Կոչ եմ անում բոլոր մեր հայրենակիցներին՝ Հայրենիքում ու Սփյուռքում, միանալ այս նախաձեռնությանը և անկախ նրանից, թե երկրագնդի որ մասում եք գտնվում, Նոր տարին դիմավորել Արցախի դրոշը ծածանելով, և այդ տարին կդառնա հույսի ու վերելքի տարի։
Դեկտեմբերի 13-ին Թուրքիայի արտգործնախարար Մևլութ Չավուշօղլուն հայտարարել էր, որ Թուրքիան և Հայաստանը հարաբերությունները կարգավորելու համար կնշանակեն հատուկ ներկայացուցիչներ՝ հավելելով, որ Երևանի հետ կբացվեն նաև չարտերային թռիչքներ։
Պաշտոնական Երևանը դեռ չի հանրայնացնում, թե ո՞վ է լինելու Հայաստանի պաշտոնական ներկայացուցիչ-բանագնացը Թուրքիայի հետ, այսպես կոչված, կարգավորման նոր գործընթացում:
Արցախի մարդու իրավունքների պաշտպանը օրերս ահազանգել էր, որ Թաղավարդի բնակիչները զրկված են այցելելու իրենց հարազատների շիրիմներին, քանի որ գերեզմանոցը 44-ճրյա պետրքազմի ընթացքում մնացել է թշնամու հսկողության տակ։
Բաց հասարակության հիմնադրամներ-Հայաստանը, Հելսինկյան քաղաքացիական ասամբլեայի Վանաձորի գրասենյակը, Իրավունքի զարգացման և պաշտպանության հիմնադրամը և «Իրավունքների պաշտպանություն առանց սահմանների» հասարակական կազմակերպությունը այսօր քննարկում էին հրավիրել, որի ընթացքում ներկայացվեց «Մարդու իրավունքների խախտումներն Արցախյան 44-օրյա պատերազմի ընթացքում» խորագրով փաստահավաք զեկույցը:
ԵՊՀ նախկին ռեկտոր, ԳԱԱ թղթակից անդամ Արամ Սիմոնյանի խոսքով՝ հայ-թուրքական հարաբերությունների համատեքստում Հայաստանի շահեկան վիճակը կախված է նրանից, թե այդ հարաբերությունները կարգավորելու համար ով է բանակցողը և ինչ դիրքերից։
Դեկտեմբերի 16-ի երեկոյան Պետերբուրգում՝ «Пряности и Радости» ռեստորանում ձերբակալել են հայ գերիների հարցերով զբաղվող Բորիս Ավագյանին:
Այսօր կայացել է Երևանի պետական համալսարանի (ԵՊՀ) հոգաբարձուների խորհրդի նիստը, որի ժամանակ 19 կողմ, 5 դեմ ձայնով 5 տարի ժամկետով ԵՊՀ ռեկտոր է ընտրվել Հովհաննես Հովհաննիսյանը՝ լինելով միակ թեկնածուն:
Այսօր ՀՀ Ազգային ժողովի (ԱԺ) մարդու իրավունքների պաշտպանության և հանրային հարցերի մշտական հանձնաժողովում իշխող «Քաղաքացիական պայմանագիր» (ՔՊ) խմբակցությունը ներկայացնում էր Մարդու իրավունքների պաշտպանի՝ (ՄԻՊ) իր թեկնածուին՝ արդարադատության նախարարի ներկայիս առաջին տեղակալ Քրիստինե Գրիգորյանին:
Տեղի ունեցավ Կառավարության հերթական նիստը և, կարծես, մի վատ օրինաչափություն է ձևավորվում, որ Կառավարության նիստի օրակարգում ամեն անգամ բազմաթիվ չզեկուցվող հարցեր են ներառվում, իսկ ներառված հարցերից մի քանիսն էլ՝ իրենց հերթին, որևէ աղմկոտ և կասկածելի որոշում պարունակում։
Ի՞նչ է կատարվում Երևանում, ի՞նչ խնդիր է լուծում Նիկոլը Հայկ Մարությանի պաշտոնանկությամբ։ Գաղտնիքն այլ տեղ է. վերջին ՏԻՄ ընտրություններն ազդարարում են «քաղաքային հեղափոխության» պրոցեսի մասին. նիկոլականությունը պարտվել է երկրի բոլոր խոշոր քաղաքներում՝ Գյումրի, Վանաձոր, Գորիս, Կապան, Աբովյան, Մասիս, Ապարան, Վեդի, Եղեգնաձոր։
Հայաստանի տնտեսության զարգացումների գործում միշտ էլ կարևոր դեր են ունեցել արտաքին ֆինանսական փոխանցումները։ Դրանք հասնում են մեր ՀՆԱ ընդհուպ 20 տոկոսին։ Սա տնտեսության աճին նպաստող բավական մեծ բաղադրիչ է։ Երբ այդ հոսքերն ավելանում են՝ մեծանում է նաև տնտեսական աճի վրա դրանց ազդեցությունը։
Բրյուսելում Նիկոլ Փաշինյանը Ալիևի հետ երեք անգամ հանդիպում ունեցավ. Նախ՝ Եվրոպական խորհրդի նախագահ Շառլ Միշելի ներկայությամբ, ապա՝ առանձին, այնուհետև՝ Ֆրանսիայի նախագահ Մակրոնի ներկայությամբ: Միայն Շառլ Միշելի հետ եռակողմ հանդիպման վերաբերյալ են մանրամասներ հաղորդվել, իսկ մյուս հանդիպումների և պայմանավորվածությունների մասին դեռ ոչինչ հայտնի չէ:
Մեղրիի երկաթուղու վերաբացումը՝ անվտանգային, տնտեսական, տարածաշրջանային առումով, մեզ համար էական նշանակություն չի ունենա, բայց էապես կտուժեն Մեղրու ենթաշրջանի բնակիչները: Որոշ գյուղեր, օրինակ՝ Նռնաձորը, կհայտնվեն Հայաստանից դուրս կարգավիճակում, ինչպես, օրինակ, եղավ Շուռնուխի, Որոտանի դեպքում: Կենտրոնական իշխանություններն այսօրվանից պետք է մտածեն դրա մասին:
168 TV-ի «Ռեվյու» հաղորդաշարի եթերում, «Այբ» կրթական հիմնադրամի հոգաբարձուների խորհրդի նախագահ Արամ Փախչանյանը, խոսելով Արայիկ Հարությունյանի հայտարարություններից հետո արձանագրված արդյունքի՝ հանցակազմի հիմքով կարճված քրգործի մասին, ասաց.
Այս գործով իրականում բավականին շատ է շահարկվում մատակարարված ապրանքների անորակ լինելու փաստը։ Չեմ ցանկանում կրկին անդրադառնալ նախաքննության մարմնի վարքագծին, որը որևէ կերպ ցանկություն չունի պարզել հրթիռների որակի հետ կապված խնդիրը։ Նման վարքագիծը մեզ համար կանխատեսելի էր։
Պաշտոնական Երևանը և Անկարան հարաբերությունների կարգավորմանն ուղղված հստակ քայլեր ձեռնարկելու պատրաստակամություն են հայտնում և երկուստեք հատուկ ներկայացուցիչներ կնշանակեն: Այս մասին սկզբում հայտարարեց Թուրքիայի արտգործնախարարը, այնուհետև հայտարարությամբ հաստատեցին Հայաստանի արտաքին գործերի նախարարությունից:
Դեկտեմբերի 3-ի երեկոյան հայտնի դարձավ, որ Ազգային ժողովի (ԱԺ) իշխող «Քաղաքացիական պայմանագիր» խմբակցությունն անցկացրել է հերթական նիստը, որի ընթացքում որոշում է կայացվել Մարդու իրավունքների պաշտպանի (ՄԻՊ) պաշտոնում առաջադրել Քրիստինե Գրիգորյանի թեկնածությունը։
«1975 թվականի քարտեզով մենք ոչ միայն չենք կարողանալու այդ 21 գյուղերը վերադարձնել, այլև Ադրբեջանին պետք է տանք Նուվալդին ու 2 գյուղ, որոնք, կարծեմ, այսօր չկան, որովհետև փոքր գյուղեր էին, բայց Նուվալդին կա ու այն բավականին մեծ գյուղ է։ Ես չեմ կարող պատասխանել այն հարցին, թե ինչո՞ւ են մեր իշխանությունները հենց այս քարտեզով գնացել սահմանազատման, ես պետական իշխանության մեջ չկամ, ուղղակի որպես պատմաբան՝ իմ կարծիքն եմ ասում։ «Ինչու»-ները շատ են, որոնց դժվար է պատասխանել»,- եզրափակեց Ամատունի Վիրաբյանը։
Դեկտեմբերի 14-ին ՀՀ առաջին նախագահի գլխավոր խորհրդական, հատուկ հանձնարարությունների գծով դեսպան Ժիրայր Լիպարիտյանը խորհրդարանում փակ դռների հետևում հանդիպել էր իշխող «Քաղաքացիական պայմանագիր» խմբակցության պատգամավորների հետ:
«Մենք անհանգստացած ենք գնաճի մակարդակով, թե՛ ներքին շուկայում, թե՛ ԵԱՏՄ գործընկերների հետ փորձում ենք գործիքներ գտնել, որպեսզի կարողանանք գնաճը զսպել»,- այսօր լրագրողների հետ ճեպազրույցում ասաց Էկոնոմիկայի նախարար Վահան Քերոբյանը։
Կարծում եմ՝ այս փուլում ամենածանր գործընթացներն են սպասվում, քանի որ սկսվելու է սահմանների դեմարկացիա-դելիմիտացիան ռուսական միջնորդությամբ, և դրան կցվելու են նաև եվրոպացի փորձագետներ: Հայտնի չէ՝ սա ռուսական կողմի հետ քննարկված, համաձայնեցվա՞ծ է, թե՞ ոչ: Այստեղ մեկ կարևոր հիշեցում, որ ՌԴ նախագահը խոսել էր այս մասին և ասել, որ այդ գործընթացը ՌԴ-ն կարող է իրականացնել առանց այլ միջնորդների, քանի որ քարտեզները ՌԴ ԳՇ-ում են:
Իլհամ Ալիևի հետ Նիկոլ Փաշինյանի յուրաքանչյուր հանդիպումից առաջ հայ հասարակությունն ապրում է տագնապի սպասումով, մտահոգությամբ, որ նա կարող է ստորագրել հերթական հակահայկական փաստաթուղթը։ Եվ ամեն անգամ, երբ դա տեղի չի ունենում, մարդիկ թեթևացած շունչ են քաշում՝ այս անգամ էլ լավ պրծանք։ Հենց այդպիսի սպասումներ էին Հայաստանում ձևավորվել անցած ամիս Սոչիում և նախօրեին Բրյուսելում կայացած հանդիպումներից առաջ։
Պատահական չէ, որ Սոչիի հանդիպումը տեղի ունեցավ բրյուսելյան հանդիպման մասին հայտարարելուց հետո, այսինքն՝ Ռուսաստանը շտապեց ցույց տալ, որ ինքն է այստեղ հիմնական գործոնը: Հայաստանի գործող իշխանության պարագայում տեսնում ենք որոշակի ձեռագիր՝ փորձելու Արևմուտքի ներգրավում ապահովել, այդ միջոցով սեփական մանևրելու դաշտը մեծացնել, մինչդեռ Ադրբեջանը փորձում է մշտապես շահողի դիրքում հանդես գալ: Ադրբեջանը մշտապես փորձում է Ռուսաստանին ցույց տալ, որ ինքը չէ նախաձեռնողը, իր համար ռուսական միջնորդությունն է ընդունելի, բայց չի մերժում, մասնակցում է հանդիպումներին, այսինքն՝ Արևմուտքում էլ որոշակի կառուցողական երևալու խնդիրն է հետապնդում»:
Հայ-թուրքական հարաբերություններում ինտենսիվ գործընթացներ են սկսվել։ Թուրքիայի արտգործնախարարը հայտարարել է Ստամբուլ-Երևան չվերթերի վերագործարկման, երկու երկրների կողմից բանագնացներ նշանակելու, անգամ Երևանում դեսպանատուն բացելու հնարավորության մասին։ Հայաստանը ևս պաշտոնապես հաստատել է բանագնացներ նշանակելու պայմանավորվածությունը՝ շեշտելով, որ միշտ պատրաստ է եղել առանց նախապայմանների բանակցությունների։
Նիկոլ Փաշինյանի Բրյուսել կատարած այցի, Փաշինյան-Ալիև-Միշել եռակողմ հայտարարության և դրանից հետո արձանագրված արդյունքների, ինչպես նաև հայ-թուրքական հնարավոր օրակարգի ու դրան ընդդիմության հակազդեցության և ունեցած լծակների շուրջ 168 TV-ի «Ռեվյու» հաղորդաշարի եթերում խոսել ենք Ազգային ժողովի «Հայաստան» խմբակցության պատգամավոր Արթուր Խաչատրյանի հետ։
Իլհամ Ալիևը Բրյուսելում ՆԱՏՕ-ի գլխավոր քարտուղար Ենս Ստոլտենբերգի հետ հանդիպումից հետո կայացած համատեղ մամուլի ասուլիսի ժամանակ հերթական անգամ հաստատեց, որ Նիկոլ Փաշինյանը, նրա շրջապատը և ընտանեկան թերթը, մեղմ ասած, ինքնախաբեությամբ են զբաղվում:
168.am-ի հետ զրույցում ԳԱԱ Պատմության ինստիտուտի տնօրեն, պատմաբան Աշոտ Մելքոնյանն անդրադառնալով Հայաստանի հետ հարաբերություններ հաստատելուն ուղղված Թուրքիայի քայլերին, նախ նշեց, որ այդ առումով, մինչև Արցախի 44-օրյա պատերազմը՝ աշխարհաքաղաքական իրադրությունը Հայաստանի համար շատ ավելի բարենպաստ էր, քան պատերազմից հետո է։
Դեկտեմբերի 6-ին տեղեկություն տարածվեց, որ աշխատանքից ազատվել է Արտակարգ իրավիճակների փոխնախարար Կարեն Սարուխանյանը, ով նախկինում զբաղեցրել է Շիրակի մարզպետի պաշտոնը, ապա եղել է «Իմ քայլը» իշխող խմբակցության պատգամավոր նախորդ գումարման Ազգային ժողովում (ԱԺ):
«Իրավիճակից դուրս գալու ձևեր կան, եթե ճիշտ աշխարհաքաղաքականություն վարենք, եղբայրական երկրների հետ հարաբերությունները զարգացնենք և այդ վտանգները չեզոքացնենք։ Կարծում եմ՝ Ալիևի հայտարարություններին կարձագանքի Մինսկի խումբը, և պարտադիր չէ, որ դա լինի հրապարակային։ Կրկնում եմ՝ սա չպետք է դիտարկենք իրավական հարթությունում, որովհետև որևէ տեղ գրված չէ, որ Ադրբեջանին ինչ-որ միջանցք պետք է տրվի»։
