Նոյեմբերին Բաքվում կայանալիք COP-29-ին՝ կլիմայի փոփոխության վերաբերյալ ՄԱԿ-ի 29-րդ համաժողովին, Հայաստանը պետք է մասնակցի և բարձրաձայնի բոլոր խնդիրների, մասնավորապես՝ հայ ռազմագերիների, Արցախի ռազմաքաղաքական ղեկավարների՝ Բաքվում պատանդ պահելու հարցը։ 168.am-ի հետ զրույցում նման կարծիք հայտնեց էներգետիկ ոլորտի փորձագետ, միջազգայնագետ Արմեն Մանվելյանը։
«Այս նվիրաբերությունը պայմանավորված չէ պատերազմով, սա խաղաղության խնդիր չէ, սա գաղտնի ներքին պայմանավորվածությունների հետևանք է։ Չեմ բացառում, որ Ալիևը Փաշինյանին ասի՝ չեմ սկսում ռազմական գործողություններ, որ դրանք չբերեն Հայաստանում իշխանափոխության, բայց դու էլ փոխարենը տալիս ես այն, ինչ ուզում եմ»,- ասաց պատմական գիտությունների թեկնածուն։
Նիկոլ Փաշինյանն ու նրա ընտանիքի անդամները բեռլինյան ու լոնդոնյան շրջագայություններից վերադարձել են Երևան․ համապատասխան տեսանյութով ընտանիքը հարկ էր համարել տեղեկացնել իրենց գալուստի մասին։ Այս շրջագայությունը, ինչքան էլ արձակուրդային մոտիվներով փորձեցին ներկայացնել, այդուհանդերձ հանրային ու քաղաքական տարբեր շրջանակներ սա համարեցին դեպի Արևմուտք ուղղվելու քաղաքական կուրսի հերթական դրվագ։
Թեև մոտ տասն օր առաջ Հայաստանի Ազգային ժողովի բարձր ամբիոնից կախվեց Եվրամիության դրոշն ու հայտարարվեց Հայաստանում Եվրամիություն մտնելու հարցով հանրաքվե անցկացնելու անհրաժեշտության մասին, Նիկոլ Փաշինյանը դեմ է այդ օրակարգին, ավելին՝ Եվրամիություն գնալ-չգնալու հետ կապված, ըստ նրա, կան հարցեր, որոնց պատասխաններն ինքն անձամբ չունի։
Ցավալի է, բայց փաստ. հայ ազգի դժբախտությունը կայանում է նրանում, որ թուրքի ենթակայությամբ ապրել ցանկացողներ մենք ունեցել ենք ինչպես 100 տարի առաջ, երբ ազգի ազգային հատվածը կերտեց Սարդարապատի հաղթանակը, այնպես էլ հիմա. այդ մարդիկ Փաշինյանի հետևորդներն են, որոնք ունեն համոզում, որ մեր թշնամին արցախցին է, իսկ բարեկամն ու լավ հարևանը՝ թուրքն ու ադրբեջանցին։
«109 տարի առաջ կային հայեր, որոնք ասում էին, թե հայի թշնամին ոչ թե թուրքն է, այլ այն ֆիդային, որը կռվում է սարերում։ Հիմա տեղի է ունենում ճիշտ նույնը. այս իշխանությունը նույն բանն է ասում՝ քայլ առ քայլ հայերին տանելով մորթվելու»։
«Թույլ տալ մեծ թվով ներգաղթյալների մուտքը Հայաստան՝ անկախ հանգամանքից՝ դրա դիմաց վճարելու են, կամ՝ ոչ, խնդրահարույց է ՀՀ-ի պես պետության համար՝ նախ բնակչության առումով։ Մենք փոքր բնակչությամբ երկիր ենք, և ներգաղթյալների թվի ավելացումը՝ մանավանդ արդեն իսկ Հայաստան եկած մեծաթիվ հնդիկ ներգաղթյալների ֆոնի վրա, լուրջ ռիսկեր է ստեղծում»:
168.am-ն էներգետիկ ոլորտի փորձագետ, միջազգայնագետ Արմեն Մանվելյանից հետաքրքրվեց՝ ինչպիսի՞ն պետք է լինեն հայկական կողմի հակադարձումներն ադրբեջանական և թուրքական այս պահանջներին, արդյո՞ք այսքան ժամանակ նման հակադարձումներ եղել են, և, ի վերջո, Ադրբեջանն այստեղ կարո՞ղ է որևէ արդյունքի հասնել՝ ինչպես իր մյուս պահանջների դեպքում։
«Վարչապետ կոչված այդ անձը գյուղացիների առաջ խնդիրներ է դնում՝ իր վրայից փաստացի գցելով պատասխանատվությունը գյուղացիների վրա։ Փաշինյանի առաջարկներին գյուղացիների 99 տոկոսը դեմ է արտահայտվել։ Այս մարդն անում է ամենաստոր բանը՝ պատերազմի պատասխանատվությունը գցում է մարդկանց վրա, այն, ինչն իր պատասխանատվության տիրույթում է»,- ասաց Մանվելյանը։
«Հայաստանը գնում է մի զիջումից՝ մյուս զիջման, պարտությունից՝ պարտություն։ Այս տեմպերով շարունակելու պարագայում Ալիևը հաջորդ ընտրությունը կանցկացնի Երևանում. դա չի բացառվում»,- ասաց Արմեն Մանվելյանը։
«Նրանք վարում են ոչ ադեկվատ, ոչ Հայաստանի շահերից բխող քաղաքականություն, հետևաբար, դժվար է գնահատական տալ: Բայց երբ ստեղծվում էր ԵԱՏՄ շուկան, մեզ համար այնտեղ ամենահեռանկարային ուղղությունն էլեկտրաէներգիայի շուկան էր, որովհետև այդ շրջանում Հայաստանն ուներ էներգետիկ քաղաքականություն, և կային մշակումներ, որ ՀՀ-ն արդեն պետք է արտադրեր մի քանի անգամ ավելի շատ էներգիա, ու այն արտահաներ դեպի ԵԱՏՄ:
Ինչ վերաբերում է Սերժ Սարգսյանի կնքած գազային պայմանագրին, էներգետիկ անվտանգության մասնագետի խոսքով՝ այդ պայմանագիրը Gov.am-ում դրված է, ծավալուն չէ, կազմում է ընդամենը 21 էջ, և բոլորը կարող են ծանոթանալ դրան:
«Պրեսսինգ» հաղորդաշարում Սաթիկ Սեյրանյանի հյուրը միջազգայնագետ, «Հայաքվե» նախաձեռնության անդամ Արմեն Մանվելյանն է։
Նույնիսկ այս պայմաններում, երբ Արցախն ամբողջովին օկուպացված է, Ադրբեջանն առաջ է քաշում նոր գաղափար, այսպես կոչված, «Արևմտյան Ադրբեջանի» գաղափարը։ Մենք պետք է մեկ հստակ ուղերձ հղենք մեր բնակիչներին, քաղաքական մեծամասնությանը, բոլոր ուժերին, որ ուժի պարտադրանքին պետք է դիմակայել իրավունքի պարտադրանքով։ Քաղաքական մեծամասնությունը, երբ հրաժարվում է Արցախի հիմնախնդրից, այդ թվում՝ նաև «Հայաքվեին» դեմ քվեարկելով, ուզի թե չուզի, կարծես թե ընդունում է «Արևմտյան Ադրբեջանի» գաղափարը»,- շեշտեց Արմեն Մանվելյանը։
«Հայաստանում ստեղծվել է մի իշխանական համակարգ, որն աբսոլյուտ է, այսինքն՝ այն ունի բացարձակ իշխանություն. Սաուդյան Արաբիայի թագավորը երևի չունի այն իշխանությունը, ինչ այս անձը, ու այս պայմաններում, իհարկե, գաղտնի բանակցություններ են ընթանում,- 168.am-ի հետ զրույցում արձանագրեց միջազգայնագետ Արմեն Մանվելյանը՝ հավելելով, որ այս իշխանությունների օրոք ամեն ինչի մասին հանրությունը տեղեկացվել է միայն վերջին պահին,- Նախկինում, երբ, օրինակ, գնում էին Մինսկի խմբի շրջանակներում բանակցությունների, ժամանակ առ ժամանակ փորձագիտական հանրությանը ներկայացնում էին փաստաթղթեր, և մենք գիտեինք՝ ինչի մասին է խոսքը: Այժմ, երբ իրենք են եկել իշխանության, մենք ամեն ինչի մասին իմացել ենք վերջին պահին՝ երբ Արցախն է հանձնվում, երբ մեր դեմ հարձակվում են, երբ էթնիկ զտումներ ու Ցեղասպանություն է տեղի ունենում»:
Ո՛չ ԱՄՆ-ի, ո՛չ Ֆրանսիայի, ո՛չ Եվրամիության որևէ այլ երկրի զինվոր Հայաստան չի՛ գալու, քանի որ այդ երկրների համար Հայաստանը ռազմավարական մակարդակի կարևորություն չունի. այդ երկրները Հայաստանին օգնելու մասին կխոսեն, Հայաստանի հետ կլինեն այնքան ժամանակ, քանի դեռ Հայաստանն ունի Ռուսաստանին՝ որպես դաշնակից, այդ դաշնակցին չեզոքացնելուց հետո նրանք կհեռանան Հայաստանից՝ տեղում թողնելով դատարկություն, որն անմիջապես կլցնի Թուրքիան՝ իր ռազմական ներկայությամբ։
«Նախ, Սև ծովի ընդերքով կառուցելը շատ բարդ է: Այդ ծովն աշխարհագրորեն շատ բարդ ջրային տարածք է: Այն աշխարհի ամենախորը ծովերից մեկն է, որի միջին խորությունը հասնում է 1200 մետրի: Դրա ընդերքում կառուցել ինչ-որ բան, առավել ևս՝ կաբելային գիծ, բավականին բարդ է, որովհետև այդ մեծ խորության վրա ծծումբի բավականին մեծ խտություն կա, ինչի պայմաններում ցանկացած խողովակաշար, նույնիսկ կաբելային, կարող է քայքայվել»,- ասաց փարձագետը:
Պատմական գիտությունների թեկնածու, միջազգայնագետ Արմեն Մանվելյանը հնարավոր է համարում նախկին արտգործնախարար Վարդան Օսկանյանի՝ բանակցային գործընթացում իրավիճակը կտրուկ փոխելու առաջարկը, սակայն կարծում է՝ իշխող քաղաքական ռեժիմին ձեռնտու չէ այն:
«Գործող քաղաքական ռեժիմը չի ծառայում հայության շահերին, հայությանը բաժանել է հայաստանցի-ղարաբաղցի սկզբունքով, և կեղծ իբր ՀՀ շահերն է պաշտպանում՝ դրանից դուրս թողնելով արցախահայությանը: Սակայն գիտենք, որ իրականում ՀՀ հայության շահերն էլ առանձնապես իրենց հետաքրքիր չեն. նա ընդամենը ցանկանում է ճանապարհ ծառայել թուրք-ադրբեջանական տանդեմի շահերի համար՝ հանձինս միջանցքների տրամադրման, ճանապարհների բացման և այլն»,- մանրամասնեց միջազգայնագետը:
Էներգետիկ փորձագետ Արմեն Մանվելյանը 168.am-ի հետ զրույցում թշնամական այս հարձակումներին հակադարձում է հիշեցմամբ. «Ատոմակայանը գնվում է ՄԱԳԱՏԷ-ի ամենօրյա հսկողության տակ. այսինքն՝ այնտեղ տեղադրված են հատուկ սարքեր, որոնցով օնլայն ռեժիմով տեսնում են, թե ատոմակայանում ինչ է կատարվում: Մեծամորի ատոմակայանը համապատասխանում է միջազգային բոլոր ստանդարտներին:
Ծառաներին ոչ ոք չի սիրում, առավել ևս՝ նրա տերերը, քանի որ առաջինը նրան են զոհաբերում՝ Գրիգոր Զոհրապին չփրկեց Թալեաթին ծառայելու ցանկությունը, իսկ Կևորկովը (ԼՂԻՄ-ի նախկին ղեկավար) ցմահ դատապարտվեց իր իսկ տերերի կողմից, ում անմնացորդ ծառայում էր։ Սակայն այս ծառայամտության վտանգն առաջին հերթին սպառնում է պետությանը և այն ազգին, որտեղ դրանք գերակա են։
Բաքուն շտապում է սՄիջազգայնագետ Արմեն Մանվելյանը ցավով արձանագրում է՝ աշխարհաքաղաքական զարգացումներն ընթանում են ոչ հօգուտ Հայաստանի: Իսկ պատճառը, ըստ նրա, գործող քաղաքական ռեժիմի հակահայկական դիրքորոշումն է:կսել Արցախից ռուս խաղաղապահ զորքերի դուրսբերման գործընթացը. Արմեն Մանվելյան
«Գազամատակարարման վերականգնման դեպքում անպայման պետք է կառուցվեն գազապաստարաններ, որպեսզի լինի գազ կուտակելու հնարավորություն: Ինչ վերաբերում է էլեկտրաէներգիային՝ Քարվաճառի հիմնական էներգետիկ համակարգերը մնացել են թշնամու վերահսկողության տակ, էլեկտրաէներգիան անցնում է այն ճանապարհով, որը ՀՀ այս իշխանությունները նվիրել են թուրքերին, և իրավիճակն այս դեպքում առավել խնդրահարույց է»:
«Ադրբեջանում վերջին հարցումները ցույց տվեցին, որ այդ երկրում ՌԴ-ն դիտարկվում է՝ որպես թշնամի պետութուն, իսկ բարեկամ պետություն է համարվում Թուրքիան: Հայաստանում համեմատաբար դեռ պահպանվում է պրոռուսական կողմնորոշումը, սակայն Հայաստանում հարցումներն արձանագրեցին, որ որպես բարեկամ երկիր է ընկալվում Ֆրանսիան, ինչն աբսուրդ է»,- ստեղծված իրավիճակի ենթատեքստերին անդրադառնալով՝ նշեց փորձագետը:
«Այլ բան է, որ ՀՀ իշխանություններն են մտավոր տհասների հավաքածու և չեն հասկանում այս ամենը, ու կեղծ խաղաղության քարոզի տակ բանակցությունների են նստում մի մարդու հետ, որի անմիջական հրամանով մի քանի օր առաջ դաժանաբար մեր զինծառայողներին էին գնդակահարում»:
Էներգետիկ աշխարհաքաղաքականության և միջազգային անվտանգության հարցերով մասնագետ Արմեն Մանվելյանը ՌԴ փոխվարչապետ Ալեքսեյ Օվերչուկի այս հայտարարությունը դիտարկեց առկա ռազմաքաղաքական իրողությունների համատեքստում:
Արցախը ծախած իշխանությունը՝ հերթական անգամ Շուշիի հանձնման մեղավորների փնտրտուքով ցանկանում է ընդամենը ինքնամաքրվել, ուստի Արցախի Պաշտպանության բանակի նախկին հրամանատար և Արցախի նախագահի գլխավոր խորհրդական Միքայել Արզումանյանի ձերբակալումը պետք է դիտարկել հենց այդ համատեքստում։
«Խաղաղության դարաշրջանի» բացման հետ մեկտեղ՝ կա՞ որևէ փաստաթուղթ, որով կհամարենք՝ կարող ենք ապրանքներ արտահանել կամ ներմուծել այդ ուղղությամբ: Այս համատեքստում էլ ուզում եմ հիշել Գորիս-Կապան ճանապարհի մասին, որի մի հատվածն անցավ ադրբեջանական հսկողության տակ, իսկ հայկական կողմը հայտարարեց, թե հայելային կերպով տեղադրելու է մաքսակետեր, ինչը ծիծաղ էր առաջացնում. այսինքն՝ այդ մաքսակետը տեղադրում եք, որ ի՞նչ անեք, ո՞վ է օգտվելու այդ ճանապարհից»,- հավելեց նա:
