«Պետք է հաղթես քեզ սպանողներին»,- այս մասին այսօր ասաց Ռուանդայի ցեղասպանության վերապրող, սոցիոլոգ, հոգեթերապևտ Էսթեռ Մուջավոյուն Երևանում մեկնարկած «Ընդդեմ ցեղասպանության հանցագործության» Հայոց ցեղասպանության 100-րդ տարելիցին նվիրված երկօրյա գլոբալ ֆորումի ընթացքում:
Թուրք վերլուծաբանն ասաց, որ Թուրքիայում արմատների ինտենսիվ փնտրտուք է ընթանում: Ըստ նրա` գնալով ավելանում են թուրքերը և քրդերը, որոնք հպարտորեն խոսում են իրենց հայկական արմատների մասին, այնինչ նախկինում դա քողարկված ճշմարտություն էր, իրենք այսօր այդ մասին գրքեր են գրում, ֆիլմեր նկարահանում: Այսինքն, նրա խոսքով, թաբուներն են փոխվել:
«Փաստաբանները Ցեղասպանության հետևանքով հայերի կորցրած ունեցվածքի ետ վերադարձման ուղիներ պետք է փնտրեն»,- այսօր Երևանում մեկնարկած «Ընդդեմ ցեղասպանության հանցագործության» Հայոց ցեղասպանության 100-րդ տարելիցին նվիրված երկօրյա գլոբալ ֆորումի ժամանակ հայտարարեց միջազգային իրավունքի հանրահայտ մասնագետ, իրավապաշտպան Ջեֆրի Ռոբերթսոնը:
«Շատ բան է վկայում, որ Ցեղասպանություն տեղի է ունեցել, ինչն էլ նշանակում է, որ ոչ ոք չպետք է աջակցի Թուրքիայի ժխտողականությանը, ինչը բացասաբար է անդրադարձել ինքնին Թուրքիայի վրա: Անթույլատրելի է այն, ինչ Թուրքիան արել է»,- պնդեց Ջեֆրի Ռոբերթսոնը:
«Հուսով եմ, որ Հայաստանն իր հարևանների հետ շուտով կարգավորում կգտնի»,- այսօր Երևանում մեկնարկած «Ընդդեմ ցեղասպանության հանցագործության» Հայոց ցեղասպանության 100-րդ տարելիցին նվիրված երկօրյա գլոբալ ֆորումի ժամանակ հայտարարեց ԵԽ գլխավոր քարտուղար Թորբյորն Յագլանդը:
«Ապրիլի 24-ին Իսրայելի խորհրդարանից պատգամավորներ կլինեն Հայաստանում՝ հարգելու Հայոց ցեղասպանության զոհերի հիշատակն ու կանգնելու հայ ժողովրդի կողքին: Սա կարելի է որոշակի առաջընթաց քայլ համարել, սակայն, իմ համոզմամբ, ոչ բավարար»:
«Հայաստանը միջազգային հակամարտությունների կարգավորման բանակցությունների հարթակ դառնալու մեծ ներուժ ունի»,- այս մասին 168.am-ի հետ զրույցում ասաց Ֆրանսիայի Ռազմավարական հետազոտությունների հիմնադրամի փորձագետ, քաղաքագետ Կայծ Մինասյանը` անդրադառնալով Երևանում կայանալիք Օլանդ-Պուտին հանդիպմանը:
«Վրաստանը փորձում է պահել հավասարակշռությունը տարածաշրջանային բոլոր երկրների միջև»,- 168.am-ի հետ զրույցում ասաց վրացի քաղաքագետ, Վրաստանի դիվանագիտական ակադեմիայի ռեկտոր Սոսո Ցինցաձեն` անդրադառնալով ապրիլի 24-ին Երևանում կայանալիք Ցեղասպանության 100-ամյա տարելիցին նվիրված միջոցառումներին Վրաստանի ներկայացվածության մակարդակին:
Ապրիլի 24-ին Հայաստանի եվրասիական «բարեկամներից»` Ղազախստանի և Բելառուսի նախագահները չեն ժամանի Երևան։
«Իսրայելը, ցավոք, այս տարի ևս չի ընդունի Հայոց ցեղասպանությունը»,- 168.am-ի հետ զրույցում այս մասին ասաց ցեղասպանագետ, Իսրայելի բաց համալսարանի պրոֆեսոր Յաիր Աուրոնն` անդրադառնալով Ցեղասպանության ճանաչման հարցում Իսրայելի դիրքորոշմանն ու չընդունելու պատճառներին:
«Գերմանիան ավանդաբար թուրքամետ քաղաքականություն է վարում` հաշվի չառնելով հայ ընտրազանգվածի ձայները, քանի որ դրանք փոքրամասնություն են կազմում»,- այս մասին 168.am-ի հետ զրույցում ասաց Բեռլինի ազատ համալսարանի դասախոս, Գերմանիայում Հայոց ցեղասպանության ճանաչման հանձնախմբի անդամ Ժիրայր Քոչարյանը:
«Մենք կարգավորման կոչ ենք անում բանաձևում։ Առաջին դրույթ-առաջարկը, որը ներառված է փաստաթղթում, այն է, որ Թուրքիան պետք է բացի հայ-թուրքական սահմանները»,- ասում է բրիտանացի քաղաքական գործիչ Չարլզ Թեննոքը:
«Թուրք-ամերիկյան հարաբերությունները շատ նման են Իսրայելաթուրքական հարաբերություններին, որոնք իրենց հերթին` նման են երկու ամուսինների ճակատամարտերի, որոնք ընթանում են խոհանոցում` ափսեների աղմկոտ կոտրման պայմաններում, և ավարտվում են ճաշի սեղանի մոտ, իսկ հետո` միևնույն անկողնում»:
Միաժամանակ նա նաև նշեց, որ նախագահի կողմից այդ բառի գործածումը որևէ իրավական հետևանքներ չի առաջացնում և ընդամենը բառի գործածում է նշանակում:
«Վաղ թե ուշ Թուրքիան պետք է ընդունի Հայոց ցեղասպանությունը»,- այս մասին 168.am-ի հետ զրույցում ասաց Մարդու իրավունքների հարցերով Եվրախորհրդարանի ենթակոմիտեի փոխնախագահ, Մեծ Բրիտանիայի Պահպանողական կուսակցության արտաքին քաղաքականության հարցերի պատասխանատու Չարլզ Թեննոքը՝ անդրադառնալով Եվրոպական խորհրդարանում ընդունված՝ Հայոց ցեղասպանության 100-ամյա տարելիցին նվիրված բանաձևին:
ՀՀ նախագահ Սարգսյանի զարմանալի շրջադարձից հետո ԵՄ-ն ու ՀՀ-ն սկսել են վերամշակել տապալված Ասոցացման համաձայնագիրը: Ներկայումս դժվար է կանխատեսել, թե որքանով կհաջողվի փրկել այդ համաձայնագիրը՝ արդեն հնացած Գործընկերության և համագործակցության համաձայնագիրը փոխելու փոխարեն:
«ԼՂՀ նախագահ Բակո Սահակյանը չի մասնակցի ապրիլի 24-ին Երևանում անցկացվելիք Հայոց ցեղասպանության ոգեկոչման արարողություններին: Նրա բացակայությունը չպետք է քաղաքականացնել»,- այս մասին 168.am-ի հետ զրույցում ասաց ԼՂՀ նախագահ Բակո Սահակյանի մամլո խոսնակ Դավիթ Բաբայանը: Ըստ նրա, այդ օրը Ստեփանակերտում մեծ միջոցառումներ են կայանալու, որոնց Բակո Սահակյանը պետք է անպայմանորեն մասնակցի:
ԱՄՆ-ը զգալիորեն կրճատում է ՀՀ-ում իրականացվող մի շարք ծրագրերի ֆինանսավորումը։ Նախօրեին լրագրողների հետ զրույցում ՀՀ-ում ԱՄՆ արտակարգ և լիազոր դեսպան Ռիչարդ Միլզը հաստատել և պարզաբանել է ԶԼՄ-ներում շրջանառվող տեղեկություններն այն մասին, որ ԱՄՆ-ը կրճատում է խոշոր ծրագրերի ֆինանսավորումը, փակում է USAID-ը, և այլն։
Այսօր Բրյուսելում Եվրոպական Խորհրդարանի լիագումար նիստի երկրորդ հատվածի ընթացքում սկսվել է 1915թ. Հայոց ցեղասպանությունը դատապարտող «Հայոց ցեղասպանության 100-րդ տարելիցի Եվրոպական հիշատակման» բանաձևի քննարկումը:
«ԱՄՆ-ի որոշումը՝ կրճատել հայ-թուրքական և հայ-ադրբեջանական հաշտեցման ծրագրերին ուղղված ֆինանսավորումը, ունի և՛ քաղաքական պատճառներ, և՛ ոչ»,- այս մասին 168.am-ի հետ զրույցում ասաց ԵՄԱ ղեկավար Բորիս Նավասարդյանը:
«Ռիգայում կայանալիք գագաթաժողովի հիմնական քաղաքական թիրախը պետք է լինի պաշարներ հավաքելը, կոնսոլիդացիան և ԱլԳ ապագան։ Դա հեշտ հանդիպում չի լինելու, քանի որ ՌԴ-ն զգում է, որ ԱլԳ երկրներն իր ռազմավարական հետաքրքրությունների մասն են կազմում։ Եվ ոչ միայն դա։ Ռուսաստանն առճակատման քաղաքականություն է սկսել Արևմուտքի դեմ»։
Այն, ինչ պատահեց կիրակի օրը, ցույց է տալիս, թե բարոյական հողի վրա որքան կարևոր է այս հիշողությունը: Հռոմի պապն այս ուղղությունը գծեց, ցույց տվեց:
«ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինի ՀՀ կատարելիք այցի հետ կապված խնդիրներ չկան»,- այս մասին 168.am-ի հետ զրույցում ասաց Մոսկվայի «Միաբանություն» ակումբի նախագահ, վերլուծաբան Սմբատ Կարախանյանը` անդրադառնալով ՌԴ նախագահի` ապրիլի 24-ին ՀՀ կատարելիք այցի հետ կապված անորոշությանը:
168.am-ը կապ հաստատեց ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինի մամլո քարտուղարության, մասնավորապես՝ մամլո քարտուղար Դմիտրի Պեսկովի հետ՝ ճշտելու Պուտինի այցի հետ կապված մանրամասները:
«ԵՄ-ն Հայաստանի հետ համագործակցել կարող է շատ տարբեր մակարդակներում»,- 168.am-ի հետ զրույցում ասաց Մարշալ հիմնադրամի Անդրատլանտյան ավագ փորձագետ, 1991-92 թվականներին Սլովակիայի արտգործնախարար, արևմտյան հեղինակավոր վերլուծաբան Պավոլ Դեմեշը`անդրադառնալով ԵՄ-ՀՀ հարաբերությունների ապագային ԵՄ Հարևանության քաղաքականության վերանայման դեպքում:
«Վատիկանը Թուրքիայի նկատմամբ ազդեցության լծակներ չունի: Վատիկանում տեղի ունեցածի համաշխարհային արձագանքն է ջղաձգում Թուրքիային»,- այս մասին 168.am-ի հետ զրույցում ասաց Թուրքիայում հրատարակվող «Ակօս» թերթի նախկին պատասխանատու խմբագիր, ներկայումս՝ Ստամբուլի IMC հեռուստաընկերության լուրերի բաժնի ղեկավար, նույն հեռուստաընկերության եթերում հեռարձակվող «Կամուրջ» հաղորդման հեղինակ Արիս Նալջին`անդրադառնալով Վատիկանում Հռոմի պապ Ֆրանցիսկոսի կողմից Հայոց ցեղասպանության 100-րդ տարելիցին Սուրբ Պետրոսի տաճարում մատուցված պատարագի նշանակությանն ու Թուրքիայի արձագանքներին:
«Կարծում եմ, որ ՆԱՏՕ-ն շատ ուշադիր է լինելու այս կամ այն երկրին անվտանգության երաշխիքներ տրամադրելու հարցում։ Ինձ թվում է, որ եթե լինեին նման երաշխիքներ, ապա դրանք պետք է գային ՆԱՏՕ-ից, կամ ԵՄ առանձին անդամ երկրներից և ոչ ԵՄ-ից` որպես կառույց»,- ասում է Սյուզան Ստյուարտը:
«ՌԴ-ն միշտ է զենք վաճառել հակամարտության երկու կողմերին, ինչպես` ՀՀ-ին, այնպես էլ` Ադրբեջանին, դրանով իսկ հավակնելով կողմերի միջև հաշտարարի և համակարգողի դերակատարությանը։ Սրանում գաղտնիք չկա, և բոլորին է հայտնի»,- ասում է ռուս հեղինակավոր վերլուծաբան, ԱՄՆ Բրուքինգսի ինստիտուտի առաջատար գիտաշխատող Լիլյա Շևցովան:
«Ե՛վ Հայաստանը, և՛ Ռուսաստանը հայտնվել են տարբեր բովանդակության թակարդներում»,- այս մասին 168.am-ի հետ զրույցում ասաց ռուս վերլուծաբան, ԱՄՆ Բրուքինգսի ինստիտուտի առաջատար գիտաշխատող Լիլյա Շևցովան, անդրադառնալով հետսովետական տարածքում տեղի ունեցող զարգացումներին:
«Հայաստանը պետք է հստակորեն ներկայացնի իր հավակնություններն ու այն գործիքները, որոնց միջոցով կարող է առանց խոչընդոտների հարաբերվել Եվրոպական միության հետ՝ Արևելյան գործընկերության ծրագրի շրջանակում, քանի որ ԱլԳ վերանայման գործընթացը միգուցե երկար ժամանակ խլի Եվրոպական միությունից»,- ասաց Սյուզան Ստյուարտը:
