«Արցախյան հիմնահարցի բանակցությունների ընթացքում հիմնական շեշտը դրվում է իրավիճակի ապակայունացումը թույլ չտալու և ստատուս-քվոն պահպանելու վրա»,- այս մասին 168.am-ի հետ զրույցում ասաց Արցախի նախագահի խոսնակ Դավիթ Բաբայանը՝ անդրադառնալով Ղարաբաղյան հակամարտության բանակցային գործընթացի առարկային:
Լրագրողական հետաքննություններով զբաղվող բրիտանական Bellingcat կայքը գրում է, որ Ադրբեջանը վերահսկողություն է սահմանել Վրաստանի տարածք հանդիսացող, ընդհանուր առմամբ, շուրջ 200 հեկտար կազմող սահմանամերձ հողակտորի նկատմամբ: Bellingcat-ի փոխանցմամբ, այս տարվա ապրիլին Ադրբեջանի սահմանապահ զորքերի հենակետեր են հայտնվել Հայաստանի, Վրաստանի և Ադրբեջանի պետական սահմանների միացման կետ հանդիսացող Բաբաքյար լեռան վրացական հատվածում:
ԱՄՆ Ներկայացուցիչների տանը Հայոց ցեղասպանության ճանաչման բանաձևի հաստատումից հետո ընդհատակյա գործընթացներ են սկսվել ԱՄՆ Սենատում նմանատիպ բանաձևի հաստատման դեմ: Ինչպես հայտնի է, հոկտեմբերի 29-ին Ներկայացուցիչների պալատը ձայների գերակշիռ մեծամասնությամբ ճանաչեց 1,5 միլիոն հայերի ցեղասպանությունն Օսմանյան կայսրությունում: Օրենսդիր մարմնի երկու ճամբարների` հանրապետականների և դեմոկրատների հեղինակած թիվ 296 բանաձևն ընդունվեց 405 կողմ, 11 դեմ և 3 ձեռնպահ ձայների հարաբերակցությամբ: Փաստաթուղթը, որն օրենքի պարտադիր ուժ չունի, արձանագրում է` Միացյալ Նահանգների կառավարությունը պետք է պաշտոնապես ճանաչի և ոգեկոչի Հայոց ցեղասպանությունը, չմասնակցի այդ փաստի ժխտմանը և խրախուսի Հայոց ցեղասպանության հանրային ըմբռնումը:
ՀՀ-ում Չեխիայի Հանրապետության արտակարգ և լիազոր դեսպան Բեդրիխ Կոպեցկին տեղյակ չէ՝ արդյոք Երևանի քաղաքապետ Հայկ Մարությանը ՉՀ քաղաքացի՞ է, թե՞ ոչ: Այս մասին այսօր Մամուլի ազգային ակումբում «Աշխարհը և մենք» ծրագրի շրջանակներում լրագրողների հետ հանդիպմանն ասաց Բեդրիխ Կոպեցկին:
Անդրադառնալով ռուսական ռազմաբազան ՀՀ-ից դուրս բերելու մասին խոսակցություններին, ռուս ռազմական փորձագետն ասաց, որ դա ՀՀ ներքին գործն է: «Դա լիովին հնարավոր է, բայց դրանից հետո, ըստ իս, Դուք 100 տոկոս կմնաք առանց Ղարաբաղի, բայց դա Ձեր գործն է, Դուք առաջինը չեք լինի, որը պատմության ընթացքում սեփական որոշման համաձայն՝ դիմել է «ինքնասպանության»»,- ասաց Խրամչիխինը:
«Նիկոլ Փաշինյանը մեկուկես տարվա ընթացքում մսխել է հայկական կողմի գլխավոր զենքը՝ կոնստրուկտիվիզմը: Այն ժամանակ կոնսենսուս մինուս մեկ էր, այն ժամանակ այդ մինուս մեկն Ադրբեջանն էր, իսկ այսօր՝ Հայաստանը: Եթե ինքը շատ է սիրում համեմատականներ, ապա ասեմ, որ ներկայի ու նախկինի գլխավոր գնահատականները տվել են Լուկաշենկոն և Ալիևը: Լուկաշենկոն ասել էր, որ Սերժ Սարգսյանը հրաժարվել է տարածքներ տալ, իսկ Ալիևը նշում էր, որ ՀՀ դրդմամբ համանախագահներն իր վրա ճնշում են գործադրում, որ ճանաչի Արցախի անկախությունը: Հիմա Ալիևը նման բան ասո՞ւմ է: Հիմա այդ նույն համանախագահները քննադատում են մեզ»:
ԱՄՆ Կոնգրեսի Ներկայացուցիչների պալատում Հայոց ցեղասպանության ճանաչման բանաձևի պատմական քվեարկությունը նոր թափ է հաղորդել Ցեղասպանության միջազգային ճանաչման մասին խոսակցություններին:
«Համաձայնություն Փաշինյանի մակարդակով չկա, համաձայնությունը դեռ միայն ՀՀ ՊՆ-ի մակարդակով է: Այստեղ նրբություն կա: Սա երկու գերատեսչությունների պատրաստակամությունն է, դա Փաշինյանի գաղափարը չէ, դա ՀՀ ՊՆ-ն է: Ըստ իս՝ նրանք վախով են սպասելու այն բանին, թե կաջակցի՞ արդյոք Փաշինյանն այս նախաձեռնությանը, թե՞ ոչ»:
Մենք տեսնում ենք, որ պարոն Փաշինյանի շրջապատում որոշ առանցքային դիրքերում առաջադրված են մարդիկ, որոնք վերապատրաստումներ են անցել սորոսական ծրագրերով: Դա վատ է, արևմտյան հայացքները, որոնք կան Փաշինյանի շրջապատում՝ վատ են և՛ Ռուսաստանի, և՛ հենց Հայաստանի շահերի տեսանկյունից: Ես չեմ ցանկանում նաև ստվեր գցել Փաշինյանի քաղաքականության վրա, մենք դրա մասին դատողություններ ենք անելու՝ իրական քայլերից ելնելով: Բայց նախկինում ևս նշել եմ, որ Ռուսաստանում լարվածություն են առաջացնում քաղաքական ընդդիմախոսների նկատմամբ հետապնդումները:
Նա վստահեցնում է՝ ԱՄՆ-ի այս քայլերից հետո Թուրքիան ավելի ագրեսիվ քաղաքականություն կվարի, որոնք, սակայն, որևէ հետևանք չեն ունենա, իսկ եթե այս գործընթացը գործադիր-իրավական լուրջ հետևանքներ ունենա Թուրքիայի համար, ապա այլ քաղաքականություն կվարի:
«Ռուսական ռազմական ներկայությունը Հայաստանում, Մոլդովայում, Ուկրաինայում և դրա ազդեցությունը մարդու իրավունքների վիճակի վրա» զեկույց է պատրաստվել, որի հեղինակներն են ՀՔԱ Վանաձորի գրասենյակի ղեկավար Արթուր Սաքունցը և գրասենյակի ներկայացուցիչ Արմինե Սադիկյանը:
Այս բանաձևը որևէ կապ չունի նաև նախագահի հետ, որովհետև բանաձևն օրենք չէ, պարզապես Կոնգրեսի ցանկությունն էր՝ դիրքորոշում հայտնել Ցեղասպանության կապակցությամբ, նախագահը պարտավոր չէ որևէ բան անելու այս ուղղությամբ՝ ոչ Ցեղասպանությունն ընդունելու, ոչ արտաբերելու այդ բառը: Թե նախագահը հաջորդ տարի կասի՞ այդ բառը, թե՞ ոչ, չգիտենք, սակայն նախագահ Թրամփը հաճախ անակնկալներ է մատուցում, զարմանալի դիրքորոշումներ է ստանձնում՝ դրական կամ բացասական, որևէ մեկը չի կարող կանխատեսել, թե ինչ դիրքորոշում կունենա որևէ հարցի մասին՝ ներառյալ հայկական Ցեղասպանության մասին՝ հաջորդ տարի գարնանը:
«Սիրիական զարգացումներն ամբողջությամբ չեն թևակոխել կարգավորման փուլ»,- այս մասին մեզ հետ զրույցում ասաց գերմանացի քաղաքագետ Սյուզան Ստյուարտը՝ անդրադառնալով մերձավորարևելյան զարգացումներին:
168.am-ի հետ զրույցում թուրք վերլուծաբան Ջենգիզ Աքթարն ասաց, որ հնարավոր համարում է՝ ինչպես բանաձևի հաստատումը, այնպես էլ՝ մերժումը: Նրա կարծիքով՝ այն, որ բանաձևը հասել է լիագումար նիստ, հայկական կազմակերպությունների ջանքերի, ինչպես նաև ստեղծված աշխարհաքաղաքական իրավիճակի համադրման արդյունք է: Աքթարի խոսքով, եթե բանաձևն ընդունվի Ներկայացուցիչների պալատի մեծամասնության կողմից, կարելի է համարել մեծ ձեռքբերում հայկական կողմի համար, քանի որ նման բանաձև ըստ էության չի եղել բավականին երկար ժամանակ, և դա բավականին կարևորվում է Հայաստանի կողմից:
«Ցավոք սրտի, մենք այս գործընթացներում ոչ թե գործընթացը ղեկավարողն ենք, ոչ թե սուբյեկտ ենք, այլ օբյեկտ ենք, որովհետև, անկախ մեր կամքից, երբեմն հարցն ընդգրկվում է տարբեր պետությունների օրակարգում և հանգուցալուծվում է իրենց նպատակահարմար սցենարով»:
«Ցավոք սրտի, շատ կանխատեսելի գործընթաց էր, քանի որ թուրք-ամերիկյան հարաբերությունների լարվածության փուլերից որևէ մեկի ընթացքում անպայմանորեն խոսվում է Հայոց ցեղասպանության ճանաչման փաստի այս կամ այն եղանակի մասին: Այս բանաձևը նույնպես բացառություն չէ»,- այս մասին «168 Ժամի» հետ զրույցում ասել է թուրքագետ Ռուբեն Մելքոնյանը՝ անդրադառնալով ԱՄՆ Ներկայացուցիչների պալատի լիագումար նիստում քննարկման և քվեարկության դրվելիք Հայոց ցեղասպանության ճանաչման մասին N296 բանաձևին:
Բուլղարիայի Հանրապետության փոխվարչապետի ՀՀ կատարած պաշտոնական այցի ընթացքում երկու փաստաթուղթ է ստորագրվել: Այս մասին այսօր լրագրողների հետ զրույցում տեղեկացրին ՀՀ ԱԳ նախարար Զոհրաբ Մնացականյանը և Հայաստանի Հանրապետությունում գտնվող Բուլղարիայի փոխվարչապետ, ԱԳ նախարար Եկատերինա Զախարիևան:
«Ներկայումս, որպես այդպիսին, ԼՂ հակամարտության կարգավորման շրջանակում ամենաբարձր մակարդակով հանդիպում չի ծրագրվում»,- այս մասին այսօր լրագրողների հետ հանդիպմանն ասաց ՀՀ ԱԳ նախարար Զոհրաբ Մնացականյանը՝ անդրադառնալով Փաշինյան-Ալիև հնարավոր հանդիպմանն ու բանակցային գործընթացի բովանդակությանը:
«Տարբեր բաներ չենք ասում որևէ տեղ, դա մեր ներքաղաքական դեբատում հայտնի է: Շնորհակալ եմ, որ ի հայտ եկավ այն, ինչն ամենակարևորն է, բազմակարծիք, բազմազան հասարակություն և կարևոր է, որ այդ կարծիքներն արտահայտելու բոլոր միջոցները կան»,- ասաց Մնացականյանը:
«Իրավիճակը ԼՂ հակամարտության գոտում պայթյունավտանգ ու բարդ է՝ ինչպես միշտ»,- այս մասին 168.am-ի հետ զրույցում ասաց ռուս վերլուծաբան Պավել Ֆելգենգաուերը՝ անդրադառնալով նախարարների մակարդակով հանդիպման հնարավոր արդյունքներին:
ԵԱՀԿ գործող նախագահի միջնորդությամբ Բրատիսլավայում կանցկացվի Հայաստանի և Ադրբեջանի արտգործնախարարների հանդիպում, որի ընթացքում կողմերը կքննարկեն Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության կարգավորման հեռանկարները:
«Սիրիական համաձայնությունները կարևոր են ոչ միայն Սիրիայի, Մերձավոր Արևելքի, այլև հարևան տարածաշրջանների համար»,- այս մասին ասաց ռուս քաղաքական վերլուծաբան Ֆյոդոր Լուկիանովը:
168.am-ը փորձեց ՌԴ ԱԳՆ տեղեկատվության և մամուլի դեպարտամենտից պարզել, թե արդյո՞ք ՌԴ ԱԳՆ-ն «Մինպրոմտորգի» ղեկավարից ստացել է նման բովանդակությամբ փաստաթուղթ կամ նամակ և պատրաստվո՞ւմ է բողոքի նոտա հղել ՀՀ ԱԳՆ-ին տվյալ խնդրի առնչությամբ:
«Մեծ հաշվով, Թրամփը շարունակել է համագործակցությունն ընդհանուր թշնամու դեմ՝ ԻՊ-ի դեմ պայքարի նպատակով զինել է քրդերին, Թրամփը մեծ հաշվով չի ասել, որ քրդերն իրենց համար մնայուն ռազմավարական դաշնակից են, և պետք է այդպես լինի միշտ»,- ասաց նա:
«Կարծում եմ՝ այս փուլում Թուրքիան բավարարվելու է նրանով, ինչ կարողացավ գրավել գործողությունների առաջին տասնօրյակի ընթացքում»,- այս մասին մեզ հետ զրույցում ասաց թուրք հայտնի հրապարակախոս, քաղաքագետ Ջենգիզ Աքթարը՝ անդրադառնալով տարածաշրջանում Թուրքիայի քաղաքականությանը և դրա հնարավոր հետևանքներին Հարավային Կովկասում:
«Հայաստանում տիրող իրավիճակը Ռուսաստանի համար ավելի ու ավելի վատ է դառնում, ինչ խոսակցություն էլ որ լինի պաշտոնական մակարդակում: Միտումները հօգուտ Ռուսաստանի չեն, գործընթացների մասին է խոսքը: Բնականաբար, սա հօգուտ երկկողմ համագործակցության ու անվտանգային հարաբերությունների չէ»:
«Պատերազմի մեջ գտնվող երկրների միջև ուժային հավասարակշռության պահպանումը պատերազմի չվերսկսման կարևոր բաղադրիչ է»,- այս մասին 168.am-ի հետ զրույցում ասաց ռուս ռազմական փորձագետ Ալեքսանդր Խրամչիխինը՝ անդրադառնալով Հայաստանի և Ադրբեջանի 2020 թվականի պետական բյուջեներում ռազմական պաշտպանության ծախսերի համար նախատեսվող բյուջեների միջև տարբերությանը:
«Սովորաբար նման հակամարտությունների զսպման համար կողմերը ձգտում են ուժային հավասարակշռություն պահպանել, որպեսզի կողմերից մեկը մյուսի հանդեպ մեծ առավելություն չունենա, դա չափազանց կարևոր է հակամարտությունը զսպելու համար: Բնականաբար, դա կախված է նաև տվյալ երկրի հնարավորություններից, ռեսուրսներից»:
«Ամիսներ առաջ գրանցվեց որոշակի տեղաշարժ, ներկայիս միտումները հակառակի մասին են փաստում՝ իրավիճակ է փոխվում շփման գծում, վիրավորներ, զոհեր են գրանցվում, հնչում են ոչ ականջահաճո հայտարարություններ, և չի բացառվում, որ բանակցությունները հայտնվեն փակուղում»,- ասաց նա:
Պաշտոնական Երևանի դիրքորոշումը Ռուսաստանի ԱԳՆ-ի՝ նեոնացիոնալիզմի տարածման, ռասայական խտրականության, քսենոֆոբիայի մասին զեկույցի վերաբերյալ, որում անուղղակի անդրադարձ կար նաև Գարեգին Նժդեհին, արդիական է նաև այսօր: 168.am-ի հարցին, թե ինչպե՞ս կարձագանքի ՌԴ ԱԳՆ պաշտոնական ներկայացուցիչ Մարիա Զախարովայի նախօրեի գնահատականին հայ ռազմաքաղաքական գործիչ Գարեգին Նժդեհի անցած ուղու վերաբերյալ, ՀՀ ԱԳՆ մամուլի խոսնակ Աննա Նաղդալյանը պատասխանեց, որ այդ հարցով ՀՀ ԱԳՆ-ն իր դիրքորոշումը հայտնել է դեռևս մայիս ամսին իր ճեպազրույցի ընթացքում:
