«Փորձում են հիմնավորել այն թեզը, որ 29.800 քկմ-ի պատմությունն է կարևոր». Դեմոյանը՝ իշխանությունների և «Հայոց պատմության» անհամատեղելիության մասին

Պատմական գիտությունների դոկտոր Հայկ Դեմոյանը «Հայոց պատմություն» առարկան «Հայաստանի պատմությամբ» սահմանափակելու ԿԳՄՍ նախարարության առաջարկ-նախագիծը դիտարկում է վերջին իրողությունների համատեքստում:

«Եթե հետևենք Փաշինյանի՝ դեռ անցյալ տարվա հայտարարությունների տրամաբանությանը՝ «պետությունը կադաստրի վկայական չունի», «զինանշանը լավը չէ», «Արարատին չնայեք», ապա այդ շղթայում պետք է սա դիտել՝ որպես շղթայի մի կարևոր հանգույց, որը գալիս և հանգում է թուրքական նախապայմաններին,- 168.am-ի հետ զրույցում մանրամասնեց Հայկ Դեմոյանը՝ նկատելով, որ հենց այս նպատակով է նաև իշխանությունն առաջին դեմքով գրոհել դեպի Սահմանադրություն,- Դրանով փորձում են հիմնավորել այն թեզը, որ 29.800 քկմ-ի պատմությունն է կարևոր այստեղ, և որպեսզի դա հիմնավոր լինի, նույն 7-րդ դասարանի պատմության տխրահռչակ դասագրքում չեք տեսնի որևէ հուշարձան, վանք կամ բերդ, որը կապ ունի Արևմտյան Հայաստանի հետ»:

Առարկայի համար նոր անվանման համար ներկայացված հիմնավորումները մասնագետի համար ծիծաղելի են. նրան չեն բավարարում՝ «ինչ-որ ուսուցիչներ են ասել», «գիտնականները պարզել են» մակարդակի ընդհանրական ձևակերպումները. նա սա համարում է իշխանությունների մանիպուլյատիվ գործելաոճի ևս մեկ դրսևորում:

Ըստ Հայկ Դեմոյանի՝ ներկա իշխանություններն իրենց միջակ ինտելեկտուալ կարողություններով փորձում են վերաձևումներ անել ոչ մեր պատմության ընկալումներ մեջ, այլ ներկայի՝ հղում տալով 2030 թվականի ինչ-որ «ռազմավարական, պետական ինքնության» և այլնի մասին ճոռոմ ձևակերպումների:

«Այդ ձևակերպումների տակ սեփական հանցագործ գործելաոճն են փորձում կոծկել, որը միտված է սպասարկելու դրսի թելադրանքներն ու նախապայմանները»,- շեշտեց պատմաբանը:

Մեր զրուցակիցն այս նախագծի մեկ այլ նպատակ է համարում կեղծ օրակարգեր ստեղծելու՝ իշխանությունների պրակտիկան, որով փորձում են հանրության ուշադրությունը շեղել նաև «Հայոց պատմության» 7-րդ դասարանի քննադատված դասագրքից:

«Ակնհայտ է, որ կառավարությունը՝ ի դեմս ԿԳՄՍՆ-ի և Ժաննա Անդրեասյանի, կատարյալ ֆիասկո է ապրել. այժմ, երբ նախարարը խոստացել էր անկախ փորձագիտական խմբի տեսակետ ներկայացնել, դեռ չկա և չի էլ լինելու, իսկ դա պետք է շեղել ինչ-որ կերպ»,- պարզաբանեց նա:

Այս համատեքստում անդրադառնալով Սահմանադրությունը փոխելու անհրաժեշտության մասին Նիկոլ Փաշինյանի հայտարարություններին՝ Հայկ Դեմոյանը շեշտեց, որ այն ամենևին էլ բարի նպատակների համար չի արվում:

«Պրեամբուլայում արձանագրված հղումն է անհանգստացնում թուրքական կողմին, ինչը հնչեցվել է տարիներ շարունակ, թե ՀՀ Սահմանադրության մեջ տարածքային պահանջներ կան Թուրքիայից: Եվ իրականացնում են հետևյալ օպերացիան. Սահմանադրությունը փոխենք, նախաբանից կտրենք հղումը հռչակագրին, կբավարարենք թուրքերին, ու ձեռքի հետ էլ ցույց են տալիս թուրքերին, որ Հայաստանի պատմությունը շեշտադրելով՝ մենք ամփոփում ենք այս սահմաններով: Դասագրքերում էլ մաքրում ենք ցանկացած հղում և տեսողական նյութի մատուցում, որտեղ կապ կա Արևմտյան Հայաստանի հետ»,- ամփոփեց պատմաբանը:

Հիշեցնենք՝ Նիկոլ Փաշինյանի կողմից «Հայոց պատմությունը» «Հայաստանի պատմության» վերանվանելու մասին հայտարարությունից ընդամենը մեկ շաբաթ  անց ԿԳՄՍ նախարարությունը նախաձեռնեց դրա իրականացումը. «Հայոց պատմություն» առարկայի անվանումը «Հայաստանի պատմություն» անվամբ փոխելու մասին Կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարության առաջարկության նախագիծն արդեն շրջանառվում է Իրավական նախագծերի հրապարակման միասնական կայքում։

Ի դեպ, Նիկոլ Փաշինյանի ցանկությունը հիմնավորելու համար հետևյալ միտքն է ներկայացվում նախագծում․ «33-րդ կետի 6-րդ ենթակետով սահմանված է, որ «Հայրենագիտություն» և «Հասարակություն, հասարակական գիտություններ» բնագավառների շրջանակում հանրակրթական ընդհանուր պետական ծրագրի 5-6-րդ դասարաններում ներկայացվում են Հայաստանի և հայ ժողովրդի պատմությունը, մշակույթը և կրոնը, աշխարհագրությունը, հասարակական կյանքի ոլորտները, իսկ ՀՊՉ 35-րդ կետում՝ որպես պարտադիր առարկա, ներկայացված է «Հայոց պատմություն» առարկան։

«Հայոց պատմություն» առարկայի անվանումը փոխելով «Հայաստանի պատմություն» անվամբ` վերանում է ՀՊՉ-ի 33-րդ և 35-րդ կետերի սահմանումներում առկա անհամապատասխանությունը։ Արդյունքում ավելի հստակ է դառնում առարկայի անվանումը, որի շրջանակներում ուսումնասիրվելու են հայկական պետականության և հայ ժողովրդի պատմության տարբեր ժամանակաշրջաններում տեղի ունեցած իրադարձությունները»։