«Պատիվ ունեմ» խմբակցության պատգամավոր Տիգրան Աբրահամյանն ընդդիմության հանրահավաքին հերթական անգամ նշել է, որ Նիկոլ Փաշինյանը եկել է կեղծ խաղաղության օրակարգով, մարդկանց դռնեդուռ ընկած համոզել է, որ ինքը խաղաղություն է բերելու, և նրանց որդիները չեն գնալու պատերազմի:
Ուսուցչուհի Հասմիկ Հարությունյանն ընդդիմության հրավիրած հանրահավաքի ժամանակ իր ելույթում ասել է, որ իր խնդիրը մարդ դաստիարակելն է, բայց այսօր ինքը խնդրի առաջ է կանգնած՝ համատարած թոհուբոհի մեջ կորել է այն իդեալը, որին ձգտում է ուսուցիչը և որով ոգևորում է իր աշակերտին:
Հունիսի 19-ին՝ կիրակի օրը, մամուլում տեղեկություն տարածվեց, որ ադրբեջանական կողմը նախորդ օրը կրակոցներ է արձակել Վարդենիսի ուղղությամբ, ինչի հետևանքով ունենք զոհ։
Հունիսի 17-ին ՀՀ ազգային անվտանգության ծառայությունը հաղորդագրություն էր տարածել՝ տեղեկացնելով, որ ՀՀ ազգային անվտանգության ծառայության (ԱԱԾ) քննչական դեպարտամենտում քննվող քրեական գործի նախաքննության ընթացքում իրականացված քննչական և դատավարական գործողությունների արդյունքում ձերբակալվել է ՀՀ զինված ուժերի հրթիռային զորքերի և հրետանու նախկին պետ-վարչության պետ, գեներալ-մայոր Արմեն Հարությունյանը:
Գեղամ Ստեփանյանը նշել է, որ պատերազմի ընթացքում Արցախից տեղահանվել է ավելի քան 90․000 մարդ, որոնք տեղափոխվել էին ՀՀ մարզեր, Երևան, սակայն պատերազմից հետո նրանց մեծ մասը վերադարձել է Արցախ։ Տարբեր տվյալներով, այսօր Արցախում մոտ 120․000 բնակվող կա, որոնց մեջ 15․000 անօթևան կա, իսկ մոտ 22․000 անօթևան անձինք դեռ գտնվում են ՀՀ-ում։
«Արցախի մարտահրավերներ. Բերձորի հանձնում» խորագրով քննարկմանը «Պատիվ ունեմ» խմբակցության պատգամավոր Տիգրան Աբրահամյանը նշել է, որ հետպատերազմյան ժամանակահատվածում Ադրբեջանը հայտարարել է, որ գնում է թուրքական մոդելի փոքր բանակ ունենալու ճանապարհով, այսինքն, բանակում բարեփոխումներն այս տրամաբանության մեջ են լինելու։ Եվ սրանից կարճ ժամանակ հետո սկսեցին Ադրբեջանի զինված ուժերի անձնակազմերի պատրաստության գործընթացը թուրքական զորավարժարաններում։
Հունիսի 28-ին ՀՀ պաշտպանության նախարար Սուրեն Պապիկյանը ՊՆ վարչական համալիրում խորհրդակցություն է հրավիրել, որին մասնակցել է ՊՆ, ԶՈՒ և ԶՈՒ ԳՇ ղեկավար կազմը, ինչպես նաև զորամիավորումների հրամանատարական կազմը՝ տեսակապի միջոցով։
Պատերազմից անմիջապես հետո Ադրբեջանի ղեկավարությունը հայտարարեց, որ ստեղծելու են թուրքական մոդելի փոքր բանակ, թեպետ արդեն պատերազմի ընթացքում ադրբեջանական կողմը կիրառել է թուրքական, ըստ էության՝ ՆԱՏՕ-ական կառավարման համակարգ:
ԱԺ «Պատիվ ունեմ» խմբակցության պատգամավոր Տիգրան Աբրահամյանի դիտարկմամբ, որքան շուտ Նիկոլ Փաշինյանը հեռանա, այնքան ՀՀ-ի գործելու հնարավորությունները կմեծանան: Իսկ քանի դեռ այս իշխանությունները կան, Ադրբեջանը նույնիսկ գրավոր ստանձնած պարտավորությունները չի կատարում, կամ իրականացնում է իր պատկերացումների շրջանակում: Մասնավորապես, ըստ նրա՝ այսօր առաջնահերթ է Բերձորի հարցը, որը, ըստ էության, մինչև տարեվերջ կանցնի Ադրբեջանի վերահսկողությանը՝ կառուցվող այլընտրանքային 32 կմ երկարությամբ ճանապարհի տրամաբանության շրջանակում:
Հետպատերազմյան ժամանակահատվածում և հատկապես 2021-ի նախընտրական արշավի ընթացքում պետական ողջ քարոզչությունը հիմնված էր նրա վրա, որ Նիկոլ Փաշինյանը բերելու է խաղաղություն, իսկ ընդդիմությունը` պատերազմ: Այս մասին լրագրողների հետ հանդիպմանը հիշեցրել է «Պատիվ ունեմ» խմբակցության պատգամավոր Տիգրան Աբրահամյանը՝ հավելելով, որ որևէ մեկն այդ օրերին չէր հարցնում, թե ինչի՞ վրա է հիմնված այդ պնդումը՝ ոնց են բերելու այդ խաղաղությունը:
Նիկոլ Փաշինյանի իշխանությունը գործուն քայլեր է սկսել բանակի կառավարման մոդելը փոխելու ուղղությամբ:
Բերձորը շրջանցող ճանապարհի խնդիրը խոսում է ՀՀ իշխանությունների արտաքին քաղաքականության անկարողության ու հերթական ձախողման մասին։ Կա՛մ այս հարցը հայ-ադրբեջանական հերթական անհեռատես պայմանավորվածության մասին է խոսում, դրա արդյունք է, կա՛մ Ադրբեջանը բացարձակ հաշվի չի առնում մեր կարծիքը և շարժվում է իր օրակարգով։ Խնդիրը նրանում է, որ եռակողմ հայտարարությամբ երեք տարվա ընթացքում Լաչինի միջանցքի երկայնքով նոր երթուղու կառուցման նախագիծը պիտի հաստատվեր, սակայն այդ համաձայնությունից անմիջապես հետո ադրբեջանական կողմը Լաչինի միջանցքին փոխարինող ճանապարհի մասին հայտարարություն տարածեց ու սկսեց շինարարական աշխատանքները։
Մի քանի օր է՝ ադրբեջանական լրատվամիջոցները ծավալուն հոդվածներով անդրադառնում են ՀՀ բանակին զենքի հիմնական մատակարար Դավիթ Գալստյանին (Պատրոն Դավո):
168.am-ի տեղեկություններով, Արցախի նախագահ Արայիկ Հարությունյանը փակ օրակարգով ոչ պաշտոնական այցով մեկնել է Մոսկվա, ինչը, ըստ էության, պարբերական բնույթ է կրում:
Ադրբեջանն արդեն սկսել է Բերձորը շրջանցող նոր ավտոմոբիլային ճանապարհի ասֆալտապատման աշխատանքները, տեղեկացնում է ադրբեջանական «ԱՊԱ» գործակալությունը՝ տարածելով այս լուսանկարները: Նոր ճանապարհի երկարությունը 32 կմ է: Երթևեկելի հատվածի լայնությունը կկազմի 7-10.5 մ։
Ի՞նչ հետին նպատակի համար է սա արվում՝ 168.am-ի հարցին, ՀՀ ԶՈՒ ինժեներային զորքերի նախկին պետ, գեներալ-մայոր Իշխան Մաթևոսյանը պատասխանեց, որ ինքը զինվորական է, իսկ սա ավելի շատ քաղաքական հարց է, ուստի խնդրին կանդրադառնա այլ տեսանկյունից՝ բանակի ի՞նչ մոդելի կառավարում է մեզ պետք այսօր, և կառուցվածքային ի՞նչ փոփոխություններ են անհրաժեշտ:
Հունիսի 17-ի Կառավարության նիստի օրակարգում չզեկուցվող հարցերի շարքում ընդգրկված էր «Հայաստանի Հանրապետության կառավարության և Ռուսաստանի Դաշնության կառավարության միջև 2012 թ. հոկտեմբերի 3-ի` ՀՀ կառավարության և ՌԴ կառավարության միջև ՀՀ տարածքում ռուսաստանյան ռազմակայանի տեղաբաշխման կետերի մասին» արձանագրության մեջ փոփոխություններ կատարելու մասին» N 2 արձանագրության ստորագրման առաջարկությանը հավանություն տալու մասին հարցը:
Արտաքին քաղաքական ինչ ուղղությամբ է փորձում Հայաստանը գնալ՝ ավելի շատ դեպի Արևմո՞ւտք, թե՞ Ռուսաստան: 168.am-ի հետ զրույցում Արգենտինայի Լանուսի պետական համալսարանի դասախոս Խաչիկ Տեր-Ղուկասյանը նշեց, թե չի կարծում, որ հարցն այս կտրվածքով պիտի բանաձևել:
Նշենք, որ մեզ հետ զրույցում Վարդենիս համայնքի ղեկավարը ավելի վաղ էր հաստատել այս տեղեկությունը:
«Ալիևը ոչ թե միջանցք է ուզում, այլ միջանցքներ: Այսինքն, ամբողջ Զանգեզուրը, Վայոց ձորը, դրան գումարած՝ Վարդենիսի շրջանը, Երասխը: Ադրբեջանը նույնիսկ նմանատիպ քարտեզներ է հրապարակել»,- մանրամասնեց Գրիգոր Գրիգորյանը՝ նկատելով, որ ՀՀ քաղաքացիների մի հատված դեռ չի գիտակցում այս վտանգը, և որ Նիկոլ Փաշինյանին աջակցելով՝ ակամա մեղսակից են դառնում այս ամենին:
«Դիրքում կանգնած զինվորն իրեն վստահ է զգում այն դեպքում, երբ գիտի, որ թշնամու ցանկացած ոտնձգության դեպքում հնարավորինս ուժեղ պատասխան է տրվելու: Խաղաղության դարաշրջան բացելու քարոզը ոչ միայն բթացնում է հասարակությանը, այլև անմիջական ազդեցություն է ունենում զինծառայողի վրա: Զինվորից մինչև գեներալ այդպես էլ չեն կարողանում հասկանալ, թե, ի վերջո, որն է իրենց առջև դրված խնդիրը, և սահմանի հակառակ կողմում կանգնածն իր թշնամի՞ն է, թե՞ ոչ։ Իսկ այն, որ Ադրբեջանը պատրաստվում է հաջորդ պատերազմին, դա առավել քան ակնհայտ է։
Չի բացառվում, որ վերևում նշված գործով լինեն նոր ձերբակալվածներ, և որքան էլ հավատանք ԱԱԾ հաղորդագրության բովանդակությանը, չենք կարող բացառել նաև քաղաքական շոուի պահը՝ աչքի տակ ունենալով հրթիռների գործը, դրա հետ կապված դատական նիստերի պասիվությունը, որով անցնում են ՊՆ նախկին պաշտոնյաներ և բարձրաստիճան զինվորականներ, այդ թվում՝ ՀՀ պաշտպանության նախկին նախարար Դավիթ Տոնոյանը, ԳՇ նախկին պետ Արտակ Դավթյանը և այլք:
Նիկոլ Փաշինյանի իշխանության՝ բանակի մոդելը փոխելու հստակ ցանկությունների մասին մամուլը սկսեց խոսել դեռևս 2020 թվականի 44-օրյա պատերազմից հետո, և հատկապես, երբ «Հայրենիքի փրկության շարժման» օրերին, ըստ տարբեր հրապարակումների, ԳՇ նախկին պետ, գեներալ-գնդապետ Օնիկ Գասպարյանը մերժել էր Փաշինյանի առաջարկը՝ բանակը մասնակից դարձնել քաղաքական գործընթացներին:
«Քննարկվել է ԳՇ պետի նախկին տեղակալ Ստեփան Գալստյանի պաշտպանի միջնորդությունը՝ խափանման միջոց կալանքը վերացնելու վերաբերյալ: Դատարանը գնաց խորհրդակցական սենյակ՝ քննարկելու և՛ այս, և՛ ՀՀ ԶՈՒ ավիացիայի վարչության նախկին պետ Ավետիք Մուրադյանի պաշտպանի՝ խափանման միջոցը փոխելու միջնորդությունը: Ավելի ուշ առանձին որոշումներով մերժվեցին և՛ Ստեփան Գալստյանի, և՛ Ավետիք Մուրադյանի պաշտպանների միջնորդությունները»,- նշեց փաստաբանը:
168.am-ը բաց աղբյուրների հիման վրա ուսումնասիրությունների շարք էր սկսել՝ ցույց տալու, որ կարևոր ուղղություններում Պաշտպանության բանակը (ՊԲ) պատշաճ կերպով պատրաստ չի եղել պատերազմին: Ավելի կոնկրետ՝ պատերազմի սկսվելու պահին զինվորները զորամասերում են եղել, հրամանատարները՝ տանը, արձակուրդում, և միայն պատերազմի սկսվելուց հետո են կանչվել։
ՀՀ պաշտպանության նախարար Սուրեն Պապիկյանը իշխող «Քաղաքացիական պայմանագիր» կուսակցության վարչության նախագահն է, ինչը ենթադրում է, որ պատերազմի մեջ գտնվող պաշտպանական գերատեսչության ղեկավարը բավականին ժամանակ տրամադրելու է, ինչո՞ւ չէ՝ արդեն իսկ տրամադրում է կուսակցական կամ ներկուսակցական խնդիրների լուծմանը, որից տուժողը բանակն է և պաշտպանության ոլորտը:
44-օրյա պատերազմի հանգամանքների ուսումնասիրման համատեքստում իշխանությունները քննելու են նաև Արցախի խնդրի կարգավորման բանակցային գործընթացը: Այսինքն, արձանագրված անհաջողությունների ոչ միայն ռազմական պատճառներն են օրակարգում լինելու, այլև՝ քաղաքական:
Կառավարական ամառանոցի մոտ ցուցարարների հետ բախման ժամանակ ոստիկանական ուժերը հատուկ միջոցներ կիրառեցին: Եվ սա այն բանից հետո, երբ խաղաղ ակցիայի մասնակիցները ցանկացան երթով շարժվել դեպի Ազգային ժողով, սակայն ոստիկանները թույլ չտվեցին։
Նախկինում որևէ իշխանություն չի արել այնպիսի քայլ, որով արձանագրի՝ Արցախն այլևս սուբյեկտ չի, դա արել է Նիկոլ Փաշինյանը՝ ստորագրելով 2020-ի նոյեմբերի 9-ի փաստաթուղթը:
