«Իրականում հայ-թուրքական հարաբերությունները, ԼՂ հակամարտությունը, թուրք-ադրբեջանական հարաբերությունները, Թուրքիայում տիրող իրավիճակն իրար հետ կապված են։ Հասկանում եմ, որ նախապայմանների հարցում ՀՀ-ն դժգոհություններ ունի, բայց չպետք է մոռանալ թուրք-ադրբեջանական ռազմավարական հարաբերությունների, գազի և նավթի մասին։ Միջամտություն չեմ ակնկալում Թուրքիայի կողմից»։
Այսօր ԼՂ հակամարտության գոտում ստեղծված աննախադեպ մարտական գործողությունների շարժառիթները մի քանիսն են: Նախ՝ առաջին հանգամանքը, որն աչքի է զարնում, այն է, որ իրավիճակը կտրուկ լարվեց նախագահների ԱՄՆ կատարած այցից հետո: Սակայն ներկայիս կտրուկ վատթարացումը վաղուց սպասելի էր, և բոլոր նախանշանները կային, սա չպետք է ընկալվեր՝ որպես մեծ անակնկալ: Դժբախտաբար, շատերը չէին հավատում, որ նման առճակատում հնարավոր է, որ Ալիևը նման քայլի կգնա:
«Երևանի և Բաքվի միջև ռազմաքաղաքական հավասարակշռությունը որևէ կողմին թույլ չի տա հասնել ճնշող առավելության և կզսպի հակամարտությունը»,- այս մասին 168.am-ի հետ զրույցում ասաց ՌՊՀՀ տարածաշրջանի և արտաքին քաղաքականության ամբիոնի դոցենտ, Միջազգային հարաբերությունների ռուսական խորհրդի փորձագետ, պատմական գիտությունների թեկնածու, սյունակագիր, քաղաքագետ Սերգեյ Մարկեդոնովը:
Մոդեստ Կոլերովի բնորոշմամբ, ԱՄՆ-ում Ալիևի դիվանագիտական պարտությունը դարձավ այն գործոններից մեկը, որի պատճառով նա սկսեց իր նկատմամբ ուշադրություն հրավիրել պատերազմի միջոցով:
«Իհարկե, այնտեղ կա մրցակցություն, բայց ընդհանուր առմամբ նպատակը բոլոր համանախագահների մոտ նույնն է, այդ նպատակը հակամարտության կարգավորումը չէ ամենևին, քանի որ հակամարտությունը ներկայումս կարգավորել հնարավոր չէ, դա բոլորն են հասկանում».,- ասում է քաղաքագետը:
«Ինձ համար այս հարցում զարմանալի է թե՛ ԼՂՀ հասարակության, թե՛ իշխանության պասիվ, անհասկանալի դիրքորոշումը։ Տպավորություն է, որ իրենց սրտով չէ հատկապես, երբ զուռնա-դհոլով դուրս են գալիս փողոցներ Ղրիմի անկախությունը տոնելու, ինչը մեծագույն վնաս հասցրեց ՀՀ շահերին։ Ես ուրախություն չեմ տեսնում ԼՂ-ում, կարծեք թե Մոզամբիկի անկախության մասին է խոսքը, և ոչ թե՝ Ղարաբաղի»։
«ՀՀ-ն մի կողմից՝ բանակցային գործընթացի մեջ է ԼՂ հիմնախնդրի լուծման ուղղությամբ, բայց մյուս կողմից՝ ներսում աշխատանք է տարվում անկախության ճանաչման համար: Այսինքն` նորից հարց է առաջանում, թե ի՞նչ է Հայաստանը ցանկանում ԼՂ հակամարտության հարցում»:
«ԵԱՀԿ Մինսկի խումբը ԼՂ հակամարտության խաղաղ կարգավորման բանակցությունների միակ ճանաչված ձևաչափն է, բայց ԵԱՀԿ-ն չի կարող կանխարգելել հակամարտությունը, այլ ունակ է նպաստել լարվածության թուլացմանը»,- նկատեց դեսպանը:
«ԵԱՀԿ-ն առանձնահատուկ է: Մենք պետք է հաղթահարենք խնդիրներն ու վերանայենք ԵԱՀԿ-ն, մենք կարիք չենք տեսնում վերաբանակցել հանձնառությունները, դա իրատեսական չէ: Մեզ պրագմատիկ մոտեցում է պետք՝ տեսնել երկխոսության ինչ հնարավորություններ կան, չնայած կան տարաձայնություններ»:
«Մենք ՌԴ-ից դժգոհություններ չունենք, մենք դժգոհ ենք Մինսկի խմբից: Հայաստանը բոլոր լարվածությունների դեպքում դիմում է ԱՄՆ-ին, ինչո՞ւ ՌԴ-ին չի դիմում, կոնգրեսականները բոլոր լարվածությունների ընթացքում նոր նախաձեռնություններով են հանդես գալիս, դիմում Պետդեպարտամենտին, դա միանշանակ Հայաստանի աշխատանքի արդյունքն է»:
«Վաշինգտոնում Ալիև-Սարգսյան հանդիպման դեպքում կարելի է ակնկալել միայն առաջընթաց կարգավորման գործընթացում»,- այս մասին 168.am-ի հետ զրույցում ասաց Անվտանգության և միջազգային հարաբերությունների գերմանական ինստիտուտի փորձագետ Ուվե Հալբախը՝ անդրադառնալով ԱՄՆ-ում կայանալիք Միջուկային անվտանգության Վեհաժողովի շրջանակում սպասվող Ալիև-Սարգսյան հնարավոր հանդիպմանը:
Մարտի 23-ին ԱՄՆ արտաքին գերատեսչության ղեկավարը կատարեց այս տարվա ընթացքում իր երրորդ երկօրյա այցը Մոսկվա։ Ինչպես և իր նախորդ երկու այցերի ընթացքում, Ջոն Քերին ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինի և ՌԴ ԱԳՆ ղեկավար Սերգեյ Լավրովի հետ հանդիպումների ընթացքում բանակցություններ վարեց միջազգային անվտանգությանը վերաբերող մի շարք հարցերի՝ սիրիական և ուկրաինական հակամարտությունների, Մինսկյան համաձայնագրերի վերաբերյալ Եվրոպայում սրված ահաբեկչական […]
«Արևմուտք-Ռուսաստան լարվածության ֆոնին Քերիի պարբերական այցերն ընդհանուր առմամբ դրական են: Սիրիայում Ռուսաստանի քաղաքականությունը և վերջին որոշումը փոխել է ԱՄՆ-Ռուսաստան հարաբերություններում առկա տրամադրվածությունը: Ի վերջո, ռուսական ստորաբաժանումների մեծ մասը Սիրիայից դուրս բերելու Ռուսաստանի իշխանությունների դրդապատճառներից մեկն Ասադի անզիջումն քաղաքականությունն է, Ռուսաստանն այսկերպ իր դժգոհությունը հայտնեց Ասադին` ԻՊ-ի դեմ պայքարելու ողջ բեռը գցելով Ասադի վրա, ինչը, բոլորն են հասկանում, որ նա անել չի կարող:
«Պետք է զարգացնանք հայ-վրացական ավանդական լավ հարաբերությունները»,- այս մասին այսօր Հայաստանի ԱԳ նախարար Էդվարդ Նալբանդյանի հետ համատեղ ասուլիսի ընթացքում հայտարարեց Վրաստանի արտաքին գործերի նորանշանակ նախարար Միխեիլ Ջանելիձեն, ով իր նախարարական պաշտոնում առաջին այցը կատարել է Հայաստան:
<Ես գործընկերոջս տեղեկացրի Ղարաբաղյան հիմնախնդրի կարգավորման վերջին զարգացումների մասին, այս առումով կարևոր է Վրաստանի աջակցությունը միջնորդության միջազգային մանդատ ունեցող միակ ձևաչափի Մինսկի խմբի համանախագահության ջանքերին ուղղված հիմնահարցի բացառապես խաղաղ հանգուցալուծմանը»,- նման տեսակետ հայտնեց Նալբանդյանը:
«Հարց է, թե ԱՄՆ-ի համար արդյոք Ղարաբաղի հարցն առաջնահերթությո՞ւն է, թե՞ ոչ։ Եթե առաջնահերթություն է, կարող ենք սպասել նախաձեռնություն, եթե՝ ոչ, ապա չպետք է սպասել կարևոր քայլ»,- ասում է Ֆրանսիայի Ռազմավարական հետազոտությունների հիմնադրամի փորձագետ, քաղաքագետ Կայծ Մինասյանը։
Մեզ հետ զրույցում Վրաստանի ԱԳ նախկին նախարար Իրակլի Մենագարիշվիլին նշեց, որ Հայաստանն ու Վրաստանը պետք է քննարկեն էներգետիկ նախագծերն Իրանի հետ:
«Մենք ևս այդ հարցը բարձրացրել ենք: Սակայն այս պահին դեռ որևէ հստակ պատասխան չենք ստացել: Այս պահին չունենք ահազանգեր կորած անձանց մասին և չենք կարող անուն-ազգանունը ներկայացնելով պարզել կա նման անունով տուժած կամ զոհ, իսկ ամբողջական ցուցակները դեռ պարզ չեն, որպեսզի մեզ հստակ պատասխանեն: Ուստի այս հարցով դեռ զբաղվում ենք»:
«Խոսակցություններ կային, որ Բելգիայի մայրաքաղաքի օդանավակայանի և մետրոյի պայթյուններից հետո մեկ հայ երիտասարդ է կորել»,- այս մասին 168.am-ի հետ զրույցում տեղեկացրեց «Եվրոպայի Հայ դատի հանձնախմբի» լրատվության և հասարակայնության հետ կապերի պատասխանատու Պետո Դեմիրճյանը՝ անդրադառնալով հայ համայնքում տիրող տրամադրություններին ու երիտասարդին գտնելու համար ձեռնարկվող միջոցներին:
«Աշխարհաքաղաքական իրավիճակը չափազանց բարդ է Բաքվի համար, և նրանք փորձում են ինչ-որ կերպ դուրս գալ իրավիճակից։ Թուրքիան և Ադրբեջանը, որոնք դեռ վերջերս մտածում էին, որ պատմական քամու տակ են ընկել, համոզվեցին, որ դա այդպես չէ, նրանք այսօր ծեծված և ընկճված վիճակում են՝ հազիվ պահպանելով իրենց իշխանությունները»։
«168 Ժամի» զրուցակիցն է «Ջեյմսթաուն» հիմնադրամի սյունակագիր, միջազգայնագետ Արմեն Գրիգորյանը:
«Բելգիայի մայրաքաղաքի օդանավակայանում և մետրոյում իրականացված ողբերգական պայթյուններից հետո Բրյուսելում ՀՀ դեսպանատունը կապի մեջ է երկրի բոլոր պատկան մարմինների հետ»,- այս մասին 168.am-ի հետ զրույցում վստահեցրեց դեսպանատան խորհրդականը, ով նաև տեղեկացրեց, որ դրությունը լարված է, և դեսպանն այս պահին չի կարողանա զրուցել 168.am-ի հետ:
168.am-ի զրուցակիցն է Ժնևի CIMERA կենտրոնի ներկայացուցիչ, քաղաքական վերլուծաբան, արևելագետ Վիգեն Չետերյանը:
«Ադրբեջանը փորձում է «դուրս թռչել այրվող գնացքից», և պատահական չէ, որ Բաքուն առաջինն աջակցեց Կասպրչիկի նախաձեռնությանը: Ադրբեջանը հասկանում է, որ այս ամենից կերոսինի հոտ է գալիս, իրավիճակը կտրուկ կերպով փոխվում է ընդդեմ Ադրբեջանի, Թուրքիան անսպասելիորեն անդունդն է գլորվում, Ադրբեջանը հայտնվել է Ռուսաստանի, Իրանի և խորտակվող Թուրքիայի միջև»,- 168.am-ի հետ զրույցում այս մասին է ասել ռուս վերլուծաբան Ստանիսլավ Տարասովը
Այսօր կարելի է վստահությամբ պնդել, որ նոյեմբերի 8-ին կայանալիք ԱՄՆ նախագահական ընտրապայքարն ընթանալու է դեմոկրատ Հիլարի Քլինթոնի և հանրապետական Դոնալդ Թրամփի միջև, քանի որ այս թեկնածուների դիրքերն այլևս դուրս են մրցակցությունից, և հետագա ներկուսակցական պայքարն արդեն միայն ընթացակարգի հարց է:
«Համանախագահները, մասնավորապես ԱՄՆ ջանքերը ցույց են տալիս, որ կա հակամարտությունը կարգավորելու ցանկություն, սակայն կարգավորման ճանապարհների ընկալումները բոլոր կողմերի և միջնորդների մոտ տարբեր են, ինչն էլ անհնար է դարձնում կարգավորումը»,- նկատեց Ռարը։
«Միջնորդական ձևաչափի փոփոխման անհրաժեշտություն չկա։ Կա հակամարտության կարգավորման հարցում միջազգային միջնորդների մոտեցումների փոփոխման և լիարժեք, եռակողմ բանակցային ձևաչափի վերականգնման, այսինքն` ԼՂՀ պաշտոնական ներկայացուցիչների մասնակցությամբ ձևաչափի, անհրաժեշտություն»։
«Կարծում եմ, որ գազային բանակցությունները Հայաստանի համար դրական հետևանքներ կունենան, քանի որ գազի գինն էլ ավելի կնվազի Հայաստանի համար` պայմանավորված նավթի գներով: Իմ հաշվարկներով՝ այդ իջեցումը կկազմի մոտավորապես 15-20%, հաշվի առնելով նավթի գների անկումը»,- նշեց Սիմոնովը:
«Ռուսաստանը շարունակելու է պահպանել ուժերի հավասարակշռությունը Հարավային Կովկասում, մասնավորապես՝ Ադրբեջանի և Հայաստանի միջև։ ՌԴ քաղաքականության հիմքն այս տարածաշրջանում դա է, որից բխում են մյուս քայլերը։ Անպայման չէ նույն զենքը, բայց ՌԴ-ն պահպանում է պարիտետը և երկու կողմերին համարժեք զինամթերք է վաճառում»։
«Հայաստանի իշխանությունների ռազմավարական նպատակը պետք է լինի երկրի զարգացման և պաշտպանունակության ապահովման խնդիրը, իսկ այդ խնդրի կարևորագույն բաղադրյալն այն է, որ ոչ մեկին չպետք է թույլ տրվի՝ մեր կենսական շահերը անտեսելու և ոտնահարելու միջոցով՝ անխափան առաջ մղել սեփական շահերը»:
