«Հայաստանի համար մարտահրավերները բավականին շատ են։ ՀՀ-ն ֆորմալ խնդիր չունի մասնակցելու ԻՊ-ի դեմ գործողություններին, Արևմուտքն էլ թիրախների հարցում համակարծիք է ՌԴ-ի հետ, այլ բան է, թե կողմերից յուրաքանչյուրն այդ թիրախների ներքո ինչ թիրախներ ունի»։
«168 Ժամի» հետ զրույցում Ալիաֆ Գոստար Յազդն ասաց, որ պատժամիջոցները հայ-իրանական գործարար կապերի զարգացման ճանապարհին խոչընդոտ չեն եղել, բայց գալով Հայաստան` հասկացել են, որ կոնկրետ իրենց արտադրանքի համար ՀՀ-ում խնդիր կա, քանի որ Հայաստանում չկան կազմակերպություններ, որոնք կարող են օղակ դառնալ իրենց և վերջնական սպառողի միջև։
Խոսելով ՌԴ շահերից, նա նշեց, թեր Արևմուտքում կամ մեկ այլ տեղում շատ քչերն են, որ պատրաստ են փորձել «այլ մեկի կոշիկը»։ Սոնդերսը նշեց, որ Արևմուտքում շատերն են հասկանում, որ Ռուսաստանն ունի սեփական հետաքրքրությունները, բայց չեն հասկանում, թե ինչու է Մոսկվան իրացնում իր շահերն այնպես, ինչպես նա դա ներկայումս է անում։
Հայաստան կժամանի Իրանի առաջին փոխնախագահ Էսհաղ Ջահանգիրին: 168.am-ի տեղեկություններով` Ջահանգիրին Հայաստանում կլինի, ամենայն հավանականությամբ, հոկտեմբերի 15-ին: Մեր աղբյուրների փոխանցմամբ` Ջահանգիրին Երևան կժամանի բավականին լայն և ներկայացուցչական պատվիրակությամբ` բաղկացած 50-60 պաշտոնյաներից և գործարարներից:
«ՌԴ ներկայիս իշխանությունները չեն հասկանում, թե ինչպիսի վտանգավոր ավանտյուրայի մեջ են ներքաշվել»,- 168.am-ի հետ զրույցում այս մասին ասաց ռուս հրապարակախոս, ընդդիմադիր գործիչ, «Էխո Մոսկվի» կայքէջի սյունակագիր Անդրեյ Պիոնտկովսկին` անդրադառնալով Սիրիայում ռուսական ռազմական գործողությունների նպատակահարմարությանը:
ԵՄ-ն դեռ վերաձևավորում է Հարևանության քաղաքականությունը` այն բարելավելու, գործընկեր երկրների համար ավելի գրավիչ դարձնելու և նոր մարտահրավերներին պատասխան տալու նպատալով։ Իրականում, ԱլԳ բոլոր երկրները հրավիրվել են մասնակցելու այս վարժությանը։
«Չգիտեմ, թե որքանով այս հարցում Ռուսաստանը կհաջողի, բայց սա շատ բարդ հակամարտություն է: Հակամարտություններին կարելի է միջամտել ինչ-ինչ նպատակներով, սակայն արդյունքները կարող են այլ լինել: Վերջին տասնամյակների ընթացքում ականատեսն ենք եղել, որ նման միջամտությունները դրական ավարտ չեն ունեցել»:
Ինչո՞ւ պետք է ՌԴ-ն ցանկանա զորքեր մտցնել ԼՂ, առավել ևս, երբ դրա համար պետք է Հայաստանի և Ադրբեջանի համաձայնությունը: Ի՞նչ կստանա դրանից ՌԴ-ն: ՌԴ-ն առանց այն էլ վերահսկում է ՀՀ-ին, ունի ազդեցության լծակներ Ադրբեջանի նկատմամբ: ԼՂՀ զորք մտցնելը նշանակում է սեփական երկիրը պատասխանատվության տակ դնել տեղի ունեցող նորանոր սադրանքների համար: Դա ՌԴ-ի համար ավելորդ գլխացավանքներով է լի:
«Ցավում եմ, բայց պետք է ասեմ, որ չեմ տեսնում ԱՄՆ-ին՝ այս տարածաշրջանում որպես խաղացող՝ իր ներկայիս «հասակով»: Անցյալում գուցե սա իրատեսական և արդյունավետ առաջարկ լիներ: Միշտ կրկնում եմ՝ Քի Ուեսթում կարգավորումը համարյա տեղի էր ունեցել: Բայց տարածաշրջանում ազդեցություն ունեցող արտաքին խաղացողներից մեկը չցանկացավ դա, և դա տեղի չունեցավ»:
«Հնարավոր է, որ Ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորումը ներկայացվի որպես ԵԱՀԿ ՄԽ գործունեության արդյունք, բայց որոշումն այլ տեղում է կայացվելու»,- այս մասին 168.am-ի հետ զրույցում ասաց ԱՄՆ Պետդեպի նախկին հատուկ խորհրդական, ներկայումս Վաշինգտոնի Համաշխարհային քաղաքականության ինստիտուտի պրոֆեսոր, սյունյակագիր Փոլ Գոբլը:
«Չեմ կարծում, թե ՀԱՊԿ-ում Հայաստանը լուրջ աջակցություն կստանա իր դաշնակիցներից։ Գրեթե համոզված եմ, որ ՀՀ-ի` ՀԱՊԿ-ի դաշնակիցներից որևէ մեկը չի համաձայնի, օրինակ`պատժամիջոցներ ընդունել Ադրբեջանի դեմ` իրենց դաշնակից ՀՀ-ի սահմանների վրա հարձակվելու համար»։
«Թե Վաշինգտոնը և թե Բրյուսելը ցանկություն կամ քաղաքական կամք չունեն Ռուսաստանի հետ Հարավային Կովկասում երրորդ ճակատը բացել»,- 168.am-ի հետ զրույցում այս մասի է ասել Jane’s Intelligence պաշտպանության և անվտանգության հարցերով հեղինակավոր վերլուծական կենտրոնի ԱՊՀ-ի և Ռուսաստանի հարցերով առաջատար վերլուծաբան Լիլիթ Գևորգյանը: Նա նշել է, որ Արևմուտքը ներկայումս երկու լուրջ բախման կետեր ունի Ռուսաստանի հետ՝ Ուկրաինայում և Սիրիայում:
Նա ընդգծեց, որ հպարտ է իր ղեկավարած կառույցով, որը երբևէ հանրային կյանքում իրենից չի ներկայացրել մարդ-կազմակերպություն, այսինքն՝ եղել է մեծ թիմ, անկախ իր ներսում եղած քաղաքական հայացքներից՝ կարող և կայուն:
Մենք, որպես ազգ ու ժողովուրդ, այս տարածաշրջանի բնիկ ժողովուրդների հետ ճանապարհ ենք անցել, առավել ևս խոսքն այն ազգերի մասին է, որոնք իրենց անկախ պետությունը չունեն: Գոնե նրանց խնդիրները բարձրաձայնելը, այո՛, պետք է լինի բարոյական պարտքի խնդիր:
Շատ կարևորում եմ անցկացվելիք ՏԻՄ ընտրությունները, դրանց անցկացման որակը մեծագույն ապացույցն են նրա, որ որևէ մեկի մտքով չանցնի, թե ԼՂՀ-ն իր ձեռք բերած ժոովրդավարությամբ իր հետագան, իր ապագան կապելու է Ադրբեջանի հետ՝ հաշվի առնելով այնտեղ տիրող իրավիճակը:
«Հիմա իրավիճակը շատ ավելի լարված է, քան երբևէ, և միգուցե կփորձի Սերժ Սարգսյանն ավելի սուր դնել հարցերը, քան մինչ այդ, բայց արդյունքի վրա դա չի ազդելու, և ՀԱՊԿ-ն, որպես կառույց, ձեռնպահ կմնա որևէ դիրքորոշում արտահայտել կամ որևէ գործողություն նախաձեռնել այդ ուղղությամբ»,- ասաց Բորիս Նավասարդյանը։
Վարչապետի այցն Իրան չափազանց կարևոր և արդիական է, քանի որ շատ հաճախ զանազան ԶԼՄ-ներ վերլուծական նյութեր էին հրապարակում առ այն, որ ՀՀ-ն, իբրև թե, քայլեր չի ձեռնարկում օգտվելու համար Իրանի շուրջ ստեղծված նպաստավոր իրավիճակից, բայց դրանք իրականությանը չեն համապատասխանում, քանի որ, ակնհայտ է, որ քայլեր ձեռնարկվել են, և դրանք ունեցել են նաև արդյունքներ: Խոսքը բարձրավոլտ էլեկտրագծի շինարարության շուրջ կնքված համաձայնագրի մասին է:
«Ակսիոնովի ընդունելությունը Հայաստանում ոչ բարեկամական քայլ է Ուկրաինայի նկատմամբ»,- այս մասին 168.am-ի հետ զրույցում ասաց Ուկրաինայի Ռազմավարության և անվտանգության հետազոտությունների խմբի ղեկավար, ուկրաինացի վերլուծաբան Սերգի Գերասիմչուկը:
«Արտաքին խաղացողների համար Ղարաբաղը ատամնացավի նման մի բան է, որը հնարավորության դեպքում պետք է բուժել, բայց երբ գնում ես բժշկի բուժման, հաճախ ցավ ես զգում, չես ցանկանում գնալ բժշկի, նախընտրում ես ցավն ապրել, քանի որ բժիշկը ցավ կպատճառի»:
«Ժամացույցների սլաքների համաձայնեցումը Հայաստանի և Ռուսաստանի միջև կարևոր է, քանի որ Հայաստանը ոչ միայն ՌԴ ռազմավարական գործընկերն է, այլև ԵՏՄ անդամ: Ակտուալ է նաև ՀՀ-ում սահմանադրական բարեփոխումների հարցը, այդ բարեփոխումները հոկտեմբերին խորհրդարանում են քննարկվելու, դրա շուրջ այսօր ՀՀ քաղաքական դաշտում տարաձայնություններ կան, ուստի այս հարցերը ևս առանց ուշադրության չեն կարող մնալ»:
Վլադիմիր Եվսեևի կարծիքով`Հայաստանին տրված վարկը դրական առաջընթաց էր ոչ միայն հայ-ռուսական հարաբերություններում, այլև ԼՂ հակամարտության գոտում, քանի որ հնարավորություն է տալիս Հայաստանին ձեռք բերել հակատանկային և հակաօդային պաշտպանության համակարգեր արտոնյալ պայմաններով, ինչի կարիքը Հայաստանն իսկապես ունի:
«Սերժ Սարգսյանի՝ Մոսկվա կատարած այցը թերագնահատել պետք չէ»,- այս մասին «Ռուսաստան-Հայաստան. հարաբերությունների ընթացիկ վիճակը և հեռանկարները» թեմայով Երևան-Մոսկվա տեսակամուրջի ժամանակ ասաց Կովկասի ինստիտուտի տնօրեն Ալեքսանդր Իսկանդարյանը՝ գնահատելով ՀՀ նախագահ Սերժ Սարգսյանի այցը Մոսկվա:
Թուրքիայում նման մոտեցում կա, որ Հայաստանը շահագրգռված է սահմանի բացմամբ, մինչդեռ Անկարան շահագրգռված է եղել քաղաքական հարաբերություններով, դա այդքան էլ այդպես չէ, քանի որ Հայաստանը ևս շահագրգռված է եղել քաղաքական հրաբերություններով:
Այս ընտրությունները կարևոր էին, որովհետև ընտրությունն այն մասին չէր, թե ով է կառավարելու Թուրքիան, այլ այն մասին, թե ի՞նչ ռեժիմով է Էրդողանը ցանկանում կառավարել Թուրքիան, քանի որ ցանկանում է Թուրքիան դարձնել նախագահական հանրապետություն:
Մոսկվային հետաքրքիր է, թե ինչ կուրս է որդեգրվելու Հայաստանի հին-նոր ղեկավարության կողմից, սա է առանցքային հարցը: Մոսկվային բնորոշ է գործող իշխանություններին աջակցելը հնարավորության դեպքում, հենց այս պատճառով ևս Քոչարյանն ինչ-ինչ նոր հնարավորություններ չունի:
«Ադրբեջանը պատերազմ սկսելու վերաբերյալ ինքնուրույն որոշում կայացնելու կարողունակությունից զուրկ է՝ նման քայլի դիմելու համար նա որոշ արտաքին դերակատարների քաղաքական, դիվանագիտական և ռազմատեխնիկական աջակցության կարիքն ունի, և այժմ ձևավորվող նոր աշխարհաքաղաքական պայմաններում նա կարող է և այդ աջակցությունը ստանալ»:
Ես վստահ եմ, որ Ռուսաստանը ցանկանում է տեղակայել խաղաղապահներ ԼՂ հակամարտության գոտում` Ադրբեջանի տարածքում, բայց եթե կա նման ցանկություն, ապա պետք է կարգավորման սեղանին նաև լինի սկզբունք, որն օրինական կդարձնի այդ խաղաղապահների մուտքը ԼՂ։
«ԱՄՆ-ի ամենաբարձր ղեկավարությունը պետք է քաղաքական հովանի ապահովի Հայաստանի և Ադրբեջանի նախագահների համար, որպեսզի նրանք կարողանան առանց ռիսկերի երկխոսել ԼՂ հակամարտության շուրջ»,- 168.am-ի հետ զրույցում այս մասին է ասել Ադրբեջանում ԱՄՆ նախկին դեսպան, ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի նախկին համանախագահ, ներկայում` ամերիկյան Ատլանտյան խորհուրդ (Atlantic council) վերլուծական կենտրոնի ավագ գիտաշխատող Մեթյու Բրայզան` անդրադառնալով ԼՂ հակամարտության խաղաղ կարգավորման բանակցային գործընթացի փակուղային իրավիճակին և սահմանային լարվածությանը։
«Ադրբեջանը գուցե փորձում է օգտագործել իր վերջին հնարավորությունը»,- այս մասին 168.am-ի հետ զրույցում ասաց «Քաղաքական և միջազգային հարաբերությունների հայկական կենտրոնի» տնօրեն, քաղաքական վերլուծաբան Աղասի Ենոքյանը` անդրադառնալով հայ-ադրբեջանական սահմանին և ղարաբաղաադրբեջանական հակամարտ զորքերի շփման գծում ստեղծված լարվածության պատճառներին:
«Ռուս-ադրբեջանական «առևտրի» թեման Ղարաբաղն է»,- այս մասին 168.am-ի հետ զրույցում ասաց ԼՂՀ ԱԺ պատգամավոր, Արցախյան պատերազմի մասնակից Վահան Բադասյանը` անդրադառնալով հայ-ադրբեջանական սահմանին և ղարաբաադրբեջանական շփման գծում ստեղծված իրավիճակին, որը հաջորդեց ՌԴ ԱԳ նախարար Սերգեյ Լավրովի՝ Բաքու կատարած այցին:
