Որ Հայաստանը, մասնավորապես՝ Երևանը, առաջին անհրաժեշտության սննդամթերքի գներով դարձել է ԵԱՏՄ ամենաթանկ մայրաքաղաքը, ուղղակիորեն կապված է նաև դրսից եկած պահանջարկի հետ, որն առանձնանում է բարձր վճարունակությամբ։ Դրանով Հայաստանի քաղաքացիների կյանքն ավելի բարեկեցիկ չի դարձել։
Տնտեսագետ Վարդան Ալեքսանյանը 168.am-ի հետ զրույցում դժվարացավ կանխատեսումներ անել գների անկման կամ աճի միտումների մասին՝ պարզաբանելով, որ այդ տնտեսական զարգացումները պայմանավորող ներքին ու արտաքին գործոնները բազմաթիվ են:
Տնտեսագետ Լիլյա Ամիրխանյանը համոզված է՝ վերջին տարիներին գնաճային լրջագույն միտումները հաշվի առելով, հուլիսի 1-ից բարձրացված կենսաթոշակն առանձնապես մեծ խնդիր չի լուծելու, բայց, միևնույն ժամանակ, հենց նման պայմաններում քաղաքացու համար յուրաքանչյուր 1000 դրամը կարող է լինել աջակցող:
Նախարարի աշխատավարձը 150-160 հազար դրամով է բարձրացել, իսկ, ասենք, թոշակ բարձրացնում են 3000 դրամով՝ կամ նվազագույն աշխատավարձը՝ 7000 դրամով: 8-9-10 տոկոսով բարձրացնում են աշխատող աղքատի, կամ անապահով խավի նպաստն ու թոշակը, 25 տոկոսով՝ իրենց աշխատավարձը, էլ չասեմ, որ պարբերաբար ստանում են պարգևատրումներ:
Իսկ դա նշանակում է, որ սպառողական շուկայում գները շարունակում են բարձրանալ, քաղաքացիները ստիպված են ավելի շատ ծախսել, քան ծախսում էին անցած տարի։
Կենտրոնական բանկը 2023 թվականի համար կանխատեսում է 6․9 տոկոս տնտեսական աճ, իսկ գնաճը՝ թիրախից ցածր, և կկայունանա 4 տոկոսի սահմաններում։
«2023-ի երկրորդ եռամսյակում ՀՀ-ում դիտվում է սպասվածից բարձր տնտեսական ակտիվություն, որին հիմնականում նպաստում են շինարարության և ծառայությունների ոլորտներում արձանագրված բարձր աճերը:
Տնտեսագետ Վարդան Բոստանջյանը վերջին շրջանում նկատվող գնանկումային դրսևորումները պայմանավորում է հիմնականում միջազգային գործոններով:
«Համաշխարհային շուկաներում ևս արձանագրվում են գների անկման միտումներ: Հետաքրքրակական է այն հանգամանքը, որ, օրինակ, ՌԴ-ում, որը պատերազմող երկիր է, ավելի ցածր է գնաճը (ապրիլը՝ ապրիլի նկատմամբ ցուցանիշի դեպքում, օրինակ), քան ՀՀ-ում:
«Ոչ մի կառույց իր տեղում չէ՝ նախևառաջ, Տնտեսական մրցակցության պաշտպանության պետական հանձնաժողովն ու Հանրային ծառայությունները կարգավորող հանձնաժողովը և, իhարկե, լայն իմաստով` կառավարությունը»,- տնտեսագետ Ատոմ Մարգարյանը 168.am-ի հետ զրույցում այսպես է արձագանքում դրամի փոխարժեքի տատանմանն անհամահունչ պահպանվող էներգակիրների սակագներին:
Կարճ ժամանակ առաջ Եվրահանձնաժողովի ղեկավար Ուրսուլա ֆոն դեր Լայենը հայտարարեց, որ Ռուսաստանի դեմ պատժամիջոցների հերթական՝ 11-րդ փաթեթով նախատեսվում է ընդլայնել արգելված այն ապրանքների ցանկը, որոնք Ռուսաստան են մտնում երրորդ երկրների միջոցով։
Հարցված քաղաքացիներն այս պահին պետության առջև ծառացած երեք ամենակարևոր խնդիրներից առաջնայինը համարել են անվտանգությանն առնչվող խնդիրները՝ 46.5 տոկոս:
2023 թվականի առաջին եռամսյակում հանրապետությունում անշարժ գույքի նկատմամբ իրականացվել է 49,395 իրավունքի պետական գրանցման գործարք. այս մասին տեղեկանում ենք Կադաստրի կոմիտեի եռամսյակային հաշվետվությունից։
«Եթե ԿԲ միջամտությունը չլիներ, գնաճը կլիներ սարսափելի»,- համոզված է տնտեսագետ Վարդան Բոստանջյանը:
«Աշխարհաքաղաքական լարված իրավիճակով պայմանավորված՝ աճող անորոշությունների միջավայրում, համաշխարհային և ներքին տնտեսական ակտիվության ապագա հեռանկարների և գնաճի ռիսկերը պահպանվում են բարձր մակարդակում,- այսօր հրավիրված մամուլի ասուլիսում ֆինանսական կայունության ռիսկերին անդրադառնալով՝ նշեց ԿԲ նախագահ Մարտին Գալստյանը՝ հավելելով, – Վերջինից ածանցված՝ բարձր են գնահատվում նաև տնտեսության պարտքային բեռի հնարավոր աճի և դրանից բխող վարկային կորուստների նյութականացման ռիսկերը»:
2023 թ. մայիսի 2-ի նիստում ԿԲ խորհուրդը որոշել է անփոփոխ թողնել վերաֆինանսավորման տոկոսադրույքը՝ 10.75 տոկոս՝ լրագրողների հետ հանդիպման ժամանակ տեղեկացրեց Կենտրոնական բանկի նախագահ Մարտին Գալստյանը:
Հայաստանի Հանրապետության սպառողական շուկայում 12-ամսյա գնաճը (2023թ. մարտը՝ 2022թ. մարտի նկատմամբ) կազմել է 5.4%, իսկ նախորդ ամսվա նկատմամբ արձանագրվել է 0.7% գնանկում: ՀՀ Վիճակագրական կոմիտեի փոխանցմամբ՝ 2023թ. հունվար-մարտին սպառողական գների միջին ամսական հավելաճը կազմել է 0.3% (նախորդ տարվա նույն ժամանակահատվածում արձանագրվել է 1.2% հավելաճ): Հանրապետության դիտարկվող բոլոր քաղաքներում 2023թ. մարտին փետրվարի համեմատ սպառողական գները նվազել են 1.3-0.1%-ով, այդ թվում՝ գնանկման համեմատաբար բարձր ցուցանիշն արձանագրվել է ք. Գյումրիում: Մայրաքաղաքում սպառողական գները նվազել են 0.7%-ով:
Նիկոլ Փաշինյանն այսօր Ազգային ժողովում ներկայացրեց ՀՀ կառավարության 2021-2026 թվականների ծրագրի, 2022 թվականի կատարման ընթացքի և արդյունքների մասին զեկույցը: Իր խոսքում նա հայտարարեց, թե մարդիկ հավատում են իշխող ուժի՝ ՔՊ-ի «Ապագա կա» կարգախոսին:
Օրերս Էկոնոմիկայի նախարար Վահան Քերոբյանը Ֆեյսբուքում հերթական տնտեսական «ավետիսն էր» բերել՝ տեղեկացնելով, որ համաձայն Արժույթի Միջազգային Հիմնադրամի` Հայաստանի տնտեսության իրական աճը 2022 թվականին աշխարհի մոտ 200 երկրների մեջ 4-րդն է:
Այս համեմատություններն անհեթեթ են. բյուջեն միլիարդ դոլարով չի հավաքվում, ՀՀ պետական ֆինանսները դոլարներով չեն հաշվարկվում,ըստ այդմ՝ համեմատել միլիարդ դոլարով անիմաստ է: Պետք է համեմատել դրամով, համադրելի գներով»:
Հայաստանի Հանրապետության սպառողական շուկայում 12-ամսյա գնաճը՝ 2023թ. մարտը 2022թ. մարտի նկատմամբ, կազմել է 5.4 տոկոս, նախորդ ամսվա նկատմամբ արձանագրվել է 0.7 տոկոս գնանկում:
«Հաճախ ասում են՝ թալանչի Քոչարյանը: Ասենք, 2003-2007թթ.՝ էլի հինգ տարի է. թոշակը 5000 դրամից դարձել է 12.000 դրամ՝աճել է 2.5 անգամ, գներն աճել են 24 տոկոս: Թոշակառուն 75 տոկոսով բարելավել է իր կյանքը: 12.000 դրամ թոշակը չնչին է, բայց կարտոֆիլն արժեր 80 դրամ՝ այսօրվա 350-400 դրամի դիմաց, միսն արժեր 1400 դրամ՝ այսօրվա 4000-5000 դրամի դիմաց, էլեկտրաէներգիայի սակագինը 7 դրամ էր՝ այսօրվա 45 դրամի դիմաց»։
Արցախի նախկին պետնախարարը մեկ այլ խնդիր համարեց «տալոնների չաշխատելը»:
Համաշխարհային շուկայում վերջին ամիսներին նկատվում է էներգակիրների գների նվազում: Սա, ըստ տնտեսագետ Սուրեն Պարսյանի, իր ազդեցությունը կթողնի նաև Հայաստանի տնտեսության վրա:
2020 թվականի մայիսի 16-ին առցանց մամուլի ասուլիսի ժամանակ Նիկոլ Փաշինյանը հրապարակել էր 4-րդ 100 փաստը Նոր Հայաստանի մասին, որում պատվավոր հորիզոնական էր հատկացրել նաև Heritage Foundation-ի կողմից «Տնտեսական ազատության ինդեքս 2020»-ում արձանագրված արդյունքին, ըստ որի՝ Հայաստանը «չափավոր ազատ» երկրների խմբից տեղափոխվել էր «հիմնականում ազատ» երկրների խումբ:
Սպառողական շուկայում 2023թ. փետրվարին նախորդ տարվա նկատմամբ գնաճը կազմել է 8.1 տոկոս, իսկ նախորդ ամսվա նկատմամբ՝ 0.1 տոկոս. ԱՎԾ-ն է հրապարակել սպառողական գների ինդեքսը: Ըստ այդմ՝ սննդամթերքի և ոչ ալկոհոլային խմիչքի նույն ժամանակահատվածի գնաճը կազմել է 9.8 տոկոս, իսկ 2023թ. հունվարի համեմատ՝ 0.2 տոկոս:
Հարկային բեռը կիսելու հարցը տարաձայնություններ է առաջացրել տուրօպերատորների ու զբոսավարների միջև: Պատճառը Հարկային օրենսգրքի նոյեմբերի փոփոխություններն են, որոնցով սահմանվում է. միկրոբիզնեսից ապրանք կամ ծառայություն գնելով՝ մեկ այլ ձեռնարկություն չի կարող հանել այդ ծախսը եկամտահարկի իր բազայից: Խոշոր բիզնեսի համար նման գործարքները հարկվելու են 18 տոկոսով։
Վիճակագրական ծառայությունը հերթական անգամ արձանագրել է հանրապետությունում առաջին անհրաժեշտության ապրանքների թանկացում. 2023թ. հունվարին 2022թ. հունվարի համեմատ հանրապետությունում արձանագրվել է սննդամթերքի և ոչ ալկոհոլային խմիչքի՝ 9.4%, իսկ 2022թ. դեկտեմբերի համեմատ՝ 3.3% գնաճ:
«Հավանականությունը գրեթե զրո է: Բայց բոլոր պարագաներում՝ ԿԲ-ն կլինի, թե Վիճկոմիտեն, իրենք այլ բան չեն կարող ասել. իրենք թվերն այդկերպ են գեներացնում, բայց անցյալ տարիներն արդեն իսկ ցույց են տալիս, որ բոլոր ցուցանիշների կտրվածքով երբեք համապատասխանություն չի ստացվում»:
Հայաստանը 2022 թվականի տնտեսական ակտիվության ցուցանիշն ամփոփել է 14.2 տոկոս աճով: Ըստ վիճակագրական կոմիտեի 2022-ի հունվար-դեկտեմբերի մակրոտնտեսական ցուցանիշների՝ 12 ամսում բարձր աճ է արձանագրվել բոլոր ոլորտներում:
