Ի՞նչ խնդիրների առջև են կանգնել նոյեմբերի 9-ին ստորագրված կապիտուլյացիոն ակտով ու մեկ գրչի հարվածով թշնամի Ադրբեջանին սահմանակից դարձած Հայաստանի գյուղերը: Սահմանապահ Շիկահողի բնակիչ Տիգրան Հովհաննիսյանը 168.am-ի հետ զրույցում այս հարցին կարճ ու շատ կոնկրետ պատասխան տվեց.
Թերթելով Հովհաննես Թումանյանի կյանքի մասին պատմող էջերն ու կենսագրական տեղեկությունները, ապշում ես, թե ինչպե՞ս կարելի է մի ամբողջ կյանք ապրել և նմանատիպ մեծ սեր նվիրել բացառապես հայրենիքին։ Եվ սա՝ այն դեպքում, որ Թումանյանն ապրեց ընդամենը 54 տարի։ Հայրենիքի նկատմամբ նրա մեծ սերը պիտի գոնե վարակիչ դառնա մեր օրերում, սակայն, ցավոք, այսօր պետք է սահմանափակվենք գոնե նվազագույնով՝ ցանկալի է, որ գոնե մարդիկ կարդան Թումանյանի մի շարք հայրենասիրական գործերն ու հասկանան, որ հայրենիք սիրելը պարտականություն չէ։
Հայաստանում փետրվարի 7-ի դրությամբ հաստատվել է կորոնավիրուսով վարակման 151 նոր դեպք, վարակվածների ընդհանուր թիվը հասել է 168 088-ի:
Անցած շուրջ երեք տարիներին, բայց հատկապես պատերազմից հետո Հայաստանում տեղի են ունենում իրադարձություններ, որոնք առողջ բանականությունն ուղղակի հրաժարվում է ընդունել։ Այդ բոլոր իրադարձությունների հեղինակն իշխանությունն է, իսկ հակաբանականության շոուները մատուցվում են առանձին վերցրած իշխանական դեմքերի կատարմամբ։
«Մեկ Հայաստան» կուսակցության համահիմնադիր Վլադիմիր Մարտիրոսյանը 168 ТV-ի «Ռեվյու» հաղորդաշարի եթերում անդրադառնալով ներքաղաքական զարգացումներին՝ վստահեցրեց՝ Նիկոլ Փաշինյանը Հայաստանում փաստացի իշխանություն չունի, այդ պատճառով փորձում է թողնել տպավորություն, թե բնականոն աշխատում է՝ իհարկե, փորձելով նաև Արցախի կորստի հարցը դարձնել երկրորդական և դրա փոխարեն քաղաքական օրակարգ ներբեռնել այնպիսի հարցեր, որոնք, ընդդիմության կարծիքով՝ առաջնահերթ չեն։ Այս ամենին ի պատասխան՝ ընդդիմությունն անում է ամեն ինչ, որպեսզի փաստացի Արցախը կորցրած և երկրի անվտանգային համակարգը փլուզած իշխանությունը կրի պատասխանատվություն։
Տարվա մեկնարկին կառավարությունը հերթական անակնկալը մատուցեց. հասարակությունից թաքուն տեղաբաշխեց հերթական եվրոպարտատոմսերը։ Ներգրավվեց 750 մլն դոլար, որը գալու է լրացնելու պետական պարտքը։
Ստացվում է՝ միջազգային տնտեսական տեղեկատվական հարթակը՝ Գլոբալ Կապիտալը, երբ հունվարի 27-ին գրում էր, թե Հայաստանը երեքշաբթի օրը վաճառել է 750 միլիոն դոլարի նոր պարտատոմս, լուրը ստացել էր օդից, քանի որ նախարարության պնդմամբ՝ հարցումը ստանալու ամսաթվի դրությամբ՝փետրվարի 1-ին, նոր պետական արտարժութային պարտատոմսերի թողարկման գործընթացն ամբողջությամբ չէր ավարտվել:
24News-ի հետ հարցազրույցում Արցախի Հանրապետության նախագահի աշխատակազմի տեղեկատվության գլխավոր վարչության պետ Վահրամ Պողոսյանը հայտարարել է, թե «2016 թվականի ապրիլյան քառօրյա պատերազմից հետո ՀՀ իշխանությունները պաշտոնական Ստեփանակերտին առաջարկում էին զիջել տարածքները՝ վերահաս պատերազմը կանխելու համար, սակայն ստացել են կտրուկ մերժում»:
Ռուս-թուրքական համատեղ մոնիտորինգային կենտրոնի ռուս ներկայացուցիչ, գնդապետ Միխայիլ Զավալկինը հայտարարել է, որ ռուս և թուրք զինծառայողները կատարում են Լեռնային Ղարաբաղում հրադադարի և ռազմական գործողությունների դադարեցման ռեժիմի պահպանման վերահսկման ընդհանուր խնդիրը. «Իրադրության մոնիտորինգն իրականացվում է շուրջօրյա անօդաչու թռչող սարքերի միջոցով, մասնավորապես՝ «Ֆորպոստ» և «Օռլան-10» ԱԹՍ-ների համալիրների միջոցով»:
Որևէ մեկը չէր կարող պատկերացնել, որ որևէ մեկի, այն էլ՝ Արցախի հերոսի փոխարեն՝ այլ մարդու կհուղարկավորեն, և որքան էլ տարօրինակ է, երբ հուղարկավորված սպայի հարազատներն ահազանգեն այդ մասին, գրեթե չեն լինի պետական մարմիններ, որ ձեռք կմեկնեն ծանր վշտի մեջ գտնվող, հարազատ կորցրած մարդկանց ու կօգնեն լուծել խնդիրը: Թերևս, բացառություն է Մարդու իրավունքների պաշտպանի գրասենյակը:
168.am-ի հետ զրույցում Հին Շենի ղեկավար Սամվել Սարգսյանն ասաց, որ այդ միջադեպից հետո ադրբեջանական զինուժը գյուղի ուղղությամբ այլ սադրանքների չի դիմել, բայց միայն այն, որ թշնամին գյուղի մոտակայքում է դիրքավորվել, արդեն իսկ սադրանք է։
«Այս կերպ փորձ է արվում փակել անհաճո լրատվամիջոցների բերանը: Բնականաբար, սա Նիկոլ Փաշինյանի նախաձեռնությունն է, իր հիմնական թիրախը տելեգրամյան ալիքներն են՝ «Mediaport», «Dejavu» և այլն, որոնք շատ լայն հանրային տարածում են ստանում և շատ արագ: Հատկապես «Mediaport»-ի հրապարակած բազմաթիվ տեղեկություններ այնուհետև հաստատվում են պաշտոնական հաստատումներով, ուստի, սա միանշանակ է, որ կոնկրետ թիրախավորված են այդ մի քանի տելեգրամյան ալիքները:
«Տարիներով պատրաստել ենք կադրեր, որ մեկ օրում գան, ասեն՝ սրանք Վիրաբյանի կադրերն են և պետք է հեռանա՞ն: Այդպես չի լինում: Մասնագետներ պատրաստելու համար տարիներ են պետք: Պետք է պրակտիկա անցնեն, սկսեն ամենացածր օղակից, ոչ թե միանգամից խորհրդական, բաժնի վարիչ նշանակվեն: Պետք է ունենա հումանիտար կրթություն, բանասեր, պատմաբան…»:
Երբ լրագրողներն ասում են, որ Արցախ եւ ներկայացնում են հավատարմագիրը, խաղաղապահները նրանց արգելում են մուտք գործել՝ ասելով, որ դուք մուտք եք գործում Ադրբեջան, եւ Հայաստանում ստացած հավատարմագրումն անվավեր է։ Եթե ցանկանում եք մուտք գործել՝ ձեռք բերեք ադրբեջանական հավատարմագրում։
Քոչարյանի խոսքով՝ հիմա «հասկանալի և ուժեղ անհատների» մեծ կարիք է զգացվում։ Ուստի նոր խորհրդարանական ընտրությունները երկբևեռ կլինեն ներկայիս իշխանության և նրանց հակոտնյաների միջև։
Եթե շնորհավորանքս կառուցեի այնպես, ինչպես ընդունված է սովորական պայմաններում, ապա կխոսեի Սահմանադրական դատարանի հիմնադրման, նրա գործառույթների, գործունեության էվոլյուցիայի, դերի, կարևորության և այլնի մասին։
ԱԺ «Իմ քայլը» խմբակցության 6 պատգամավորներ՝ Արթուր Հովհաննիսյանը, Հայկ Կոնջորյանը, Համազասպ Դանիելյանը, Վահագն Հովակիմյանը, Թագուհի Ղազարյանը և Սարգիս Խանդարյանը, «Զանգվածային լրատվության մասին» ՀՀ օրենքում փոփոխություններ ու լրացումներ կատարելու մասին նոր նախագիծ են մշակել, որով միտված են ԶԼՄ-ներին արգելել հղում կատարել անանուն աղբյուրներին: Ընդ որում՝ նախագծում անանուն աղբյուրը սահմանվում է՝ որպես «համացանցում գրանցված դոմեյն, հոսթինգ ունեցող կայք կամ համացանցային կայքի կամ հավելվածի օգտահաշիվ կամ ալիք, որի տնօրինողի նույնականացման տվյալները թաքցված են ընթերցողից»:
Արցախում շրջանառվող տեղեկությունների համաձայն՝ վերջին շրջանում ներքաղաքական կուլիսներում քննարկվում է Կարմիր Շուկա-Շոշ ճանապարհի՝ Ադրբեջանին որևէ ձևով վերահսկողության հանձնելու հարցը։
«Մեծ ավերածություններ չկան, բայց փլուզումներ և ճաքեր կան»,- 168.am-ի հետ զրույցում ասաց Շողակաթ (Շորժա) խոշորացված համայնքի ղեկավար Սուլիկո Շուշանյանը՝ անդրադառնալով երեկ տեղի ունեցած երկրաշարժին և դրա հետևանքներին։
Մամուլում գրեթե ամեն օր նոր տեղեկություններ են հրապարակվում տարբեր երկրներում նոր դեսպանների նշանակման մասին։ Հրապարակվող անուններից ամեն հաջորդը նախորդից ավելի խայտառակ է ու ծիծաղելի։ Մինչ հասարակությունը հասցրեց տարակուսել դիվանագիտության հետ որևէ օրգանական կապ չունեցող Լիլիթ Մակունցին ԱՄՆ-ում դեսպան նշանակելու լուրի կապակցությամբ, հայտնի դարձավ, որ Նիկոլ Փաշինյանն արդեն Մեծ Բրիտանիայում ցանկանում է դեսպան նշանակել պատգամավոր Անուշ Բեղլոյանին։
«Կարող են լինել զինված խմբեր, ո՞նց են բացառելու, որ նրանց մոտ եղած զենքը կրակի։ Ինչ է՝ գիտակցված գնում են ռիսկի՝ ունենալով հավանականություն, որ այդ զենքը կարող է կրակե՞լ։ Մյուս կողմից՝ Փաշինյանը գնում է ամեն ինչի՝ իշխանությունը պահպանելու համար, ու չեմ պատկերացնում՝ արդյո՞ք պատկերացնում է, որ կարող է լինել քաղաքացիական բախում։ Բազմաթիվ մարդիկ, պատգամավորներ, կարծում եմ՝ չեն համաձայնի նրա հետ նույն ցուցակով գնալ ընտրությունների, խնդիր ունեն անվտանգության, չէ՞ որ, երբ երկրի վարչապետի թիկնապահների քանակն ամեն օր ավելանում է, ինչպե՞ս կարող են այդ ցուցակով ընտրության գնացողներն անվտանգության խնդիր չունենալ, իսկ ընտրությունների գնալով՝ Փաշինյանը փորձելու է լեգիտիմացնել այս պատերազմում իր պարտությունը»,- ասաց Աննա Գրիգորյանը։
«Անկախ և հայկական Արցախը, և, ընդհանրապես, ինքնուրույն գործող Հայաստանի Հանրապետությունը, որը կարող է տարածաշրջանում խաղացող լինել, թելադրել հայկական շահը՝ ի հակադրություն թուրքականի, ի սկզբանե ոչ ոքի էլ պետք չի եղել, առավել ևս՝ Արևմուտքին և թուրքական աշխարհին»,- 168.am-ի հետ զրույցում ասաց ԵՊՀ ռազմավարական հետազոտությունների կենտրոնի ղեկավար Ալվինա Աղաբաբյանը՝ ընդգծելով՝ հենց արցախյան առաջին պատերազմից հետո ստեղծված իրավիճակը փոխելու համար նպատակ է դրվել Արցախը ՀՀ-ից օտարելու, Հայաստանի Հանրապետությունից խամաճիկ պետություն ստանալու, Թուրքիան և Ադրբեջանը ցամաքային կապով իրար հետ կապելու:
Թվում էր, թե պատերազմից հետո մենք կփորձենք նոր ձևով մոտենալ կրթության, գիտության խնդիրների քննարկմանը։ Բայց այս շաբաթ Ազգային ժողովում գիտության մասին կազմակերպված լսումները նորից նույն սցենարով էին ընթանում։ Մարդիկ մոտենում էին ամբիոնին և բարձրաձայնում էին իրենց մտքերը, որոնք կարող էին անել նաև սոցիալական ցանցերում գրառումներ անելու կամ հոդված գրելու միջոցով։ Նման լսումները պարզապես ժամանակի կորուստ են։ Դրանք մի քանի օր դառնում են քննարկումների առարկա, ներառվում են Ազգային ժողովի ամսական, տարեկան հաշվետվություններում՝ որպես կատարված աշխատանք, հետո ամեն ինչ մոռացվում է։
Նա նաև տեղեկացրեց, որ մինչև պատերազմը Թաղավարդում կար 609 հեկտար սեփականաշորհված հող, իսկ այսօր մնացել է մոտավորապես 120 հեկտար, որն էլ դիտարկվում է թշնամու կողմից, հետևաբար` գյուղացին, տրակտորիստը չգիտի` մտնի՞ հողատարածք, վարի՞, ցանի՞, ի՞նչ անի։
Այլևս առկա են բավարար հիմքեր` 2018թ. փողոցային շարժումը որպես ատելության և միասնականության դեֆոլտի երրորդ ճգնաժամ որակելու համար: 1996թ. նախագահական ընտրություններն ու 2008թ. մարտի 1-ի բախումները՝ համապատասխանաբար, միասնականության առաջին և երկրորդ ճգնաժամերն էին:
«Խնդիրը կայանում է նրանում՝ Հայաստանի համար այդ 3.6%-ը իրատեսակա՞ն է ֆինանսական կայունության ապահովման տեսանկյունից: Այսինքն՝ ինքը կարողանալո՞ւ է այդ գումարը վճարել: Հայաստանն անցած տարի պաշտոնական տվյալներով գրանցել է շուրջ 8%-ի չափով անկում, հարկային մուտքերը կրճատվել են, հիմա ցանկանում է պարտք վերցնել ևս 750 միլիոն դոլար: Հարց է առաջանում՝ եկամուտների նվազման, տնտեսական անկման պայմաններում ինքն այդ պարտք վերցրած միջոցներն ինչպե՞ս է սպասարկելու: Դարձյալ կրկնում եմ՝ խնդիրը պարտքը չէ, այլ պարտքի արդյունավետ կառավարումն ու ծախսումն է»,- նշեց տնտեսագետը:
Չդիմացա և ես էլ որոշեցի արձագանքել ԱԺ պատգամավոր Անուշ Բեղլոյանի «խաղաղասիրական» դարակազմիկ մտքերին․ «Կարևոր չէ՝ ով է սկսել պատերազմը, ում պատմական հողն է Արցախը, պետք է առաջ նայել»։ Կարելի է ենթադրել, որ տիկինը, ելնելով պատգամավորական բարեկեցությունից, ընդամենն իր հնազանդությունն է հայտնում՝ արձագանքելով նույն այդ բարեկեցությունն իրեն պարգևած կուռք-վարչապետին․ «Շուշին դժբախտ ու դժգույն քաղաք էր», «Շուշին հակամարտությունից և ազատագրումից առաջ ունեցել է 90 և ավելի տոկոս ադրբեջանական բնակչություն։ Ուզում եք ասել, որ 90 և ավելի տոկոս ադրբեջանական բնակչություն ունեցող Շուշին հայկակա՞ն է՝ իր այդ կարգավիճակով»։
168.am-ը այս հարցերի պատասխանները ստանալու համար դիմեց Պաշտպանության նախարարություն։ ՊՆ-ից փոխանցեցին, որ գերիների հարցով զբաղվում է գերատեսչական հանձնաժողովը, որը ղեկավարում է Տիգրան Ավինյանը։
«Իբր թե ո՞վ տեղյակ չէ, որ GPS-ով են սահմանները որոշում, ադրբեջանցիների հետ խոսակցություն ունեցել եմ և՛ Խնձորեսկի, և՛ Ներքին Խնձորեսկի տարածքների հետ կապված։ Մեր գյուղն առանց դրա էլ հայտնվել է վատ վիճակի մեջ, սահմանին մոտ է։ Մնացած իրավիճակի հետ կապված, խնդրում եմ, եկեք գյուղ, սեփական աչքով տեսեք, խոսեք բնակիչների հետ, սահմանը տեսեք»,- 168.am-ի հետ զրույցում ասաց Երվանդ Մալունցը։
Արցախի Հանրապետության պաշտպանության բանակը հրապարակել է հայրենիքի պաշտպանության համար մղված մարտերում նահատակված զինծառայողների անուններ:
