«Վրաստանը չէր կարող թույլ տալ բախումներ հայերի և ադրբեջանցիների միջև Վրաստանում: Դա անկանխատեսելի հետևանքներ կարող էր ունենալ»,- 168.am-ի հետ զրույցում ասաց «Կովկասյան տուն» կենտրոնի ղեկավար, վրաց փորձագետ Գեորգի Կանաշվիլին՝ անդրադառնալով հայ-վրացական հարաբերություններին:
«Վարշավայում լուրջ որոշուներ են կայացվելու»,- այս մասին 168.am-ի հետ զրույցում ասաց կովկասյան և Կենտրոնական Ասիայի անվտանգությամբ, հետսովետական երկրներում էներգետիկ հիմնահարցերով զբաղվող, Լոնդոնի «Քինգզ» քոլեջի դոկտոր Թրեյսի Ջերմանը՝ անդրադառնալով Վարշավայում կայանալիք ՆԱՏՕ-ի գագաթաժողովի օրակարգին ու Հայաստանի մասնակցության ձևաչափին։
«Բունդեստագում ընդունված բանաձևը թույլ էր, անուղղակի, այնուամենայնիվ ենթադրում է Հայոց ցեղասպանության փաստի ճանաչում Բունդեստագի անդամների կողմից»,- 168.am-ի հետ զրույցում այս մասին ասաց Բեռլինի Ազատ համալսարանի դասախոս, հայագետ, Գերմանիայի Ցեղասպանության ճանաչման աշխատանքային խմբի անդամ Ժիրայր Քոչարյանը՝ անդրադառնալով Գերմանիայի խորհրդարանի կողմից Հայոց ցեղասպանության փաստի ճանաչմանը:
«ԵԱՀԿ Մինսկի խմբին այլընտրանք չկա, քանի որ դա ներառում է ինչպես՝ ՌԴ-ին, այնպես էլ՝ ԱՄՆ-ին բանակցային սեղանին։ Միևնույն ժամանակ ԵՄ-ն համաձայնեցնում է իր գործունեությունը ՆԱՏՕ-ի և ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդի հետ։ Տարիների ընթացքում դիվանագիտական մեխանիզմներն ու գործընթացներն այնպես են զարգացել, որ փորձը՝ ստեղծել տարածաշրջանային միջավայր, որի շրջանակում կլինի կարգավորման գործընթաց, հաջողության ավելի մեծ հնարավորություններ կունենա»,- ասել է նա։
«Հայաստանը կարող է հաղթող դուրս գալ դիմակայությունից միայն լուրջ ռեֆորմների, դեկորտատիզացիայի և տնտեսության ազատականացման շնորհիվ, այսինք` ինստիտուցիոնալ փոփոխությունների միջոցով, որոնք կխթանեն քաղաքական-հասարակական պետական մտածելակերպով օժտված էլիտայի ձևավորումն ու զարգացումը»։
«Իմաստ չունի մասնակցել մի միջոցառման, որի ընթացքում ՀՀ-ի համար զգայուն խնդիրներով անհրաժեշտ վերաբերմունք տեսանելի չի լինելու»,- ասում է «Միջազգային և անվտանգության հարցերի հայկական ինստիտուտի» հիմնադիր նախագահ, քաղաքական վերլուծաբան Ստյոպա Սաֆարյանը:
Հուլիսի 8-9-ին Վարշավայում կայանալիք ՆԱՏՕ-ի գագաթաժողովին ՀՀ նախագահ Սերժ Սարգսյանի մասնակցության հարցը դեռ չի հստակեցվում: 168.am-ի հետ զրույցում ՀՀ նախագահի մամլո խոսնակ Վլադիմիր Հակոբյանն անդրադառնալով այն հարցին, թե մասնակցելո՞ւ է արդյոք ՀՀ նախագահը գագաթաժողովին, ասաց, որ ՀՀ նախագահ Սերժ Սարգսյանի այցերի մասին նախապես տեղեկացնում են:
«Պետք է հասկանանք, որ երրորդ երկրները կողմերից որևէ մեկին չեն սատարելու և Ադրբեջանի վրա ճնշում չեն գործադրելու: Լուծումն Ադրբեջանի համար Ղարաբաղի անկախության ճանաչումն անխուսափելի դարձնելն է»:
«Նախագահների հունիսյան հանդիպումը ԼՂ խաղաղ կարգավորման բանակցային գործընթացի համար կարող է որոշիչ դառնալ»,- 168.am-ի հետ զրույցում ասաց վրացի վերլուծաբան Սոսո Ցինցաձեն՝ անդրադառնալով ԼՂ հակամարտության խաղաղ կարգավորման գործընթացին և հակամարտության գոտում տիրող ներկայիս իրավիճակին։
Հայաստանը դեռ երկար տարիներ լինելու է պատերազմական վիճակում։ Սա բացառիկ բան չէ, այլ իրողություն է աշխարհի շատ երկրների համար, որոնք անվտանգության խնդիրներ ունեն հարևանների, ներքին զինյալների կամ ահաբեկիչների հետ։
Լիլիթ Գևորգյանի խոսքով՝ հունիսյան հնարավոր հանդիպմանը, ամենայն հավանականությամբ, հայկական կողմից կպահանջեն համաձայնել լուծման մի փաթեթի, որը հիմնված կլինի Հայաստանի համար անբարենպաստ՝ նախորդ ճանապարհային քարտեզի վրա: Ադրբեջանը, նրա խոսքով, շատ հավանական է, որ կպահանջի հստակ ժամկետներ գոնե հինգ շրջանները ստանալու համար:
«Ղարաբաղյան հակամարտությունը կմնա «եռացող» վիճակում՝ պարբերաբար հրադադարի խախտումներով և հանկարծակի զոհերով, չնայած լայնածավալ ռազմական գորողությունների բռնկման հնարավորություններն այս անգամ քիչ են»։
«Հայաստանը պետք է հստակ պատկերացնի, թե մինչև որ սահմանն է պատրաստ ԵՏՄ-ում ինտեգրվել, և ըստ դրա որոշի ԵՄ-ի հետ իր հարաբերությունների շրջանակը»,- նշեց Բորիս Նավասարդյանը:
«ԱՄՆ-ն ու Ռուսաստանը Ղարաբաղում և՛ մրցակցում են, և՛ համագործակցում, ինչպես Ուկրաինայում»,- 168.am-ի հետ զրույցում այս մասին ասաց ամերիկյան Stratfor հետախուզավերլուծական կենտրոնի ավագ վերլուծաբան Եվգենի Չաուշովսկին՝ գնահատելով Ռուսաստանի ներկայիս դերը ԼՂ հակամարտության կարգավորման գործընթացում ու Արևմուտք-ՌԴ համագործակցությունը հակամարտության շուրջ:
«Նրանք պետք է հակամարտության կարգավորման գործընթացին ներգրավված լինեն այնքան, որքան Ռուսաստանը, որը, բացի ներգրավվածությունից հակամարտությունում, ունի ազդեցության հզոր լծակներ հետսովետական երկրների նկատմամբ»:
«Հստակեցված չէ գլխավոր հարցը՝ ո՞վ է ում վրա հարձակվել։ Թող Մինսկի խումբն այս հարցի վերաբերյալ տա իր կոմպետենտ եզրակացությունը։ Իսկ եթե չտա, ապա նրան պետք է փոխել։ Հենց այստեղից էլ կսկսվի առաջխաղացումը»։
«Արևմուտքը պետք է փոխի իր քաղաքականությունը Թուրքիայի հանդեպ»,- այս մասին 168.am-ի հետ զրույցում ասաց թուրք պրոֆեսոր Ջենգիզ Աքթարը` անդրադառնալով Թուրքիայի իշխանությունների վերջին բռնի գործողություններին ու հայտարարություններին:
168.am-ի տեղեկություններով՝ ԵՄ հանձնաժողովում նույնիսկ կարծում են, թե ժողովրդավարությունից շատ հեռու գտնվող Ադրբեջանը, որը ԵՄ-ի հետ բանակցություններ է սկսել այս տարի, շատ ավելի շուտ կմոտենա ԵՄ-ի հետ ինչ-որ համաձայնագրի ստորագրման, քան Հայաստանը:
«Փաստորեն, Ադրբեջանը ավելի է մոտեցել Հայաստանին և հայտարարել իր պահանջների մասին: Սրանից ելնելով` կարելի է կանխատեսել Ադրբեջանի հետագա առաջխաղացումը: Բնականաբար, Հայաստանը ստիպված է լինելու կտրուկ դիմադրություն ցույց տալ, բայց հենց դա էլ կլինի լայնամասշտաբ պատերազմը»:
«Ինձ թվում է, որ Հայաստանում արդեն կա ընկալում այն մասին, որ հայ-ռուսական ռազմավարական հարաբերությունները ճիշտ ուղու վրա չեն։ ՀՀ իշխանությունների քաղաքականությունը Հայաստանին դրել է փակուղու մեջ, Մոսկվայից բացարձակ կախվածության մեջ»։
«Այն, որի Սարգսյանը որոշ զինվորականների հեռացրեց իրենց պաշտոններից, նշանակում է, որ կան խնդիրներ ռազմական ոլորտում, բայց Հայաստանում խելացի մարդիկ են նստած, նրանք այդ գործընթացում հասունացել են, առաջին տարին չեն աշխատում, բոլոր նրբություններին ծանոթ են։ Ինձ ավելի շատ պարզապես ապշեցնում է Ադրբեջանի քաղաքականությունը»։
«Այն, որի Սարգսյանը որոշ զինվորականների հեռացրեց իրենց պաշտոններից, նշանակում է, որ կան խնդիրներ ռազմական ոլորտում, բայց Հայաստանում խելացի մարդիկ են նստած, նրանք այդ գործընթացում հասունացել են, առաջին տարին չեն աշխատում, բոլոր նրբություններին ծանոթ են»,- 168.am-ի հետ զրույցում այս մասին է ասել «Ռեգնում», «Rex» գործակալությունների սյունակագիր, վերլուծաբան Ստանիսլավ Տարասովը՝ գնահատելով ՀՀ իշխանությունների վարած քաղաքականությունը ապրիլյան քառօրյա պատերազմից հետո։
«ԱՄՆ ներկայիս աշխատակազմը չի կարող խոչընդոտել Ռուսաստանի գործողություններում Ղարաբաղում: ԱՄՆ-ն չունի ազդեցության լծակներ Ռուսաստանի նկատմամբ և երբ Քերին ու Լավրովը հանդիպում են, Լավրովը ստանում է այն ամենն, ինչն իրեն պետք է, նա այդ խոսակցության մեջ հանդես է գալիս, որպես «առաջատար որձ»: Տեսեք, թե ինչ է կատարվում Սիրիայում, դա ամերիկյան դիվանագիտության ամոթն է»:
«Չնայած կողմերի դիրքորոշումները տարբեր են, և հետագա լարման հավանականությունը նախկինի նման բարձր է, կարծում եմ, բեկում ակնկալել պետք չէ՝ հաշվի առնելով Արդբեջանի կտրուկ դիրքորոշումը և հաշվի առնելով այն փաստը, որ Հայաստանին ստատուս-քվոյի պահպանումը ձեռնտու է»:
«Ռուսաստանը չի փոխելու իր քաղաքականությունը Ղարաբաղում»,- 168.am-ի հետ զրույցում այս մասին ասաց ռուս քաղաքագիտության պրոֆեսոր Ալեքսեյ Մալաշենկոն՝ անդրադառնալով Վիեննայում տեղի ունեցած Ալիև-Սարգսյան հանդիպման արդյունքներին:
«Եթե Մոսկվան ցանկանում է խաղալ այդ իրավիճակի հետ իր սեփական աշխարհաքաղաքական շահերի համար, ապա սա դաժան հակամարտություն է հրահրում։ Ուստի, ես հույս ունեմ, որ նա փոխել է իր ուղղությունը, բայց չեմ կարող կանխատեսել, թե կա՞ նման բան, թե՞ ոչ։ Հույս ունեմ, որ կա»։
«Որոշ ԶԼՄ-ներում գնահատականներ կան, թե Ռուսաստանը կորցնում է Հարավային Կովկասը, և այլն: Ես կարծում եմ, որ տակտիկական առումով տեղի ունեցողը ռուսական դիվանագիտության համար հաջողություն որակել հնարավոր չէ, բայց ես նաև այս ամենը լիակատար ձախողում չէի համարի»,- 168.am-ի հետ զրույցում այս մասին ասաց ՌԴ Հումանիտար պետական ինստիտուտի դոցենտ, վերլուծաբան Ալեքսանդր Գուշչինը:
«Չեմ տեսնում փոխըմբռնում և համագործակցություն Մոսկվայի և Արևմուտքի միջև, ընդհակառակը՝ մինչ այսօր նախագահ Պուտինը փորձել է տպավորություն ստեղծել, թե միայն ինքն է թելադրում իրերի դրությունը»,- 168.am-ի հետ զրույցում այս մասին ասաց ԵԱՀԿ Մինսկի խմբում ամերիկացի նախկին համանախագահ, ԱՄՆ պետքարտուղարի Հարավային Կովկասի հարցերով նախկին օգնական, Ադրբեջանում ԱՄՆ նախկին դեսպան Մեթյու Բրայզան:
«Հայաստանը չպետք է նախանձախնդրորեն վերաբերվի Ադրբեջան-Վրաստան համագործակցությանը և հարաբերություններին, քանի որ ՀՀ իշխանության ընտրությունն է եղել՝ միանալ ՀԱՊԿ-ին, և այս առումով հայկական կողմը չպետք է պահանջներ ներկայացնի Վրաստանին»։
«Հայկական կողմը բանակցային գործընթացի տեմպը չպետք է կորցնի»,- այս մասին 168.am-ի հետ զրույցում ասաց «Քաղաքական և միջազգային հետազոտությունների կենտրոնի» փորձագետ Ռուբեն Մեհրաբյանը՝ անդրադառնալով նախօրեին Վիեննայում կայացած Ալիև-Սարգսյան հանդիպմանն ու միջնորդների դիրքորոշմանը: Նրա գնահատմամբ՝ տեղի ունեցած հանդիպումը կարևոր էր, քանի որ առաջին մեծ նախաձեռնությունն էր, որն իրականություն դարձավ ապրիլյան պատերազմից հետո:
