ՀՅԴ Հայ դատի Կենտրոնական գրասենյակի հատուկ ծրագրերի պատասխանատու Գևորգ Ղուկասյանը ԵՄ գործադիր իշխանության կողմից որոշակի ակտիվություն է տեսնում հայ-ադրբեջանական հարաբերություններին վերաբերող հարցերում, ինչն ըստ նրա՝ նորություն է:
Երբ Ֆրանսիայից նայում եմ Հայաստանին, տեսնում եմ, որ գնում է դեպի ազգային արմատների ուրացում. այս մասին 168 TV-ի «Ռեվյու» հաղորդաշարի եթերում ասաց Հայ Առաքելական Սուրբ Եկեղեցու Ֆրանսիայի թեմի առաջնորդ Հոգեշնորհ Տ. Գրիգոր վարդապետ Խաչատրյանը։
Անդրադառնալով թեմային՝ 168․am-ի հետ զրույցում ռուս քաղաքական վերլուծաբան Ֆյոդոր Լուկիանովն ասաց, որ ավելորդ է նույնիսկ ասել, թե որքան բարդ թեմա է դա։
Գործող կայանի շահագործման ժամկետը սպառվում է 2036թ., եթե, իհարկե, չորոշեն ևս մի քանի տարով այն երկարացնել։ Մինչ այդ, դատելով ընթացող պրոցեսներից, ամերիկյան կողմի պարտադրանքով Հայաստանի իշխանությունները հրաժարվել են ռուսական տեխնոլոգիայով նոր ատոմակայան կառուցելու մտքից ու պատրաստ են տեղակայել ամերիկյան մոդելի փոքր մոդուլային ատոմային կայան։ Չնայած թվում է, բոլոր առումներով Հայաստանի համար նախընտրելի է ռուսական տարբերակը։
Իրական տնտեսության մեջ կատարված օտարերկրյա ներդրումների առումով Հայաստանում կատաստրոֆիկ վիճակ է։ Իշխանությունները համաշխարհային մակարդակի աճերից են խոսում, իսկ ներդրումներ չկան։ Ներդրումները կտրուկ նվազել են։
Բաքվի վերահսկողության տակ անցած հայկական Շուշիում «մեդիա ֆորումում» Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևը համոզմունք է հայտնել, թե, այսպես կոչված, «Արևմտյան Ադրբեջանի» ադրբեջանական բնակչությունն ի վերջո կվերադառնա «հայրենիք», ինչի համար բավարար է Երևանի համապատասխան քաղաքական կամքը։ Հերթական անգամ նա Հայաստանի Հանրապետությունը, որի հետ իբրև թե պատրաստվում է, այսպես կոչված, Խաղաղության համաձայնագիր ստորագրել, անվանում է Արևմտյան Ադրբեջան։
Նիկոլ Փաշինյանն այսօր Ազգային ժողովի (ԱԺ) բակում ճեպազրույցի ժամանակ ասել էր՝ «Նախ մենք պետք է արձանագրենք, որ Ամենայն Հայոց կաթողիկոսի կողմից ղեկավարվող քաղաքական շարժումը նախորդ օրը ու նաև երեկ պետական արարողակարգային միջոցառումների խոչընդոտելուն ուղղված գործողություններ էր արել, ու երբ երեկ Վեհափառ Հայրապետը մոտեցել է պետական արարողակարգային միջոցառման վայր, ընդ որում, հրավեր չի ունեցել, մենք էլ տեղեկություն չենք ունեցել, որ նա ունեցել է հրավերի ակնկալիք»:
Տավուշի թեմի առաջնորդ Բագրատ արքեպիսկոպոս Գալստանյանի գլխավորությամբ շարունակվում է ստի և կեղծիքի դեմ պայքարի մասնակիցների երթը դեպի Երևան, որն անհանգստացնում է միաժամանակ և՛ ՀՀ իշխանություններին, և՛ Ադրբեջանի:
«Զրուցել ենք այդ հանդիպման վերաբերյալ ՀՀ իշխանությունների հետ»,- այս մասին այսօր Երևանում հրավիրված ասուլիսի ընթացքում ասաց Հայաստանում Իրանի դեսպան Մեհդի Սոբհանին՝ անդրադառնալով Բրյուսելում կայացած-ԵՄ-ԱՄՆ հանդիպմանը։
«Պատկերացրեք՝ այս մարդկանց մեծամասնությունը մուսուլման է, և Բրիտանիան պահանջելու է պաշտպանել նրանց շահերը։ Ովքե՞ր են լինելու այդ շահերի պաշտպանողները, իհարկե, Թուրքիան, Ադրբեջանը, և, չի բացառվում, որ նաև Հայաստանում նշանակված ղազախ հյուպատոսը»,- ասաց Կարեն Իգիթյանը։
Աշխարհաքաղաքական խիստ անբարենպաստ իրավիճակում ՀՀ իշխանությունների արտաքին քաղաքական ռևերանսները և այս անգամ անշրջելի թվացող արևմտյան վեկտորն աշխարհաքաղաքական «փոթորիկ» է առաջացրել Հայաստանի շուրջ։
Վերջին շրջանում իշխանությունների համար մոդայիկ է դարձել հայտարարել, թե Հայաստանը դիվերսիֆիկացրել է իր տնտեսությունը, ինչը թույլ կտա արտաքին քաղաքական վեկտորը փոխելու պարագայում խուսափել տնտեսական հնարավոր հետևանքներից։
Պատասխանը շատ պարզ է ու պատասխանը թվերն են, որովհետև ԵԱՏՄ խողովակներով լուրջ միջոցներ են գալիս Հայաստան։ Ուստի ներդրումները դիվերսիֆիկացիան ներկայացնելու ինֆորմատիվ տարբերակ չէ։ Կարծում եմ, սպառազինության ոլորտում, այն, ինչի մասին հայտարարվում է, բնական է, քանի որ Ռուսաստանն ինքն է պատերազմի մեջ, իսկ դրա հետ կապված շատ մանրամասները բարդ է իմանալ, քանի որ այս և ՀԱՊԿ-ի այլ առաջարկների մասին շատ հայտարարություններ են եղել, դրանք կարծես չեն գոհացրել Հայաստանին, թեև ՀՀ սահմաններին ներկայումս ՀՀ-ն ԵՄ-ից ոչ թե ռազմական, այլ քաղաքացիական ներկայացուցիչներ է տեղակայել։
Մեզ հետ զրույցում ռուս քաղաքական վերլուծաբան Ստանիսլավ Տարասովն ասաց, որ վերջին օրերին այն, ինչ հայտարարում են ՀՀ իշխանությունները, այդ թվում՝ Զելենսկիի Հայաստան և Ադրբեջան այցելելու լուրը, տեղավորվում է Հարավային Կովկասում արևմտյան սցենարների շրջանակում։
Կար ժամանակ, երբ իշխանությունները հպարտանում էին, թե Հայաստանում ստեղծել են նպաստավոր պայմաններ ապրելու և աշխատելու համար, դրա համար էլ ռուսները նախընտրում են գալ Հայաստան։ Հիմա, երբ ռուսները հեռանում են, այլևս չեն խոսում «ապրելու և աշխատելու համար ստեղծված նպաստավոր պայմանների» մասին։
168․am-ի հետ զրույցում՝ մեկնաբանելով ընտրություններից անմիջապես հետո կատարած Ալիևի այս այցը, ռազմական վերլուծաբան Ալեքսանդր Խրամչիխինն ասաց, որ բնականաբար սա պատահական կազմակերպված այց չէ, ու օրը ևս այս նոր ձեռքբերմանը ծանոթանալու համար պատահական չէ ընտրված։
Ադրբեջանի գործող նախագահ Իլհամ Ալիևը շարունակում է շնորհավորանքներ ստանալ արտահերթ նախագահական ընտրություններում 90 տոկոսից ավելի ստանալու և բացարձակ «հաղթանակի» կապակցությամբ։
2018թ.-ին Հայաստանում տեղի ունեցած իշխանափոխությունից հետո նորաստեղծ իշխանությունը, որը խոստանում էր անփոփոխ թողնել ՀՀ արտաքին քաղաքական կողմնորոշումը, ի սկզբանե տարօրինակ քաղաքականություն որդեգրեց Չինաստանի նկատմամբ։
168.am-ի հետ զրույցում ռուս վերլուծաբան Ստանիսլավ Տարասովը, մեկնաբանելով Զախարովայի դիտարկումները և հարցը, թե արդյո՞ք դա պետք է դիտարկել՝ որպես սպառնալիք ՌԴ-ի կողմից, ասաց, որ ՌԴ դիվանագիտության ներկայացուցիչը պարզապես անկեղծորեն ներկայացրել է ՌԴ կարծիքը և այն, թե ինչին կարող են ուշադրություն դարձնել Հայաստանում։
Ռուս ռազմական վերլուծաբան Ալեքսանդր Խրամչիխինը 168.am-ի հետ զրույցում ասաց, որ ՀՀ իշխանությունների առաջարկները նոր չեն աշխարհի համար, քանի որ նման որոշ մեխանիզմներ մինչև վերջերս գոյություն ունեին Ռուսաստանի և ԱՄՆ-ի հարաբերություններում՝ մինչ ուկրաինական զարգացումները։
168․am-ի հետ զրույցում ռուս ռազմական, քաղաքական վերլուծաբան Վլադիմիր Եվսեևը փորձեց բացատրել Ալիևի այս դիրքորոշման և հայելային հետքաշման Փաշինյանի առաջարկի մերժման պատճառը։
Վերջին երկուսուկես տարում Հայաստանն արձանագրել է աշխարհում ամենաբարձր տնտեսական աճերից մեկը, ինչի արդյունքում 2020թ. նկատմամբ ՀՆԱ-ն ավելացել է 100 տոկոսով, ասում է էկոնոմիկայի նախարարը։ Համախառն ներքին արդյունքի կրկնապատկման շնորհիվ, կրկնապատկվել է նաև բնակչության մեկ շնչին ընկնող ՀՆԱ-ն։ Իշխանություններն ակնկալում են, որ այս տարի այն կհասնի 8,2 հազար դոլարի։
«Իհարկե, Արևմուտքում ավելին են ակնկալում, որ ՀՀ-ն կլքի ՀԱՊԿ-ը, այդ մասին պաշտոնական հանդիպումների և ասուլիսների ընթացքում ուղիղ հայտարարություններ են հնչում։ ՀՀ-ն մինչ ՀԱՊԿ-ը լքելը կամ գուցե իր ՀԱՊԿ անդամակցությունն արհեստական դարձնելը փորձում է հենց Նահանգներից ինչ-որ բան ստանալ, անվտանգության ոլորտում ինչ-որ երաշխիք կամ սպառազինություն, քանի որ ԱՄՆ-ը ներկայումս հայտարարում է, որ աջակցում է ՀՀ տարածքային ամբողջականությանը»։
«Նրանք իրենց իշխանության գալու օրից ի վեր ամեն ժամ ու վայրկյան փորձել են փակել Արցախի հարցը։ Եվ դրա հետևանքով է, որ այսօր 150 հազար հայ հայրենազրկված, ամեն ինչը կորցրած, ունեզրկված՝ հայտնվել են այս իրավիճակում։ Իհարկե, տեսնում ենք, որ ամբողջ աշխարհը բարձրաձայնում է արցախահայության իրավունքների մասին, նաև նրանց վերադարձի մասին, բայց ցավոք, այն իշխանությունը, որն այսօր ներկայացնում է Հայաստանը, նրանք չեն օժանդակելու և չեն էլ օգնելու այս հարցի բարձրաձայնմանը։ Պետք է կարողանանք զուգահեռ ուղիներ փնտրել, որպեսզի այդ հարցը չփակենք»,- նշեց Դավիթ Գալստյանը։
«Այնպես չէ, որ Արևմուտքը չէր կարող աջակցել Հայաստանին ավելի վաղ ևս, և անպայմանորեն հարկավոր էր, որպեսզի Հայաստանը լքեր ՀԱՊԿ-ը կամ ներկայումս չի լքել, սակայն Ֆրանսիան ինչ-որ տեխնիկա մատակարարում է։ Այդպես է այսօր, քանի որ Արևմուտքի շահերն են այդպես թելադրում»,- ասաց նա։
ԱԺ «Հայաստան» խմբակցության ղեկավար Սեյրան Օհանյանի համոզմամբ՝ Արցախի Հանրապետության հարցում երեք հստակ արձանագրում պետք է արվի։
ԱԺ ՔՊ-ական պատգամավոր Արման Եղոյանի գնահատմամբ՝ ՀՀ իշխանությունները ՀԱՊԿ գործունեության վերաբերյալ իրենց դիրքորոշումը բարձրաձայնել են դեռևս 2021 թվականից սկսած, ինչն էլ, ըստ նրա, բացատրում է կառույցի առաջիկա հանդիպմանը Փաշինյանի չմասնակցությունը:
«Մեր հայրենիքը՝ Արցախը, գերեվարված է: Մնացել է ժողովուրդը: Նրանց նույնպես պետք է գրանցել ու ներկայացնել՝ որպես ցեղասպանության հետևանքով բռնի տեղահանվածներ: Իսկ գույքագրում այս պահին չի արվում: Չէ՞ ոնց հենց այդ փաստերն են հետագայում միջազգային ատյաններ դիմելու դեպքում ապացույց դառնալու տեղի ունեցած իրադարձությունների մասով»,- հայտարարեց Արցախի ԱԺ «Արդարություն» խմբակցության պատգամավոր, ադրբեջանական ցեղասպանական գործողությունների հետևանքով Արցախից բռնի տեղահանված մեր հայրենակից Մետաքսե Հակոբյանը:
«Եթե առաջիկայում Բրյուսելում Փաշինյան-Ալիև հանդիպմանն առանցքային պայմանավորվածություններ ձեռք բերվեն խաղաղության համաձայնագրի շուրջ, ռուսական կողմը մարտավարությունը կփոխի։ Կարող եմ ասել, որ ՌԴ ԱԳՆ-ում պատրաստ են ցանկացած սցենարի, սակայն կա հակվածություն պահպանել ներկայություն Ղարաբաղում»,- ասաց մեր զրուցակիցը։
«Կարծում եմ` պետք չէ հեռատես լինել՝ պատկերացնելու համար, որ չնայած բոլոր ռևերանսներին, հաճոյախոսություններին, հենց Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև համաձայնագիր ստորագրվի, ադրբեջանական կողմը կձգտի դուրս մղել խաղաղապահներին Լեռնային Ղարաբաղից, որպեսզի վերջապես լուծի ԼՂ-ի հետ կապված հարցն իր համար, որպեսզի դադարի անվանել այն Լեռնային Ղարաբաղ, ինչպես նրանք արդեն անում են՝ իրենց քաղաքական գիծն իրականացնելու համար, այն է` ստացեք Ադրբեջանի քաղաքացիություն կամ հեռացեք։
