#Անշարժ գույքի շուկա

Այսօր մեր հասարակության գերակշիռ մեծամասնության գնողունակությունը չափազանց հեռու է այն գներից, որոնք վերջին տարիներին հաստատվել են անշարժ գույքի շուկայում։ Ում գնողունակությունն էլ բավարարում է այդ պայմաններում բնակարան կամ անշարժ գույք ձեռք բերելու համար, արդեն հասցրել է դա անել։

Եթե այս երևույթը խորանա ու ընդգրկի նաև տնտեսության այլ հատվածներ, ինչի հավանականությունը գնալով մեծանում է, ապա դա ոչ միայն անշարժ գույքի շուկայում, այլև այն բոլոր հատվածներում, որոնք ներգրավված են այս պրոցեսների մեջ, լուրջ ցնցումներ կառաջացնի։ Որոշ ահազանգեր արդեն հնչում են, բայց ընդհանուր իրավիճակն առայժմ հաջողվում է կառավարելի պահել։ Ժամանակը ցույց կտա, թե դա ինչքա՞ն կշարունակվի։

Վերջին շրջանում հայ հանրության շրջանում բողոքներ կան, որ ռուսների մեծ հոսք այլևս չկա Հայաստանում, ուստի ենթադրվում էր, որ տան վարձավճարներըպետք է նվազեին, սակայն վարձավճարները նախկինի նման պահպանվում են՝ կայուն բարձր։

Երևանում բնակարանների գների աճն ապրիլին կանգ է առել։ Նախորդ ամսվա համեմատ՝ որևէ տեղաշարժ չի արձանագրվել։ Գները մնացել են անփոփոխ։

Իշխանությունները քլունգն առած՝ քանդում են Հայաստանի տնտեսության հիմքերը։ Իբր բարձր տեմպերով աճում ենք, բայց իրականում տնտեսությունը քանդվում է։ Եղածն էլ քիչ-քիչ փակվում է, տեղական ապրանքները դուրս են մղվում, փոխարինվում են դրսից բերածով։ Արտադրություն կազմակերպելը Հայաստանում դարձել է ոչ ձեռնտու։

Անշարժ գույքի շուկայում գնային պիկեր այս փուլում չկան, որովհետև չկան դրան նպաստող գործոնները. ավելին՝ այդ շուկայում նկատելի է գնանկում։

Անշարժ գույքի շուկայում անցած տարի առք ու վաճառքի գործարքների աննախադեպ իրավիճակ է գրանցվել. բացառությամբ 2020թ., երբ հայտնի պատճառներով շուկան գրեթե կանգնած էր, գրանցվել է 2018թ. հետո անշարժ գույքի առք ու վաճառքի ամենացածր ցուցանիշը։

Այսօր Կառավարության նիստից հետո լրագրողների հետ ճեպազրույցում Կադաստրի կոմիտեի նախագահ Սուրեն Թովմասյանը պարզաբանեց, որ Կոմիտեի Մեղրիի մասնաճյուղի գրասենյակը չի փակվել, պարզապես երկու աշխատակիցներն աշխատանքից դուրս են եկել։ Առաջիկայում մրցույթ կհայտարարվի, մասնաճյուղը կունենա աշխատակից, և այն կշարունակի իր գործունեությունը։

«Անշարժ գույքի շուկան վատ վիճակում է, վաճառքներ գրեթե չկան, քանի որ քաղաքական անկայուն իրավիճակով պայմանավորված՝ մարդիկ չեն գնում անշարժ գույք: Գնորդներ չկան նաև Արցախից բռնի տեղահանված մեր հայրենակիցների շրջանակներում.  միգուցե շատ քիչ լինեն և շատ փոքր բյուջեով,- 168.am-ի հետ զրույցում արձանագրեց «Կենտրոն» անշարժ գույքի գործակալության տնօրեն Վահե Դանիելյանը՝ մանրամասնելով,-  Բոլորն ասում են՝ սպասենք՝ տեսնենք, թե ինչ կլինի, չենք աշխատում»։

168 TV-ի «Ռեվյու» հաղորդաշարի եթերում «banali.am» անշարժ գույքի հարթակի ղեկավար Սիրարփի Գրիգորյանը Կառավարության առաջարկած փոփոխության մասին ասաց՝ քանի որ ցանկացած եկամուտ ենթակա է հարկման, այո, վարձով տրվող բնակարանից գոյացած եկամուտը ևս պետք է հարկվի, իհարկե, այս դեպքում կա ռիսկ, որ վարձով բնակարանների գները կարող են թանկանալ, բայց մյուս կողմից, շուկայում առկա են բարձր վարձավճարներ, որոնց դեպքում, այո, պետք է պետբյուջե գումարներ ուղղել։

Մասնագետները կանխատեսում են՝ անշարժ գույքի շուկայում, ըստ պաշտոնական վիճակագրության, առքուվաճառքի նվազող գործարքները, ռելոկանտների մի հատվածի վերադարձը, վաճառքի շուկայում գնանկման կբերի:

«Կան մարդիկ, որոնք զբաղված են, ժամանակի խնդիր ունեն, իսկ վաճառողն ունի այն հմտությունները, որ կարողանում է ավելի ճիշտ կողմնորոշվել, ավելի ճիշտ առաջարկներ անել: Եթե նման մասնագետի օգնությանն են ցանկանում դիմել, ապա մենք այդ ծառայությունները ևս մատուցում ենք, և, ի տարբերություն շուկայի մյուս խաղացողների, չնայած որակին՝ օրինակ, վաճառքի դեպքում, մենք գանձում ենք ամենաքիչ միջնորդավճարը: Մեզ մոտ ընդամենը 1 տոկոս է, շուկայում գործում է 2-2.5 տոկոս»,- ասաց Գրիգորյանը:

Ըստ նրա՝ որքան էլ Կառավարությունը նշի, որ 2025 թվականին չեղարկելով եկամտահարկի վերադարձի մասին օրենքը, կառոցապատումը տեղափոխելու է մարզեր, միևնույն է, կառուցապատումը ոչ թե տեղափոխվում է մարզեր, այլ ընդլայնում Երևան քաղաքը, ուստիայստեղ անհրաժեշտ են այլ լուծումներ։

Կենտրոնական բանկը 2023 թվականի համար կանխատեսում է 6․9 տոկոս տնտեսական աճ, իսկ գնաճը՝ թիրախից ցածր, և կկայունանա 4 տոկոսի սահմաններում։

Վաճառքի գործարքների կրճատումը խոսում է շուկայի պասիվացման մասին։ Դա սկսվեց այն բանից հետո, երբ բարձրացան անշարժ գույքի վարձակալության գները։ Վերջին շրջանում դրանք ոչ պակաս կտրուկ նվազել են, բայց կրկին ակտիվություն չկա։ Շուկան անորոշության ու սպասումների մեջ է։ Առաջարկը կրճատվել է՝ հանգեցնելով գների չհիմնավորված բարձրացման։

Անշարժ գույքի շուկայում տարին մեկնարկել է առք ու վաճառքի գործարքների կրճատումով։ Ավելի քիչ գույք է վաճառվել, այդ թվում՝ նաև բնակարան, քան նախորդ տարի։

«Առաջարկ-պահանջարկի բախման ականատես եղանք նաև 2022 թվականի սեպտեմբերին, երբ Ռուսաստանում հայտարարվեց մոբիլիզացիա. Հայաստան վերադարձողների մեծ հոսք սկսվեց։ Այս դեպքում գերխնդիր էր դարձել պարզապես բնակարաններ գտնելը, ինչը դարձյալ բերեց բնակարանների վարձավճարների թանկացման. շատ դեպքերում անգամ եռակի թանկ գնով էր անհնար դարձել բնակարան գտնելը»,- ասաց Գրիգորյանը։

«Կառուցապատողների հայկական ասոցիացիա» ՀԿ խորհրդի անդամ Արմեն Սաքապետոյանը 168.am-ի հետ զրույցում անդրադառնալով առաջարկվող փոփոխություններին՝ խոսեց ոլորտի վրա դրա հետևանքների մասին:

«Կենտրոն» անշարժ գույքի գործակալության տնօրեն Վահե Դանիելյանը 168.am-ի հետ զրույցում մանրամասնեց. «Ռուս ռելոկանտների մեծ մասը գնացել են Հայաստանից, և բավականին մեծ քանակով վարձակալված գույքեր են ազատվում: Ամեն օր առաջարկները մեծանում են. սեփականատերերը դիմում են մեզ, որպեսզի իրենց գույքը վարձով տանք, իսկ ցանկացողներն ավելի քիչ են, քան նախկինում»:

Անշարժ գույքի շուկան վերջին ամիսներին պասիվացել է.  այս մասին փաստում է պաշտոնական վիճակագրությունը։ Հատկապես նվազել են առքուվաճառքի և օտարման գործարքները:

Հայաստանի տնտեսության գրեթե բոլոր ոլորտներում վիճակագրությունը բարձր աճեր է արձանագրում։ Դա ենթադրում է մարդկանց եկամուտների ավելացում, ինչն էլ պիտի հանգեցներ անշարժ գույքի շուկայի ակտիվացման։

Անշարժ գույքի շուկայում բնակարանների վարձակալության, նաև վաճառքի գների բարձրացումը շարունակվում է: Թանկացման երկրորդ ալիքը պայմանավորված է մոբիլիզացիայի հետևանքով ՌԴ-ից քաղաքացիների նոր հոսքերով:

Էկոնոմիկայի նախարար Վահան Քերոբյանը համաձայն է զբոսաշրջիկների այն դժգոհությունների հետ, որ Հայաստանում անշարժ գույքի գներն անցել են Մոսկվայի ու Սանկտ Պետերբուրգի գներից։

Հիպոթեքի նման արագ աճը տաքացրել է շուկան։ Վերջին ամիսներին այստեղ նաև այլ գործոններ են ի հայտ եկել՝ կապված դրամի անսպասելի արժևորման հետ։