Լեռնային Ղարաբաղի կարգավիճակից բացի կան նաև այլ հարցեր, որոնք վիճելի են Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև. ԱՄՆ պետքարտուղարության խոսնակ Մեթյու Միլլերն այս մասին ասել է ճեպազրույցում:
Արցախցի 90-ամյա Անշկան բռնի տեղահանումից հետո Գորիսում գրեթե մեկ տարվա բաժանումից հետո տեսել է որդուն և մահացել նրա գրկում։ Այս մասին X սոցցանցի հարթակում գրել է Սիրանուշ Սարգսյանը:
Որպեսզի առաջիկայում նորից անակնկալի չգաք՝ ահա այս պահի դրությամբ Թուրքիայից Հայաստանին «նախապայմանների» անվան տակ ներկայացվող պահանջների հիմնական ցանկը։ Նշեմ, որ գրեթե բոլոր կետերով Թուրքիայի և Ադրբեջանի բարձրագույն ռազմաքաղաքական ղեկավարությունն արդեն բազմիցս արտահայտվել է։
Կառավարությունը փոփոխություն է կատարել «Պաշտոնատար անձանց գործունեության ապահովման, սպասարկման և սոցիալական երաշխիքների մասին» օրենքում՝ սահմանելով հատուկ լիազորող նորմ՝ Նիկոլ Փաշինյանի սպասարկման համար հատկացված ինքնաթիռից և ուղղաթիռից օգտվելու համար։
ՌԴ արտգործնախարար Սերգեյ Լավրովը նշել է` 2020 թվականին կար ընդհանուր ըմբռնում, որ Ղարաբաղի վերջնական կարգավիճակի շուրջ երկխոսությունը շարունակվելու է։
Քաղաքական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր, էներգետիկ անվտանգության հարցերով փորձագետ Վահե Դավթյանը ֆեյսբուքյան իր էջում գրել է.
Լրատվամիջոցների էթիկայի Դիտորդ մարմինն ու Տեղեկատվական վեճերի խորհուրդն այսօր համատեղ հայտարարությամբ են հանդես եկել ԶԼՄ-ներում խտրական վերաբերմունքի և ատելության խոսքի տարածման անթույլատրելիության մասին:
Հոկտեմբերի 2-ին՝ ժամը 14:25-ի սահմաններում, Ադրբեջանի ԶՈՒ ստորաբաժանումները հրաձգային զենքերից կրակ են բացել Կութի հատվածում տեղակայված հայկական դիրքերի անձնակազմի համար սնունդ տեղափոխող մեքենայի ուղղությամբ: Այս մասին տեղեկացնում են ՀՀ պաշտպանության նախարարությունից։
«Ամարասի վանքը գտնվում է Արցախի Մարտունու շրջանի Մաճկալաշեն գյուղի մոտակայքում։ 44-օրյա պատերազմից հետո՝ նոյեմբերի 9-ի եռակողմ համաձայնագրի արդյունքում հայ-ադրբեջանական շփման գիծը կանգ էր առել Ամարասից 800-1000 մետր հեռավորության վրա, և ուխտավորներն այստեղ այցելում էին խաղաղապահների ուղեկցությամբ։
«Բռնի տեղահանված մեր հայրենակիցներին հիմնականում աջակցությունը չենք տրամադրում համայնքապետարանի բյուջեից, մեր, մեր շրջապատի, Մասիս համայնքում գործող գործարարների օգնությամբ ենք փորձում օգնել, շնորհակալ եմ նրանց, որովհետև մարդիկ սրտացավորեն հոգատարություն են ցույց տալիս մեր հայրենակիցներին»,- Մասիսի համայնքապետարանում լրագրողների հետ զրույցում ասաց Դավիթ Համբարձումյանը։
«ՌԴ-ն էլ չի անդամակցում այս դատարանին, բայց եթե նրա քրեական հետապնդման սուբյեկտը՝ Պուտինը, կամ որևէ գեներալ հայտնվի ՀՀ տարածքում, ՀՀ-ն, լինելով կանոնադրության անդամ-պետություն, պարտավոր կլինի գործել. ձերբակալել, հանձնել, կամ՝ այլ իրավական փոխօգնության գործողություններ կատարել»:
«Հայ եկեղեցին ոչ մեկին հաշիվ չունի տալու, իր դիրքորոշումը միանգամից արտահայտում է, և երբևէ չպետք է ակնկալենք, որ եկեղեցու գործողություններն ու հայացքները պետք է համընկնի թե՛ իշխանության, թե՛ ընդդիմության որևէ թևի հետ։ Հայ եկեղեցին գիտի, թե որ քայլը երբ է անում, և չի էլ քննադատում այլ հայացքներ ունեցողներին։ Պետք է հաշվի նստել Հայ եկեղեցու և Հայ եկեղեցու պետի հետ»,- եզրափակեց սրբազանը։
«Մեր աչքի առաջ տեղի ունեցավ ցեղասպանություն, բայց դրան ներկա էր նաև ռուսական զորքը, որն Արցախում կանգնած էր միայն մի նպատակով, որ թույլ չտա՝ դա լինի, բայց դա եղավ: Արևմուտքը լրիվ տեսնում էր՝ ինչ է կատարվում, մի քանի նախադասություն ասեց, բայց ոչ մի կերպ չազդեց Ադրբեջանի վրա, որ դա չշարունակվի:
«Ինչքան էլ որ փորձում էի անընդհատ հետաձգել խիստ ցավոտ այս քայլը, բայց համառելս արդեն 10 և 5 տարեկան երեխաներիս հոգեկան և ֆիզիկական առողջության վրա ծանր հետևանքներ էին սկսում թողնել. գրեթե ոչինչ չէին ուտում, մեծն անընդհատ սրտխառնոց ուներ, փոքրն օրվա մեծ մասն ականջները ձեռքերով փակում էր, որ նորից կրակոցներ ու պայթյուններ չլսի: Մեր թաղում գրեթե մարդ չկար, պատուհանից հատուկենտ անծանոթ մարդ տեսնելիս մտածում էին, որ թուրքեր են:
«Քույրս՝ ՍՈՍԵՆ, որոշում է կայացրել ապրել Արցախում։ ՍՈՍԵՆ Արցախը չի լքի։ ՍՈՍԵԻ մայրը, քույրը, եղբայրները իրենց ընտանիքներով մինչև հիմա Երևանում կացարան են փնտրում։ Շնորհակալ կլինենք, եթե մեզ էլ օգնեք»։
2023 թվականի սեպտեմբերի 19-ին Ադրբեջանի կողմից Լեռնային Ղարաբաղի էթնիկ հայերի դեմ սանձազերծված լայնածավալ ագրեսիայի հետևանքով՝ սեպտեմբերի 28-ին Հայաստանի Հանրապետության միջազգային իրավական հարցերով ներկայացուցիչը հայց է ներկայացրել Ադրբեջանի դեմ՝ ժամանակավոր միջոցներ ձեռնարկելու վերաբերյալ:
«Կարենը 12 տարեկան է, բայց նայում եմ աչքերին տեսնում հասուն ու մի կյանք տեսած տղամարդու, ով մի ողջ ընտանիք է հանել Արցախից. Շուրջ 40 ժամ ղեկին լինելով հասցրել է իր ընտանիքին Հայաստան…
Էդուարդ Շարմազանովը տելեգրամյան իր ալիքում գրում է. «Եթե ՔՊ-ի ԱԺ ղեկավարը միասնության կոչ է անում, ապա առաջարկում եմ միավորվել Արցախը թշնամուն հանձնած Փաշինյանի հեռացման օրակարգի շուրջ։
Էս երկրին ծառայություններ մատուցած 100, 10, լավ, 1 հոգի կա՞ր, որին պետք էր փրկել. Միքայել Սրբազան
«Մենք մեր հայրենիքից բռնի ենք տեղահանվել ու եկել ենք Հայաստան։ Հիմա բոլորին կրկին տանում են սահմանամերձ տարածք, կարծեք թե երկրորդ, երրորդ սորտի մարդիկ ենք ու նորից պիտի գնանք կենդանի վահան կազմենք թուրքի դեմ։ Սա մի քիչ լավ չի, բայց ինչ-որ տեղ սա սպասելի էր»,- նշեց Դավիթ Դավթյանը։
«Հիմա Դուք ո՞նց եք պատկերացնում. Հայաստանը եվրոդիտորդների է հրավիրել, ԱՄՆ-ի հետ ինչ-որ զորավարժությունների իմիտացիա է անում: Ամերիկյան բարձրաստիճան պաշտոնյաներ են գալիս Հայաստան, և դրանից հետո ինչպե՞ս կարող է Հայաստանը դառնալ Իրանի ռազմավարական դաշնակիցը: Տարրական իրողությունները հուշում են, որ դա անհնարին սցենար է»,- ասաց քաղաքագետը:
Դուք պայման էիք դրել Լեռնային Ղարաբաղի հայերի առջեւ, որ վայր դնեն զենքն ու լուծարեն պետական կառույցները` փոխարենը խոստանալով համաներում բոլորի համար ու պարտավոր եք պահել Ձեր խոստումը։ Նման հայտարարությամբ է հանդես եկել ՀՀ առողջապահության նախկին նախարար, բժշկական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր Արա Բաբլոյանը՝ հույս հայտնելով, որ որպես խոստում տված նախագահ` կհայտարարի համաներում հիմա՝ առանց նախապայմանների։
Սահմանել հայի քաղաքական ու քաղաքացիական ինքնության սահմաններն ու քաղտեխնոլոգների, սոցիալական հոգեբանների ու սոցիոլոգների միջամտությամբ ներդնել այն հասարակական գիտակցության մեջ: Դառնալ քաղաքական ազգ:
Մենք հիվանդ ազգ ենք, պիտի ընդունենք ու բուժվենք, ու կլինի փրկություն. Միքայել արքեպիսկոպոս Աջապահյան
«Ալ-Մոնիտոր» լրատվական կայքի թուրք լրագրող Ամբերին Զամանն իր X-ի էջում անդրադարձել է Նիկոլ Փաշինյանին և ադրբեջանցիների ակնկալիքներին՝ մեջբերելով իր գործընկերոջ խոսքը։ Նա մասնավորապես գրել է, որ Նախիջևանից CNN Türk-ի հաղորդավար Ֆուլյա Օզթուրքն ասում է, որ ադրբեջանցիները հույս ունեն, որ Փաշինյանը կմնա իշխանության ղեկին, քանի որ «մենք (ադրբեջանցիները) նրան ափերի մեջ մեծացրեցինք և ծնկի բերեցինք»։
168.am-ը դիմեց ՀՀ ՆԳՆ Ոստիկանության լրատվական ծառայություն՝ ճշտելու համար՝ արդյո՞ք տեղեկությունը համապատասխանում է իրականությանը, և ովքե՞ր են եղել բերման ենթարկված անձինք:
Եվս մեկ օր, ու Արցախից դեպի ՀՀ բռնի տեղահանվածների հոսքը կավարտվի։ Sputnik Արմենիայի հետ զրույցում այս մասին ասել է ՀՀ տարածքային կառավարման և ենթակառուցվածքների նախարար Գնել Սանոսյանը։
Աննա Մանգասարյանը Ստեփանակերտից լուսանկարներ է տարածել՝ գրելով. «Ստեփանակերտը` նախկինում աշխարհի ամենից մաքուր մայրաքաղաքը, այսօր»։
Ոչ ոք չի կարող գոհ լինել այս արդյունքից, նույնիսկ՝ Բաքուն, իսկ եթե Ադրբեջանը նույնիսկ գոհ է կատարվածից, ապա ես անձամբ չեմ կարծում, թե այն լուծում է տալիս հակամարտութանը: NEWS.am-ի «ՈւԺԻ ԳՈՐԾՈՆ» հաղորդման եթերում նման կարծիք է հայտնել ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի ամերիկացի նախկին համանախագահ, Կենտուկիի համալսարանի Փաթերսոնի դիվանագիտության դպրոցի պրոֆեսոր Քերի Քավանոն՝ անդրադառնալով Արցախի դեմ Ադրբեջանի սանձազերծած ռազմական գործողություններին և դրա ճնշման տակ իրականացվող էթնիկ զտմանը՝ Արցախի ժողովրդի բռնի տեղահանմանը։
ԱՄՆ պետքարտուղարության խոսնակ Մեթյու Միլլերը հայտարարել է, որ ԱՄՆ-ը տեղյակ է Ադրբեջանի իշխանությունների կողմից Արցախի նախկին պետնախարար Ռուբեն Վարդանյանի ձերբակալելու մասին և հետևում են իրավիճակին։
