ փաստերով, դրվագներով, անգամ էջ առ էջ էին մատնանշում բոլոր բովանդակային սխալները, որոնք նաև թուրքական ազգայնական պատմագիտությանն են տուրք տալիս:
Արդեն տևական ժամանակ է՝ հանրային շրջանակներում ու սոցիալական ցանցերում քննարկվում է Սմբատ Հովհաննիսյանի հեղինակած 7-րդ դասարանի «Հայոց պատմության» դասագիրքը: Աղմուկը բարձրացավ դասագրքի 80-րդ էջում տեղադրված քարտեզից, որում Արցախը պատկերված էր Ադրբեջանի կազմում, և դա այն դեպքում, երբ խոսքը վերաբերում է Ք.Ա. 80 թ. Տիգրան Մեծի կայսրության ժամանակաշրջանին: Ապա մասնագետները սկսեցին խոսել նաև դասագրքում տեղ գտած այլ խեղաթյուրումների մասին:
«Էրեբունի» արգելոց-թանգարանի տնօրեն, ուրարտագետ Միքայել Բադալյանն իր ֆեյսբուքյան էջում անդրադարձել է 7-րդ դասարանի «Հայոց պատմության» դասագրքի հեղինակ Սմբատ Հովհաննիսյանի՝ իր գրառումների դեմ բերած «փաստարկներին»:
Անցած մի քանի օրերին մեդիահարթակում ամենաքննարկվող թեմաներից մեկը դարձավ Հայոց պատմության 7-րդ դասարանի դասագրքում տեղ գտած քարտեզը, որտեղ գրքի հեղինակ Սմբատ Հովհաննիսյանը Տիգրան Մեծի ժամանակահատվածի՝ Ք.ա 80 թվականի քարտեզի վրա տպագրել է ներկա աշխարհաքաղաքական քարտեզը՝ Թուրքիայի, Ռուսաստանի ու Ադրբեջանի տարածքներով:
168.am-ի հետ զրույցում ԳԱԱ պատմության ինստիտուտի տնօրեն, պատմաբան, ակադեմիկոս Աշոտ Մելքոնյանն անդրադառնալով Արցախի անկախության հիմքերի և երկրում տիրող ներկա իրավիճակին՝ նշեց. Արցախի անկախությանը պետք է անդրադառնալ ոչ թե զուտ 1991 թվականի սեպտեմբերի 2-ի կտրվածքով, երբ հռչակվեց անկախությունը, այլ պետք է ընդգծել մեկ կարևոր հանգամանք, որ համահայկական պետականության բացակայության պայմաններում Արցախը Սյունիքի հետ միասին եղել են Արևելյան Հայաստանում հայոց պետականության հիմնաքարերը։
168.am-ի հետ զրույցում պատմական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր Աշոտ Հայրունին ասաց, որ նման հայտարարությունները ոչ միայն որևէ պատմական հիմք չունեն, այլև հակասում է տրամաբանությանը, քանի որ «որևէ տեղից» կամ «որևէ բանից» ինքնորոշվելու այդ ձևակերպումն ինքնին արդեն խոցելի է։
168 TV-ի «Ռեվյու» հաղորդաշարի եթերում պատմաբան Խաչատուր Ստեփանյանը, անդրադառնալով իշխանության մտահոգություններին և օրակարգ նետած թեզերին՝ նշեց, որ հայրենիքից տարածքներ հանձնելու հարցից մարդկանց ուշադրությունը շեղելու համար կառավարող ուժը կարող է զբաղվել նաև ընդդիմադիրներին մանդատից զրկելու հարցերով, որոնք կապ չունեն այն լրջագույն վտանգներով հղի հարցերի հետ, որոնց առաջ կանգնած ենք՝ որպես ժողովուրդ։
Նա նաև հայտարարել էր, որ ճապոնացիները կորեացիների ու չինացիների սինթեզ են, որոնք 2 հազար տարում դարձել են ճապոնացի:
«Ես դժգոհ եմ, որ ոչ Հայաստանի կառավարությունը, ոչ Արցախի Կառավարությունը մինչ այսօր չեն դատապարտել ադրբեջանական պետական մակարդակով իրականացված ահաբեկչությունը՝ Արցախի իրավապահ մարմնի աշխատողների նկատմամբ»,- այսօր Կառավարության շենքի մոտ լրագրողների հետ զրույցում ասաց Արցախի Հանրապետության օկուպացված Շուշի քաղաքի բնակիչ, «Շուշի հայենակցական միության» նախագահ, պատմաբան Աշոտ Հարությունյանը՝ անդրադառնալով մարտի 5-ին թշնամու կողմից արցախցի 3 ոստիկանների սպանության դեպքին:
«Ես մի անձնական օրինակ պետք է բերեմ՝ ինսուլտ եմ տարել զուտ նրա համար, որ տեսնում էի՝ իրական կյանքն ու այն, ինչ պետք է անեինք, իրար չէին համապատասխանում։ Այս ամենը ես չեմ հասկանում, այսինքն՝ ես հասկանում եմ, բայց իմ ժողովուրդը չի հասկանում»,- նշեց Անդրեյ Պետրոսյանը։
Ըստ Նունե Սարումյանի, ժամանակին աշխատել է թուրքերի ու ադրբեջանցիների հետ, տեսել է, որ նրանք ուժեղ դիվանագիտություն ունեն, հետևաբար՝ պետք է ուսումնասիրեին նրանց դիվանագիտությունը, հիմա էլ ուշ չէ դրա համար։
168.am-ի հետ զրույցում ԳԱԱ պատմության ինստիտուտի տնօրեն, պատմաբան, ակադեմիկոս Աշոտ Մելքոնյանը նման հայտարարություններն այսպես բնորոշեց՝ եթե նման մոտեցումը փորձի ներկայացնել որպես ադրբեջանական կողմի կարծիք, ապա կարող են ասել, որ նրանց տեսանկյունից Արցախի հարցը լուծված է։
Արցախի Հանրապետության Քաշաթաղի շրջանի կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի բաժնի վարիչ, պատմաբան Վարդուշ Մովսիսյանի խոսքով՝ ճանապարհը փակելով՝ թշնամին հիմնականում ուզում է հայաթափել Արցախը՝ ըստ էության արժանացնելով Նախիջևանի ճակատագրին:
Շուշիի տեխնոլոգիական համալսարանի դոցենտ, «Կաճառ» գիտական կենտրոնի ղեկավար, պատմաբան Մհեր Հարությունյանի խոսքով՝ հակամարտության պարտմության ամբողջ ընթացքում Ադրբեջանը բանակցությունները որպես միջոց է օգտագործել հետագա մարտական գործողություններին նախապատրաստվելու համար։
